KAEDAH TERAPI /

METHOD DALAM
KAUNSELING KANAK-
KANAK
MUHAMMAD ALIFF LUQMAN BIN ROSLEE (D20141067919)
MIMI SAZURA BINTI PONIRIN (D20141066496)
NURUL AKMA BINTI SALMI (D20141066488)
 PENGENALAN

 Intervensi merupakan tekni digunakan dalam sesi terapi.

 Sering diaplikasikan utk menangani masalah (peribadi, penyalahgunaan dadah, gangguan makan,
mencederakan diri, penyalahgunaan computer, menonton tv secara keterlaluan dan gannguan
mental/emosi.

JENIS INTERVENSI
 Intervensi secara langsung – menggunakan teknik kaunseling individu atau kumpulan.
 Intervensi secara tidak langsung – melibatkan kerjasama keluarga klien bagi menggalakkan
mereka membantu klien menyelesaikan masalah yang dihadapi.
 JENIS INTERVENSI KAUNSELING KANAK-
KANAK

• TERAPI BERMAIN
• TERAPI BERCERITA
• TERAPI SENI
• TERAPI MUZIK
• TERAPI BIBLIO
 KONSEP MAIN DAN CIRI-CIRINYA

 Main merupakan aktiviti yang bermotivasi intrinsic dan dilaksanakan semata-mata untuk kepuasan.
 Main hendaklah dipilih secara bebas mengikut kehendak peserta dan tidak dipaksa.
 Main hendaklah membawa keseronokan dan tidak dilakukan atas tekanan.
 Main hendaklah mengandungi unsur khayalan agar dapat memenuhi keperluan atau kepuasan
pemain.
 Main merupakan aktiviti fizikal, atau psikologi dan hendaklah disertai oleh peserta secara aktif.
 JENIS-JENIS MAIN

MAIN SOSIAL
 MAIN DIRI-SENDIRI (SOLITARY PLAY)
 MAIN SELARI (PARALLEL PLAY)
 MAIN ASOSIATIF (ASSOCIATIVE PLAY)
 MAIN KOPERATIF (COOPERATIVE PLAY)
 Main Diri- Aktiviti fizikal atau psikologi yang dilaksanakan oleh kanak-kanak
●

bersendirian tanpa peserta yang lain.

Mengikut Mildred Patern (1932), main diri-sendiri mula diperhatikan
Sendiri
●

dalam kalangan kanak-kanak pada umur 2 tahun.

●
Kebiasaanya mereka bermain dan hilang dalam dunia sendiri.

(Solitary Play) Unsur pemerhati (onlooker play) iaitu memerhati kanak-kanak lain
●

bermain ttp tidak mengikutinya.

Main Selari ●
Aktiviti main yg berlaku apabila dua atau lebih bermain
bersendirian secara berasingan dalam aktiviti yang
(Parallel ●
sama, di tempat yang sama, pada masa yang sama.
Permainan ini turut menarik kanak-kanak tertentu untuk

Play) mengikuti aktiviti kanak-kanak lain.

Main Asosiatif Di mana dua atau sekumpulan kanak-kanak yg melibatkan diri
●

mereka dalam aktiviti main secara berasingan ttp melibatkan

kerjasama dan komunikasi.
(Associative ●
Tertumpu kpd perkongsian, pinjam alatan main dan bermain secara
bergilir sambil berkomunikasi.

Play) Parten (1932)pola main asosiatif ini banyak diperhatikan dalam

●

kalangan kanak-kanak berumur 3 dan 4 tahun.

Main Koperatif Pola koperatif dapat dilihat apabila dua atau

●

lebih kanak-kanak dalam lingkungan umur 4-5

(Cooperative tahun melibatkan diri dalam permainan yg
mempunai matlamat tertentu.
Play) ●
Contohnya membina istana pasir.
 Main Simbolik ●
Main pura-pura dan biasanya berlaku dalam kalangan kanak-kanak berumur
12-13 bulan sehingga pra sekolah.

(Symbolic Play) Berlakunya secara tiba-tiba & tanpa dijangkakan.

