UNANG LINGGO

(AUG. 24-27)
WIKA
  kasangkapan ng komunikasyon o
pakikipagtalastasan
 nagbubuklod sa isang lipunan na may
iisang kultura. Hindi matatawag na isang
lipunan ang isang grupo ng mga tao kung
wala silang wikang komon.
KAHULUGAN NG  Samantalang ang salitang lengguwahe ay
WIKA nagmula naman sa Kastila. Katulad ng
language – tawag sa wikang Ingles –
nagmula ang salitang lengguwahe o
lenggwahe sa salitang Latin na “lingua”
na nagangahulugang “dila”, sapagkat
nagagamit ang dila sa paglikha ng
maraming kombinasyon ng mga tunog.
ANG KAHULUGAN
NG WIKA AYON SA
MGA DALUBWIKA
 “Ang wika ay isang sistematik
na balangkas ng mga binibigkas
AYON NAMAN
na tunog na pinipili at
KAY HENRY
isinasaayos sa paraang arbitraryo
GLEASON,
upang magamit ng mga taong
may iisang kultura.”
 “Ang wika ay nagbabago.
Hindi ito maaaring
tumanggap magbago hangga’t
AYON KAY MARY patuloy na nagbabago ang mga
JOY CASTILLO
taong gumagamit nito. Ang
wika ay nadaragdagan dahil sa
kakayahan ng mga tao na
makalikha ng bagong salita.”
 “Ang wika ay proseso ng
malayang paglikha; ang mga
batas at tuntunin nito ay hindi
natitinag,ngunit ang paraan ng
AYON KAY NOAM paggamit sa mga tuntunin ng
CHOMSKY paglikha ay malaya at
nagkakaiba-iba.Maging ang
interpretasyon at gamit ng mga
salita ay kinasasangkutan ng
proseso ng malayangpaglikha.”
 “Kapag kinausap mo ang tao sa
AYON KAY wikang kanyang nauunawaan,
NELSON ito’y patungo sa kanyang isip.
MANDELA Kapag kinausap mo siya sa
kanyang wika, ito’y patungo sa
kanyang puso.”
 “Ang wika ay hindi midyum
VIRGILIO lamang ng komunikasyon. Ang
ALMARIO wika ay ng nilalaman nito – ang
karunungang ipinahahayag nito.”
 “...habang pinangangalagaan ng
isang bayan ang kanyang wika,
pinangangalagaan niya ang
AYON KAY JOSE marka ng kanyang kalayaan,
RIZAL gaya ng pangangalaga ng tao sa
kanyang kalayaan habang
pinanghahawakan niya ang
sariling paraan ng pag-iisip.”
KATANGIAN
NG WIKA
Hindi lahat ng tunog ay wika sapagkat
hindi lahat ng tunog ay may kahulugan. ANG WIKA AY
TUNOG.
Ano mang wika sa daigdig at
sistematikong nakaayos sa isang tiyak na ANG WIKA AY
balangkas. MASISTEMANG
BALANGKAS.
 Ponema Morpema
(Tunog) (Salita)

