SIRUHANO SA

MATA SA HONG
KONG
■ Dahilan sa pag-alis sa Europa:Napakahirap na
ng buhay sa Europa dahil sa pagkakaiba nila ng
pananaw -politikal nina MH del Pilar at iba pang
Pilipino sa Espanya. Mapalapit sa minamahal
niyang Pilipinas at kanyang pamilya.
Pamamaalam sa Europa.
Oktubre 3, 1891 – nilisan n Rizal ang Ghent at nagtungo sa Paris, kung
saan siya nanatili ng ilang araw para makapagpaalam sa mga Luna, Pardo
de Tavera, Ventura at iba pang kaibigan.
Oktubre 18 – sumakay siya sa barkong Melbourne patungong Hongkong.
Dala ang sulat ng rekomedasyon ni Juan Luna para kay Manuel Camus at
600 na sopi ng El Fili.
Manuel Camus – isang makabayang naninirahan sa Singapore.
Sa sulat niya kay Bluentritt noong Oktubre 22, 1891, sinabi niyang:
“Mula nang lumisan kami sa Marseilles, nagkaroon na kami ng
Napakagandang panahon. Ang dagat ay kalmante, mapayapang tulad ng
kristal, ang kalangitan ay bughaw, ang hangin ay sariwa att
nakapagpapalakas. Totoong isa tong biyaheng parang nasa langit.’
Padre Fuchs – isang Tyrolese, nakipaglaro siya ng ahedres.
Pagdating sa Hong Kong.

Nobyembre 20, 1891 - Dumating si Rizal sa Hong Kong. Sinalubong

siyang mga Pilipinong residente, lalo na ng kanyang kaibigang si
Jose Ma. Basa. Nanirahan siya sa Blg. 5 Kalye D'Aguilar, Blg. 2
Rednaxola Terrace, kung saan sita nagbukas ng kanyang klinika.

Disyembre 1, 1891 - sinulatan niya ang kanyang mga magulang

para humingi ng permisong makauwi.

- sinulatan siya ng kanyang bayaw, si mauel T. Hidalgo, at ibinalita

ang deportasyon ng 25 katao sa Calamba, kasama na ang kanyang
pamilya.
Pagkikitang Muli ng Pamilya sa Hong Kong.
Pasko ng 1891 sa Hong Kong ay isa pinakamasayang pagdiriwang ng
Pasko sa buhay ni Rizal. Sa muling pagkakataon ay masaya silang
nagkasamasama ng kanilang pamilya.

Enero 31, 1892 sinulatan niya si Blumentritt, inaalala ang masasayang

buhay sa Hong Kong.
Mula Biarritz, sinulatan siya ni G. Boustead, ama Nellie, noong Marso
21, 1892. Pinupuri siya sa kanyang propesiyon sa medisina.
Mula naman Paris, nagpadala ng pagbati si Dr. Ariston Bautista Lin,
kalakip ang isang aklat, ang Diagnostic Pathology ni Dr. H. Virchow, at
isa pang aklat, ang traite Diagnostique ni Mesnichock.
Nag alay din ng tulong, mula Paris, sa pagbili ng mga aklat sa medisina
at instrumento sa panggamot na maaring kailanganin ni Rizal.
Marso 7, 1892 nagtungo siya sa Sandakan lulan ng barkong Menon
para makipag-usap sa mga awtoridad na Ingles hinggil sa
pagtatatag ng isang Kolonyang Pilipino.

Abril 20, nakabalik na si Rizal sa Hong Kong.

Mayo 26, 1892 sinabi niya:"Labis ang aking pagnanais na sumama

sainyo. Ipaglaan mo ako ng kapirasong lupa riyan (sa Borneo) nang
makapagtanim naman ako ng tubo.
Pupunta ako riyan... Halaan ko ang aking panahon sa pagtatanim
ng tubo at pag gawa ng asukal. Padalhan mo ako ng iba pang
detalye."

Proyekto sa Kolonisasyon ng Borneo.

Hidalgo - isa sa mga bayaw ni Rizal, ang matapang na
Batangueno, ang tumutol sa proyektong kolonisasyon.
Weyler - tinaguriang “Mangangatay" ng mga Cubano ay ipinaalis
na sa kanyang panunungkulan bilang gobernador.
Eulogio Despujol - Conde ng Caspe, bagong luklok na
gobernador-heneral, ipinahayag ang isang mainam na
programang pampamahalaan.
Marso 21, 1892 - Pagkaraang maghintay ng tatlong buwan para
sa sagot sa una niyang liham Disyembre 23, 1891), muling
sumulat si Rizal at ibinigay ito sa kaptan ng barko para
makasigurong maakakarating ito kay Gobernador Despujol.
Pagsusulat sa Hong Kong.

• "Ang Mga Karapatan ng Tao” (1891)

• "A la Nacion Espanaola“
•"Sa mga kababayan“
•"Una Visita a la Victoria Gaol" (Marso 2, 1892)
• "Colonisation du British North Borneo, par de Familles de lles
Philippines" .
• "Proyecto de Colonizacion del British North Borneo por los
Filipinos“
•"La Mano Roja" (Hunyo 1892)
Desisyong Bumalik sa Maynila.

Mayo 1892 - nakapagpasya si Rizal na bumalik ng Maynila.

Kadahilanan:
•Makipag usap kay Gobernador Despujol tungkol sa kanyang
proyektong kolonisasyon ng Borneo;
• Maitatag ang La Liga Filipina sa Maynila; at
•Mapatunayang nagkakamali si Eduardo Lete na nasa madrid na
tumuligsa sa kanya at sinabing siya (si Rizal), na na komportable at
ligtas na naninirahan sa Hong Kong, ay nag abandona na ng kanyang
ipinaglalaban para sa bayan.
Mga Huling Liham sa Hong Kong.

Hunyo 19, 1892 - idinaos niya ang ang kanyang ika 31 na

kaarawan sa Hong Kong.
Hunyo 21, 1892 - sa Hong Kong, muling sumulat si Rizal kay
Gobernador Despujol, na ikatlo niyang liham.
Hunyo 21 - nilisan ni Rizal at ang kaniyang kapatid at Hong Kong
para sa maynila.
Bumagsak si Rizal sa Bitag ng mga Espanyol.

Hunyo 21, 1892 - isang lihim na kasong "laban sa relihiyon at laban sa

bayan" ang inihabla sa maynila laban kay Rizal at kanyang mga
kapanalig.