Chungchi PLC

Giáo trình: Lập trình PLC
Bài 1: Mạch logic ứng dụng và các công nghệ sản

xuất tự động trong công nghiệp
Bài 2: Khái niệm về PLC
Bài 3: Bộ điều khiển PLC S7-200
Bài 4: Phương pháp lập trình PLC
Bài 5: Lựa chọn, lắp đặt, kiểm tra và bảo trì hệ thống
Biên soạn : Bùi Mạnh Cường

Bộ mộn: Đo lường và Điều khiển Tự động
Khoa Điện Tử - Trường ĐH Kỹ thuật Công nghiệp
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 1

Bài 1: Mạch logic ứng dụng và các công nghệ sản
xuất tự động trong công nghiệp
1.1. Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n

1.2. Çc ph¬ng ph¸p biÓu diÔn hµm logic
1.3. Çc ph¬ng ph¸p tèi thiÓu ho¸ hµm
logic
1.4. Çc thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn
1.5. Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn dïng R¬le
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 2

1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ logic hai tr¹ng

th¸i
1.1.2. Çc hµm logic c¬ b¶n
1.1.3. Çc phÐp tÝnh c¬ b¶n
1.1.4. TÝnh chÊt vµ mét sè hÖ thøc c¬
b¶n
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 3

1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ logic hai tr¹ng th¸i
Trong cuéc sèng çc sù vËt vµ hiÖn tîng
thÓ ë hai tr¹ng th¸i nh: s¹ch vµ bÈn, ®¾t vµ rÎ,
giái vµ dèt, tèt vµ xÊu...
Trong kü thuËt cã kh¸i niÖm vÒ hai tr¹ng
th¸i: ®ãng vµ c¾t nh ®ãng ®iÖn vµ c¾t
®iÖn, ®ãng m¸y vµ ngõng m¸y...
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 4

Trong to¸n häc ta dïng hai gi¸ trÞ: 0 vµ 1,
ta gäi çc gi¸ trÞ 0 hoÆc 1 ®ã lµ çc gi¸ trÞ
logic.
Çc nhµ b¸c häc ®· x©y dùng çc c¬ së
to¸n häc ®Ó tÝnh to¸n çc hµm vµ çc biÕn
chØ lÊy hai gi¸ trÞ 0 vµ 1 nµy, hµm vµ biÕn
®ã ®îc gäi lµ hµm vµ biÕn logic, c¬ së to¸n
häc ®Ó tÝnh to¸n hµm vµ biÕn logic gäi lµ
®¹i sè logic còng cã tªn lµ ®¹i sè Boole.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 5

1.1.2. Çc hµm logic c¬ b¶n
Mét hµm y  f ( x 1 , x 2 ,..., x n ) víi çc biÕn x 1,
x2, ... xn chØ nhËn hai gi¸ trÞ: 0 hoÆc 1 vµ hµm y
còng chØ nhËn hai gi¸ trÞ: 0 hoÆc 1 th× gäi lµ
hµm logic.
1.1.2.1. Hµm logic mét biÕn: y  f ( x )
Víi biÕn x sÏ nhËn hai gi¸ trÞ: 0 hoÆc 1,
nªn hµm y cã 4 kh¶ n¨ng hay thêng gäi lµ 4 hµm
y0, y1, y2, y3.
Çc kh¶ n¨ng vµ çc ký hiÖu m¹ch r¬le vµ
®iÖn tö cña hµm mét biÕn nhtrong b¶ng 1.1.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 6

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 7
1.1.2.2. Hµm logic hai biÕn y  f ( x1 , x 2 )
Víi hai biÕn logic x1, x2, mçi biÕn nhËn hai
gi¸ trÞ 0 vµ 1, nhvËy cã 16 tæ hîp logic t¹o thµnh
16 hµm. Çc hµm nµy ®îc thÓ hiÖn trªn b¶ng1.2.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 8

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 9
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 10
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 11
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 12
1.1.2.3. Hµm logic n biÕn y  f ( x1 , x 2 ,..., x n )
Víi hµm logic n biÕn, mçi biÕn nhËn mét
trong hai gi¸ trÞ 0 hoÆc 1 nªn ta cã 2 n tæ hîp
biÕn, mçi tæ hîp biÕn l¹i nhËn hai gi¸ trÞ 0 hoÆc
1, do vËy sè hµm logic tæng lµ:
2n
Ta thÊy: 2
1 biÕn cã 4 kh¶ n¨ng t¹o hµm,
2 biÕn cã 16 kh¶ n¨ng t¹o hµm,
th× 3 biÕn cã 256 kh¶ n¨ng t¹o hµm,
nh vËy, khi sè biÕn t¨ng th× sè hµm cã kh¶ n¨ng
t¹o thµnh rÊt lín
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 13

1.1.3. Çc phÐp tÝnh c¬ b¶n
PhÐp phñ ®Þnh (®¶o):

ký hiÖu b»ng dÊu “-” phÝa trªn ký hiÖu cña
biÕn.
PhÐp céng (tuyÓn):
ký hiÖu b»ng dÊu “+” (song song)
PhÐp nh©n (héi):
ký hiÖu b»ng dÊu “.” (nèi tiÕp).
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 14

1.1.4. TÝnh chÊt vµ mét sè hÖ thøc c¬ b¶n
1.1.4.1. Çc tÝnh chÊt
TÝnh chÊt cña ®¹i sè logic ®îc thÓ hiÖn ë
bèn luËt c¬ b¶n lµ:
+ luËt ho¸n vÞ,
+ luËt kÕt hîp,
+ luËt ph©n phèi
+ luËt nghÞch ®¶o.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 15

+ luËt ho¸n vÞ
x1  x 2  x 2  x1
x1 .x 2  x 2 .x 1
+ luËt kÕt hîp
x1  x 2  x 3  ( x1  x 2 )  x 3  x1  ( x 2  x 3 )
x1.x 2 .x 3  ( x1.x 2 ).x 3  x1.( x 2 .x 3 )
+ luËt ph©n phèi
( x1  x 2 ).x 3  x1 .x 3  x 2 .x 3
x1  x 2 .x 3  ( x1  x 2 ).( x1  x 3 )
KiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña luËt ph©n phèi
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 16
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 17
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 18
+ LuËt nghÞch ®¶o tæng qu¸t:
(®Þnh lý De Morgan)
x1 .x 2 .x 3 ....  x 1  x 2  x 3  ...
x1  x 2  x 3  ...  x1 .x 2 .x 3 ...
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 19

1.1.4.2. Çc hÖ thøc c¬ b¶n
Mét sè hÖ thøc c¬ b¶n thêng dïng trong ®¹i
sè logic ®îc cho ë b¶ng 1.5:
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 20

1.2. Çc ph¬ng ph¸p biÓu diÔn hµm logic
1.2.1. Ph¬ng ph¸p biÓu diÔn b»ng

b¶ng tr¹ng th¸i
1.2.2. Ph¬ng ph¸p biÓu diÔn h×nh häc
1.2.3. Ph¬ng ph¸p biÓu diÔn b»ng
biÓu thøc ®¹i sè
1.2.4. Ph¬ng ph¸p biÓu diÔn b»ng b×a
Karnaugh
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 21

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 22
1.2.2.Ph¬ng ph¸p biÓu diÔn h×nh häc
+ Hµm n biÕn ®îc biÓu diÔn trong kh«ng

gian n chiÒu,
+ tæ hîp biÕn ®îc biÓu diÔn thµnh mét
®iÓm trong kh«ng gian.
+ Ph¬ng ph¸p nµy rÊt phøc t¹p khi sè biÕn
lín nªn Ýt dïng.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 23

1.2.3. BiÓu diÔn b»ng biÓu thøc ®¹i sè
Mét hµm logic n biÕn bÊt kú bao giê còng
cã thÓ biÓu diÔn thµnh çc hµm tæng chuÈn
®Çy ®ñ vµ tÝch chuÈn ®Çy ®ñ.
+ Hµm tæng chuÈn lµ hµm cha tæng çc
tÝch mµ mçi tÝch cã ®ñ tÊt c¶ çc biÕn cña
hµm. f  x .x .x  x .x .x  x .x .x  x .x .x
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
VÝ dô:
+ Hµm tÝch chuÈn lµ hµm cha tÝch çc
tæng mµf mçi
( x1  tæng
x 2  x 3 ®Òu
)(x1  xcã
2  x®ñ
3 )( x 1tÊt
 x 2c¶
 x 3çc
)(x1 biÕn
 x 2  x3 )
cña hµm.
VÝ dô:
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 24
1.2.4. BiÓu diÔn b»ng b¶ng Karnaugh (b×a
can«)
Nguyªn t¾c x©y dùng b¶ng Karnaugh lµ:
§Ó biÓu diÔn hµm logic n biÕn cÇn thµnh
lËp mét b¶ng cã 2n «, mçi « t¬ng øng víi mét tæ
hîp biÕn. §¸nh sè thø tù çc « trong b¶ng t¬ng øng
víi thø tù çc tæ hîp biÕn.
Çc « c¹nh nhau hoÆc ®èi xøng nhau chØ
cho phÐp kh¸c nhau vÒ gi¸ trÞ cña 1 biÕn.
Trong çc « ghi gi¸ trÞ cña hµm t¬ng øng víi
gi¸ trÞ tæ hîp biÕn.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 25
VÝ dô : b¶ng Karnaugh cho hµm ba biÕn trªn nh
b¶ng 1.7 sau:
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 26

1.3. Çc ph¬ng ph¸p tèi thiÓu ho¸ hµm logic
Ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò tèi thiÓu
ho¸ hµm logic. Bëi v×:
+ Cïng mét gi¸ trÞ hµm logic cã thÓ cã
nhiÒu hµm kh¸c nhau, nhiÒu çch biÓu diÔn
kh¸c nhau,
+ Nhng chØ tån t¹i mét çch biÓu diÔn
gän nhÊt, tèi u vÒ sè biÕn vµ sè sè h¹ng hay
thõa sè ®îc gäi lµ d¹ng tèi thiÓu.
Tèi thiÓu ho¸ hµm logic mang ý nghÜa
kinh tÕ vµ kü thuËt lín.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 27
VÝ dô: Hai s¬ ®å h×nh 1.3 ®Òu cã chøc n¨ng nh
nhau.
x1
p
x2 = x1 x2 y
p
y
a, b,
H×nh 1.3
Cã hai nhãm ph¬ng ph¸p lµ:

