TÖ VAÁN SÖÙC KHOÛE

CAÙ NHAÂN
 MUÏC TIEÂU HOÏC TAÄP

Sau khi hoïc xong, hoïc vieân coù theå:

1. Neâu ñöôïc khaùi nieäm tö vaán, tö vaán söùc
khoûe vaø muïc ñích cuûa tö vaán trong naâng cao
vaø chaêm soùc söùc khoûe cuûa ngöôøi daân.
2. Trình baøy ñöôïc moät soá nguyeân taéc trong tö
vaán söùc khoûe
3. Neâu ñöôïc caùc böôùc cuûa quaù trình tö vaán
4. ÖÙng duïng ñöôïc caùc kyõ naêng giao tieáp trong
tö vaán vaø GDSK
 I. KHAÙI NIEÄM
1.1Tö vaán laø gì?
Tö vaán laø cung cấp nhöõng lôøi khuyeân
chuyeân moân veà moät vaán ñeà naøo ñoù.
Tö vaán laø cho yù kieán veà nhöõng vaán
ñeà ñöôïc hoûi, chöù khoâng ra quyeát ñònh.
Chæ cung caáp thoâng tin, kieán thöùc, giaûi
phaùp hoaëc phöông aùn haønh ñoäng thích
hôïp. Khoâng quyeát ñònh hoaëc tröïc tieáp
thöïc hieän.
Moät soá hình thöùc tö vaán
 1.2 Tham vaán laø gì?
Tham vaán laø cuoäc ñaøm
thoïai giöõa ngöôøi tham
vaán vaø ngöôøi ñöôïc
tham vaán, coù tính caùch
tieáp dieãn giöõa ngöôøi
tham vaán vaø ngöôøi
ñöôïc tham vaán vôùi muïc
ñích giuùp phoøng ngöøa
nhöõng ruûi ro coù theå
xaûy ra, vaø hoã trôï veà
maët taâm lyù xaõ hoäi cho
ngöôøi ñöôïc tham vaán.
 Tham vaán (tt)
Tham vaán laø moät tieán
trình, töông taùc; nhaø tham
vaán baèng kieán thöùc vaø
kyõ naêng chuyeân moân
cuûa mình giuùp ñoái töôïng
phaùt huy, söû duïng nhöõng
tieàm naêng cuûa hoï ñeå töï
giaûi quyeát vaán ñeà hieän
taïi cuõng nhö trong töông lai
vaø keát quaû laø taïo söï thay
ñoåi tích cöïc ôû ñoái töôïng
 1.3 Tö vaán söùc khoûe:
Moät hoaït ñoäng:
 trao ñoåi thoâng tin
 hieåu bieát hôn caùc vaán
ñeà söùc khoûe cuûa thaân
chuû
 töï tin hôn khi quyeát ñònh
thöïc hieän (duy trì hoaëc
thay ñoåi) caùc haønh vi söùc
khoûe.
 KHAÙC BIEÄT GIÖÕA TÖ
VAÁN VAØ GDSK
GDSK TÖ VAÁN

