KABANATA 2:

WIKANG
FILIPINO SA
IBA’T IBANG
LARANGAN AT 1. Wikang Filipino sa Iba’t-
Ibang Larangan

HENERASYON 2. Wika sa Dekada ‘70

3. Wika sa Dekada ‘80
Ang pambansang wika ng
Pilipinas o ang wikang Filipino ay
may taglay na malalim,malawak at
natatanging kaalaman at
karunungan.

Kung mahusay nating magagamit

ito sa ating buhay at iba-iba pang
mga aspeto nito ay masasabi
ngang magbubunga ito ng
kaunlaran at karunungan.
2
Samantala, dahil sa patuloy na pagusbong ng
mga makabagong teknolohiya, marami na sa
ating mga Pilipino ang hindi gumagamit ng
ating sariling wika, sapagkat ginagaya na nila
ang kanilang mga naririnig, nakikita at nababasa
sa iba’t ibang media, tulad ng Internet,
Telebisyon, Telepono (cellphone) at iba pa.
3
 “
Ano ang sitwasyon ng wika sa
mahahalagang larangan tulad ng
agham, politika, humanidades, batas,
at iba pa?

4
WIKANG I. Wikang Filipino sa Agham
Panlipunan (Batas at Politika)

FILIPINO SA II. Wikang Filipino sa

Humanidades

IBA’T-IBANG III. Wikang Filipino sa Agham at

Teknolohiya

LARANGAN IV. Wikang Filipino sa Negosyo at

Industriya
WIKANG
FILIPINO SA
AGHAM
PANLIPUNAN
(Batas at
Politika)
Wika ang pangunahing kasangkapan
sa pag-uugnayan sa pagitan ng
namamahala (ang pamahalaan) at
ng pinamamahalaan (ang mga
mamamayan). 

Sa larangang ito, ang daloy o

proseso ng komunikasyon ay
dalawa: paghahatid ng mensahe
o atas (ayon sa nasa batas) at ang
tugon o sagot ng bayan.

7
DAPAT GAMITIN ANG WIKANG
FILIPINO SA BATAS AT POLITIKA
● Dapat ding maging lengguwahe ng hukuman ang
wikang ito.

● Susi ang wikang Filipino sa politika ng batas, sa

pagpapalaganap ng katarungan, at pagsugpo sa
krimen na lumalaganap sa administrasyon ng batas
at politika.

8
 Noli De Castro
Minungkahi ni Kabayan
Noli na gamitin ang
sariling wika sa paglilitis
ngunit ito ay itinuring na
"impraktikal" ng Korte
Suprema.

9
 “
"Sa aking karanasan sa broadcast media at sa deka-dekadang inilagi ko sa radyo
at telebisyon, personal kong naranasan kung gaano kahalaga ang sariling wika
sa pagkakaunawaan ng lahat ng sector ng lipunan. Walang halaga ang isang
napakagandang kathang-isip, kung hindi ito mauunawaan ng nakararami sa
ating mga kababayan. At malaki ang maitutulong dito ng sariling wika. Noong
ako ay nagsisimula pa lamang, sa wikang Ingles ang mga primetime news. Kaya
hindi nakapagtataka ang kakulangan ng malasakit ng nakararami sa ating mga
kababayan sa mga nagaganap noon sa ating lipunan. Subalit nang isalin na ang
TV Patrol sa wikang Filipino, nabago ang newscasting sa bansa. At biglang
nagising ang ating mga kababayan sa kahalagahan ng mga balita sa kanilang
pang-araw-araw na buhay."
-Noli De Castro, 2004

10
 Tandaan nating habang
mangmang ang bayan sa
batas, hindi mangingimi
ang mga tao sa paggawa ng
kabuktutan at katiwalian—
mga bagay na hadlang sa
ninanais nating kaunlaran.