Ph¬ng ph¸p biÕn ®æi ®¹i sè
Ph¬ng ph¸p dïng thuËt to¸n.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 28

1.3.1.Ph¬ng ph¸p tèi thiÓu ho¸ hµm logic b»ng
biÕn ®æi ®¹i sè
ë ph¬ng ph¸p nµy ta ph¶i dùa vµo çc tÝnh
chÊt vµ çc hÖ thøc c¬ b¶n cña ®¹i sè logic ®Ó
thùc hiÖn tèi gi¶n çc hµm logic. Nhng do tÝnh
trùc quan cña ph¬ng ph¸p nªn nhiÒu khi kÕt qu¶
®a ra vÉn kh«ng kh¼ng ®Þnh râ ®îc lµ ®· tèi
thiÓu hay cha. Nh vËy, ®©y kh«ng ph¶i lµ ph
¬ng ph¸p chÆt chÏ ®Ó cho phÐp tù ®éng ho¸ qu¸
tr×nh tèi thiÓu ho¸.
VÝ dô: cho hµm: f  x1x 2  x1x 2  x1x 2
 (x1x 2  x1x 2 )  (x1x 2  x1x 2 )
 x 2 (x1  x1 )  x1 (x 2  x 2 )  x1  x 2
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 29
1.3.2.Ph¬ng ph¸p tèi thiÓu ho¸ hµm logic dïng
thuËt to¸n
Ph¬ng ph¸p dïng b¶ng Karnaugh: §©y lµ
ph¬ng ph¸p th«ng dông vµ ®¬n gi¶n nhÊt, nhng
chØ tiÕn hµnh ®îc víi hÖ cã sè biÕn.
Ph¬ng ph¸p Quine Mc. Cluskey: §©y lµ ph
¬ng ph¸p cã tÝnh tæng qu¸t, cho phÐp tèi thiÓu
ho¸ mäi hµm logic víi sè lîng biÕn vµo lín
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 30

1.4. Çc thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn
§Ó ®iÒu khiÓn sù lµm viÖc cña çc thiÕt
bÞ cÇn ph¶i cã çc thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn.
§Ó ®ãng c¾t kh«ng thêng xuyªn ta thêng
dïng ¸pt«m¸t.
¸pt«m¸t lµ thiÕt bÞ ®ãng c¾t b»ng tay cã
bé phËn b¶o vÖ qu¸ t¶i.
§Ó ®ãng c¾t thêng xuyªn ta dïng c«ng t¾c
t¬ (khëi ®éng tõ), c«ng t¾c t¬ t¸c dông nhê lùc
hót ®iÖn tõ.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 31

§Ó b¶o vÖ ta dïng çc r¬ le, tuú theo nguyªn
lý t¸c ®éng ngêi ta chÕ t¹o nhiÒu lo¹i thiÕt bÞ
®iÒu khiÓn kh¸c nhau nh r¬le dßng ®iÖn, r¬le
®iÖn ¸p, r¬le thêi gian....
Tuú theo tr¹ng th¸i tiÕp ®iÓm ngêi ta chia
ra çc lo¹i tiÕp ®iÓm kh¸c nhau.
Mét sè ký hiÖu thêng gÆp nhb¶ng 2.1.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 32

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 33
1.5. Çc s¬ ®å khèng chÕ ®éng c¬ r«to lång sãc
1.5.1. S¬ ®å khèng chÕ ®¬n gi¶n
A
B
C
D K§T N5 RN1 RN2
T
CD T4
K§N T5 N
T1 T2 T3 N1 N2 N3
N4
RN2 RN1
§C
H×nh 2.1
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 34

1.5.2. Khèng chÕ ®éng cã lång sãc kiÓu ®æi nèi
Υ/Δ cã ®¶o chiÒu
K§T1
D K§N1
N5
T
A B C T4
K§N2
K§T2
N1 S1 N4 T5
T1 Δ1
N
T6 Tg1 Δ5
S
N6 Tg2 S5
Δ
§C Δ4
Δ6
Tg
H×nh 2.3
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 35
1.5.3. Khëi ®éng ®éng c¬ r«to d©y quÊn theo
nguyªn t¾c thêi gian
K1 K2 K3 D K§ RN1
RN2
K
K4
RN2 RN1
K5 2K3 1Tg
§C
1Tg
1K
2K1 2K2
R1 1K3
2Tg
1K1 1K2
2Tg
R2 2K
2K4
H×nh 2.4
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 36
1.5.4. Khèng chÕ ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu
-
+ + - K§
2K1 1K1 D RN
K
r1 r2 K1 K2
§C RN
K3 1Tg
Rh 2Tg
H1
3Tg1
1K
a, 1K2 2Tg1
2K
K4
3Tg
1Tg1
H
b,
H×nh 2.6
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 37
1.5.5 Công nghệ cắt giấy
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 38

1.5.5 Lựa chọn encoder
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 39

1.5.5 Công nghệ đóng gói sản phẩm
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 40

1.5.5 Công nghệ đóng gói sản phẩm
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 41

1.5.5 Công nghệ đục lỗ
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 42

1.5.5 Sử dụng sensor
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 43

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 44

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 45

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 46

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 47

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 48

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 49

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 50

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 51

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 52

1.5.5 Điều khiển cửa tự động
1. Nguyên lý hoạt động
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 53

1.5.5 Điều khiển cửa tự động
2. Mạch điều khiển dùng rơle
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 54

1.5.8. Phân tích mô hình điều khiển máy trộn liệu
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 55

1.5.9. Phân tích mô hình điều khiển đèn giao thông
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 56

1.5.10. Phân tích mô hình tay máy “gắp – đặt”
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 57

1.5.10. Phân tích mô hình tay máy “gắp – đặt”
Cánh tay máy thực hiện gắp vật trên băng chuyền A bỏ sang băng
chuyền B.
Trước khi xuất phát, vị trí của cánh tay ở vị trí băng chuyền B (S1
tác động).
Ấn nút Start → Cánh tay quay ngược chiều kim đồng hồ → S2 tác
động → Dừng quay, băng chuyền A hoạt động → S3 tác động →
Dừng băng chuyền A, gắp vật (A5 = 1) → S4 tác động → Cánh
tay quay cùng chiều kim đồng hồ → S1 tác động → Dừng Quay,
nhả vật (A5 = 0; S4 = 0); Sau đó thực hiện lặp lại hành trình như
trên.
Khi có sự cố bất thường xảy ra, ấn Stop → Dừng hệ thống; sau
khi khắc phục xong sự cố → Ấn Reset → Cánh tay tự động quay
về lại vị trí xuất phát ban đầu và dừng tại đây.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 58

1.5.11. Phân tích mô hình thang máy
22
21 2
20 8
19
3
4
S4.0
18 6 S4.1
17
S3.2
16
S3.0
7
S3.1
S2.2
S2.0
8
S2.1
15 Bµ n ph Ým c a bin
Bµ n ph Ým t Çn g
6 S1.2
14 S1.0
3 4
13 9 1 2
12
10
12/08/21 21:58 11 BMC-K.DIENTU 59
1.5.11. Phân tích mô hình thang máy
Buång thang S,v, a, 
Më m¸y ChÕ ®é æn ®Þnh H·m xuèng §Õn H·m
tèc ®é thÊp tÇng dõng

 
Møc dõng Dõng v
a

S

a
Møc ®Æt c¶m
biÕn  
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 60

Bài 2: Khái niệm về PLC
2.1 PLC là gi?

2.2 Tại sao phải sử dụng PLC
2.3 Thay thế các mạch điều khiển dùng rơle
bằng PLC
2.4 Hệ thống đầu vào và ra của PLC
2.5 Giới thiệu các loại PLC thông dụng
2.6 Tài liệu tham khảo
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 61

2.1. PLC là gì?
• PLC, viết tắt của Programmable Logic Control , là thiết bị
điều khiển logic lập trình được, hay khả trình, cho phép
thực hiện linh hoạt các thuật toán điều khiển logic thông qua
một ngôn ngữ lập trình.
• Sự phát triển của kỹ thuật điều khiển tự động hiện đại và công
nghệ điều khiển logic khả trình dựa trên cơ sở phát triển của tin
học mà cụ thể là sự phát triển của kỹ thuật máy tính.
• Kỹ thuật điều khiển logic khả trình PLC được phát triển từ
những năm 1968 -1970. Trong gia đoạn đầu các thiết bị khả
trình yêu cầu người sử dụng phải có kỹ thuật điện tử, phải có
trình độ cao.
• Ngày nay các thiết bị PLC đã phát triển mạnh mẽ, có mức độ
phổ cập cao và càng dễ sử dụng.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 62

• Các nhà thiết kế PLC phải lập trình sẵn sao cho
chương trình điều khiển có thể nhập bằng cách sử
dụng ngôn ngữ đơn giản. Người vận hành nhập
chương trình vào PLC. Thiết bị điều khiển PLC sẽ
giám sát thực hiện các quy tắc điều khiển đã được
lập trình.
• Các PLC tương tự máy tính, nhưng máy tính được
tối ưu hoá cho các tác vụ tính toán và hiển thị, còn
PLC được chuyên biệt cho các tác vụ điều khiển và
môi trường công nghiệp. Vì vậy PLC được thiết kế
bền, có sẵn giao diện vào ra, được lập trình dễ dàng
với ngôn ngữ điều khiển dễ hiểu, chủ yếu giải
quyết các phép toán logic và chuyển mạch.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 63
• Về cơ bản chức năng của bộ điều khiển logic
PLC cũng giống như chức năng của bộ điều
khiển thiết kế trên cơ sở các rơle công tắc tơ
hoặc trên cơ sở các khối điện tử.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 64

2.2. Tại sao phải sử dụng PLC
Đánh giá ưu điểm của PLC
+ Chuẩn bị vào hoạt động nhanh
+ Độ tin cậy cao
+ Dễ dàng thay đổi chương trình
+ Cài đặt các thuật toán phức tạp
+ Khả năng tái tạo
+ Tiết kiệm không gian
+ Khả năng truyền thông
+ Có nhiều chức năng.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 65

2.2. Tại sao phải sử dụng PLC
Nhược điểm của PLC

+ Giá thành cao (phần cứng + phần mềm)
+ Đòi hỏi người sử dụng phải có chuyên môn
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 66