 Tieán trình hoïc  Quùa trình ñoái

taäp, tieáp nhaän phoù giaûi quyeát
tri thöùc vaán ñeà

 Moät nhoùm  Rieâng tö

ngöôøi
KHAÙC BIEÄT GIÖÕA TÖ VAÁN
VAØ GDSK (tt)
GDSK TÖ VAÁN
 Khôûi phaùt töø  Khôûi phaùt töø
NVYT thaân chuû
 Döïa vaøo söï  Döïa vaøo beân
hoã trôï töø trong cuûa thaân
beân ngoaøi chuû
 NVYT  (nhaø taâm lyù,
NVXH, gia
 Những lí do cơ bản gây ra vấn
đề ở thân chủ
Về mặt khách quan:
- những xáo trộn trong cuộc sống (stress);
- các giai đoạn lứa tuổi;
- hệ thống nhu cầu: không thỏa mãn nhu cầu
(vật chất, tinh thần…);
- vấn đề kinh tế;
- vấn đề thất bại: nghề nghiệp, tình cảm, thích
nghi;
 Những lí do cơ bản gây ra vấn đề
ở thân chủ (tt)
các áp lực xã hội:
 về môi trường
 những vấn đề giai cấp,
chính trò
 các vấn đề liên quan đến
đời sống cộng đồng
 Những lí do cơ bản gây ra vấn
đề ở thân chủ (tt)
Về mặt chủ quan:
- Thieáu töï tin veà baûn thaân, muoán ñöôïc khaúng
ñònh töø phía nhaø chuyeân moân.
- Khoâng tìm ñöôïc giaûi phaùp trong tình huoáng
cuûa mình.
- Khoâng thoaû maõn vôùi giaûi phaùp ñaõ coù.
 Nhiệm vụ của tư vấn
Giúp thân chủ dám đối diện với những
vấn đề của mình
Giúp thân chủ tăng hiểu biết về bản
thân và hoàn cảnh của mình
Giúp thân chủ đưa ra những quyết định
tích cực
Thực hiện các quyết định bằng
cách hướng dẫn thân chủ
 1.4 Muïc ñích cuûa tö vaán söùc
khoeû
 Hoã trôï veà maët taâm lyù, kieán thöùc veà söùc
khoûe caù nhaân thay ñoåi haønh vi
 Hoã trôï cho ñoái töôïng giaûm bôùt söï maëc
caûm veà beänh taät, nhöõng vaán ñeà trong cuoäc
soáng, giuùp hoï oån ñònh veà tinh thaàn, xaây
döïng noäi löïc ñeå hoï vöôït qua khuûng hoaûng.
 Tö vaán goùp phaàn ngaên chaën taùc haïi vaø
phoøng traùnh nhöõng ñieàu khoâng coù lôïi söùc
khoûe.
 Các hình thức tư vấn
Hình thức tư vấn:
- Tư vấn cá nhân
- Tư vấn gia đình
- Tư vấn nhóm
Tư vấn cá nhân
Tư vấn gia đình
Tư vấn nhóm
Những điều kiện giúp cho cuộc tư
vấn thành công
Quá trình tư vấn có được sự cộng tác của
các thân chủ.
Cần có thời gian và sự kiên tâm.
Phải đảm bảo tính khách quan, tính rõ ràng
(test).
 NHÖÕNG CAÙCH LAØM
KHOÂNG HIEÄU QUAÛ
Phaùn ñoaùn ñaïo Khöïng, caûm thaáy
ñöùc, ñaùnh giaù, toäi loãi, phaûn
caûnh caùo, phaûn khaùng, giaáu gieám,
lo sôï.
ñoái.
Caûm thaáy khoâng
Suy dieãn, toû ra ñöôïc hieåu, ngaïc
mình thaáy vaán ñeà nhieân, phaân traàn
khaùc hôn ñoái coù theå giaän
töôïng. Leä thuoäc vaøo TVV,
An uûi, naâng ñôõ, muoán laøm vöøa
loøng hoï, tuaân phuïc,
khuyeán khích, traán
hoaëc töø choái khoâng
an thaùi ñoä che
 NHÖÕNG CAÙCH LAØM
KHOÂNG HIEÄU QUAÛ
Ñieàu tra, hoûi Choáng ñoái tröôùc
thaêm: cho raèng söï toø moø cuûa
ñoái töôïng ñaõ TVV, caûm thaáy
queân chi tieát quan laïc höôùng.
troïng.
Coù caûm giaùc nhö
Ñöa ra giaûi phaùp
TVV muoán ngöng
töùc thì, deã daøng.
TƯ vaán, giaûi
phaùp khoâng töø
trong ra, maø noù
ñöôïc aùp ñaët leân
 2. NGUYEÂN TAÉC CUÛA TÖ
VAÁN
1. Choïn thôøi ñieåm vaø ñòa ñieåm thích hôïp
2. Xaùc ñònh roõ ñöôïc vaán ñeà caàn tö vaán.
3. Cung caáp ñuû thoâng tin caàn thieát, giaûi thích giuùp ñoái
töôïng hieåu roõ vaán ñeà.
4. Thaûo luaän caùc bieän phaùp giaûi quyeát vaán ñeà söùc
khoûe thích hôïp ñoái vôùi caùc ñoái töôïng tö vaán.
5. Toân troïng vaø giöõ bí maät ñieàu rieâng tö cuûa ñoái töôïng.
6. Khoâng phaùn xeùt ñoái töôïng tö vaán.
7. Khoâng tö vaán lónh vöïc ngoaøi chuyeân moân cuûa mình.
2.1 Choïn thôøi ñieåm vaø ñòa ñieåm thích
Nôi tö vaán caàn hôïp
yeân tónh, baûo ñaûm
söï rieâng tö.
Choïn thôøi gian
thích hôïp cho ñoái
töôïng vaø coâng vieäc
cuûa ngöôøi tö vaán.
Nôi tö vaán caàn coù
tranh aûnh, taøi lieäu
chuyeân moân veà
lónh vöïc tö vaán.
 2.2 Xaùc ñònh roõ vaán ñeà caàn tö
vaán.
– Hoûi nhu caàu, mong muoán,
lyù do thaân chuû ñeán tö vaán.
– Tìm hieåu nhöõng nhu caàu veà
söùc khoûe hieän taïi vaø saép
tôùi cuûa beänh nhaân.
– Hoûi caùc thoâng tin coù lieân
quan ñeán caùc vaán ñeà caàn
ñöôïc tö vấn.
– Söû duïng caâu hoûi môû hoaëc
ñoùng ñeå laøm roõ vaø ñaùnh
giaù ñuùng vaán ñeà ( ñuùng
veà: noäi dung vaán ñeà, möùc
ñoä traàm troïng, höôùng tieán
trieån)
2.3 Cung caáp thoâng tin chính xaùc, roõ raøng vaø
giaûi thích giuùp ñoái töôïng hieåu roõ vaán ñeà.

