Dizajn na bez`i~ni mre`i

Propagacija na signalite vo bez`i~nite mre`i vlijae vrz izborot na na~inot na dizajn na

безжичната мрежа
Propagacijata na signalite vo sloboden prostor e po prava linija
No, vo realnosta signalot e podlo`en na razli~ni vlijanija:
fading (slabeewe)
shadowing
reflection
scattering
shadowing reflection scattering diffraction
diffraction
(od golemi (od mali pre~ki)
pre~ki)

power
long term
fading

signal at sender
short term fading Сигнал кај испраќачот
Сигнал кај
multipath propagacija приемникот

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Multipleksirawe vo bez`i~ni mre`i
Vremenska disperzija (time dispersion) na signalot:
signalot se {iri vo vreme zaradi {to se pojavuva ISI (InterSimbolna Interfencija)
signalot pristignuva do priemnikot po pove}e pati{ta, pri {to signalite po razli~nite pati{ta se fazno pomesteni
vo odnos na direktniot signal ({to propagira po prava linija)

Efekti od mobilnosta na korisnicite:

karakteristikite na bez`i~niot kanal se menuvaat vo tekot na vremeto i so promena na lokacijata na korisnikot
se menuva rastojanieto do ispra}a~ot i do pre~kite na patot (obstacles)
brzi promeni vo snagata na signalot kaj priemnikot (short term fading)
bavni promeni vo snagata na signalot kaj priemnikot (long term fading)

4 dimenzii vo mobilnite mre`i:

Prostor (Space)
Vreme (Time)
Frekvencija (Frequency)
Kod (Code)

Cel na pove}ekratniot pristap (multipleksiraweto): mnogukratno koristewe na bez`i~niot

link

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Pristap vo bez`i~ni mre`i
P ri st ap SDMA TDMA FDMA CDMA
I deja segment i r awe na segment i r awe na vr emet o segment i r awe na Ra{ i r uvawe na spekt ar ot
pr ost or ot na kaj i spr a}a~ot na f r ekvent ni ot opseg vo na si gnal ot so kor i st ewe
}el i i /sekt or i vr emenski sl ot ovi r azdvoeni podopsezi (sub- na or t ogonal ni kodovi
(cells/sectors) bands)
Ter mi nal i samo eden t er mi nal mo` e sekoj t er mi nal e akt i ven sekoj t er mi nal i ma si t e t er mi nal i mo` at da
da bi de akt i ven vo edna vo mal del od vr emet o na dodel ena svoja bi dat akt i vni vo i st o
}el i ja/sekt or i st at a f r ekvenc i ja f r ekvenc i jaa vo vr eme na i st a l okac i ja vo
kont i nui t et kont i nui t et
S epar ac i ja na }el i ska st r ukt ur a, si nhr oni zac i ja vo f i l t r i r awe vo so kor i st ewe na kod i
si gnal i t e naso~eni ant eni vr emenski domen f r ekvent en domen spec i jal ni pr i emni c i

P ozi t i vni ednost avna, se zgol emuva
kapac i t et po km²
st r ani
N egat i vni nef l eksi bi l na, ant eni t e
st r ani se obi ~no f i ksi r ani
Koment ar se kor i st i samo vo
kombi nac i ja so TDMA,
FDMA i l i CDMA
pot pol no di gi t al na,
f l eksi bi l na
pot r eben e guard space
(multipath propagation),
pot r ebna e pr ec i zna
si nhr oni zac i ja
st andar di zi r an e vo
f i ksnat a mr e` a, a vo
kombi nac i ja so FDMA i l i
S DMA se kor i st i vo
mnogu mobi l ni mr e` i
(pr . GSM, DECT, IS-95)
ednost avna, r obust na
nef l eksi bi l na,
neef i kasno
i skor i st uvawe na opsegot
obi ~no se kombi ni r a so
TDMA (frequency hopping
patterns) i SDMA (frequency
reuse)
f l eksi bi l na, pomal a
pot r eba od f r ekvent no
pl ani r awe, mek handover
kompl eksni pr i emni c i ,
pot r ebna e
pokompl i c i r ana
kont r ol a na snagat a kaj
pr edavat el ot
seu{ t e i ma pr obl emi ,
povi soka kompl eksnost ,
obi ~no se i nt egr i r a so
TDMA/FDMA

