SISTEM

GEOMORFOLOGI
1.Konsep geomorfologi
2.Proses-proses pembentukan muka bumi
2.1 Proses-proses Eksogenik
2.2 Proses-proses endogenik
3. Struktur Bumi
SISTEM GEOMORFOLOGI 1
konsep

SISTEM GEOMORFOLOGI 2
 Konsep proses geomorfologi
Proses geomorfologi bermaksud proses-
proses secara kimia, fizikal dan biotik
terhadap alam sekitar fizikal yang
membentuk serta mengubah rupa bumi
sama ada dari dalam bumi atau di luar
permukaan bumi.

SISTEM GEOMORFOLOGI 3
 Konsep “proses geomorfologi”
Misalnya, banjaran gunung yang wujud pada masa
sekarang terbentuk hasil daripada proses lipatan kerak
bumi masa lampau. Pada masa ini, banjaran gunung
tersebut sedang mengalami proses luluhawa dan hakisan
oleh hujan, angin yang akan mengubah bentuk banjaran
tersebut dan mengurangkan ketinggiannya.

SISTEM GEOMORFOLOGI 4
2. PROSES – PROSES GEOMORFOLOGI

SISTEM GEOMORFOLOGI 5
2.1 PROSES-PROSES
EKSOGENIK

SISTEM GEOMORFOLOGI 6
 2.2 PROSES-PROSES
EKSOGENIK
5 proses Huraian
luluhawa - Luluhawa merupakan proses
penguraian/pereputan dan
pemecahan batuan menjadi butiran
lebih kecil secara in-situ dan
semulajadi oleh agen-agen
luluhawa. Luluhawa dibahagi
kepada 3 jenis iaitu luluhawa
kimia, fizikal, dan biologi.
SISTEM GEOMORFOLOGI 7
 Proses pemecahan dan
penguraian batuan
secara semula jadi dan
insitu oleh agen-agen
luluhawa seperti haba
matahari, air hujan,
ibun,akar tumbuhan dan
haiwan
8
 2.2 PROSES-PROSES
5 proses
EKSOGENIK
Huraian
Pergerakan - Pergerakan jisim melibatkan pergerakan bahan
jisim regolit menuruni cerun akibat daya tarikan
graviti.
- Pergerakan jisim dibahagikan kepada beberapa
jenis mengikut cara iaitu aliran lambat dan aliran
cepat.
- Pergerakan jisim banyak berlaku di kawasan
Tropika Lembap kerana menerima hujan yang
lebat sepanjang tahun. Pergerakan jisim terjadi
disebabkan oleh beberapa aktiviti manusia
seperti pemotongan bukit, penyahhutanan, dan
SISTEM GEOMORFOLOGI 9
aktiviti kuari.
 2.2 PROSES-PROSES
EKSOGENIK
5 proses Huraian
Hakisan - Hakisan merupakan proses penghausan/
pengukiran/penggondolan muka bumi oleh
agen hakisan seperti larian air permukaan,
ombak, angina, sungai dan glasier.
- Hakisan terbahagi kepada 2 jenis iaiatu
hakisan permukaan dan hakisan sungai.

SISTEM GEOMORFOLOGI 10
 2.2 PROSES-PROSES
EKSOGENIK
5 proses Huraian
Pengangkutan Pengangkutan ialah
pemindahan sisa hakisan dan
luluhawa serta bahan muatan
lain dari satu tempat ke
tempat lain oleh agen seperti
air mengalir, ombak, arus,
angin dan glasier.
11
 2.2 PROSES-PROSES
EKSOGENIK
5 proses Huraian
pemendapan - Pemendapan ialah proses
yang berlaku apabila bahan
muatan menjadi pegun,
terlonggok dan tidak
diangkut lagi oleh agen
seperti air mengalir, ombak,
angin dan glasier.
SISTEM GEOMORFOLOGI 12
2.2 PROSES-PROSES
ENDOGENIK

Pergerakan
plat

SISTEM GEOMORFOLOGI 13
 2.2 PROSES-PROSES
6 proses ENDOGENIK
Huraian
Proses Apabila sesuatu batuan yang berada dalam
Metamorfosis bumi yang menerima haba dan tekanan
batuan yang tinggi, maka akan menyebabkan
(proses tekstur, struktur, dan kandungan kimia
penjelmaan batuan tersebut berubah.
batuan) Ini akan menyebabkan batuan tersebut
mengalami penjelmaan dan bertukar
menjadi pelbagai jenis batuan yang amat
keras dan bernilai tinggi. Contohnya batu
permata, batu marmar, dan intan.
SISTEM GEOMORFOLOGI 14
 2.2 PROSES-PROSES
ENDOGENIK
6 proses Huraian
Proses Proses lipatan (orogenesis)
lipatan berpunca daripada daya tolakan
kerak bumi yang berlaku pada arah
(proses bertentangan yang dialami
orogenesis) kerak bumi. Ia akan membentuk
banjaran gunung lipat.