Về giá trị kinh tế
Khi xét về giá trị kinh tế của PLC ta phải đề cập
đến số lượng đầu ra và đầu vào.
Gi¸ c¶ HÖ r¬le
HÖ PLC
Quan hệ về giá
thành với số lượng
đầu vào/ra có dạng
như hình 3.17.
Sè lîng vµo/ra
H×nh 3.17
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 67

• Khi tính đến giá cả của PLC thì phải kể đến các
bộ phân phụ như thiết bị lập trình, máy in, băng
ghi... cả việc đào tạo nhân viên kỹ thuật. Nói
chung những phần mềm để thiết kế lập trình cho
các mục đích đặc biệt là khá đắt.
• Ngày nay nhiều hãng chế tạo PLC đã cung cấp
chọn bộ đóng gói phần mềm đã được thử
nghiệm, nhưng việc thay thế, sửa đổi các phần
mềm là nhu cầu không thể tránh khỏi, do đó, vẫn
cần thiết phải có kỹ năng phần mềm.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 68

Phân bố giá cả cho việc lắp đặt một PLC thường
như sau:
+ 50% cho phần cứngcủa PLC
+ 10% cho thiết kế khuân khổ chương trình
+ 20% cho soạn thảo và lập trình
+ 15% cho chạy thử nghiệm
+ 5% cho tài liệu.
Việc lắp đặt một PLC tiếp theo chỉ bằng khoảng
1/2 giá thành của bộ đầu tiên, nghĩa là hầu như
chỉ còn chi phí phần cứng.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 69

2.3 Cấu trúc cơ bản của một bộ PLC
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 70

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 71

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 72

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 73
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 74
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 75
PLC Siemens CPU 224
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 76

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 77
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 78
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 79
PLC Omron
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 80
PLC
PLC
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 81

PLC
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 82

2.5 Giới thiệu về các loại PLC thông dụng
2.5.1 Bộ điều khiển PLC OMRON - CPM1A
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 83

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 84

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 85

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 86

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 87

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 88

2.5.2 Bộ điều khiển PLC OMRON – CJ1M
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 89

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 90

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 91

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 92

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 93

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 94

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 95

2.5.3 Bộ điều khiển ZEN
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 96

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 97

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 98

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 99

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 100

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 101

2.5.4 Bộ điều khiển PLC S7-200
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 102

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 103

•Micro PLC cho phép tự động hóa tối đa với chi phí tối
thiểu
•Cài đặt, lập trình và vận hành rất đơn giản
•Mạnh, có khả năng tích hợp trên quy mô lớn, tiết
kiệm không gian lắp đặt, có tác động nhanh.
•Có thể sử dụng cho những công việc từ đơn giản đến
phức tạp
•Tất cả các CPU đều có thể sử dụng độc lập, trong
mạng và trong hệ thống phân tán
•Thích hợp cho ứng dụng mà trước kia không làm
được
•Nổi bật là đặc tính thời gian thực hiện và truyền thông
mạnh (PPI, Profibus-DP)
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 104
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 105

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 106

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 107

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 108

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 109

• Là hệ thống PLC modul hóa cỡ nhỏ, có

dải sản phẩm từ mức trung bình đến cao
cấp
• Tất cả các modul đều thích hợp cho các
hệ thống tự động hóa
• Sử dụng linh động nhờ cấu trúc phân
tán và khả năng nối mạng linh hoạt
• Dễ dàng mở rộng hệ thống khi cần thiết
• Đầy sức mạnh nhờ kết hợp nhiều tình
năng
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 110
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 111

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 112

• Dòng PLC mạnh để giải quyết các bài toán tự động
từ mức trung bình đến mức cao
• Giải pháp tốt nhất cho các công việc đòi hỏi khắt
khe nhất
• Hệ thống modul toàn diện và các CPU thích nghi tối
ưu với các công việc tự động hóa
• Linh hoạt thông qua việc sử dụng đơn giản các cấu
trúc phân tán và khả năng truyền thông rộng
• Thân thiện với người sử dụng, không phức tạp, thiết
kế không cần quạt gió
• Có khả năng mở rộng mà không gây sự cố
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 113

2.5.4 Bộ điều khiển Logo!
Logo! OBA4
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 114
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 115

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 116

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 117

2.6 Tài liệu tham khảo
1. Tu dong hoa voi Simatic s7-200. PXMinh, NguyenDPhuoc
2. Tu dong hoa voi Simatic s7-300. PXMinh, NguyenDPhuoc
3. Dieu khien Logic va ung dung. Nguyen Trong Thuan
4. Ung dung PLC Siemens va Moeller trong tu dong hoa. Nguyen Tan Phuoc (tim hieu ve LOGO!)
5. Manuals Micro Automation S7-200/LOGO!:
Micro Automation - Tai lieu tra nhanh. Catalog ST-M/V.10.2004
http://www.automation.siemens.com/_en/s7-200/index.htm
http
://www.automation.siemens.com/simatic/portal/html_76/techdok_simatic/microsyst_techdoku.htm
6. PLC S7-300,400
San pham cho tu dong hoa tich hop toan dien. Catalog ST.V.2005
http://www.siemens.com/automation
Documents: Start/simatic/documention/english/
7. PLC Omron, sensors...
http://www.omron.com.vn
http://www.tienthanh.com.vn
http://www.omron247.com (documents)
8. Dien dan dien tu
http://www.diendandientu.com
http://www.dientuvietnam.net
http://www.tudonghoa.com.vn
http://www.automation.org.vn
http://www.google.com
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 118

Bài 3: Bé ®iÒu khiÓn PLC - S7-200
3.1 Cấu hình cứng
3.2 Các module vào/ra mở rộng
3.3 Cấu trúc bộ nhớ
3.3.1 Vùng nhớ chương trình
3.3.2 Vùng tham số
3.3.3 Vùng Dữ liệu
3.3.4 Vùng đối tượng
3.4 Thực hiện chương trình
3.5 Cấu trúc chương trình của S7-200
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 119

3.1. Cấu tạo của PLC - S7-200
• PLC Step 7 thuộc họ Simatic do hãng

Siemens sản xuất. Đây là loại PLC hỗn hợp
vừa đơn khối vừa đa khối.
• Cấu tạo cơ bản của loại PLC này là một
đơn vị cơ bản sau đó có thể ghép thêm các
module mở rộng về phía bên phải, có các
module mở rộng tiêu chuẩn.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 120

3.1. Cấu tạo của PLC - S7-200
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 121

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 122
Đơn vị cơ bản của PLC S7-200 (CPU 314)
như hình 6.1
1. Chân cắm cổng ra.
2. Chân cắm cổng vào.
3. Các đèn trạng thái:
SF (đèn đỏ): Báo hiệu hệ thống bị hỏng.
RUN (đèn xanh): Chỉ định rằng PLC đang ở
chế độ làm việc.
STOP (đèn vàng): Chỉ định rằng PLC đang
ở chế độ dừng.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 123

4. Đèn xanh ở cổng vào chỉ định trạng thái
tức thời của cổng vào.
5. Cổng truyền thông.
6. Đèn xanh ở cổng ra chỉ định trạng thái
tức thời của cổng ra.
7. Công tắc.
Chế độ làm việc: Công tắc chọn chế độ làm

việc có ba vị trí:
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 124

• RUN: cho phép PLC thực hiện chương trình
trong bộ nhớ. PLC sẽ tự chuyển về trạng thái
STOP khi máy có sự cố, hoặc trong chương
trình gặp lệnh STOP, do đó khi chạy nên quan
sát trạng thái thực của PLC theo đèn báo.
• STOP: cưỡng bức PLC dừng công việc đang
thực hiện, chuyển về trạng thái nghỉ. ở chế độ
này PLC cho phép hiệu chỉnh lại chương trình
hoặc nạp một chương trình mới.
• TERM: cho phép PLC tự quyết định một chế
độ làm việc (hoặc RUN hoặc STOP).
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 125

• Chỉnh định tương tự: Núm điều chỉnh tương tự
đặt dưới nắp đậy cạnh cổng ra, núm điều
chỉnh tương tự cho phép điều chỉnh tín hiệu
tương tự, góc quay được 2700.
• Pin và nguồn nuôi bộ nhớ: Nguồn pin được tự
động chuyển sang trạng thái tích cực khi dung
lượng nhớ bị cạn kiệt và nó thay thế để dữ liệu
không bị mất.
• Cổng truyền thông: S7-200 sử dụng cổng
truyền thông nối tiếp RS 485 với phích cắm 9
chân để phục vụ cho việc ghép nối với thiết bị
lập trình hoặc với các PLC khác. Tốc độ
truyền cho máy lập trình kiểu PPI là 9600
boud.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 126
Truyền thông PC - PLC
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 127

Truyền thông PC - PLC
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 128

3.2. Các module vào/ra mở rộng
• Có thể mở rộng đơn vị cơ bản bằng
cách gá thêm các module ngoài.
• Tối đa có thể gá thêm 7 module vào ra
qua 7 vị trí có sẵn trên Panen về phía phải.
• Cách gán địa chỉ được thể hiện trên
hình 6.3.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 129

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 130
Kết nối modul mở rộng
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 131

Kết nối modul mở rộng
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 132

Đấu nối modul mở rộng DI/DO
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 133

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 134
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 135
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 136
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 137
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 138
Đấu nối modul mở rộng analog
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 139

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 140
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 141
Đấu nối modul đặc biệt
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 142

Đấu nối modul đặc biệt
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 143

3.3. Cấu trúc bộ nhớ
Bộ nhớ được chia thành 4 vùng với một tụ điện
có nhiệm vụ duy trì dữ liệu trong một khoảng thời
gian nhất định khi mất nguồn.
3.3.1. Vùng nhớ chương trình
Vùng nhớ chương trình là miền bộ nhớ được sử
dụng để lưu giữ các lệnh chương trình. Vùng này
thuộc kiểu không đổi (non-volatile) đọc / ghi được.
3.3.2. Vùng tham số
Vùng tham số lưu giữ các tham số như: từ khoá,
địa chỉ trạm... vùng này thuộc vùng không đổi
đọc / ghi được.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 144