●

Main Sosiodramatik ●
Aktiviti main pura-pura yang melibatkan banyak interaksi kumpulan(lanjutan kpd main
simbolik)

(Sosiodramatic Piaget (1962) main berpura-pura mempunyai ciri main sendiri (solitary play) apabila kanak-
●

kanak berkenaan berkongsi dunia fantasi dirinya dengan mainan atau rakan khayalan.
Tiga jenis peranan – Garvey (1972) – peranan ahli keluarga, peranan model & peranan
Play)
●

fungsional

Main dengan ●

●
Sesuai untuk kanak-kanak prasekolah, sekolah rendah dan sekolah menengah.
Melibatkan pertandingan antara dua atau lebih pemain dan dikehendaki mematuhi sesuatu

Peraturan (Games- ●
set peraturan yang perlu dipersetujui oleh semua pemain.
Piaget (1962) main dengan peraturan adalah aktiviti yg mempunyai logikal & sistematik.
Mempunyai unsur interaksi social, matlamat eksplisit dan bertujuan utk menang.
with-Rules)
●

●
Contonhya ialah pertandingan bola sepak.
 Kepentingan Main dalam Perkembangan Kanak-
Kanak
 Penting dalam perkembangan potensi kanak-kanak dalam aspek fizikal, intelek, emosi dan sosial.
 Mengikut H. Spencer (1973), tjuan utama main ialah melepaskan tenaga badan yang berlebihan.
 Sigmund Freud (1968) memandang main sebagai sesuatu cara unruk mengurangkan emosi kebimbangan dan mengawal emosi.
 Jean Piaget (1962) berpendapat bahawa tujuan main ialah menggerakkan perkembangan kognitif kanak-kanak dan
memperkukuhkan pembelajaran.
 Dalam konteks pendidikan pula, main adaalh suatu kaedah & teknik mengajar yang memberi peluang kepada murid-murid
melakukan aktiviti berpura-pura di bawah keadaan terkawal.
 TERAPI BERMAIN

DEFINISI TERAPI BERMAIN

 Persatuan terapi bermain mentakrifkan terapi bermain sebagai
penggunaan secara sistematik model tereotikal untuk membentuk
proses interpersonal. Ini dilakukan apabila terapis bermain terlatih
menggunakan kuasa terapeutik bermain, untuk menolong klien
mencegah atau menyelesaikan masalah psikososial dan mencapai
pertumbuhan serta perkembangan optimum.
 Menurut Carmichael (2006), terapi bermain merupakan suatu
pendekatan yang berstruktur dan teoritikal kepada terapi
berasaskan komunikasi normal dan proses pembelajaran kanak-
kanak.
RASIONAL TERAPI BERMAIN

 Terapis menggunakan terapi bermain utk menolong kanak-kanak menggambarkan apa

masalah yang dihadapi oleh mereka dan bukan melalui Bahasa verbal utk menyatakan
fikiran dan perasaan mereka.
 Objek mainan dan main merupakan perkataan kanak-kanak dan bahasa mereka.
 Melalui permainan terapis dapat membantu kanak-kanak belajar tingkah laku positif
apabila mereka mengalami defisit kemahiran emosi-social.
 Yang pentingnya ialah hubungan positif dijalinkan antara terapis dengan kanak-kanak
semasa sesi terapi bermain membawa pengalaman emosi positif yang perlu untuk
pemulihan.
 Terapi bermain juga boleh digunakan untuk memperkembang kognitif dan memberikan
persepsi utk menyelesaikan konflik dalaman pemikiran negatif kanak-kanak.
KEGUNAAN TERAPI BERMAIN

 Menurut Carmichael (2006), terapi bermain terutamanya sesuai digunakan

untuk kanak-kanak berumur 3 hingga 12 tahun.
 Pelan rawatan melalui terapi bermain digunakan sbg intervensi asas untuk
pelbagai keadaan kesihatan mental seperti pengurusan marah, kesedihan,
trauma, modifikasi gangguan tingkah laku spt kebimbangan, depresi, attention
deficit hyperactivity (ADHD), autism, perkembangan kognitif, social dan fizikal
yg kurang kondusif, pembelajaran lewat dan tingkah laku bermasalah.
 Menurut pandangan psikodinamik, kanak-kanak yg melibatkan diri dalam main
untuk menangani kebimbangan dan halangan dalaman.
 Oleh itu, terapi bermain boleh digunakan sbg mekanisme pertolongan diri,
selamanya kanak-kanak diberi masa bermain bebas atau bermain bukan
berstruktur.
PENDEKATAN TERAPI BERMAIN
☼Suatu pendekatan rawatan melalui terapi bermain ialah penggunaan proses
desensitizasi secara sistematik atau pembelajaran semula untuk mengubah gangguan
tingkah laku kanak-kanak.
☼Setelah kanak-kanak bermain, terapis akan menggunakan bermain untuk menilai
atau memahami aktiviti bermain kanak-kanak di mana mengaplikasikan pendekatan
terapi bermain untuk menolong mereka mengadaptasikan gangguan mental dan
mengenal pasti penyelesaian masalah mereka.
 MANFAAT TERAPI BERMAIN UNTUK KANAK-KANAK

 Menjadi lebih bertanggungjawab dan membentuk lebih strategi berkesan.

