ISTRUKTURA AT

KALIKASAN NG WIKANG
FILIPINO

ARALIN 11
FONIM
Ang Impit / / o Glottal Stop

➜ Ang impit na tunog o glotal ay tinuturing na

isang ponemang katinig sa Filipino bagama’t
hindi ito pinapakita sa ortograpiya ng ating
wika.

➜ Ibinibilang na isang katinig ang impit.

➜ Hal:
/salapi/ /mukha/
/budhi/ /matanda/
Kambal-Katinig o Klaster
➜ Tinatawag na kambal-katinig (consonant cluster)
ang dalwang magkasunod na katinig sa iisang
pantig na kapwa binibigkas.

➜ Karaniwang makikita ang kambal-katinig sa mga

salitang-hiram o banyag na naging bahagi na ng
ating wika.

➜ Matatagpuan ang kambal katinig sa unahan, gitna

at hulihan ng salita.
Kambal-Katinig sa Unahan ng Salita

Halimbawa:

blusa bwaya drama pwede

plano kwarto tyempo tsokolate

Kambal-Katinig sa Loob ng Salita

Halimbawa:

sumbrero kutsilyo atraso

pilantropo kongreso kutsara

Kambal-Katinig sa Hulihan ng Salita

Halimbawa:

klerk kard
indeks nars
Ang Digrap /ng/

➜ Ang digrap ay dalwang magkasunod na

katinig ang ng o /ng/: ngunit iisang lamang
ang bigkas kaya iisa lamang ang simbolo nito
sa transkipsyong fonim na /ng/

➜ Maaaring nasa unahan, gitna at hulihan ng

salita ang ng.
Mga Halimbawa:

Unahan Gitna Hulihan

ng-iti pa-ng-anib ginili-ng

ng-uso pa-ng-itain bulangla-ng
ng-alan la-ng-oy sumbo-ng
Ang mga Pares Minimal
➜ Ito ay pares ng salitang magkatulad ang bigkas
maliban sa isang fonim na siyang pinagkaiba ng
kanilang kahulugan.

➜ Ginagamit ito upang maipakita ang mga

pagkakaiba ng mga tunog na magkakahawig
ngunit magkaiba ng fonim.

Mga Halimbawa:
iba-ipa kulay-gulay pinto-ginto
likaw-ligaw lasa-tasa pala-bala
Mga Fonimang Malayang Nagpapalitan

➜ Ito ay ang mga fonimang i,e,o,u na maaaring

magkapalit ng gamit, ngunit walang nababago sa
kahulugan.

Mga Halimbawa:
babae – babai pari – pare
lalake – lalaki totoo – tutuo
baso – basu salu – salo
May mga fonim ding nagkakapalitan ng gamit, at nagbabago
ang kahulugan nito.

Mga Halimbawa:

benta – binta pulo – polo

oso – uso opo – upo
misa – mesa iwan – ewan
Ang mga Diptonggo

➜ Ang mga diptonggo ng Filipino ay iw, iy, aw,

oy at uy. Alinmang patinig na sinusundan ng
malapatinig na y at w sa loob ng isang patinig
ay itinuturing na isang diptonggo.

➜ Ngunit kapag ang y at w ay napapagitan sa

dalwang patinig, ito ay napapasama ba sa
sumusunod na patinig kaya hindi na
maituturing na diptonggo.
Mga Halimbawa:
May Diptonggo Walang Diptonggo
ma – ba – baw ali – wan
sa - liw lu – ya
a – liw tu – yo
rey – na du – yan
la – gay sa – ya – wan
Iba pang Tuntunin ng mga Diptonggo
➜ Ang mga salitang diptonggo o makasunod na
patinig ay baybayin ayon sa mga sumusunod.
 THANK YOU
FOR LISTENING