11
WIKANG
FILIPINO SA
HUMANIDADE
S
 “
Ayon kay Salazar (1996:40), ang
lumikha sa sariling wika ay
nagpapayaman sa sariling kultura:
ang lumikha sa ibang wika ay
naglalayo rito at nag-aambag lamang
sa ibang kultura.
13
PANITIKAN MUSIKA
PAGPIPINTA KULTURA
Ang humanidades ay tumutugon sa isang
pangkat ng mga palagay at saloobin na
nakatuon sa pagpapahalaga sa buhay.

Ang larangan ng Humanidades ay nagbibigay ng

kasanayan sa masining na paggamit ng wika, ng
karanasan sa pag atasa ng opinion ng ibang tao, ng
kakayahang suriin hindi lamang ang mensahe ng akda
kundi ang nakapailalaim nitong kahulugan, at hindi
lang kung ano ang sinasabi kundi bakit sinasabi.
16
WIKANG
FILIPINO SA
AGHAM AT
TEKNOLOHI
YA
 Ngunit kadalasan
ang wikang Ingles
ang ginagamit sa
pagtuturo nito, mula
sa antas ng hayskul
hanggang sa
kolehiyo, bihira ang
guro or propesor na
Mahalaga ang pag-aaral ng
agham at teknolohiya sa lahat ng gumagamit ng
panahon dahil ito ang susi sa sariling wika sa
pag-unlad ng bansa. pagtuturo nito.
19

Professor Emeritus Fortunato B.
Servilla III, PhD
Direktor ng UST Office for Research and
Development (ORD)
Ayon sa kanya, mas malaya ang pagtatanong at
mas buhat ang talakayan sa ganoong paraan. Mas
madaling naiintindihan ng mga estudyante ang
mga konseptong teknikal na pinapaliwanag niya.
“Kung sumusulong sa agham ang mga mauunlad
na bansa tulad ng Hapon, Korea, taiwan, Tsina,
Germany, Pransiya, Espanya at iba pang bansa
na gamit ang sariling wika, bakit hindi paunlarin
ang sariling wika para maging matatas din ang
mga Pinoy sa agham?” ani ni Servilla III.
20
Malinaw ang paggamit ng Filipino dahil ito ang
ginagamit sa pang araw-araw ng buhay.
Sa pananaliksik, ni Dr. Sevilla III ginagamit niya ang
sumusunod na termino sa kanyang pananaliksik:

Haba ng alon- wavelength

Dalas- frequency
Pagtunaw- melting
Paglusaw- dissolving
Bilis- speed
Tulin na may direksyon- velocity
21
Subalit tutol ang ibang
seyintipiko sa paggamit ng
wikang Filipino. Makakapigil
raw ito sa pagiging globally
competitive ng mga estudyante
dahil Ingles ang ginagamit na
lingua franca o medium of
communication sa mundo.
22
23
Sa teknolohiya naman, mas napapadali
natin ang pakikipag komunika sa isa’t-isa
sa bawat sulok ng mudo. Mabilis
nakakakuha ng impormasyon sa pamilya,
klase, sa balita mapa-lokal o ‘abroad’

Ngunit ang disbentahe naman ng

teknolohiya ay umaasa na lamang ang tao
sa pagkalap ng impormasyon. Mapa
akademika o mga nangyayari sa lipunan.
24
SOCIAL MEDIA

25
PAG-UNLAD NG WIKA SA SOCIAL
MEDIA
Malaki din ang naitutulong ng social media sa ating wika sa
kadahilanan na maraming impormasyon o kaalaman ang ating
nakukuha sa social media, katulad na lamang ng pagkakaroon ng
mga panibagong salita: sana all, awit lods, charot at iba pa.

At kahit nagkakaroon ng mga pagbabago sa ating wika, patuloy

nitong pinag-uugnay ang mga Pinoy kahit saan man at kahit ano
man ang kanilang katayuan.