BALANGKAS NG
WIKA
Sintaks
Semantika
(Pangungusa
(Kahulugan)
p)
Ito ay nangangahulugang walang tiyak na
batayan. ANG WIKA AY
ARBITRARYO.
Ito ay isang parang kasangkapan na
A NG W I KA AY
kailangang tuloy-tuloy itong ginagamit. K O MU N I K A S Y O N
Sinasabing ang wika ay kabuhol ng
kultura dahil ang wika ay nabubuo ANG WIKA AY
kalakip ang isang kultura. NAKABATAY SA
KULTURA.
Dahil sa mabilis na pagbabago ng
ANG WIKA AY
panahon ay nagbabago rin ang wika. NAGBABAGO.
MGA TEORYA NG
PINAGMULAN
NG WIKA
 Ang teoryang ito ay nahalaw mula sa Banal
na Kasulatan. Ayon sa pagsasalaysay,
noong umpisa’y iisa ang wika ng tao na
biyaya ng Diyos. Dahil sa nagkakaunawaan
ang lahat, napag-isipang magtayo ng isang
TORE NG BABEL tore upang hindi na magkawatak-watak at
nang mahigitan ang Panginoon. Nang
nabatid ito ng Panginoon, bumaba Siya sa
lupa at sinira ang tore. Nang nawasak na
ang tore, nagkawatak-watak na ang tao
dahil iba-iba na ang wikang kanilang
binibigkas kaya nagkanya-kanya na sila at
kumalat sa mundo. (Genesis kab. 11:1-8)
 Sinasabi sa teoryang ito na
nagkaroon ng wika ang tao dahil
noong umpisa’y ginagaya nila
BOW-WOW ang tunog na nililikha ng mga
hayop gaya ng tahol ng aso,
tilaok ng manok at huni ng ibon.
 Maliban sa tunog ng hayop,
ipinalagay sa teoryang ito na ang
lahat ng bagay sa kapaligiran ay
DING-DONG may sariling tunog na siyang
kumakatawan sa nasabing bagay.
Mga tunog ang nagpapakahulugan
sa mga bagay tulad ng kampana,
relo, tren, patak ng ulan at
langitngit ng kawayan, at iba pa.
 Ang tao ay nakalilikha ng tunog
sanhi ng bugso ng damdamin.
Gamit ang bibig, napabubulalas
POOH-POOH
ang mga tunog ng pagdaing na
dala ng takot, lungkot, galit, saya
at paglalaan ng lakas.
 Tunog mula sa matinding
pwersa.
YO-HE-HO
Hal. Nagbubuhat, nagtutulak ng
malalaking bagay
 Sinasabi sa teoryang ito na ang
wika ay nagmula sa pagkumpas
ng maestro ng musika at sa bawat
YUM-YUM kumpas ay nagagawa niyang
lumikha ng tunog mula sa
kanyang labi.
 Ito ay nagmula sa di mawatasang
pag-awit ng mga kauna-unahang
SING-SONG tao; may melodiya at tono ang
pag-usal ng mga unang tao.
• Hal: paghimno o paghimig.
 Ang mga tao ay natutong humabi
ng mga salita mula sa mga
seremonya at ritwal na kanilang
TA-RA-RA- ginagawa. Mangyari pa, sa mga
ritwal na ito kalimitan ay may
BOOM-DE-AY
mga sayaw, sigaw, at iba pang
gawain, nagkakaroon ng mga
salitang kanilang pinananatili
upang maging bahagi na ng
kanilang kultura.
IKALAWANG LINGGO
(AUG. 31-SEPT. 1-3)
ANTAS NG
WIKA
 Ito ang mga salitang istandard dahil
kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng
A. PORMAL
higit na nakararami lalo na ng mga
nakapag-aral ng wika.
 Ito ang mga salitang karaniwang ginagamit
sa mga aklat, pangwika/pambalarila sa lahat
ng mga paaralan. Ito rin ang kadalasang
ginagamit ng pamahalaan at itinuturo sa
mga paaralan.

Halimabawa:
PAMBANSA
Ina,
Ama,
Guro,
Matalino,
Mabait,
Masipag
 Ito naman ang mga salitang ginagamit ng
mga manunulat, sa kanilang mga akdang
pampanitikan. Ito ang salitang karaniwang
matatayog, malalalim, makulay, at
masining.

PA MPA N I TI K A N Halimbawa:
Ilaw ng tahanan,
Haligi ng tahanan,
Bukas palad,
Mababaw ang luha,
Supling
 Ito ang mga salitang karaniwan,
palasak at pang-araw-araw na madalas
B. IMPORMAL
nating gamitin sa pakikipag usap at
pakikipagtalastasan.
 Ito ang mga bokabularyong
L A LAW I G A N I N pandayalekto. Ginagamit ito sa
particular na pook o lalawigan.
 Ito’y mga pang-araw-araw na salita na
ginagamit sa mga pagkakataong
impormal. Ang pagpapaikli ng isa o
higit pang salita ay mauri sa antas na
ito.