3.3.3. Vùng dữ liệu
• Vùng dữ liệu để cất các dữ liệu của
chương trình gồm kết quả của các phép
tính, các hằng số trong chương trình....
vùng dữ liệu là miền nhớ động, có thể truy
nhập theo từng bit, byte, từ (word) hoặc từ
kép.
• Vùng dữ liệu được chia thành các vùng
nhớ nhỏ với các công dụng khác nhau đó
là:
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 145

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 146
Địa chỉ truy nhập được qui ước với công
thức
* Truy nhập theo bit
Tên miền + địa chỉ byte.chỉ số bit.
Ví dụ: V150.4 là địa chỉ bít số 4 của byte 150
thuộc miền V.
* Truy nhập theo byte
Tên miền + B và địa chỉ byte.
Ví dụ: VB150 là địa chỉ byte 150 thuộc miền V.
* Truy nhập theo word
Tên miền + W và địa chỉ byte cao của từ.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 147
Ví dụ: VW150 là địa chỉ từ đơn gồm hai byte
150 và 151 thuộc miền V, trong đó byte 150
có vai trò byte cao của từ.
* Truy nhập theo từ kép:
Tên miền + D và địa chỉ byte cao của từ.
Ví dụ: VD150 là địa chỉ từ kép gồm bốn byte
150, 151, 152 và 153 thuộc miền V, trong
đó byte 150 có vai trò byte cao, 153 có vai
trò là byte thấp của từ kép.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 148

3.3.4. Vùng đối tượng
• Vùng đối tượng để lưu giữ dữ liệu cho các đối

tượng lập trình như các giá trị tức thời, giá trị đặt
trước của bộ đếm, hay bộ thời gian. Dữ liệu kiểu
đối tượng bao gồm các thanh ghi của bộ thời
gian, bộ đếm, các bộ đếm cao tốc, bộ đệm tương
tự và các thanh ghi AC.
• Kiểu dữ liệu đối tượng bị hạn chế rất nhiều vì
các dữ liệu kiểu đối tượng chỉ được ghi theo mục
đích cần sử dụng của đối tượng đó.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 149

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 150
3.4 Thực hiện chương trình
4. ChuyÓn d÷ liÖu tõ bé 1. NhËp d÷ liÖu tõ TB
®Öm ¶o ra thiÕt bÞ ngo¹i ngo¹i vi vµo bé ®Öm
vi ¶o
3. TruyÒn th«ng vµ kiÓm tra 2. Thùc hiÖn ch¬ng

lçi tr×nh
H×nh 3.2
PLC thực hiện chương trình theo chu trình lặp. Mỗi vòng lặp
được gọi là vòng quét (Scan).
Khi thực hiện chương trình gặp lệnh Vào/ra ngay lập tức thì
hệ thống sẽ dừng mọi công việc khác, ngay cả chương
trình sử lý ngắt, để thực hiện lệnh này một cách trực tiếp
với cổng vào/ra.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 151
3.5. Cấu trúc chương trình S7-200
• Các chương trình điều khiển với PLC S7-200

được viết có cấu trúc bao gồm chương trình
chính (main program), sau đó đến các chương
trình con.
• Chương trình con là một bộ phận của chương
trình, Có thể tự do trộn lẫn các chương trình con
đằng sau chương trình chính
• Chương trình xử lý ngắt là một bộ phận của
chương trình thường được đặt sau chương trình
con.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 152

Main Program

MEND
SBR 0 Ch¬ng tr×nh con thø nhÊt

RET
SBR n Ch¬ng tr×nh con thø n +1


RET
INT 0 Ch¬ng tr×nh xö lý ng¾t thø nhÊt

RET
INT n Ch¬ng tr×nh xö lý ng¾t thø n +1

RETI
H×nh 6.4: CÊu tróc ch¬ng tr×nh cña S7-200
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 153
Bài 4: Ngôn ngữ lập trình PLC S7-200
4.1 Phương pháp lập trình

4.2 Bảng lệnh của S7-200
4.3 Toán hạng và giới hạn cho phép
4.4 Giới thiệu về phần mềm Microwin
4.5 Cú pháp hệ lệnh của S7-200
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 154

4.1 Phương pháp lập trình
Cách lập trình cho S7-200 nói riêng và PLC
của SIEMENS nói chung dựa trên 2 phương
pháp cơ bản:
Phương pháp hình thang (Ladder Logic viết
tắt là LAD)
Phương pháp liệt kê lệnh (Statement List
viết tắt STL)
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 155

4
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 156

4
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 157

4
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 158

4.2 Tập lệnh của S7-200
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 159

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 160

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 161

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 162

4.4 Giới thiệu về phần mềm Step7-Microwin 4.0
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 163

4.5. Cú pháp hệ lệnh của S7-200
4.5.1. Lệnh vào/ ra:
Lê ̣nh vào:
LD + Địa chỉ (Load): nạp giá trị logic địa chỉ sau câu lê ̣nh
vào đỉnh ngăn xếp, các bit cũ trong ngăn xếp được đẩy xuống
1 bit, thông tin cũ S8 mất.
LDN + địa chỉ (Load Not): tương tự như trên chỉ khác nạp
giá trị logic nghịch đảo.
LDI + địa chỉ (Load Immediate)
LDNI + địa chỉ (Load Not Immediate): Nạp tức thời giá trị
logic có địa chỉ sau câu lê ̣nh vào bit đầu tiên trong ngăn xếp,
các bit cũ trong ngăn xếp được đẩy xuống 1 bit, thông tin cũ
S8 mất.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 164

4.5.1. Lê ̣nh vào / ra
Lê ̣nh ra:
= + địa chỉ: sao chép giá trị logic từ đỉnh ngăn xếp
đến địa chỉ sau câu lê ̣nh. Giá trị đỉnh ngăn xếp giữ
nguyên.
= I + địa chỉ: sao chép tức thời giá trị logic từ đỉnh
ngăn xếp đến địa chỉ sau câu lệnh.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 165

4.5.2. Lê ̣nh thao tác logic
A + địa chỉ: thực hiê ̣n phép toán “Và” giữa giá trị
logic ở đỉnh ngăn xếp với giá trị logic có địa chỉ sau
câu lê ̣nh, kết quả ghi đè lên đỉnh của ngăn xếp.
O + địa chỉ: thao tác tương tự như trên chỉ khác thực
hiê ̣n phép toán “Hoă ̣c”.
AN + địa chỉ:
ON + địa chỉ: tương tự như hai lê ̣nh trên chỉ khác lấy
giá trị logíc nghịch đảo của địa chỉ sau câu lê ̣nh, thao
tác với giá trị tại đỉnh ngăn xếp.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 166

4.5.2. Lê ̣nh thao tác logic
AI + địa chỉ;
OI + địa chỉ;
ANI + địa chỉ;
ONI + địa chỉ : Hoàn toàn tương tự như 4 lê ̣nh trên,
nhưng thực hiện tức thời phép toán logic giữa giá trị
logic đỉnh ngăn xếp với giá trị logic có địa chỉ sau
câu lệnh, kết quả ghi tại đỉnh của ngăn xếp.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 167

4.5.3. Lê ̣nh đă ̣t logic
S + địa chỉ (Set): Thực hiê ̣n phép đă ̣t giá trị

logic lên 1 của địa chỉ sau câu lê ̣nh với điều
kiê ̣n đỉnh ngăn xếp phải bằng 1.
R + địa chỉ (Reset): Thực hiê ̣n xoá giá trị logíc
của các điểm có địa chỉ sau câu lê ̣nh với điều
kiê ̣n đỉnh ngăn xếp bằng 1.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 168

Ngoài ra còn thực hiện giữa các bít trên ngăn xếp:
ALD (And Load): thực hiê ̣n phép toán “Và” giữa 2 bit đầu
tiên của ngăn xếp, kết quả ghi lại đỉnh, các bít còn lại từ S2
được kéo lên 1 bit.
OLD (Or Load): hoàn toàn tương tự như trên chỉ khác
phép toán “Hoă ̣c”.
LPS (Logic Push): sao chép nội dung của bit đầu tiên vào
bit thứ 2 của ngăn xếp, các bít còn lại đẩy xuống 1 bit, S8
cũ mất.
LRD (Logic Read): lấy giá trị logic của bit thứ 2 ghi vào
bit đầu tiên của ngăn xếp, giá trị S0 cũ mất, các bit còn lại
giữ nguyên.
LPP (Logic Pop): thực hiê ̣n kéo tất cả các bit trong ngăn
xếp lên 1 bit S0 mất S8 chống.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 169
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 170
4.5.4. Ví dụ:
1. LÖnh LD vµ lÖnh A
I 0.0 I 0.1 I 0.2 Q1.0
LD I 0.0
( )
A I 0.1
A I 0.2
= Q 1.0
2. LÖnh AN
LD I 0.0 I 0.0 I 0.1 I 0.2 Q1.0
( )
AN I 0.1
A I 0.2
= Q 1.0
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 171

3. LÖnh O
I 0.0 Q1.0
LD I 0.0 ( )
I 0.1
O I 0.1
I 0.2
O I 0.2
= Q 1.0
4. LÖnh ON I 0.0 Q1.0
( )
LD I 0.0 I 0.1
ON I 0.1 I 0.2
O I 0.2
= Q 1.0
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 172
5. LÖnh OLD
LD I 0.0 I 0.0 I 0.1 Q1.0
( )
A I 0.1
I 0.2
LD I 0.2
OLD
= Q 1.0
6. LÖnh ALD
I 0.0 I 0.1 Q1.0
LD I 0.0 ( )
LD I 0.1 I 0.2
O I 0.2
ALD
= Q 1.0
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 173
7. LÖnh LPS, LRD, LPP
I 0.0 I 0.1 Q0.0
LD I 0.0 ( )
LPS
I 0.2
LD I 0.1
O I 0.2
ALD I 0.3 Q0.1
( )
= Q 0.0
I 0.4
LRD
LD I 0.3
O I 0.4 I 0.5 Q0.2
ALD ( )
= Q 0.1
LPP
A I 0.5
= Q 0.2
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 174
Chú ý:
Sơ đồ LAD ở trên không soạn thảo được với
phần mềm hiện có, nó chỉ được dùng để mô tả
mạch logic của chương trình STL tương ứng.
Khi dùng các lệnh LPS, LRD, LPP bắt buộc
phải viết trong STL.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 175