 Membangun penyelesaian baru dan kreatif untuk masalah.
 Memupuk hormat dan penerimaan kendiri dan orang lain.
 Belajar mengalami dan emosi yang dinyatakan.
 Memupuk empati dan menghormati fikiran dan perasaan orang lain.
 Belajar kemahiran social baru dan kemahiran rasional dengan keluarganya.
 Membentuk keberkesanan kendiri dan meningkatkan keyakinan terhadap kebolehannya.
 TERAPI BERCERITA

-Bercerita adalah aktiviti yang digunakan untuk

menyampaikan peristiwa dengan menggunakan
perkataan,imej dan suara.

-Oleh kerana nilai-nilai murni yang terkandung dalam cerita,

kanak-kanak pula mempunyai motivasi instrinsik yang suka
mendengar cerita , terapi bercerita pula merupakan suatu
pedekatan yang paling berkesan untuk kaunseling kanak-
kanak yang mempunyai tingkah laku bermasalah.
 KEGUNAAN CERITA UNTUK TERAPI

Menghadapi masalah
dengan lebih yakin

Lebih bersedia
menghadapi masa depan

Diajar dengan kreatif,

pintar dan ketabahan

Mendapat pengalaman
menghadapi rintangan

Memikir dan mempersepsi

dunia secara rasional
 TEKNIK TERAPI BERCERITA
MENGGALAKKAN
HARUS SENSITIF HARUS KREATIF HARUS POSITIF KANAK-KANAK
MEREKA CERITA

●
Menggunakan ●
Sentiasa ●
Galakkan kanak-
●
Menggunakan nada dengan mengakhiri cerita
kanak mereka
watak yang penuh perasaan dengan peristiwa
cerita supaya
berlainan dari diri semasa positif dan
dapat menambah
klien supaya menyampaikan kejayaan watak
kayakinan diri
tidak seakan- cerita untuk menangani
dalam
akan menimbulkan masalah serupa
menyelesaikan
menyamainya. penghayatan dihadapi oleh
masalah.
kanak-kanak. kanak-kanak.
 PRINSIP-PRINSIP PANDUAN
PENGUASAAN KEMAHIRAN BERCERITA

 Guru harus memilih cerita yang sesuai dengan minat, kebolehan, umur dan pengalaman
murid serta objektif pelajarannya.
 Sebelum sesi bercerita bermula, guru harus menghafal isi-isi penting yang terkandung
dalam cerita.
 Sediakan alat bantu mengajar dan juga soalan-soalan susulan.
 Pastikan semua murid bersedia mendengar cerita.
 Guru boleh duduk atau berdiri dan supaya murid boleh melihat wajah serta ekspresi guru.
 Mulakan cerita dengan suara dengan menarik, jelas dan dengan penuh emosi.
 Pastikan perkataan dan ayat digunakan boleh difahami.
 Galakkan pelajar memberi refleksi terhadap cerita tersebut.
 berkaitan. dengan suara yang menarik.

PERANCANGAN DAN PENGURUSAN SESI

BERCERITA
Penutup
 Terapi Seni (Art Therapy)
– Menurut American Art Theraphy Assosiation , terapi seni adalah suatu profesion
kesihatan mental yang menggunakan proses kreatif dalam lukisan untuk
menambahbaik dan menyempurnakan fizikal , mental, dan emosi.

– Imej seni menjadi signifikan dalam menambah keberkesanan pertukaran verbal

antara terapis dengan kliennya untuk menyelesaikan masalah, membentuk
persepsi baru, yang seterusnya membawa perubahan positif,perkembangan dan
pemulihan.

– Boleh diaplikasikan kepada kanak-kanak,remaja, dewasa,orang tua, kumpulan,

dan keluarga, untuk rawatan seperti kebimbangan, depresi, gangguan mental,
penyalahgunaan dadah, isu hubungan keluarga, kekejaman, masalah sosio-
emosi dan trauma.
 TUJUAN TERAPI SENI

 Tujuan utama adalah sama dengan modaliti terapeutik lain, iaitu menambahbaikkan
dan mengekalkan kesihatan mental individu .

 Terapi seni membantu klien untuk mengenal pasti fikiran dan perasaan yang sebenar
melalui lukisannya supaya membolehkan klien bukan sahaja memperolehi persepsi
dan penilaian tingkah lakunya, tetapi juga mendapat kefahaman daya lebih tepat
serta caranya interaksi dengan orang persekitarannya.

