De rol van taal in de politiek

Anna Koopman
 • Waarom doet taal er toe in de politiek?
Inhoud • Op welke manieren gebruiken politici taal?
• Welke gevolgen heeft dit taalgebruik?
Waarom doet taal er toe in de politiek?

• Taal beïnvloedt de kijk op de werkelijkheid

• Taal verwoordt en creëert een werkelijkheid
• Taal roept associaties op
• En beïnvloed daarmee ons oordeel
• Taal activeert
• Taal kan aandacht trekken of vermijden

Bron: De Bruin, H. - Framing: Over de macht van taal in de politiek  

Experimentje met associaties
• Modernisering • Reorganisatie

• Burgerslachtoffers • Collateral Damage

• Het recht van de patiënt om te kiezen • Marktwerking in de zorg

Experimentje met associaties
• Modernisering • Reorganisatie

• Burgerslachtoffers • Collateral Damage

• Het recht van de patiënt om te kiezen • Marktwerking in de zorg

Waarom doet taal er toe in de politiek?

• Taal beïnvloedt de kijk op de werkelijkheid

• Taal verwoordt en creëert een werkelijkheid
• Taal roept associaties op
• En beïnvloed daarmee ons oordeel
• Taal activeert
• Taal kan aandacht trekken of vermijden

Bron: De Bruin, H. - Framing: Over de macht van taal in de politiek 

 Op welke • Framing
manieren • Stijlfiguren
gebruiken • Andere trucjes met taal
politici taal?
Framing

• Bepaalde interpretatie van de werkelijkheid

• Associaties
• Maakt toehoorder welwillend, tegenstander lastig
• Een goede frame
• Blijft hangen
• Is iedereen intuïtief mee eens
• Bevat een slechterik
• Treft de kernwaarden van de tegenstander
• Is gekoppeld aan een maatschappelijke onderstroom

Bron: De Bruin, H. - Framing: Over de macht van taal in de politiek 

Stijlfiguren

• Veel gebruikt
• Hyperbolen, superlatieven en antitheses
• Anaforen
• Beeldspraak
• Populisten spelen in op emotie en associatie

Bron: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/een-kijkje-in-de-trukendoos-van-de-taaltovenaar/?search_page=true
Bron: Van Leeuwen, M. - Stijl en politiek: Een taalkundig-stilistische benadering van Nederlandse parlementaire toespraken. 
Andere trucjes met taal

• Vraag herhalen
• Andere vraag opwerpen
• Negatieve associaties vermijden
• Herhaling van woorden
• “Niet mijn schuld…”
• Strategisch vergelijken
• Standpunt presenteren als feit

Bron:  https://www.nemokennislink.nl/publicaties/woorden-maken-de-staats-man/
Bron: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/niet-alleen-woorden-maken-de-man/?search_page=true
 Welke • Polarisatie
(negatieve) • Inhoudelijke afzwakking
• Meer discriminatie
gevolgen heeft • Misinformatie
dit taalgebruik? • Onduidelijkheid

Bron: https://www.mo.be/analyse/je-bek-houden-je-kot-blijven-krapuul-uitschot-tuig-taal-nooit-vrijblijvend-nooit
Bron: https://www.jhsg.nl/despiegel-woord-als-wapen-taal-politiek/ 
Bron: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/niet-alleen-woorden-maken-de-man/?search_page=true
Conclusie