4.5.5. Các lệnh tiếp điểm đặc biệt
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 176

4.5.6 Các lệnh so sánh
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 177

4.5.6 Các lệnh so sánh
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 178

4.5.7. Lâp̣ trình sử dụng Rơle thời gian (Timer)
Với S7-200 có 2 loại rơle thời gian là:
Rơle thời gian không nhớ kí hiê ̣u: TON.
Rơle thời gian có nhớ kí hiê ̣u: TONR
Với rơle thời gian không nhớ TON thời gian bắt đầu
được tính từ khi đầu vào có sườn lên từ 0  1. Nếu thời
gian tín hiê ̣u vào tồn tại nhỏ hơn thời gian đă ̣t thì số liê ̣u
thời gian tức thời trên thanh ghi 16 bit tự xoá về 0 vì vâ ̣y
đầu ra dưới dạng bit không lâ ̣t trạng thái, còn khi thời gian
còn khi thời gian tồn tại tín hiê ̣u đầu vào lớn hơn tín hiê ̣u
đă ̣t thì đầu ra dạng bit lâ ̣t trạng thái từ 0  1 và được xoá đi
khi khi đầu vào bằng 0 vì vâ ̣y để xoá rơle thời gian dạng
này có thể dùng tín hiê ̣u vào về 0 hoă ̣c dùng lê ̣nh reset khi
tín hiê ̣u vào 0 về 0.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 179

Rơle thời gian có nhớ kí hiê ̣u: TONR
Với loại TONR khi có sườn lên của tín hiê ̣u vào thì
rơle được kích bắt đầu tính thời gian. Khi tín hiê ̣u vào mất
mà giá trị đếm được nhỏ hơn giá trị đă ̣t thì số đếm lúc
trước được lưu giữ lại đến khi có sườn lên tiếp theo là
được đếm từ giá trị trước tăng lên đến khi giá trị đếm được
lớn hơn hoă ̣c bằng giá trị đă ̣t đầu ra bit lâ ̣t trạng thái vì vâ ̣y
số đếm liên tục được tích luỹ do đó bắt buô ̣c phải sử dụng
lê ̣nh reset để xoá.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 180

Ngoài ra còn được chế tạo các Rơle thời gian có đô ̣ phân giải khác nhau
và cũng có địa chỉ cụ thể.
Đô ̣ phân giải: 1ms
Muốn xác định thời gian thực ta lấy số đếm đă ̣t tại cửa kí hiê ̣u là: PT nhân
với đô ̣ phân giải vì vâ ̣y sai số xảy ra lớn nhất bằng đô ̣ phân giải.
Số đếm thời gian ở cửa PT có thể là bằng hằng số đă ̣t trước do chương
trình kí hiê ̣u là K. Nhưng giá trị đă ̣t không được vượt quá 32767. Ngoài ra số
đếm thời gian có thể chuyển từ các bô ̣ nhớ 16 bit.VD: VW20; IW0, TW, CW…
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 181

Ví dụ:
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 182

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 183
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 184
4.5.8. Lâp̣ trình sử dụng bộ đếm (Counter)
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 185

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 186

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 187

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 188

4.5.9. Các lệnh làm việc với số học
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 189

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 190

4.5.9.
4.5.9.Các
Các lệnh làmviệc
lệnh làm việc
vớivới số học
số học
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 191

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 192
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 193

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 194

4.5.10. Lệnh tăng, giảm nội dung ô nhớ
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 195

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 196

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 197

4.5.11. Các lệnh dịch chuyển ô nhớ
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 198

4.5.11. Các lệnh dịch chuyển ô nhớ
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 199

4.5.12. Đồng hồ thời gian thực
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 200

4.5.12. Đồng hồ thời gian thực
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 201

Bài 5: Lựa chọn, lắp đặt, kiểm tra và bảo trì hệ thống
5.1. Xem xét sự khả thi

5.2. Trình tự thiết kế hệ thống PLC
5.3. Tổ chức bố trí phần cứng hệ thống
5.4. Chạy thử chương trình
5.5. Lập tài liệu cho hệ thống
5.6. Bảo trì hệ thống PLC
12/08/21 21:58
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 202
202
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 203

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 204

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 205

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 206

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 207

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 208

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 209

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 210

5.3. Thiết kế chương trình trên PLC
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 211

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 212

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 213

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 214

5.5. Chạy thử chương trình
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 215

5.6. Lập tài liệu cho hệ thống
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 216

6.1. Giới thiệu về PLC – S7-300
6.2. Vùng đối tượng
6.3. Giới thiệu phần mềm SIMATIC STEP 7
Version 5.4
PLCSIM 5.3ps1
6.5. Cấu hình cứng
6.6. Ngôn ngữ lập trình
6.7. Lập trình một số lệnh cơ bản
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 217

6.1. Giới thiệu về PLC S7-300
6.1.1. CÊu t¹o cña hä PLC- S7-300
PLC Step 7-300 thuéc hä Simatic do h·ng
Siemens s¶n xuÊt. §©y lµ lo¹i PLC ®a khèi. CÊu
t¹o c¬ b¶n cña lo¹i PLC nµy lµ mét ®¬n vÞ c¬
b¶n (chØ ®Ó xö lý) sau ®ã ghÐp thªm çc
module më réng vÒ phÝa bªn ph¶i, cã çc module
më réng tiªu chuÈn.
6.1.1.1. §¬n vÞ c¬ b¶n
§¬n vÞ c¬ b¶n cña PLC S7-300 nhh×nh sau:
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 218

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 219
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 220
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 221
1. Çc ®Ìn b¸o
+ §Ìn SF: b¸o lçi CPU.
+ §Ìn BAF: B¸o nguån ¾c qui.
+ §Ìn DC 5v: B¸o nguån 5v.
+ §Ìn RUN: B¸o chÕ ®é PLC ®ang lµm viÖc.
+ §Ìn STOP: B¸o PLC ®ang ë chÕ ®é dõng.
2. C«ng t¾c chuyÓn ®æi chÕ ®é
+ RUN-P: ChÕ ®é võa ch¹y võa söa ch¬ng
tr×nh.
+ RUN: §a PLC vµo chÕ ®é lµm viÖc.
+ STOP: §Ó PLC ë chÕ ®é nghØ.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 222
+ MRES: VÞ trÝ chØ ®Þnh chÕ ®é xo¸ ch¬ng
tr×nh trong CPU.
Muèn xo¸ ch¬ng tr×nh th× gi÷ nót bÊm vÒ
vÞ trÝ MRES ®Ó ®Ìn STOP nhÊp nh¸y, khi th«i
kh«ng nhÊp nh¸y th× nh¶ tay. Lµm l¹i nhanh mét
lÇn n÷a (kh«ng ®Ó ý ®Ìn STOP) nÕu ®Ìn vµng
nh¸y nhiÒu lÇn lµ xong, nÕu kh«ng th× ph¶i lµm
l¹i.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 223

6.1.2. Çc kiÓu modul
Tuú theo qu¸ tr×nh tù ®éng ho¸ ®ßi hái sè l
îng ®Çu vµo vµ ®Çu ra ta ph¶i l¾p thªm bao
nhiªu module më réng còng nh lo¹i module cho
phï hîp. Tèi ®a cã thÓ g¸ thªm 32 module vµo ra
trªn 4 panen (r·nh), trªn mçi panen ngoµi module
nguån, CPU vµ module ghÐp nèi cßn g¸ ®îc 8 çc
module vÒ bªn ph¶i. Thêng Step 7-300 sö dông
çc module sau:
+ Module nguån PS (3 lo¹i: 2A,3A,5A)
+ Module ghÐp nèi IM (Intefare Module):
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 224
+ Module tÝn hiÖu SM (Signal Module):
- Vµo sè: 8 kªnh, 16 kªnh, 32 kªnh.
- Ra sè: 8 kªnh, 16 kªnh, 32 kªnh.
- Vµo, ra sè: 8 kªnh vµo 8 kªnh ra,
16 kªnh vµo 16 kªnh ra.
- Vµo t¬ng tù: 2 kªnh, 4 kªnh, 8 kªnh.
- Ra t¬ng tù: 2 kªnh, 4 kªnh, 8 kªnh.
- Vµo, ra t¬ng tù: 2 kªnh vµo 2 kªnh ra,
4 kªnh vµo 4 kªnh ra.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 225

+ Module hµm (Function Module).
- §Õm tèc ®é cao.
- TruyÒn th«ng CP 340, CP340-1, CP341.
+ Module ®iÒu khiÓn (Control Module):
- Module ®iÒu khiÓn PID.
- Module ®iÒu khiÓn Fuzzy.
- Module ®iÒu khiÓn r« bot.
- Module ®iÒu khiÓn ®éng c¬ bíc.
- Module ®iÒu khiÓn ®éng c¬ Servo.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 226

6.1.3. §Þa chØ vµ g¸n ®Þa chØ
Trong PLC cã nh÷ng bé phËn ®îc g¸n ®Þa
chØ ®¬n nhbé thêi gian (T), bé ®Õm (C)... chØ cÇn
mét ch÷ çi ®ã kÌm theo mét sè lµ ®ñ, vÝ dô: T1,
C32...
Çc ®Þa chØ ®Çu vµo vµ ®Çu ra cïng víi çc
module chøc n¨ng cã çch g¸n ®Þa chØ gièng nhau.
§Þa chØ phô thuéc vµo vÞ trÝ g¸ cña module trªn
Panen.
Chç g¸ module trªn panen gäi lµ khe (Slot), çc
khe ®Òu cã ®¸nh sè, khe sè 1 lµ khe ®Çu tiªn cña vµ
cø thÕ tiÕp tôc.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 227
, §Þa chØ vµo ra trªn module sè:
Khi g¸ module sè vµo, ra lªn mét khe nµo
lËp tøc nã ®îc m¹ng ®Þa chØ byte cña khe ®ã,
mçi khe cã 4 byte ®Þa chØ.
Trªn mçi module th× mçi ®Çu vµo, ra lµ
mét kªnh, çc kªnh ®Òu cã ®Þa chØ bit lµ 0 ®Õn
7. §Þa chØ cña mçi ®Çu vµo, ra lµ sè ghÐp cña
®Þa chØ byte vµ ®Þa chØ kªnh, ®Þa chØ byte
®øng tríc, ®Þa chØ kªnh ®øng sau, gi÷a hai sè cã
dÊu chÊm.
Khi module g¸ trªn khe th× ®Þa chØ ®îc
tÝnh tõ byte ®Çu cña khe, çc ®Çu vµo vµ ra cña
mét khe cã cïng ®Þa chØ h×nh 7.2.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 228
§Þa chØ byte vµ ®Þa chØ kªnh nhh×nh 7.2.
Khe sè: 1 2 3 4 5 ... 11
Byte sè: 03 47 ... 2831
PS §¬n IM 0.0 1.0 2.0 3.0 28.0 29.0 30.0 31.0
vÞ c¬ 0.1 1.1 2.1 3.1 28.1 29.1 30.1 31.1
R·nh 0 : : : : : : : :
b¶n 0.7 1.7 2.7 3.7 28.7 28.7 30.7 31.7
Byte sè: 3235 ... 6063

