Генетски инженеринг

АДРИАН СУЛЕМАНОСКИ II-1

Генетското инженерство

 Генетското инженерство е целина од биохемиски постапки со кои се модифицираат цели

гени, нивни делови или гени од ДНА-та на еден организам и нивно преместување напред
до одредено место цо ДНА-та на друг организам.
 Развојот на тие постапки овозможи запознавање на градбата и организација на големиот
број гени на различните организми вклучувајки го и човекот. т.е можност на индустриско
производство на проетини кои им помагаат на микроорганизмите во кои се вградени
синтетички или природни гени од вирусите,бактериите, габите и вишите организми
вклучувајки го и човекот.
 Денес е можно да се синтетизираат протеините на еукариотите во прокариотски клетки.
Тие клетки произведуваат инсулин, интерферон, интерлукин и хормон на растот на тие
рекомбинирани вакцини. Постапките кои се применуваат во генетскиот инженеринг
воглавно се ензимски и молекуларно-биолошки но само кај микробната генетика.
Процес

 Една од двете ДНКА мора да има плазмодиумско или вирусно потекло и мора да поседува
гени кои кои ке и дадат способност автономно да реплицира на одговорните клетки. Оваа
ДНК,која ја нарекуваме вектор(преведувано е ова од хрватски,не сум сигурна дека ова е
правилниот назив) служи за реплицирање на другата ДНК. Другата ДНК која е всушност
предмет на проучување кое ние сакаме да го размножиме се нарекува страна,бидејки по
правило не е сродна ниту со векторската ДНК ниту со клетката во која се учи после
споувањето со векторот.За реакцијата спојување на векторската и страната ДНК се
употребува називот рекомбинација ин витро,додека продукт на реакцијата се нарекува
рекомбинатна ДНК(исто и за овој израз не сум сигурна).За да реплицираат автономно
молекулите од рекомбинантната ДНК ,треба да ги внесеме во бактериска или каква друга за
соодветни клетки. Внесување на рекомбинантна ДНК во клетките се нарекува
трансформација или трансфекција ,зависно од тоа дали служи како вектор плазмидска или
вирална ДНК.
ПРОЦЕС

 Една од двете ДНКА мора да има плазмодиумско или вирусно потекло и мора да поседува
гени кои кои ке и дадат способност автономно да реплицира на одговорните клетки. Оваа
ДНК,која ја нарекуваме вектор(преведувано е ова од хрватски,не сум сигурна дека ова е
правилниот назив) служи за реплицирање на другата ДНК. Другата ДНК која е всушност
предмет на проучување кое ние сакаме да го размножиме се нарекува страна,бидејки по
правило не е сродна ниту со векторската ДНК ниту со клетката во која се учи после
споувањето со векторот.За реакцијата спојување на векторската и страната ДНК се
употребува називот рекомбинација ин витро,додека продукт на реакцијата се нарекува
рекомбинатна ДНК(исто и за овој израз не сум сигурна).За да реплицираат автономно
молекулите од рекомбинантната ДНК ,треба да ги внесеме во бактериска или каква друга за
соодветни клетки. Внесување на рекомбинантна ДНК во клетките се нарекува
трансформација или трансфекција ,зависно од тоа дали служи како вектор плазмидска или
вирална ДНК.
ПРОЦЕС

 Краевите на една фрагментирана страна ДНК се спојуваат со помошните ензими

ДНК ,се спојуваат со краевите на векторската ДНК и на тој начин се добива
циркуларна рекомбинантна ДНК. Рекомбинантната ДНК се внесува во бактериските
станици ,кои се претходно обработени и на тој начин настанува пропусна ДНК.
После внесувањето,рекомбинантната ДНК се реплицира во бактериската
цитоплазма ,додека се бактеријата размножува.Така настанува клон на
рекомбинантната ДНК ,клон на страни гени.
Генетски изменети организми

 Растенијата, животните или микроорганизмите коишто се променети преку генетско

инженерство се нарекуваат генетски изменети организми или ГМО. Првите организми што
беа генетски изменети се бактериите. Плазмидната ДНК што содржи нови гени може да се
вметне во ќелијата на бактеријата и тогаш бактеријата ќе ги експресира тие гени. Овие гени
можат да кодираат лекови и ензими што преработуваат храна и други
супстрати,Растенијата се модифицираат за заштита од инсекти, отпорност на хербициди,
отпорност на вируси, подобрена исхрана, отпорност на притисоците од животната средина
и производство на орални вакцини. Повеќето комерцијализирани ГМО се земјоделски
културни растенија отпорни на инсекти и/или на хербицид. Генетски изменетите животни
се употребуваат за истражување, како примероци и за производство на земјоделски и
фармацевтски производи. Ги опфаќаат животните со елиминран ген, со зголемена
осетливост на болест, со хормони за зголемен раст и со способност за екпресирање на
протеини во своето млеко.
ПРИМЕНИ

 Генетското инженерство се применува во медицината, истражувањата, индустријата и

земјоделството и може да се кориси на голем број растенија, животни и микроорганизми.
 Медицина:
 Во медицината, генетското инженерство се користи за масивно производство на инсулин,
човечки хормони за раст, фолистим (за лекување на неплодност), човечк албумин,
моноклонални антитела, антихемофилни фактори, вакцини и многу други лекови.
Вакцинацијата обично вклучува инјектирање слаби, живи, мртви или неактивни форми на
вируси или нивните отрови во личноста што е имунизирана. Генетски изменетите вируси се
развиваат за сè уште да можат да даваат имуност, но ги немаат заразните секвенци.
Хибридомите на глушецот, клетки фузирани заедно за да создадат моноклонални антитела,
се очовечија преку генетското инженерство за да создаваат човечки моноклонални антитела.
Генетското инженерство покажа ветување за лекување на одредени форми на рак.
ПРИМЕНИ

 Генетското инженерство се користи за да се создадат животински модели на човечки

болести. Генетски изменетите глувци се најчестите животниски модели за генетско
инженерство. Тие се користат за да се проучува и обликува рак (онкоглушец),
дебелина, срцеви болести, дијабетес, артритис, дрогирање со отровни материи,
вознемиреност, стареење и Паркинсонова болест. Можните лекови може да се
испитуваат на овие модели од глувци. Исто така, се одгледани и генетски изменети
свињи со цел да се зголеми успешноста во пресадувањето на органи од свиња на
човек.
A. tumefaciens прицвртувајќи се за клетката
на морковот
Глувци со елиминиран ген
БТ-отровите присутни во листовите на кикирика ги заштитува од големата
штета предизвикана од европската житна ларва.