KOLOKYAL Halimbawa:
Nasaan (nasa’n)
Paano (pa’no)
Sa akin (sa’kin)
Kailan (kelan)
Mayroon (meron)
 Ito ang tinatawag sa Ingles sa slang. Sa
mga pangkat-pangkat nagmumula ang
mga ito upang ang mga pangkat ay
magkaroon ng sariling codes.

BALBAL Halimbawa:
Ermat (ama)
Erpat (ina)
Praning (baliw)
Yosi (sigarilyo)
Pambansa Pampanitikan Kolokyal Lalawiganin Balbal

Ina Ilaw ng Nanay (‘Nay) Inang Ermat

tahanan
Ama Haligi ng Tatay (‘Tay) Amang Erpat
tahanan
 Isang wikang magiging daan
ng pagkakaisa at pag-unlad
bilang simbolo ng kaunlaran
ng isang bansa. Kinikilalang
WIKANG midyum ng komunikasyon sa
PAMBANSA isang bansa. Batay sa 1987
Konstitusyon ng Pilipinas sa
Artikulo XIV Seksyon 6:
Ang Wikang Pambansa ng
Pilipinas ay Filipino.
 Itinadhana ng batas na maging
wika sa opisyal na talastasan ng
pamahalaan. Ito ay ginagamit sa
opisyal na komunikasyon ng
WIKANG estado sa kanyang mga
mamamayan at ibang bansa sa
OPISYAL daigdig. Isinaad sa
Konstitusyon ng 1973, Artikulo
XV, Sek.3: “ Hangga’t walang
ibang itinatadhana ang batas,
ang Ingles at Filipino ang
magiging opisyal na wika.”
 Ito ang opisyal na wikang ginagamit sa pormal
na edukasyon. Bilang opisyal na wika, ito ang
ginagamit na wikang panturo ng Pilipinas.