26
SA
NEGOSYO
AT
INDUSTRIY
A
28
Ayon pa nga kay Gonzales
(2014) bukod sa gamit ng wika
sa akademya, bilang
pagbabahagi ng
impormasyon,ang wika ay may
mahalagang relasyon sa
pambansang merkado.
Makikita ito sa mga pabalat at
pakete ng mga produktong
ibinebenta sa mga palengke o
supermarket.

29
30
• Ingles ang lennguwahe sa pandaigdigang ugnayan sa
negosyo at industriya
•Ito rin ang lengguwahe sa cyberspace

•Ingles ang wikang ginagamit ng mga mangagalakal sa

pakikipag-ugnayan sa mga banyaga at malalaking
negosyante

•Sa darating na panahon ay magkakaroon ng global

language at isang wika ang gagamitin sa buong mundo.

31
• Ayon kay John Naisbitt, totoong
magkakaroon ng isang wika tungo sa
sinasabing global village

•Totoo ang sinabi ni Bro. Andrew

Gonzales na mahalaga talaga ang wikang
Filipino sa mga negosyo at industriya

32
 SANNGUNIAN
Contributor, E. (2021, March 22). Ang Wikang Filipino sa Iba’t Ibang Larangan.
ELCOMBLUS.
https://www.elcomblus.com/ang-wikang-filipino-sa-ibat-ibang-larangan/?amp

maryclaire comedia. (n.d.). 4-WIKA-AGHAM-AT-TEKNOLOHIYA.pptx.

Scribd. Retrieved August 28, 2021, from
https://www.scribd.com/presentation/489735331/4-WIKA-AGHAM-AT-TEKNO
LOHIYA-pptx

Dayo, J. (n.d.). ang wikang filipino sa iba’t ibang larangan. Scribd. Retrieved
August 28, 2021, from
https://www.scribd.com/presentation/435229106/ang-wikang-filipino-sa-iba-t-iba
ng-larangan

33
Wika sa
Dekada 70
35
Wika ng Pamamahay sa
Dekada 70
 Mapayapa at tahimik ang
kapaligiran.

 Walang mga bakod at gate

ang magkakapitbahay.

 Pwedeng iwan ang sasakyan

at ibilin sa hindi mo kakilala;
walang pinto ang mga jeep
noon.
36
Wika ng Pakikitungo sa
Dekada 70
 Mataas ang paggalang sa
indibidwal ng kapwa lalo na sa
mga matatanda.

 Malaki ang tiwala ng mga tao

noon.

 Noon takot ang mga anak sa

kanilang mga magulang.
37
 “
Wika ng Edukasyon sa
Dekada 70
 Ang sistema ng edukasyon
noong dekada 70 ay mas
simple.

 Ang mga mag aaral ay mas

disiplinado.

 Maraming kulang sa kagamitan.

Wika ng Pagtatanim sa
Dekada 70
 Limitado ang kagamitan
sa pagtatanim.

 Ibinabahagi ang sobra

ng libre.
Wika ng Pangingisda sa
Dekada 70
 Gumagamit sila ng pana,
sibat, pamansing, at lambat.

 Gumagawa sila ng mga

kural o kulungan ng mga
isda.
Wika ng Pampelikula sa “
Dekada 70
 Hindi pa masyadong
malinaw ang mga
pelikula.

 Karamihan ng genre ay
patungkol sa action,
komedya, at pag-ibig.
Wika ng Pananalita
 Bal-bal na pananalita o slang words

Salita o salitang ugat Bal-bal

ama erpat

ina ermat

talo olats

tara arat

kotse tsikot

42
  Wika ng Transportation

kalabao

kabayo
43
  Wika ng Pananamit

 Ang kasuotan noon

ay konserbatibo at
pormal.
44
 Wika ng Panulat
Pluma
at
Papel

45
 “
● WIKA NG PAGSASAKA

 KALABAO ang
ginagamit sa
pagsasaka

46
 ● WIKA NG PAGKAIN
 Sa panahon noon mayroon pang libreng pagkain.
 SANGGUNIAN

Pamaraang Pangkabuhayan ng mga Unang Pilipino. (2015). Pamaraang

Pangkabuhayan Ng Mga Unang Pilipino.
https://www.slideshare.net/mariavictoriaobar/pamaraang- pangkabuhayan-ng-
mga-unang-pilipino

Edukasyon: Noon at Ngayon. (2019, August 11). [Video]. YouTube.

https://www.youtube.com/watch?v=kPhLbUkjnRE
 SANGGUNIAN
[Pagsasaka]. (n.d.).