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 CDMA (Code Division Multiple Access)
 Vo CDMA site mobilni terminali mo`at ispra}aat na ista frekvencija (opseg) vo isto vreme
i mo`at da go koristat celiot opseg na prenosniot kanal
Na sekoj predavatel mu e dodelen unikaten slu~aen broj
predavatelot vr{i XOR (eksluzivno ili) funkcija na signalot {to go ispra}a i slu~ajniot broj
priemnikot mo`e da se nagodi (“tune”) da go primi signalot ako go znae slu~ajniot broj koj e iskoristen za XOR
so signalot vo predavatelot (toa se vr{i so korelira~ka funkcija)

Kako CDMA kako spread-spectrum tehnika pomaga da se namali vlijanieto na

frekvenciski-zavisnoto slabeewe (frequency dependent fading)
power interference spread power signal
signal
spread
detection at interference
receiver

f f
P P
user signal
Efekti na i) ii) broadband interference
ra{iruvaweto na f f narrowband interference
sender
signalot i P P P

interferencijata iii) iv) v)

f f f
receive
r
Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи
 CDMA (Code Division Multiple Access)
vo teoretski pristap
CDMA- teoretska analiza preku primer:
 Ispra}a~ A (Sender A )
 ispra}a Ad = 1, key Ak = 010011
 (zaradi ednostavnost, usvojuvame: „0“= -1,
„1“= +1)
 isprateniot signal e As = Ad * Ak =
(-1, +1, -1, -1, +1, +1)
 Ispra}a~ B (Sender B)
 ispra}a Bd = 0, key Bk = 110101
 ispraten signal Bs = Bd * Bk =
(-1, -1, +1, -1, +1, -1)
Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи
 Dvata signali se superponiraat vo prostorot
 ja zanemaruvame interferencijata (na pr., {umot)
 As + Bs = (-2, 0, 0, -2, +2, 0)
 Priemnikot (Receiver) saka da go izdvoi (extract)
signalot signalot od ispra}a~ot A
 se koristi key Ak i se mno`i bit po bit
 Ae = (-2, 0, 0, -2, +2, 0)  Ak = 2 + 0 + 0 + 2 + 2 +
0=6
 Pozitiven rezultat zna~i deka isprateniot bit e
„1“
 Priemnikot saka da go izdvoi signalot od
ispra}a~ot B
 Be = (-2, 0, 0, -2, +2, 0)  Bk = -2 + 0 + 0 - 2
- 2 + 0 = -6,
 Negativen rezultat zna~i deka B ispratil „0“
 CDMA (Code Division Multiple Access)
Realnite CDMA sistemi koristat mnogu podolgi slu~ajni sekvenci od ovie vo primerive {to rezultira vo
pogolemo rastojanie me|u kodnite zborovi vo kodniot prostor

1 0 1 Ad signal A As

data B 1 0 0 Bd
Ak
0 1 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 1 1 0 0 1 1 key B 0 0 0 1 1 0 1 0 1 0 0 0 0 1 0 1 1 1 Bk
1 0 1 0 1 1 1 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 data  key 1 1 1 0 0 1 1 0 1 0 0 0 0 1 0 1 1 1
As Bs
signal B
signal A
As + Bs

data A 1 0 1 Ad data B 1 0 0

As + Bs As + Bs

Ak Bk

(As + Bs)
* Bk
integrator
0 1 0 output
0 1 1

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Zo{to CDMA?
CDMA se koristi pove}e od polovina vek vo voenite komunikacii
Pri~ina za voveduvawe na CDMA vo civilnite bez`i~ni telekomunikacii e poefikasno
iskoristuvawe na frekvenciskiot spektar (koj e ograni~en)
Spektralnata efikasnost se meri vo broj na korisnici/MHz&cell
Va`ni faktori se i cenata i fleksibilnosta kon servisite (govor, novi servisi, {irokopojasni servisi
itn.)
CDMA sistem vo 2G mobilni mre`i e sistemot IS-95 vo Amerika (na Qualcomm)

Vo bez`i~nite mre`i interferencijata e limitira~ki faktor

R e u s e fa c to r 7

Vo FDMA/TDMA mre`ite (pr. GSM) frekvenciite se grupiraat vo

2 /7
cluster-i zaradi reiskoristuvawe na istite 2 /7 7 /7 3 /7

Ako K e golemina na cluster-ot toga{ sekoja }elija dobiva opseg W/K 7 / 7 3 /7 1 /7

(W e raspolo`iviot frekvenciski opseg na operatorot izrazen vo Hz) 1 /7 6 /7 4 /7