IM
R·nh 1
Byte sè: 64 67 ... 9295
R·nh 2 IM
Byte sè: 9699 ... 124127

R·nh 3 IM
H×nh 7.2: §Þa chØ khe vµ kªnh trªn module

sè
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 229

VÝ dô:
Module 2 ®Çu vµo, 2 ®Çu ra sè g¸ vµo khe
sè 5 r·nh 0 cã ®Þa chØ lµ I4.0, I4.1 vµ Q4.0,
Q4.1.
Module sè cã thÓ ®îc g¸ trªn bÊt kú khe
nµo trªn panen cña PLC.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 230

, §Þa chØ vµo ra trªn module t¬ng tù
Trong PLC S7-300 ngêi ta dïng 16 bit (mét
word) cho mét kªnh. Mét khe cã 8 kªnh víi ®Þa
chØ ®Çu tiªn lµ PIW256 hoÆc PQW256 (byte
256 vµ 257) cho ®Õn PIW766 hoÆc PQW766 nh
h×nh 3.45. Module t¬ng tù cã thÓ ®îc g¸ vµo bÊt
kú khe nµo trªn panen cña PLC, çc khe trèng bao
giê còng cã tr¹ng th¸i tÝn hiÖu “0”.
VÝ dô: Mét module t¬ng tù 2 vµo, 1 ra g¸ vµo
khe sè 6 r·nh 0 cã ®Þa chØ lµ PIW288, PIW290,
PQW288.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 231
Khe sè: 1 2 3 4 5 ... 11
PS §¬n vÞ IM 256 368
c¬ b¶n … …
R·nh 0 271 383
IM 384 496
R·nh 1 ... ...
399 511
IM 512 624
R·nh 2 ... …
527 639
IM 640 752
R·nh 3 ... …
655 767
H×nh 7.3: §Þa chØ cña module t¬ng

tù
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 232

6.2. Vïng ®èi tîng /6.2.1. Çc vïng nhí
TT Tªn tham sè Diễn giải Vïng tham sè
1 I ĐÇu vµo bit 0.0 ... 65535.7
2 IB ĐÇu vµo byte 0 ... 65535
3 IW ĐÇu vµo từ 0 ... 65534
4 ID ĐÇu vµo từ 0 ... 65532
5 Q ĐÇu ra bit 0.0 ... 65535.7
6 QB ĐÇu ra byte 0 ... 65535
7 QW ĐÇu ra từ 0 ... 65534
8 QD ĐÇu ra từ kép 0 ... 65532
9 M Nhí néi d¹ng bit 0.0 ... 255.7
10 MB Nhí néi d¹ng byte 0 ... 255
11 MW Nhí néi d¹ng tõ 0 ... 254
12 MD Nhí néi dạng từ kép 0 ... 252
13 PIB Vïng ®Öm ®Çu vµo d¹ng byte 0 ... 65535
14 PIW Vïng ®Öm ®Çu vµo d¹ng từ 0 ... 65534
15 PID Vïng ®Öm ®Çu vµo d¹ng từ kép 0 ... 65532
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 233
6.2.1. Çc vïng nhí
16 PQB Vïng ®Öm ®Çu ra d¹ng byte 0 ... 65535
17 PQW Vïng ®Öm ®Çu ra d¹ng từ 0 ... 65534
18 PQD Vïng ®Öm ®Çu ra d¹ng từ kép 0 ... 65532
19 T Bé thời gian 0 ... 255
20 C Bé ®ếm 0 ... 255
21 DBX Khèi dữ liÖu kiÓu BD d¹ng bit 0.0 ... 65535.7
22 DBB Khèi dữ liÖu kiÓu BD d¹ng byte 0 ... 65535
23 DBW Khèi dữ liÖu kiÓu BD d¹ng từ 0 ... 65534
24 DBD Khèi dữ liÖu kiÓu BD d¹ng từ kép 0 ... 65532
25 DIX Khèi dữ liÖu kiÓu BI d¹ng bit 0.0 ... 65535.7
26 DIB Khèi dữ liÖu kiÓu BI d¹ng byte 0 ... 65535
27 DIW Khèi dữ liÖu kiÓu BI d¹ng từ 0 ... 65534
28 DID Khèi dữ liÖu kiÓu BI d¹ng từ kép 0 ... 65532
29 L Vïng dữ liÖu t¹m thời d¹ng bit 0.0 ... 65535.7
30 LB Vïng dữ liÖu t¹m thời d¹ng byte 0 ... 65535
31 LW Vïng dữ liÖu t¹m thời d¹ng từ 0 ... 65534
32 LD Vïng dữ liÖu t¹m thời d¹ng từ kép 0 ... 65532
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 234

6.2.2. NhËp çc h»ng sè
Çc h»ng sè ®îc viÕt gåm phÇn ®Çu vµ
tham sè ®i liÒn nhau vÝ dô B#16#1A lµ sè: (viÕt
d¹ng byte, c¬ sè 16, gi¸ trÞ lµ 1A t¬ng øng c¬ sè
thËp ph©n lµ 26).
Çc sè vÒ thêi gian ®îc viÕt theo çc ký
hiÖu: D (Date) ngµy_ H (Hours) giê_ M
(minuter) phót_ S (seconds) gi©y_ MS
(milliseconds) mili gi©y vÝ dô
2D_23H_10M_50S_13MS lµ: (2 ngµy, 23 giê, 10
phót, 50 gi©y, 13 mili gi©y).
Çc kiÓu viÕt h»ng sè ®îc thÓ hiÖn trªn bảng sau
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 235
Lo¹i Bit C¬ sè PhÇn ®Çu Ph¹m vi tham sè
Byte 8 16 B#16#... 0 … FF
Từ 16 2 2#... 0 … 1111_1111_1111_1111
16 W#16#... 0 … FFFF
BCD C# 0 … 999
10 kh«ng dấu B#... (0,0) …(255,255)
Từ 32 2 2#... 0 … 1111_1111_1111_1111_
kép 16 DW#16#... 1111_1111_1111_1111
10 kh«ng dấu B#... 0000_0000 … FFFF_FFFF
(0.0.0.0) …(255.255.255.255)
Sè 16 Có dấu (kh«ng có) -32768 … 32767

thùc
Sè 32 Có dấu L#... -2147483648 …
thùc +2147483647
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 236

Số 32 Dấu phảy động (Không Lớn hơn  3,402823 e+38
thực có) Nhỏ hơn  1,175495e-38
Thời 16 Giờ_phút_ S5T#..... 0H_0M_0S_10MS …
gian 32 giấy_miligiây T#... 2H_46M_30S_0MS
Ngày_giờ_ -24D_20H_31M_23S_648MS …
phút_giây_ 24D_20H_31M_23S_647MS
miligiây
Ngày Năm-tháng- D#... 1990-1-1 … 2168-12-31
ngày
T. 32 Giờ:phút: TOD#... 0:0:0.0 … 23:59:59.999
gian giây.ngày
của
ngày
Ký 8 ‘....’ Viết các ký tự như ‘HA’
tự
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 237
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 238

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 239
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 240
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 241
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 242
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 243
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 244
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 245
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 246
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 247
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 248
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 249
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 250
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 251
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 252
PLCSIM 5.3ps1
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 253

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 254

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 255

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 256

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 257

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 258

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 259

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 260

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 261

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 262

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 263

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 264

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 265

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 266

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 267

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 268

6.6. Ng«n ng÷ lËp tr×nh
6.6.1. CÊu tróc ch¬ng tr×nh S7-300
Çc ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn víi PLC S7-
300 cã thÓ ®îc viÕt ë d¹ng ®¬n khèi hoÆc ®a
khèi.
Ch¬ng tr×nh ®¬n khèi
Ch¬ng tr×nh ®¬n khèi chØ viÕt cho çc
c«ng viÖc tù ®éng ®¬n gi¶n, çc lÖnh ®îc viÕt
tuÇn tù trong mét khèi. Khi viÕt ch¬ng tr×nh
®¬n khèi ngêi ta dïng khèi OB1. Bé PLC quÐt
khèi theo ch¬ng tr×nh, sau khi quÐt ®Õn lÖnh
cuèi cïng nã quay trë l¹i lÖnh ®Çu tiªn.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 269
Ch¬ng tr×nh ®a khèi (cã cÊu tróc)
Khi nhiÖm vô tù ®éng ho¸ phøc t¹p ngêi ta
chia ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn ra thµnh tõng phÇn
riªng gäi lµ khèi. Ch¬ng tr×nh cã thÓ xÕp lång
khèi nµy vµo khèi kia. Ch¬ng tr×nh ®ang thùc
hiÖn ë khèi nµy cã thÓ dïng lÖnh gäi khèi ®Ó
sang lµm viÖc víi khèi kh¸c, sau khi ®· kÕt thóc
c«ng viÖc ë khèi míi nã quay vÒ thùc hiÖn tiÕp
ch¬ng tr×nh ®· t¹m dõng ë khèi cò.
Çc khèi ®îc xÕp thµnh líp. Mçi khèi cã:
+ §Çu khèi gåm tªn khèi, sè hiÖu khèi vµ x¸c
®Þnh chiÒu dµi khèi.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 270
+ Th©n khèi:
ThÓ hiÖn néi dung khèi vµ ®îc chia thµnh
®o¹n (Segment) thùc hiÖn tõng c«ng ®o¹n cña tù
®éng ho¸ s¶n xuÊt. Mçi ®o¹n l¹i bao gåm mét sè
dßng lÖnh phôc vô viÖc gi¶i bµi to¸n logic. KÕt
qu¶ cña phÐp to¸n logic ®îc göi vµo RLO (Result
of logic operation). ViÖc ph©n chia ch¬ng tr×nh
thµnh çc ®o¹n còng ¶nh hëng ®Õn RLO. Khi
b¾t ®Çu mét ®o¹n míi th× t¹o ra mét gi¸ trÞ RLO
míi, kh¸c víi gi¸ trÞ RLO cña ®o¹n tríc.
+ KÕt thóc khèi:
PhÇn kÕt thóc khèi lµ lÖnh kÕt thóc khèi
BEU.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 271
Çc lo¹i khèi:
* Khèi tæ chøc OB (Organisation Block)
Khèi tæ chøc qu¶n lý ch¬ng tr×nh ®iÒu
khiÓn vµ tæ chøc viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh.
* Hµm sè FC (Functions)
Khèi hµm sè FC lµ mét ch¬ng tr×nh do ngêi
sö dông t¹o ra hoÆc cã thÓ sö dông çc hµm
chuÈn s½n cã cña SIEMENS.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 272