– Caàn cung caáp nhöõng thoâng tin chính xaùc maø ngöôøi
ñöôïc tö vaán muoán bieát, bao goàm caû nhöõng yeáu toá
khoâng thuaän lôïi vaø nguy cô.
– Söû duïng ngoân ngöõ gaàn guõi, deã hieåu, traùnh duøng
thuaät ngöõ chuyeân moân.
– Giaûi thích roõ nhöõng vaán ñeà thaéc maéc cuûa ñoái
töôïng ( neáu coù theå).
– Trong khi tö vaán caàn hoûi laïi xem ñoái töôïng ñaõ hieåu
ñuùng chöa, coøn gì thaéc maéc, chöa hieåu roõ, thoâng tin
coù theå ñöôïc ghi cheùp laïi, hoaëc in saün ñeã gôïi nhôù
cho ñoái töôïng thöïc hieän.
2.4 Thaûo luaän caùc bieän phaùp giaûi quyeát vaán
ñeà söùc khoûe thích hôïp ñoái vôùi caùc ñoái töôïng
tö vaán.

Caùc bieän phaùp phaûi ñöôïc xem xeùt ôû tính khaû thi.
Khuyeán khích beänh nhaân trình baøy vaø hoûi laïi.
Toùm taét laïi nhöõng vaán ñeà chính, thaûo luaän vôùi ñoái
töôïng ñeå choïn caùc bieän phaùp hieäu quaû nhaát.
Hoã trôï nhöõng thoâng tin caàn thieát khi ñoái töôïng khi coù
vaán ñeà khoù khaên ( kinh teá,vaên hoùa, xaõ hoäi…..)
Khuyeán khích ñoái töôïng suy nghó vaø tham gia tích cöïc
ñeå ñöa ra nhöõng giaûi phaùp phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh
cuûa ñoái töôïng vaø mang tính hieäu quaû cao.
2.5 Toân troïng vaø giöõ bí maät rieâng tö
cuûa ñoái töôïng.

Ngöôøi tö vaán phaûi luoân toân troïng ñoái töôïng baát

keå hoï laø ai, hoï coù vöôùng maéc gì, khoâng pheâ
phaùn ñoái töôïng (lôøi noùi hoaëc bieåu caûm) vaø
xaây döïng baàu khoâng khí thoaûi maùi, côûi môû
giuùp cuoäc tö vaán mang laïi keát quaû khaû quan hôn.
Phaûi kieân trì chuù yù laéng nghe ñeå hieåu roõ nhu
caàu cuûa ñoái töôïng.
Ngöôøi tö vaán phaûi suy nghó khaùch quan, traùnh aùp
ñaët yù kieán chuû quan.
Thoâng tin cuûa ñoái töôïng caàn ñöôïc ñaûm baûo vaø
giöõ kín, khoâng ñöôïc tieát loä neáu ñoái töôïng chöa
ñoàng yù.
2.6 Khoâng phaùn xeùt ñoái töôïng tö vaán.