 Menurut Malchiodi (2006) , proses melukis boleh dipersepsikan sebagai kesempatan

untuk ekspresi kendiri secara imaginative, autentik, dan spontan , sesuatu
pengalaman dalam tempoh masa yang membawa pemulihan emosi ,transformasi dan
akualisasi kendiri.
 KONTINUM TERAPI EKSPRESIF (KTE)

– Menurut Vija Lusebrink (1990), kontinum terapi ekspresif merupakan cara

menggelasifikasikan interaksi dengan media seni bertujuan memproses maklumat
dan membentuk imej. KTE mengorganisasi interaksi media seni dalam sekuan
perkembangan proses maklumat dan imej daripada mudah kepada kompleks.

– Pembentukan imej dan pemprosesan maklumat adalah dikategorisasikan dalam

suatu struktur hirarki daripada pengalaman kinestatik yang mudah pada suatu
hujung hingga imej simbolik kompleks pada hujung lain. KTE disusun dengan
empat peringkat mengikut proses daripada mudah kepada kompleks.
 HIERARKI KONTINUM TERAPI EKSPRESIF
(SENI) : PERINGKAT TERAPI EKSPRESIF

Kinestetik Perseptua Kognitif /

/ Sensori l / Afektif Simbolik Kreatif
●
Pengalaman pada ●
Lukisan menjadi ●
Lazimnya berlaku
●
Menguasai bentuk peringkat kompleks. Oleh sebagai fungsi
adalah mustahak kerana remaja integrasif dalam
perseptual/ afektif
kerana kanak-kanak sanggup sanggup
boleh menolong lukisan. Lukisan,
menggunakan
klien mengenal memikir di luar dibawah
lukisan
pasti emosi , pengalaman komponen kreatif ,
menyampaikan imej
melicinkan mereka,fikiran menunjukkan
kepada orang di
diskriminasi antara mereka telah kendiri, personality
sekeliling tentang
perasaan dan dunia
keadaan emosi,dan sampai ke bersatu seimbang,
dalaman mereka. membantu ekspresi peringkat baru dan idaman
emosi yang sesuai. kompleks. harmoni.
 PENGGUNAAN KONTINUM
TERAPI EKSPRESIF DALAM TERAPI SENI
Taksiran maklumat boleh dikumpulkan
melalui penilaian kesukaan media dan
interaksi gaya dengan media, termasuk
individu grafik dan elemen ekspresif daripada
hasil produk seni.
Menggunakan maklumat daripada kontinum
Fungsi sosial dan kerjaya klien dapat
terapi ekspresif untuk memberi panduan
ditambahbaik dengan menghapuskan
kepada klien melalui perancangan langkah
rintangan, serta cara memproses maklumat
menghapuskan halangan daripada sebarang
bertambah secara fleksibel.
komponen.
PELAPOR DAN PERKEMBANGAN TERAPI SENI

Florence Cane (1882-1952) dikenali sebagai pelopor kontinum terapi

ekspresif. Bukunya The Artist in Each of Us boleh dianggap sebagai teks
terapi seni yang pertama. Pendekatan Cane dalam pengajaran seni adalah
berasaskan kepercayaan bahawa persepsi manusia memproses maklumat
dari dunia melalui tiga fungsi utama iaitu, pergerakan,emosi dan fikiran.
Beliau menulis seni merupakan cara mengintegrasi ketiga-tiga fungsi ini.
Fungsi pergerakan, emosi dan fikiran boleh dibandingkan dengan
komponen,afektif dan kognitif.
TERAPI MUZIK
• Terapi muzik merupakan suatu profesion penjagaan
kesihatan yang menggunakan muzik untuk menjaga
keperluan individu dari aspek fizikal, emosi
kognitif, dan sosial.
• Digunakan untuk mengurus tekanan, memulihkan
kesihatan, mengekspres perasaan, meningkatkan
ingatan, menambahbaikkan komunikasi dan
menggalakkan pemulihan fizikal.
SEJARAH..

• Ianya sekurang-kurang telah bermula

daripada pemulihan Aristotle dan Plato di
zaman tamadun Yunani lebih daripada 2000
tahun dahulu.
• Dalam abad ke-20, terapi muzik mula
diaplikasikan di hospital selepas Perang
Dunia 1 dan Perang Dunia 2.
Terapi Muzik dengan Autism
Spectrum Disorder (ASD)..