6 /7 4 /7 5 /7

Primer: Kapacitet na GSM mre`a 5 /7 2 /7

7 /7 3 /7
Opseg po korisnik e: wu=(2 kanali vo dupleks)h(200kHz/carrier)/(8 1 /7

slots/carrier)=0.05 MHz => za cluster K=7 se dobiva spektralna efikasnost: 6 /7 4 /7

1MHz/(wuK)=20/7=3 users/cell&MHZ 5 /7

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Kapacitet na CDMA
CDMA mo`e da dade pogolem kapacitet od klasi~nite FDMA i TDMA sistemi
Sekoj korisnik vo CDMA go zafa}a celiot frekventen opseg na nositelot vo }elijata
Vo CDMA imame one-to-many vo downlink (forward link) , odnosno many-to-one vo uplink (reverse
link) - po~uvstvitelna nasoka e uplink (od mobilnite stanici do baznata stanica)
Na sekoj kanal vo CDMA mu vlijae termi~ki {um i interferencija od drugite korisnici vo istata }elija i vo
sosednite }elii
Za da se spre~i near-far efektot treba signalite od site mobilni stanici vo edna }elija da imaat ista
mo}nost kaj baznata stanica
Analiza na izolirana }elija vo CDMA
Ako mo}nosta na signalot od sekoj korisnik vo edna }elija (pri N aktivni korisnici) kaj baznata stanica e
Ps, toga{ snagata na {umot (interferencija+termi~ki {um) e:
I = ( N - 1)Ps+IN
Gustinata na {umot za sekoj korisnik }e bide: Io = I / W (W e ekspandiraniot opseg na {irokopojasnite
nositeli, W=1.25 MHz vo IS-95, W=3.84 Mcps vo WCDMA)
Primenata energija po bit e ednakva na mo}nosta na primeniot signal podelena so podato~nata brzina R
vo biti po sekunda e:
Eb = Ps / R

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Kapacitet na CDMA
Brojot na simultani korisnici vo izolirana }elija e:
N -1 = I / Ps = (W / R) / (Eb / Io)
Analiza na realna CDMA celularna mre`a
Za da se opfati interferencijata od korisnicite vo sosednite }elii se voveduva faktor f (vo literaturata se
ozna~uva u{te i kako faktor i), definiran kako:
I other
f 
I own
Tipi~na vrednost e f=0.6 (vo realnite mre`i e obi~no me|u 0.4 i 0.9)
Ako se vovede i aktivnost na korisnicite (aktivniot period vo govorot statisti~ki e 3/8), odnosno negovata
recipro~na vrednost koja se vika voice activity gain GV=1/(3/8)=2.67; toga{ kapacitetot na CDMA
mre`ata }e bide:
W / R GvGA
N 
Eb / Io 1  f GA e antenna-gain: za tri-sektorska antena e okolu 2.4
So koristewe na Rake priemnik vo baznata stanica, mo`no e da se dostigna povisoko nivo na
performansi so Eb/Io ≈ 6 dB. Toga{, kapacitetot po }elija aproksimativno e:
N ≈ W/R
CCDMA 258
Primer: sporedba na kapacitetot na IS-95 i AMPS   20.9.
C AMPS 12.34
Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи
 Ерлангов кapacitet na CDMA
 Soobra}ajot mo`e da se meri spored Erlang i e definiran kako

Cell arrival rate [calls/s]

Traffic density [Erlang] 
Cell departure rate [calls/s]

 Ako kapacitetot e tvrdo blokiran, Erlangoviot kapacitet mo`e da se presmeta spored Erlang-B
modelot: AN
B N!
N
Ai

i  0 i!

 Mekiot kapacitet se definira kako porast na Erlangoviot kapacitet so “meko” blokirawe vo odnos na
kapacitetot so “tvrdo” blokirawe za ist maksimalen broj na kanali po }elija vo dvata slu~aja:

Erlang capacity with soft blocking

Soft capacity  1
Erlang capacity with hard blocking

Presmetka на мек капацитет:

 Napravi gi soodvetnite pretpostavki za odreden servis.
 Presmetka na maksimalniot dozvolen soobra}aj koristej}i ja Erlang B formulata vo slu~aj na
“tvrdo” blokirawe.
 Pomno`i go brojot na kanali so 1+ za da se dobie vkupnoto mno`estvo na kanali.
 Presmetaj go maksimalniot dozvolen soobra}aj spored Erlang V formulata.
 Podeli go Erlangoviot kapacitet so za da se dobie kapacitetot vo slu~aj na “meko” blokirawe.
 Presmetaj go mekiot kapacitet spored ravenkata

