NOLI

ME
TANGERE
NI: DR. JOSE RIZAL
“Noli Me Tangere” Para sa -iba , isa lang ini ka nobela nga
nagasaad sang pag palagga-anay sang duha ka tawo. Wala
nila nabal an nga ginbuhat ini sang aton bayani nga si Dr.
Jose Rizal apang ipakita sa katawhan ang gin obra sang mga
mananakop sa panahon sang kastila.
Nag umpisa ang istorya sa pag pauli ni Crisostomo Ibarra sa Pilipinas halin sa
Europa. Diri nag pakadalubhasa si Ibarra sa iya pag eskwela. Apang iya
naubatan ang istorya nga nagtaliwan na ang iya amay.

Suno kay tinyente Guevarra , gin akusahan ni Padre Damaso si Don Rafael
nga isa ka erehe kag pilibustero. Nagtaliwan si Don Rafael bangod sa
balitaan. Kag wal pa nakuntento si Padre Damaso . Iya gin sugo ang iya mga
tinawo para halinon ang bangkay ni Don Rafael sa lubungan sang mga Intsik.

Apang wala ini natabo kay naabutan sang ulan ang iya mga tinawo gani nag
desisyon sila ang ihaboy nalang ang bangkay sa lawa.
Sa nabatian ni Ibarra nga istorya kay Tinyente Gueverra, Ginpili niya nalang
nga mahipos kag magpadayon sa iya adhikain nga mag patindog sang isa
ka eskwelahan.

Apang sa isa ka salo-salo, kung sa diin ara man si Padre Damaso nag
sumalangay ang banas nila ni Crisostomo Ibarra. Diri nag bag o ang tanan.
Sa padayon nga pag pasiring ni Padre Damaso kay Ibarra, wala na sini na
punggan ang iya kaugalingon. Kung wala si Maria Clara basi nag lubong na
ang kutsilyo sa likod ni Padre Damaso.

Gin kapuslan ini nga sitwasyon ni Padre Damaso para konbinsiduhon si

Kapitan Tiyago nga ipa-untat ang tani nga kasal nila Maria Clara kag
Ibarra.
Nag umpisa ang istorya sa pagabut ni Crisostomo Ibarra halin sa Europa.
Sadtu niya nalang nabal an ang pag kamatay sang iya amay tungod sa isa
ka Pransiskanaong prayle nga si Padre Damaso.

Ining si Padre Damaso iya gin paratangan si Don Rafael nga isa ka Erehe
at Pilibustero. Gani iya ini nga ginbilanggo. Napatay si Don Rafael
tungod sa balatian. Apang si Padre Damaso bilang isa ka ignorante kag
mabisyo nga tawo, iya gin sugo ang iya mga tauhan nga ipahalin sa
libingan sang mga instsik ang mga bangkay ni Don Rafael.

Ang malain, wala ini natabo kay naabutan sang ulan ang iya tauhan
resulta nga wala ini sila ka abot sa patyo. Tingali gin haboy nalang nila ini
sa lawa.
Wala na sadyahan si Maria Clara sa desisyon sang iya amay maskin gin bataon
na niya ini. Bangud sini nagkabalitaan ang dalaga,kag likum man ini nga
gina padal-an ni Ibarra sang bulong.

Ang mga kasunod nga hitabo ang nag resulta kay Ibarra nga mag balik sa
selda. Gin akusahan si Ibarra nga upod sang mga gwardya sibil nga nag atake
sa kwartel. Nag tinguha si Ibarra nga pamatud-an ang iya katarungan apang
nabutang siya sa talagman bangud sa sulat ni Maria Clara.

Isa ka gab-i naka palagyo si Ibarra sa bulig ni Elias. Bag-o pa madula nag
desisyon si Ibarra nga makipag kita kay Maria Clara para buy-an ini.
Nang himalaut si Maria Clara nga maskin ano matabo indi mag bag-o ang
iya mag higugma kay Ibarra.

Nag-padayon ang pag lagyo nila Ibarra kag Elias. Nagsakay sila baroto kag
likum nga nagdayon sa suba sang pasig. Apang nabal an sang awtoridad
ang ila paglagyo. Gin lagas sila sang mga ini. Gin tinguha ni ni Elias nga
patalangun ang mga awtoridad, naglumpat ini sa suba kag ini siya gin pa
ulanan sang mga gwardya sibil sang bala.

Nabatian ni Maria Clara nga gin patay si Ibarra sang mga Gwardya Sibil .
bangud sini, ginpangabay sini kay Padre Damaso nga luyag niya mag sulod
sa kumbento.
Natapos ang istorya sa diin nakaabot si Elias sa katalunan sang
mga Ibarra, nga buta sang pilas kag dugo ang iya kalawasan.
Naabutan niya diri si Basilio mga upod ang iya iloy nga
nagtaliwan na.

Nangabay siya nga daad indi malimtan ang mga tawo nga
nagpakamatay para sa ila bayan.
 Ang obra maestra nga ini naga simbolo sang
madamu nga hitabo sa panahon sang mga kastila.
Halimbawa sini si Maria Clara nga naga simbolo
sa Pilipinas nga gin lapastangan sang mga
dayuhan kag si Sisa nagasimbolo sa mga iloy nga
himuon ang tanan para sa iya kabataan.
May mga butang nga wala kita sang kontrol, isa na
diri ang mga hitabo sa mga nag ligad na nga
panahon. Gani kung may ara kita nga handumanan
atun ini nga tagaan sang importansya.

Kaangay nalang sang mga obra maestro sang aton

bayani nga si Dr. Jose Rizal. Ang mga nobela nga ina
naga saad sang atun kasaysayan. Gani aton ini
basahon kag intindihon, kay amo ini ang aton
handumanan sang aton nga mga ninuno nga nag
pakabaganihan sa mga kastila.
Ang Pagtapos.