Khi tö vaán ngöôøi, tö vaán caàn traùnh phaân bieät

ñoái xöû, hoï laø ai? Laø ngöôøi nhö theá naøo?
Thuoäc taàng lôùp naøo?
Ngöôøi tö vaán khoâng neân phaùn xeùt kieán thöùc,
thaùi ñoä, haønh vi cuûa ñoái töôïng.
Caàn coù thaùi ñoä trung laäp ñoái vôùi caùc yù kieán
cuûa ñoái töôïng tö vaán ñöa ra cho duø vaán ñeà ñoù
mình coù chaáp nhaän hay khoâng.
Tröôùc khi keát thuùc buoåi tö vaán caàn hoûi laïi ñoái
töôïng coøn gì chöa roõ hoaëc thaéc maéc gì khoâng?
Nhaéc laïi hoaëc toùm taét nhöõng gì ñoái töôïng caàn
bieát hoaëc caàn laøm. Heïn gaëp laïi neáu caàn thieát.
 3. Caùc böôùc tö vaán
3.1 Taïo moái quan heä toát vôùi ñoái töôïng
3.2 Xaùc ñònh nhu caàu cuûa ñoái töôïng
caàn ñöôïc tö vaán
3.3 Giuùp ñoái töôïng xaùc ñònh vaø löïa
choïn thöïc hieän giaûi phaùp thích hôïp nhaát
ø3.4 Giuùp ñoái töôïng laäp keá hoaïch thöïc
hieän
3.5 Heïn gaëp laïi
 3.1 Taïo moái quan heä toát vôùi
ñoái töôïng
 Caùn boä tö vaán
chaøo hoûi thaân maät,
môøi thaân chuû ngoài
….
 Töï giôùi thieäu veà
mình
 Coù thaùi ñoä quan
taâm ñeán ñoái töôïng
 Troø chuyeän taïo söï
thoaûi maùi, tin töôûng
 3.2 Xaùc ñònh nhu caàu cuûa ñoái
töôïng caàn ñöôïc tö vaán:
Hoûi nhu caàu, mong muoán,
lyù do thaân chuû ñeán tö vaán
Tìm hieåu nhöõng nhu caàu
veà söùc khoûe hieän taïi vaø
saép tôùi cuûa beänh nhaân
Hoûi caùc thoâng tin coù
lieân quan ñeán caùc vaán ñeà
caàn ñöôïc tö vấn
Söû duïng caâu hoûi môû,
ñoùng ñeå khai thaùc thoâng tin
 3.3 Giuùp ñoái töôïng xaùc ñònh
caùc löïa choïn
Phaân tích caùc vaán ñeà
ñaõ ñöôïc xaùc ñònh ôû
böôùc treân.
Ñöa moät soá giaûi
phaùp cho ñoái töôïng.
Moät soá caâu hoûi
thöôøng ñöôïc söû duïng
giuùp ñoái töôïng xaùc
ñònh roõ raøng caùc muïc
ñích trong töông lai.
Baïn caûm thaáy theá naøo
neáu…..?
 3. 4 Giuùp ñoái töôïng choïn vaø thöïc
hieän giaûi phaùp thích hôïp nhaát
Ñöa ra nhieàu giaûi phaùp cho ñoái töôïng
Caân nhaéc maët lôïi vaø maët haïn cheá cuûa töøng
giaûi phaùp.
Xem xeùt nhöõng thay ñoåi chaéc chaén seõ xaûy ra
cuûa töøng giaûi phaùp
Choïn giaûi phaùp toát nhaát döïa treân caùc thoâng
tin coù ñöôïc
Hoaëc giaûi phaùp trì hoaõn khi chöa coù ñuû
thoâng tin caàn thieát
 3.5 Giuùp ñoái töôïng laäp keá
hoaïch thöïc hieän
Giuùp ñoái töôïng laäp keá hoïach haønh
ñoäng:
Xaùc ñònh thôøi gian thöïc hieän
Xaùc ñònh nguoàn hoã trôï( gia ñình, baïn
beø, coäng ñoàng….)
Xaùc ñònh nhöõng khoù khaên gaëp phaûi
trong quaù trình thöïc hieän ñeå chuû ñoäng
coù giaûi phaùp khaéc phuïc.
Ghi laïi nhöõng söï vieäc cuï theå ñaõ thöïc
 3.6 Heïn gaëp laïi