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 CDMA vo treta generacija mobilni mre`i
T im e
U L = U p lin k
Mod na r abot a S t andar d
D L = D o w n lin k
Direct Spread (DS) CDMA UTRA-FDD
U L
Time Division Duplex (TDD) UTRA-TDD,
D L
Multi-carrier (MC) CDMA CDMA2000 F r a m e w ith
n t im e s lo t s
Single Carrier (SC) UWC-136 de U L
Co
Frequency Time (FT) DECT D L

F re q u e n c y

UTRA TDD (Time Division Duplex)

- WCDMA e UTRA-FDD tehnologija
nameneta za evropskite 3G mre`i U M TS U M TS FD D U M TS U M TS FD D
TD D u p lin k TD D d o w n lin k

- Karakteristiki na WCDMA:
- mek (soft) handover 1900 1920 1980 2010 2025 2110 2170
F re q u e n c y b a n d (M H z )
-multipath priem
-power control UTRA FDD (Frequency Division Duplex)

-frequency reuse 1 UTRA = UMTS Terrestrial Radio Access

-mek kapacitet (soft capacity) UMTS = Universal Mobile Telecommunications Systems

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Мек кapacitet na WCDMA - примери
Soft Capacity vs. Service i = 0.3

45
40
B=1%
35

Soft Capacity (%)

30 B=2%
25 B=3%
20 B=5%
15 B=7%
10
B = 10 %
5
0
12,2 16 32 64 144 384 512
Service Bit Rate (kbps)

Soft Capacity vs. Service i = 0.55 Soft Capacity vs. Service i = 0.7

120 140

100 B=1% 120 B=1%

Soft Capacity (%)

Soft Capacity (%)

B=2% 100 B=2%
80
B=3% 80 B=3%
60
B=5% 60 B=5%
40
B=7% 40 B=7%
20 B = 10 %
20 B = 10 %
0
0
12,2 16 32 64 144 384 512
12,2 16 32 64 144 384 512
Service Bit Rate (kbps)
Service Bit Rate (kbps)`

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

Планирање на сообраќај во WCDMA

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

Пример: планирање на сообраќај во WCDMA
Нека имаме еден мобилен оператор кој има 1.5 милиони корисници на WCDMA и 1.0
милиони корисници на GSM/GPRS (која е базирана на FDMA/TDMA)

Дистрибуција на WCDMA Мрежните јазли се дистрибуирани

корисниците по локациите (sites)

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

Пример: планирање на сообраќај во WCDMA

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Пример: сообраќајни модели и
сообраќајни случаи
Во WCDMA мрежа сообраќајот се дели на две групи: CS (Circuit-Switched) и PS
(Packet-Switched) сообраќај
Сообраќајните модели во WCDMA се делат на: јазлови сообраќајни модели (node
traffic models) и мрежни сообраќајни модели (network traffic models)
CS појдовен (originating) сообраќај

Сообраќајни случаи за
појдовен сообраќај од UMTS
Дистрибуција на CS сообраќајните случаи мобилен терминал

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Дојдовен CS сообраќај

GSM кон UMTS сообраќај

Сообраќајни случаи на CS сообраќај од GSM кон UE (WCDMA)

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Дојдовен CS сообраќај

Сообраќајни случаи од PSTN кон WCDMA

CS податочен сообраќај

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Мрежен сообраќаен модел
Во WCDMA

Мрежен сообраќаен модел за CS сообраќај во UMTS

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 PS сообраќаj во WCDMA

Параметри за PS сообраќајот се:

Товар по активен корисник (bit/s)
Peak фактор
Однос меѓу uplink и downlink сообраќајот
Просечна големина на пакети (во бајти)

Вкупен PS сообраќај (во Mbit/s)

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

Дисперзија на сообраќаj во WCDMA

CS дистрибуција на UE кон UE сообраќај

CS говорен сообраќај (Ерланг) CS податочен сообраќај (Ерланг)

CS дистрибуција меѓу UE и PSTN

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Дистрибуција на CS сообраќај

CS дистрибуција на UE кон UE сообраќај

CS говорен сообраќај (Ерланг) CS податочен сообраќај (Ерланг)

CS дистрибуција меѓу UE и PSTN

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи

 Дистрибуција на PS сообраќај

Дистрибуција на Gi сообраќајот за
WCDMA и GPRS

Дистрибуција на PS
сообраќајот во % од
вкупниот WCDMA или
GPRS сообраќај

Дистрибуција на PS
товарот (payload) во Mbit/s
Uplink + Downlink

Проф. д-р Тони Јаневски, Дизајн и моделирање на телекомуникациски мрежи