LAYUNIN:

•kaya kong matukoy kung ang wika

ay homogeneous o heterogeneous
•kaya kong isa-isahin ang barayti ng
wika
MGA SALITANG FILIPINO NA UNTI-UNTING
NAMAMATAY:
alimpuyok amoy o singaw ng kaning nasusunog
anluwage karpintero
awangan Walang hanggan
hidhid maramot
hudhod ihaplos
napangilakan nakolekta
salakat pag-krus ng mga binti
 O G E N E O U S
HOM
VS.
T E R O G E N E O U S N A
HE A
WIK
HOMOGENEOUS
tawag sa wika kung pare parehong
magsalita ang lahat ng gumagamit ng
isang wika
walang wika ang homogeneous
SALIK SA LIPUNAN:
 edad kalagayang
hanapbuhay panlipunan
antas ng pinag-  rehiyon o lugar
aralan
Kasarian
HETEROGENEOUS
ito ang tawag sa wika dahil sa
pagkaiba-iba ng paraan sa
pagsasalita dulot ng mga nabanggit
na mga salik
M G A B A R AYT I N G
WIKA
DAHILAN:
naiibang mga kaugalian
Genesis 11:1-9 ( Tore ng Babel )
Divergence- kapalagiran at
karanasan
DAYALEK
wikang ginagamit ng partikular na
pangkat ng mga tao mula sa isang
partikular na lugar tulad ng
lalawigan, rehiyon o bayan
 TAGALOG SA TERESA,
TAGALOG SA RIZAL MORONG, CARDONA AT BARAS
palitaw diladila
mongo balatong
makikipagkasalan magkakangay
timba sintang
hikaw panahinga
ate kaka
tatay tata
 TAGALOG SA TERESA,
TAGALOG SA RIZAL MORONG, CARDONA AT BARAS

lolo amba
biik kulig
lola Inda, pupu, nanang
sitaw gulay
latek kalamay
IDYOLEK
pagkakaiba-iba ng pagbigkas
estilo o paraan ng paggamit ng
wika kung saan higit siyang
kompotableng magpahayag
IDYOLEK
 pansariling paraan ng pagsasalita
lumulutang ang katangian at
kakanyahang natatangi ng taong
nagsasalita
IDYOLEK
Halimbawa:
idyolek ni MARL LOGAN
pabebe Girls
dub smash
IDYOLEK
Halimbawa:
idyolek ni “kabayan” NOLI DE
CASTRO
“Magandang gabi bayan!”
IDYOLEK
Halimbawa:
idyolek ni Mike Enriquez
“Hindi namin kayo tatantanan!”
IDYOLEK
Halimbawa:
idyolek ni Mareng Winnie
“Bawal ang pasaway kay
Mareng winnie!”
IDYOLEK
Halimbawa:
idyolek ni Kris Aquino
“aha, ha, ha, ha! Nakakaloka, okey
Darla”
IDYOLEK
Halimbawa:
idyolek ni Ruffa Mae Quinto
“To the highest level na ito!”
SOSYOLEK
nakabatay sa katayuan o antas ng
panlipunan o dimensiyong sosyal ng
mga taong gumagamit ng wika
SOSYOLEK
barayti ng wika na ginagamit ayon sa
pagpapangkat-pangkat batay sa ilang
katangian tulad ng kalagayang
panlipunan, paniniwala oportunidad,
kasarian at edad.
SOSYOLEK
 isang mahusay na palatandaan ng
istratipikasyon ng isang lipunan, na
nagsasaad sa pagkakaiba-iba ng
paggamit ng wika ng mga tao
 SOSYOLEK
halimbawa:
“wika ng mga beki” = gay lingo
Salitang Sa Gay Lingo Kahulugan sa Filipino
churchill sosyal
Indiana Jones Nang-indyan
bigalou Malaki (big)
givenchy Pahingi (give)
Julie Andrews mahuli
INTENSYON

 secreting lingguwahe
 SOSYOLEK
gay lingo:
patutsyadahan ng Pangulong Aquino at VP
Binay.
 SOSYOLEK
halimbawa:

VP Binay: “True State of the Nation Address”

TSONA
Lacierda: ‘charot’ o isang biro ang TSONA ni VP
Binay
Joey Salgado: “imbey ang fez ni Secretarush dahil
trulalo ang spluk ni VP. Pero ang SONA ng pangulo,
chaka ever sa madling pipol dahil hindi trulalo.”
 SOSYOLEK
Taglish -- mga salitang Ingles na inihahalo sa
Filipino kaya’t masasabing code switching na
nangyayari.
“Bilisan mo ate late na tayo!”
 SOSYOLEK
“coño” “coñotic o conyospeak”
•mas malala ang paghahalo ng Tagalog at
Ingles .
•pa “sosyal”
 SOSYOLEK
KAIBIGAN 1: Let’s make kain na.
KAIBIGAN 2: Wait lang. I’m calling Anna pa.
KAIBIGAN 3: Come on na. We’ll gonna make pila
pa. It’s so haba na naman for sure.
KAIBIGAN 3: I know right. Sige, go ahead na.
 SOSYOLEK
“jejemon” o “jejespeak”
nagmula sa salitang pinaghalong jejeje na
isang paraan ng pagbabaybay ng hehehe at sa
salitang Hapon na Pokemon.
 Pinaghalo halong numero, mga simbolo, at
may magkasamang malalaki at maliliit na titik
 SOSYOLEK
3ow phow, mUsZtah nA “Hello po, kumusta na
phow kaOW? po kayo?”
aQcKuHh iT2h “Ako ito.”
iMiszqcKyuH “I miss you”
MuZtaH “Kumusta?”
 SOSYOLEK
“jargon”
nga natatanging bokabularyo ng particular
na pangkat ay makapagpapakilala sa kanilang
trabaho o gawain
 ETNOLEK
 barayti ng wika mula sa mga
etnolongguwistikong grupo
nagmula sa pinagsamang etniko at dialek
taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi
na ng pagkakakilanlan ng isang pangkat-
etniko
 ETNOLEK
SALITA KAHULUGAN
vakkul Gamit ng mga kabataan ng mga Ivatan na
pantakip sa ulo sa init man o sa ulan
bulanon Full moon
kalipay Tuwa ligaya
palangga Mahal o minamahal
shuwa (dalawa)
Sadshak (kaligayahan)
Peshen (hawak)
 REGISTER
 naiaangkop ng isang nagsasalita ang uri ng
wikang ginagamit niya sa sitwasyon at sa
kausap
PORMAL DI-PORMAL
May mas mataas na katungkulan kaibigan
nakakatanda Malalapit na kapamilya
pagsisimba Mga kaklase
Seminar o pagpupulong Kasing-edad
talumpati Liham pangkaibigan, komiks
Korte Sariling talaarawan
 REGISTER
Halimbawa:
“Hindi ako makakasama, wala akong datung.”
– kapag kausap ang tropa
“Hindi po ako makakasama, wala akong
pera.” -- kapag guro ang kausap
 PIDGIN AT CREOLE
PIDGIN (nobody’s native language)
--katutubong wikang di pag-aari ninuman
 Nangyayari ito kapag may dalawang taong
nagtatangkang mag-usap subalit pareho silang
may magkaibang unang wika kaya’t di
magkaintindihan
 PIDGIN AT CREOLE
PIDGIN (nobody’s native language)
HALIMBAWA :
Espanyol Zamboanga
 Makeshift language
-- ito’y walang pormal na estruktura
CREOLE
 wikang nagmula sa pidgin at nanging
unang wika sa isang lugar
Halimbawa:
CHAVACANO- kung saan ang wikang
katutubo ay nahaluan na ng impluwensya at
bokabularyo ng wikang Espanyol at Kastila