• Autisme ini membawa gangguan interaksi sosial komunikasi dan

imaginasi individu.
• Merangkumi masalah tingkah laku sosialseperti suka bersendirian,
pasif, aktif tetapi ganjil melebihi formal, kaku dan kekok.
• Alvin (1992) menggunakan kuasa muzik untuk menembusi dan
membangkitkan respons kesederan dan tidak kesedaran kanak-
kanak autistik, dengan tujuan mesej muzik bukan sahaja dapat
diterimanya, tetapi juga menolongnya bertindak balas.
• Brown (1994) menjelaskan terapi muzik sebagai alat terapeutik yang
amat berguna untuk penghidap autisme.
• Brownmell (2002), cerita sosial diadaptasikan dalam terapi muzik
menolong kanak-kanak autistik memahami situasi sosialatau peristiwa,
dan dengan ini membangkitkan semangatnya untuk berusaha belajar
kemahiran sosial secara formal.
• Wigram dan De backer (2002),terapi muzik boleh memainkan peranan
signifikan dalam proses penilaian kanak-kanak yang menghadapi
gangguan kumunikasi, kerana ciri muzik adalah bukan verbal dan medium
digunakan dalam sistem komunikasi praverbal.
Strategi Umum untuk Terapi Muzik

• Struktur merujuk rancangan jadual waktu

bergambar yang menarik perhatian.
• Hubungan terapeutik : Hubuungan interpersonal
dengan klien.
• Interaksi muzik : menguasai kemahiran
pengekalan interaksi muzik
• Kawalan emosi : Mengawal emosi kanak-
kanak autistik.
• Integrasi sensori : Mengurangkan tingkah
laku yang menghalang keupayaannya
memfokus dan berkomunikasi dengan orang
lain.
Kriteria Rawatan Asas Terapi Muzik.

• Toigo (1992) ,kriteria rawatan asas untuk orang autistik.

Pertama- Harus ada struktur gambaran secara keseluruhan antara
muzik dengan sesinya.
Kedua- Intervensi muzik harus mencerminkan pergerakan fizikal,
nada, atau kualiti suara emosi demi membawa penerimaan dan
kefahaman orang autistik.
Ketiga- Terapi muzik harus diintegrasikan dengan teori integrasi
sensori, kerana muzik yang berkesan membawa stimulasi auditori
yang sesuai proprioseptif, taktil dan vestibular untuk orang autistik.
Proses Perancangan dan
Pelaksanaan Terapi Muzik.

• 1)Mendpat persetujuan klien

• 2)Mengatur prasesi
• 3)Mengadakan tempoh penilaian
• 4)Merekod secara terperinci
• 5)Refleksi atau tindakan terapis diadakan selepas setiap sesi
6)Memberitahu klien dan penjaganya rancangan dan rawatan sesi
yang berikutnya.
• 7)Mengakhiri sesi terapi dengan teknik yang sesuai bagi klien
memahaminya
Biblioterapi.

• Penggunaan buku-buku untuk menolong orang

menyelesaikan masalah.
• Sebagai teknik untuk menstruktur interaksi antara
terapis dengan klien, atau pemudahcara dengan
peserta berasaskan perkongsian secara mutual dengan
idea literatur yang dibaca.
• Diaplikasikan dalam amalan rawatan, terutamanya
selepas Perang Dunia Kedua.
• Idea ini boleh dikesan dari masa orang Yunani menubuhkan
perpustakaan pertama sejak lebih 2000 tahun dahulu.
• Dipadankan dengan aktiviti perbincangan atau bermain.
• Biblioterapi merangkumi pendekatan terapi bercerita yang telah
dibincangkan secara lebih mendalam.
Pelaksanaan biblioterapi

• Aktiviti membaca sahaja, atau dilengkap dengan aktiviti

perbincangan atau bermain.
• Kanak-kanak yang menghadapi masalah gangguan mental disuruh
melukis sesuatu suasana, selepas itu mengenal pasti watak yang
mempunyai ciri serupa dengannya.
Prosedur Pelaksanaan Biblioterapi

• 1)Bermula sesi terapi dengan memotivasikan individu menyertai

aktiviti pengenalan.
• 2)Menyertai masa yang cukup untuk membaca bahan yang
berkaitan.
• 3)Membenarkan masa refleksi dan penilaian.
• 4)Menyediakan masa tindakan susulan untuk perbincangan dengan
teknik pemudahcaraan..
• 5)Pelaksanaan penilaian dan membimbing individu.
Rumusan

• Melalui aktiviti-aktiviti bermain, bercerita,

melukis, dan bermain alat muzik, terapis dapat
menghayati dunia mental dan emosi mereka dan
seterusnya menggunakan kemahiran pelaksanaan
intervensi kaunseling untuk membimbing kanak-
kanak ke arah menyelesaikan masalah yang
dihadapi.