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fgreeconditions.ru%2Ftl%2Fvostochnaya-zona-

kitaya-selskoe-hozyaistvo-razvitie-zhivotnovodstvav

%2F&psig=AOvVaw0p1_ke7OMSwTzy8H4YA7bB&ust=1631532677348000&source=images&cd

=vfe&ved=0CAsQjRxqFwoTCPiJqYmr-fICFQAAAAAdAAAAABAE

[Pluma at panulat]. (n.d.). https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fzh-

cn.facebook.com

%2Fpanulatattitikpinoy&psig=AOvVaw1hPgxPA5MGkCCyh5Mfh1Ky&ust=163

1528909888000&source=images&cd=vfe&ved=0CAsQjRxqFwoTCNj4qt-u-

fICFQAAAAAdAAAAABAD 49
KABANATA 2: WIKANG FILIPINO SA
IBA’T-IBANG HENERASYON
Wika sa Dekada ‘80

50
Patuloy na nagkakaroon ng pagbabago sa wikang Filipino marahil na rin sa iba’t –
ibang dahilan na nakakapagpabago nito. Ang ilan sa mga dahilan nito ay marahil
sa:

◉ pagbabago ng panahon

◉ paglitas ng mga bagay o imbensiyon ng kaisipan

◉ likas na hilig o hangarin ng tao sa pagpapadali ng mga bagay na ginagawa niya

51
DEKADA ‘80

52
 “
1.
WIKA SA PANANALITA, PAMAMAHAY AT PAKIKITUNGO

53
 WIKA SA PAMAMAHAY

Sa Estados Unidos, isa sa limang tao ang gumagamit ng wikang hindi Ingles sa
bahay. Sa mundo ngayon na lubos na magkakakonekta, napakahalaga ng mga
naturang “kinalakihang wika” (NHLRC, n,d).

54
 WIKA SA PANANALITAAT PAKIKITUNGO

PABALIKTAD NA SALITA o SALITANG BALBAL

Mahal
kita

Balbál: gamit sa salita o pariralang itinuturing hindi

kita
na hindi pormál at karaniwang ginagamit sa
iiwan
mababàng uri ng lipunan, gaya ng tinatawag iiwan
na salitâng lansangan o salitâng palengke kita
hindi
kita
Mahal

55
 WIKA SA PANANALITA AT PAKIKITUNGO

Ilan sa salitang binaliktad na naging parte na ng kultura at pamumuhay ay ang mga

sumusunod.

• Nosi ba lasi - Sino ba sila • Astig - tigas

• Amats - May Tama • Yosi - Sigarilyo
• Erpat - Father • Dehins - Hindi
• Erap - Pare • Olats - Talo
• Lodi - Idol • Batsi - sibat

56
 WIKA SA PANANALITA AT PAKIKITUNGO

BAGETS

57
 TANDAAN
Kaya nagkakaroon ng mayabong na wikang Filipino dahil ayon mismo sa National Artist
for Literature na si Virgilio Almario, bahagi ang mga salitang ito ng tinatawag na
kolokyalismo. At ang mga salitang kolokyal, natural na daloy o direksiyon ng lahat ng wika
sa buong mundo. Ayon pa sa kanya, paraan ito ng pagpapakita ng pagkakaroon ng naiibang
pangkat sa loob ng lipunan. Gumagawa sila ng sariling lingo o sarili nilang paraan ng pag-
uusap na sila lamang ang nagkakaintindinhan.