SISTEM GEOMORFOLOGI 15
 2.2 PROSES-PROSES
ENDOGENIK
6 proses Huraian
Proses Proses gelinciran menghasilkan
Gelinciran rekahan di kerak bumi, gunung
(proses bongkah, dan lurah gelinciran. Kerak
sesaran) bumi yang mengalami daya himpitan
dan tegangan menyebabkan blok
bumi yang terangkat akan
membentuk gunung bongkah dan
blok bumi yang jatuh akan
membentuk lurah gelinciran.
SISTEM GEOMORFOLOGI 16
 2.2 PROSES-PROSES
6 proses ENDOGENIK
Huraian
Aktiviti 2 jenis aktiviti gunung berapi iaitu Igneus
gunung jalar dalam dan igneus jalar luar.
berapi Igneus jalar dalam melibatkan penyejukan
(proses dan pembekuan magma yang berada dalam
volkanik) gunung berapi.
Igneus jalar luar pula berhubung dengan
letusan gunung berapi yang menghasilkan
bentuk muka bumi seperti kon gunung
berapi, krater, dan tasik kawah.

SISTEM GEOMORFOLOGI 17
 2.2 PROSES-PROSES
ENDOGENIK
6 proses Huraian
Pergerakan Penambahan berat beban di atas
plat permukaan bumi akan menyebabkan blok
-Pengangkatan bumi menurun, manakala pengurangan
dan penurunan berat bahan akan menyebabkan blok
blok-blok bumi terangkat semula untuk mencapai
bumi (proses tahap keseimbangan. Proses ini
isostasi) dinamakan pemulihan isostasi.

SISTEM GEOMORFOLOGI 18
 2.2 PROSES-PROSES
ENDOGENIK
6 proses Huraian
Pergerakan Gempa bumi dialami oleh kerak bumi
plat apabila berlakunya perlanggaran plat-plat
- Proses teltonik. Ombak tsunami yang dahsyat akan
Gempa wujud sekiranya gempa bumi yang kuat
bumi dialami oleh lapisan kerak bumi di dasar laut.
(proses Lapisan kerak bumi sentiasa mengalami
seismik) pergerakan yang memungkinkan plat-plat
tektonik mengalami pertembungan dan
pemisahan.
SISTEM GEOMORFOLOGI 19
 Latihan 1

a)Jelaskan 3 proses yang

terlibat dalam endogenik. (6)
b)Jelaskan 3 proses yang
terlibat dalam proses
eksogenik. (6)

SISTEM GEOMORFOLOGI 20
 Sekian

SISTEM GEOMORFOLOGI 21
2.3 STRUKTUR BUMI

SISTEM GEOMORFOLOGI 22
STRUKTUR BUMI – 3 LAPISAN

KERAK BUMI

MANTEL

TERAS

SISTEM GEOMORFOLOGI 23
Kerak bumi

mantel

Teras luar

Teras dalam
SISTEM GEOMORFOLOGI 24
Kerak bumi

Mantel

Teras luar

Teras dalam

SISTEM GEOMORFOLOGI 25
 KERAK BUMI
1. Kerak bumi ialah lapisan luar dengan
ketebalan antara 10-65km dan juga
dikenali sebagai litosfera.
2. Kerak bumi terdiri daripada 2 lapisan
iaitu lapisan sial dan lapisan sima.

Kerak bumi SISTEM GEOMORFOLOGI 26

 KERAK BUMI – 2 LAPISAN

LAPISAN
SIAL

LAUT

LAPISAN
SIMA SISTEM GEOMORFOLOGI 27
 LAPISAN
SIAL

LAPISAN
SIMA

SISTEM GEOMORFOLOGI 28
 • tebal benua - 25 – 70 km
LAPISAN SIAL • ketumpatan 2.7gm/cm3
• batu ignius + kelodak + pasir
• kandungan kimia utama ialah
silika dan aluminum

LAUT

SISTEM GEOMORFOLOGI 29
LAPISAN SIMA
• tebal dasar laut - 5 – 1Okm
• ketumpatan 2.7- 3.0 gm/cm3
• batu basalt
• kimia utama ialah silika dan magnesium

LAUT

SISTEM GEOMORFOLOGI 30
3.2 LAPISAN MANTEL
• 83% daripada seluruh isipadu bumi
• Mantel dipisahkan daripada kerak
bumi oleh lapisan ketakselanjaran
Mohorovicic.
• mengandungi batuan batuan
ultramarfik seperti olivine dan
piroksin.
• suhu antara 800°C – 1 600°C
• terdapat arus-arus perolakan yang
menyebabkan pergerakan dalam
bumi seperti hanyutan benua, gempa
bumi, letusan gunung berapi.
SISTEM GEOMORFOLOGI 31
 3.3 LAPISAN TERAS
• 16% daripada keseluruhan isispadu bumi.
• Teras dipisahkan daripada lapisan mantel oleh
Ketakselanjaran Gutenberg.
• tebal 3480 km
• mengandungi nikel dan ferum
• ada dua lapis iaitu teras dalam dan teras luar

TERAS DALAM:
TERAS LUAR :
• tebal 1 230km
• Tebal 2 250 km
• keadaan pepejal
• keadaan cecair
• ketumpatan
• suhu 3000°C
• ketumpatan 13.5g/cm3
• suhu 5000°C
10.7g/cm3 SISTEM GEOMORFOLOGI 32
 Latihan 2
a. Lukis dan labelkan lapisan
struktur bumi. (5m)
b. Nyatakan garisan yang
memisahkan kerak bumi dengan
mantel, dan garisan yang
memisahkan mantel dengan
teras. (2)
SISTEM GEOMORFOLOGI 33
 KERJA RUMAH (cari dari
internet)
1. Cari peta tentang benua utama dunia.
2. Cari peta tentang lautan utama di
dunia.
3. Cari peta tentang laut di dunia.
4. Cari Peta Malaysia.
5. Cari Peta Dunia.
SISTEM GEOMORFOLOGI 34