* Khèi hµm FB (Function Block)
Khèi hµm lµ lo¹i khèi ®Æc biÖt dïng ®Ó
lËp tr×nh çc phÇn ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn t¸i
diÔn thêng xuyªn hoÆc ®Æc biÖt phøc t¹p.
Cã thÓ g¸n tham sè cho çc khèi ®ã vµ
chóng cã mét nhãm lÖnh më réng.
Ngêi sö dông cã thÓ t¹o ra çc khèi hµm míi
cho m×nh, cã thÓ sö dông çc khèi hµm s½n cã
cña SIEMENS.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 273

* Khèi d÷ liÖu: cã hai lo¹i lµ
+ Khèi d÷ liÖu dïng chung DB (Shared Data
Block)
Khèi d÷ liÖu dïng chung lu tr÷ çc d÷ liÖu chung
cÇn thiÕt cho viÖc xö lý ch¬ng tr×nh ®iÒu
khiÓn.
+ Khèi d÷ liÖu riªng DI (Instance Data Block)
Khèi d÷ liÖu dïng riªng lu tr÷ çc d÷ liÖu riªng
cho mét ch¬ng tr×nh nµo ®ã cho viÖc xö lý ch
¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn.
Ngoµi ra trong PLC S7-300 cßn hµm hÖ thèng
SFC (System Function) vµ khèi hµm hÖ thèng
SFB (System Function Block).
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 274
6.6.2. LËp tr×nh mét sè lÖnh c¬ b¶n
Çc ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn víi PLC S7-
300 cã thÓ ®îc viÕt ë d¹ng:
®¬n khèi
hoÆc ®a khèi.
B¶ng lÖnh cña S7 300
A. LËp tr×nh víi nhãm lÖnh logic
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 275

1. LÖnh A
LËp tr×nh d¹ng STL.
I 0.0 I 0.1 I 0.2 Q1.0
A I 0.0 ( )
A I 0.1
H×nh 7.4: LÖnh A
A I 0.2
= Q 1.0
2. LÖnh AN I 0.0 I 0.1 I 0.2 Q1.0
A I 0.0 ( )
AN I 0.1 H×nh 7.5: LÖnh
AN
A I 0.2
= Q 1.0
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 276
3. LÖnh O I 0.0 Q1.0
( )
O I 0.0 I 0.1
O I 0.1
I 0.2
O I 0.2
H×nh 7.6: LÖnh O
= Q 1.0
4. LÖnh ON I 0.0 Q1.0
( )
O I 0.0 I 0.1
ON I 0.1
I 0.2
O I 0.2
H×nh 7.7: LÖnh ON
= Q 1.0
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 277
5. LÖnh A vµ lÖnh O
A I 0.0 I 0.0 I 0.1 Q1.0
( )
A I 0.1 I 0.2
O I 0.2
= Q 1.0 H×nh 7.8: LÖnh OLD
6. LÖnh ( vµ lÖnh )
A I 0.0 I 0.0 I 0.1 Q1.0
A( ( )
I 0.2
O I 0.1
O I 0.2
H×nh 7.9: LÖnh ( vµ lÖnh )
)
= Q 1.0
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 278
7. LËp tr×nh víi vïng d÷ liÖu t¹m thêi L
A I 0.0
= L 20.0 Q0.0
I 0.0 I 0.1
A L 20.0
( )
A(
I 0.2
O I 0.1
O I 0.2
) I 0.3 Q0.1
= Q 0.0 ( )
A L 20.0 I 0.4
A(
O I 0.3 I 0.5 Q0.2
0 I 0.4 ( )
)
= Q 0.1 H×nh 7.10: LËp tr×nh víi vïng d÷ liÖu t¹m
A L 20.0 thêi
A I 0.5
= Q 0.2
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 279
8. LËp tr×nh víi bÝt nhí néi M
Nework 1 A I 0.0
M10.0
= M 10.0 I 0.0
Nework 2 A I 0.1 ( )
= M 10.1
A M 10.1 I 0.1 M10.1 Q0.0
= Q 0.0 (# ) ( )
Nework 3 A(
O I 1.0 I 0.3 M10.0 M10.1 I 1.0 Q1.0
O Q 1.0 ( )
)
Q1.0
A M 10.0
A M 10.1
AN I 1.0 H×nh 7.11: LËp tr×nh víi bÝt nhí néi
= Q 1.0 M
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 280

B.> LËp tr×nh víi nhãm lÖnh thêi gian
Ch¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn sö dông çc lÖnh
thêi gian ®Ó theo dâi, kiÓm so¸t vµ qu¶n lý çc
ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn thêi gian.
Khi mét bé thêi gian ®îc khëi ph¸t th× gi¸
trÞ thêi gian ®îc n¹p vµo thanh ghi CV (Current
value). Do ®ã, muèn dïng çc lÖnh thêi gian ph¶i
n¹p gi¸ trÞ thêi gian cÇn ®Æt vµo thanh ghi CV tr
íc khi bé thêi gian ho¹t ®éng.
Cã thÓ n¹p çc kiÓu d÷ liÖu sau dïng cho
çc lÖnh thêi gian:
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 281
+ D÷ liÖu thêi gian thùc: S5T#H_M_S_MS
+ D¹ng sè nguyªn 16 bÝt: W#16#.... (ë d¹ng m·
BCD).
N¹p thêi gian thùc: L S5T#10s

Víi lÖnh trªn gi¸ trÞ thêi gian ®îc n¹p lµ 10s
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 282

N¹p thêigian d¹ng m· BCD:
VÝ dô: L W#16#2127
Th× sè trªn sÏ ®îc n¹p vµo thanh ghi CV
d¹ng m· BCD nhh×nh 3.54.
Trong thanh ghi CV th×:
Ba sè cuèi chØ hÖ sè: Sè 127 (cã thÓ g¸n tõ 0
®Õn 999)
Sè ®Çu chØ m· sè, cã 4 m·: 0 t¬ng øng 0,01s
1 t¬ng øng 0,1s
2 t¬ng øng 1s
3 t¬ng øng 10s
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 283
Víi sè ®· vµo thanh ghi CV nh trªn th× thêi gian
®îc tÝnh lµ:
t  127  1s  127s
Víi m· cµng nhá th× gi¸ trÞ thêi gian cµng chÝnh
x¸c, v× vËy nªn dïng m· nhá.
15 11 7 3 0
1 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 1 1 1
(2) (1) (2) (7)
M· HÖ sè
H×nh 7.12
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 284

Trong çc bé thêi gian cña S7-300 ngoµi
tÝn hiÖu kÝch thÝch chÝnh (b¾t ®Çu) nh çc
bé thêi gian cña çc PLC kh¸c, cßn cã tÝn hiÖu
kÝch thÝch cìng bøc.
TÝn hiÖu kÝch thÝch cìng bøc cho phÐp
tÝnh l¹i thêi gian tõ ®Çu khi cã sên lªn cña tÝn
hiÖu nµy. Tuy nhiªn, tÝn hiÖu kÝch thÝch cìng
bøc chØ cã gi¸ trÞ khi tÝn hiÖu kÝch thÝch
chÝnh cã gi¸ trÞ 1. LÖnh thùc hiÖn kÝch thÝch c
ìng bøc (cã ®iÒu kiÖn) lµ: FR, lÖnh FR chØ cã ë
d¹ng lËp tr×nh STL.
Bé thêi gian còng cã thÓ dïng lÖnh R ®Ó
xo¸.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 285
1. Bé thêi gian xung SP
Bé thêi gian ®îc khëi ph¸t lªn 1 t¹i sêi lªn cña
RLO khi RLO lµ 1 th× bé thêi gian vÉn duy tr×
tr¹ng th¸i 1 cho ®Õn khi ®¹t gi¸ trÞ ®Æt míi
xuèng. Nhng khi RLO vÒ kh«ng th× bé thêi gian
vÒ kh«ng ngay.
Cã hai kiÓu lËp tr×nh:
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 286

KiÓu thø nhÊt cã lÖnh NOP
A I 0.1
L S5T#10S
SP T 1
A I 0.2 I0.2
>10 <10
R T 1
NOP 0 I0.1
Q1.0
NOP 0 Thêi gian (s)
10
A T 1
H×nh 7.13: D¹ng LAD vµ gi¶n ®å thêi gian
= Q 1.0 LËp tr×nh lÖnh SP kiÓu 1
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 287

KiÓu thø hai (kh«ng dïng lÖnh NOP)
Nework 1:
A I 0.0
L S5T#10S
SP T 1
Nework 2:
A T 1
= Q 0.1
Nework 3: H×nh 7.14: D¹ng LAD lÖnh SP kiÓu 2
A I 0.2
R T 1
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 288
2. Bé thêi gian më réng SE
Bé thêi gian xung më réng SE ®îc khëi ph¸t
lªn 1 t¹i sên lªn cña RLO sau ®ã kh«ng phô thuéc
RLO n÷a cho ®Õn khi ®ñ thêi gian ®Æt míi vÒ
kh«ng.
Còng t¬ng tù nh bé thêi gian SP, ë çc bé
thêi gian kh¸c còng lu«n cã hai kiÓu lËp tr×nh.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 289