Gayunpaman, patunay na ang mga salitang ito na ang ating wika ay buhay, daynamiko at
patuloy na nagbabago sa paglipas ng panahon. Pormal man o impormal, slang man o beki,
ang mahalaga ay nagagamit natin ang wika nang tama para sa araw-araw nating
komunikasyon.

58
 “
2.
WIKA SA EDUKASYON

59
 WIKA SA EDUKASYON

Ang Filipino ang “linguafranca” o ang karaniwang wika ng

EDUKASYON Pilipinas.
Sa diksyonaryo ni Panganiban (1972), mas mabilis matuto ng
Filipino ang mga kapamilyang wika nito kaysa sa mga
EDUKASYON
dayuhang wika tulad ng Ingles.
Ginagamit ang wikang Filipino sa pagtuturo para mas
EDUKASYON maliwanagan ang mga sa estudyante sa pag-aaral.

Sa paraang ito, naiintidihan natin ang sarili nating kultura at

EDUKASYON tangkilikin ang mga ito.

Itinuturo na ang Filipino at Ingles bilang magkahiwalay na

EDUKASYON asignatura noong dekada ‘80.

60
 “
3.
WIKA SA PANULAT , RADYO AT TELEBISYON

61
WIKA SA PANULAT

62
 WIKA SA PANULAT

○Nagtataglay ng malalaki at nagsusumigaw na headline na

naglalayong maakit agad ang mambabasa.

○Ang nilalaman ay karaniwang senseysyonal na naglalabas ng

impormalidad

○Hindi pormal ang mga salita.

63
WIKA SA RADYO

64
WIKA SA TELEBISYON

65
 HALIMBAWA NG PROGRAMANG PANTELEBISYON NOONG
DEKADA ‘80

NOON TIME SHOW COMEDY

TODAS
Eat Bulaga Iskul Bukol
Lunch Date Goin’ Bananas
John En Marsha

Flordeluna That’s Entertainment ni Kuya

Annaliza Germs
VIP (Vilma In Person)
Gulong ng Palad The sharon Cuneta Show
DRAMA VARIETY SHOWS

66
 “
4.
WIKA SA MUSIKA AT PELIKULA

67
WIKA SA MUSIKA

68
 WIKA SA PELIKULA

ILAN SA MGA NA PELIKULA NOONG DEKADA ‘80 AY ANG SUMUSUNOD:

BAGETS DAPAT KA BANG 3 MUKHA NG ANG PANDAY

MAHALIN? PAGIBIG

69
 “
5.
WIKA SA POLITIKA AT PAMAHALAAN

70
WIKA SA PAMAHALAAN

71
 “
6.
WIKA SA TRANSPORTASYON

72
 WIKA SA TRANSPORTASYON

1 1

2 2

73
 “
7.
WIKA SA INDUSTRIYA AT PAMUMUHAY

74
WIKA SA INDUSTRIYA AT PAMUMUHAY

75
 MARAMING
SALAMAT!

76
 SANGGUNIAN
[Pagsasaka]. (n.d.).

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fgreeconditions.ru%2Ftl%2Fvostochnaya-zona-

kitaya-selskoe-hozyaistvo-razvitie-zhivotnovodstvav

%2F&psig=AOvVaw0p1_ke7OMSwTzy8H4YA7bB&ust=1631532677348000&source=images&cd

=vfe&ved=0CAsQjRxqFwoTCPiJqYmr-fICFQAAAAAdAAAAABAE

[Pluma at panulat]. (n.d.). https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fzh-

cn.facebook.com

%2Fpanulatattitikpinoy&psig=AOvVaw1hPgxPA5MGkCCyh5Mfh1Ky&ust=163

1528909888000&source=images&cd=vfe&ved=0CAsQjRxqFwoTCNj4qt-u-

fICFQAAAAAdAAAAABAD 77