Heïn thaân chuû quay trôû

trôû laïi ñeå theo doõi
keát quaû hoaëc giôùi
thieäu ñeán nhaø tö vaán
khaùc ñeå giaûi quyeát
nhöõng vaán ñeà ngoaøi
lónh vöïc chuyeân moân
cuûa mình.
 Một số kỹ năng tư vấn
Quan sát
Lắng nghe
Đồng cảm
Thu thập thông tin
Tóm tắt
Làm rõ vấn đề
Kiểm tra
khen
Khuyến khích
 NHỮNG KHOÙ KHAÊN VAØ
THUAÄN LÔÏI TRONG TÖ VAÁN
Trong thöïc teá
- ÑT nhaän ra vaán ñeà coù nhu caàu
- ÑT nhaän ra vaán ñeà khoâng baøy toû
( khoâng bieát ñ/c, caûn trôû taâm lyù: coù
nhöõng beänh ngaïi ñeán gaëp bs…).
Coù 2 daïng ñt tham vaán:
1)Ñt töï tìm ñeán TVV(tröïc tieáp, vieát thö, goïi
ñt…)
2)TVV tìm ñeán ñt: vaõng gia, tieáp caän coäng
 Ñoái töôïng töï tìm ñeán TVV
*Thuaän lôïi:
-Ñt coù nhu caàu giaûi quyeát vñ quan
taâm.
- Coù saún thaéc maéc chuû ñoäng tham
gia.
- TVV coù saún ñieån hình ñeå minh
hoaï( ôû TTYT, phoøng tö vaán), coù
ñaày ñuû taøi lieäu, hình aûnh tröïc quan.
*Khoù khaên:
- Chöa roû hoaøn caûnh rieâng cuûa ñt.
 Ñoái töôïng töï tìm ñeán TVV
*Khaéc phuïc:

Nhôø vaøo kinh nghieäm TVV

- Coá gaéng quan saùt veû maët, laéng
nghe, gôïi chuyeän thaêm hoûi ñeå hieåu
hoaøn caûnh cuûa ñt.
- Bình tónh, thö giaõn  giuùp ñt bôùt
caêng thaúng
 Tài liệu tham khảo
Tư vấn trong chăm sóc sức khoẻ sinh sản
của nhóm T4G.
Kỹ năng giao tiếp và GDSK, NXB Y Học –
2005
Bài giảng Tư vấn tâm lý
của PGS.TS.Trần Thị Minh Đức
 Tình huống tư vấn 1
Chị N.L năm nay 20 tuổi hiện đang sinh
sống tại Tp.HCM. Lập gia đình được 2
tháng. Cách đây 1 tháng chồng chị đi
khám và xét nghiệm máu có kết quả HIV
(+). Hiện nay chị rất lo lắng ko biết mình
đã nhiễm HIV hay chưa? Biện pháp phòng
ngừa như thế nào? Chị đã tìm đến trung
tâm y tế quận 1 nhờ tư vấn.Là nhân viên
của trạm y tế anh/chị hãy tư vấn sức khoẻ
cho chị N.L
 Tình huống tư vấn 2
Anh T năm nay 25 tuổi, Cách đây 2 tháng
baïn thaân cuûa anh qua ñôøi vì AIDS, töø
luùc ñoù anh raát lo lắng khoâng biết mình ñaõ
nhiễm HIV hay chưa? Suoát ngaøy suy nghó
aùm aûnh, aên khoâng ngon, nguû khoâng
yeân, khoâng coøn taâm trí ñeå laøm vieäc.
Anh T goïi ñeán toång ñaøi tö vaán, neáu anh
(chò) laø TVV, anh (chò) seõ traû lôøi theá
naøo?