LËp tr×nh cã lÖnh NOP
A I 0.0 >10 <10
L S5T#10S I0.1
SE T 1 Q1.0
NOP 0 10 10
Thêi gian (s)
L T 1
T MW 2
LC T 1
T MW 5
A T 1
H×nh 7.15: LÖnh SE
= Q 0.1
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 290
3.Bé thêi gian b¾t ®Çu trÔ SD
Thêi gian b¾t ®Çu chËm h¬n so víi sên lªn
cña RLO mét kho¶ng b»ng thêi gian ®Æt trong
lÖnh. Khi RLO vÒ kh«ng th× bé thêi gian còng
bÞ ®Æt ngay vÒ kh«ng.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 291

A I 0.1
L S5T#10S >10 <10
SD T 1 I0.1
A I 0.2 Q1.0
Thêi gian (s)
R T 1 10 10
NOP 0
NOP 0
A T 1
= Q 1.0 H×nh 7.16: LÖnh SD
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 292

4.Bé thêi gian b¾t ®Çu trÔ lu tr÷ SS
Thêi gian b¾t ®Çu chËm h¬n so víi sên lªn
cña RLO mét kho¶ng thêi gian b»ng thêi gian
®Æt trong lÖnh vµ sau ®ã kh«ng phô thuéc RLO
n÷a. Nã chØ vÒ kh«ng khi cã lÖnh xo¸ R.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 293

A I 0.1
L S5T#10S I0.1
SS T 1 I0.2
Q1.0
A I 0.2
R T 1 10 10 Thêi gian (s)
NOP 0
NOP 0
A T 1
= Q 1.0
H×nh 7.17: LÖnh SS
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 294

5.Bé thêi gian t¾t trÔ SF
Bé thêi gian lªn 1 t¹i sên lªn cña RLO. Khi
RLO vÒ kh«ng th× bé thêi gian tiÕp tôc duy tr×
tr¹ng th¸i mét kho¶ng thêi gian n÷a b»ng kho¶ng
®· ®Æt trong lÖnh råi míi vÒ kh«ng.
§Ó xo¸ thêi gian dïng lÖnh R, khi cã lÖnh R
tõ 0 lªn 1 th× bé thêi gian ®îc ®Æt vÒ kh«ng vµ
tr¹ng th¸i tÝn hiÖu vÉn gi÷ 0 cho ®Õn khi bé thêi
gian ®îc khëi ph¸t l¹i.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 295

A I 0.1
L S5T#10S I0.1
SF T 1 Q1.0
A I 0.2 10 10
Thêi gian (s)
R T 1
NOP 0
NOP 0
A T 1
= Q 1.0
H×nh 7.18: LÖnh SF
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 296

C. Nhãm lÖnh ®Õm
Gi¸ trÞ trong thanh ghi CV (current value)
lµ gi¸ trÞ ®Õm tøc thêi cña bé ®Õm, CV lu«n
kh«ng ©m, do ®ã lÖnh ®Õm lïi sÏ kh«ng ®Õm
khi CV = 0.
Gi¸ trÞ ®Õm PV cã thÓ ®îc ®Æt tríc b»ng
lÖnh L, vÝ dô L C#4 (®Æt gi¸ trÞ ®Õm b»ng 4).
Tuy nhiªn, kh¸c víi bé thêi gian, gi¸ trÞ ®Õm chØ
®îc n¹p vµo CV khi cã lÖnh ®Æt bé ®Õm (S).
NÕu kh«ng ®Æt gi¸ trÞ ®Õm th× bé ®Õm cã
thÓ vÉn tiÕn hµnh ®Õm (chØ khi CV = 0 th×
kh«ng ®Õm lïi).
Gi¸ trÞ ®Çu ra cña bé ®Õm sÏ lµ 1 nÕu CV
 0, b»ng 0 nÕu CV = 0.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 297
Bé ®Õm cã thÓ ®îc xo¸ chñ ®éng b»ng
tÝn hiÖu xo¸ (R).
Còng t¬ng tù nh bé thêi gian, bé ®Õm còng
cã thÓ dïng lÖnh kÝch ®Õm (®Õm cìng bøc) FR
(lÖnh cã ®iÒu kiÖn), bé ®Õm còng ®Õm xung
khi ®iÒu kiÖn cña FR ®¶m b¶o. LÖnh FR chØ
cã ë d¹ng lËp tr×nh STL.
Cã thÓ dïng lÖnh L hoÆc LD ®Ó ®äc gi¸
trÞ tøc thêi cña bé ®Õm vµo ACCU1 ®Ó sö lý.
LÖnh L ®äc sè d¹ng c¬ sè 2, lÖnh LD ®äc sè
d¹ng BCD.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 298
1. LÖnh ®Õm lªn CU
A I 0.0
CD C 2
BLD 101
NOP 0
NOP 0 I0.0
0
NOP 0 3
CV
NOP 0 2
1
NOP 0 0
Q1.0
A C 2 0
H×nh 7.19: LÖnh ®Õm lªn CU
= Q 1.0
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 299
LÖnh BLD ®Ó hiÓn thÞ d¹ng LAD.
Víi çc lÖnh trªn khi ®Çu vµo I0.0 cã sên
lªn th× gi¸ trÞ bé ®Õm CV t¨ng thªm 1 ®¬n vÞ,
tøc lµ khi ®· cã chØ mét lÇn sên lªn cña I0.0 th×
®Çu ra Q1.0 lu«n lµ 1 (kh«ng xo¸).
Ch©n CV lµ ch©n ®Ó lÊy gi¸ trÞ ®Õm
d¹ng nhÞ ph©n, ch©n CV_BCD lµ ch©n ®Ó lÊy
gi¸ trÞ thêi gian d¹ng m· BCD, cã thÓ dïng lÖnh L
hoÆc LC ®Ó ®äc çc gi¸ trÞ ®Õm.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 300

2. LÖnh ®Õm xuèng CD
A I 0.0
CD C 2
BLD 101
A I 0.1
H×nh 7.20: LÖnh ®Õm xuèng CD
L C#4
0 I0.0
S C 2 I0.1
0
NOP 0 4
3
NOP 0 2
1
NOP 0 0 0 CV
A C 2 0 0 Q1.0
= Q 1.0 H×nh 7.21: Xung ®Õm lÖnh ®Õm xuèng CD

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 301
Trong çc lÖnh trªn cã: LÖnh L C#4 lµ n¹p
sè ®Õm b»ng 4.
Nh trªn h×nh 7.20 khi I0.0 cã tríc, bé ®Õm
vÉn kh«ng lµm viÖc v× khi ®ã CV = 0, cho ®Õn
khi cã lÖnh ®Æt bé ®Õm, I0.1 cã th× bé ®Õm
b¾t ®Çu ®îc n¹p gi¸ trÞ ®Õm, CV = 4.
Tõ khi nµy mçi lÇn I0.0 cã th× gi¸ trÞ ®Õm
gi¶m mét ®¬n vÞ, sau 4 xung vµo gi¸ trÞ ®Õm
CV = 0. Khi CV  0 ®Çu ra Q1.0 cã, khi CV = 0
®Çu ra Q1.0 mÊt.
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 302

3. LÖnh ®Õm võa tiÕn võa lïi
A I 0.0
CU C 1
A I 0.1
CD C 1
A I 0.2
0 I0.0
L C#3
S C 1 I0.3
A I 0.3 0
I0.1
R C 1 I0.2
L C 1 4
3 3
T MW 0 2
1 1
LC C 1 0 0 CV
T MW 1 0 0 Q1.0
A C 1
H×nh 7.22: Võa ®Õm tiÕn võa ®Õm
= Q 1.0
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU
lïi 303
Tõ gi¶n ®å ta thÊy: khi ®Çu vµo ®Õm
tiÕn cã lËp tøc bé ®Õm lµm viÖc, gi¸ trÞ ®Õm
t¨ng 1 ®¬n vÞ, CV  0, ®Çu ra Q1.0 cã. TiÕp ®ã
®Çu vµo ®Õm lïi cã, do ®ã bé ®Õm l¹i gi¶m 1
®¬n vÞ (CV = 0) ®Çu ra Q1.0 l¹i mÊt.
Tuy nhiªn, nÕu ®Çu vµo ®Õm lïi cã tríc
th× bé ®Õm kh«ng ®Õm v× khi ®ã. TiÕp ®ã
®Çu vµo ®Æt bé ®Õm SET cã lµm gi¸ trÞ ®Õm
®îc n¹p vµo CV (), tõ ®ã nÕu cã ®Çu ®Õm tiÕn
th× gi¸ trÞ ®Õm t¨ng 1 ®¬n vÞ, cã ®Çu ®Õm lïi
gi¸ trÞ ®Õm gi¶m 1 ®¬n vÞ, ®Çu ra Q1.0 cã. Khi
cã ®Çu RESET gi¸ trÞ ®Õm lËp tøc vÒ 0, ®Çu
ra Q1.0 vÒ 0
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 304
END!
12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 305

Chungchi PLC

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Chungchi PLC

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chungchi PLC

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Giáo trình: Lập trình PLC

Bài 1: Mạch logic ứng dụng và các công nghệ sản

Biên soạn : Bùi Mạnh Cường

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 1

1.1. Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 2

1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ logic hai tr¹ng

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 3

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 4

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 5

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 6

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 8

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 13

PhÐp phñ ®Þnh (®¶o):

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 14

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 15

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 19

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 20

1.2.1. Ph­¬ng ph¸p biÓu diÔn b»ng

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 21

+ Hµm n biÕn ®­îc biÓu diÔn trong kh«ng

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 23

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 26

Cã hai nhãm ph­¬ng ph¸p lµ:

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 28

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 30

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 31

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 32

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 34

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 38

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 39

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 40

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 41

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 42

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 43

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 44

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 45

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 46

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 47

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 48

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 49

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 50

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 51

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 52

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 53

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 54

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 55

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 56

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 57

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 58

Buång thang S,v, a, 

Më m¸y ChÕ ®é æn ®Þnh H·m xuèng §Õn H·m

tèc ®é thÊp tÇng dõng

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 60

2.1 PLC là gi?

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 61

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 62

12/08/21 21:58 BMC-K.DIENTU 64

1.2.1. Ph¬ng ph¸p biÓu diÔn b»ng

+ Hµm n biÕn ®îc biÓu diÔn trong kh«ng

Cã hai nhãm ph¬ng ph¸p lµ:

3. TruyÒn th«ng vµ kiÓm tra 2. Thùc hiÖn ch¬ng