1. Filipino

2. Ingles

WIKANG 3. Mother Tongue-Based – Ayon kay DepEd

Secretary Bro. Armin Luistro, FSC “Ang
PANTURO paggamit ng wikang ginagamit din sa
tahanan sa mga unang baiting ng pag-aaral
ay makatutulong mapaunlad ang wika at
kaisipan ng mga mag-aaral at
makapagpapatibay rin sa kanilang
kamalayang-sosyo kultural.”
MONOLINGGWALISMO
BILINGGWALISMO
MULTILINGGWALISMO
 Tawag sa pagpapatupad ng
iisang wika sa isang bansa
tulad ng isinasasagawa sa mga
MONOLING-
bansang England, Pransya,
GWALISMO South Korea, Hapon, at ipa ba
kung saan iisang wika ang
ginagamit na wikang panturo
sa lahat ng larangan o
asignatura.
 Paggamit o pagkontrol
ng tao sa dalawang
wikang tila ba ang
BILING-
GWALISMO dalawang ito ay kanyang
katutubong wika. –
Leonard Bloomfield
(1935)
 Isang taong may sapat na
kakayahan sa isa sa apat na
makrong kasanayang
pangwikang
BILING- kinabibilangan ng
GWALISMO pakikinig, pagsasalita,
pagbasa, at pagsulat sa isa
pang wika maliban sa
kanyang unang wika. –
John Macnamara
 Ang paggamit ng
dalawang wika nang
magkasalitan ay
BILING- matatawag na
GWALISMO
bilinggwalismo at ang
taong gagamit ng mga
wikang ito ay bilinngwal. –
Uriel Weinreich (1953)
“BILINGUAL LANGUAGE
DEVELOPMENT” (1999)
– SUZANNE ROMAINE
“one-person, one- language”
“non-dominant home language/one-language, one-
environment”
“non-dominant language without community
support”
“double non-dominant language without
community support”
“non-dominant parents”
“mixed”
 Kakayahang
makagamit ng dalawa
MULTILINGGWA
LISMO o higit pang wika. –
Muriel Seville Troike
(2006)
 DIMENSIYON NG
BILINGGWALISMO AT
MULTILINGGWALISMO –
BAKER (2011)
 Ang isang bilingguwal
o multilingguwal ay
aktibo kapag
naipapakita niya ang
KAKAYAHAN kasanayan sa mga wika
sa pagsulat at
pagsasalita samantalang
pasibo kapag
naipapakita niya ito sa
pakikinig o pag-intindi.
 Ang mga wikang alam
ng isang tao ay may
iba’t ibang konteksto
o sitwasyong
GAMIT pinaggagamitan, gaya
ng pakikipag-usap sa
tahanan o paaralan,
pakikipagtransaksiyon
sa pamahalaan o mga
negosyo.
 Bihira sa isang tao
ang magkaroon ng
magkakapantay na
BALANSE NG kasanayan sa mga
MGA WIKA wika
 Bilinggwalismong
sabayan
(simultaneous
bilingualism) ang
GULANG tawag sa kasanayan
sa dalawang wika
kung mula sa
pagkasilang ay
nalilinang na ito.
 Ang isang
bilingguwal ay
maaaring maging
PAG-UNLAD mahusay sa isang
wika samantalang
umuunlad pa lamang
sa isa pang wika.
 Dahil ang wika ay
kakambal ng kultura,
hindi lamang kasanayan
sa komunikasyon ang
KULTURA nalilinang sa isang taong
natututo ng wika kundi
natututuhan din niyang
yakapin ang kultura
nito.
 Ang pamayanang
kinabibilangan ng
isang bilingguwal o
KONTEKSTO multilingguwal ay
maaaring maging
endoheno o
eksoheno.
 Ang
bilingguwalismo o
PARAAN NG multilingguwalism
PAGKATUTO o ay maaaring
malinang sa
pormal na pag-
aaral.
IKATLONG LINGGO
(SPET. 6-10)
BARAYTI AT BARYASYON NG
WIKA
 Nagkakaroon ng baryasyon ang wika
dahil sa lokasyong kinalalagyan ng
mmga taong gumagamit nito.
Katulad ng Pilipinas na
napaghihiwalay ng katubigan o
kabundukan kung kaya nakapagdulot
DIMENSIYONG
HEOGRAPIKAL
ito ng maraming wikain sa bansa.
Ang isa pang dahilan ay ang
paglilipat-lipat ng tirahan ng mga tao
sa ibang lugar dahil sa kalamidad o
di kaya’y giyera na naging dahilan
ng pagsasama-sama ng
magkakaibang grupo ng tao.
 Hindi kataka-takang nagkakaroon ng
pagkakaiba-iba ang wika dahil sa
kalagayang heyograpikal ng isang bansa.
Kung kaya, kapansin-pansin din ang
mga taong magkakalapit o may
kaugnayan ay ay halos magkakatulad
DIMENSYONG SOSYAL ang paraan ng pananalita, kumpara sa
mga taong magkakalayo o walang
ugnayan sa isa’t isa. Ang pagkakalapit
ng distansya ng mga taong may iba’t
ibang interes, Gawain, hanapbuhay, at
estado sa buhay ay may malaking
kaugnayan sa baryasyon ng wika.
 Ang kontekstwal na baryasyon
naman ay ang baryasyong
nagaganap sa loob ng isang
indibidwal. Kung minsan, nag-iiba
iba tao ng pananalita batay sa
DIMENSYONG
KONTEKS-TWAL sitwasyon o kontekstong ating
kinalalagyan o kinasasangkutan.
Halimbawa: Sino ang ating kausap,
ano ang paksang pinag-uusapan at
saan nagaganap ang usapan.
KLASIPIKASIYON NG
BARAYTI NG WIKA
 Ito ang Indibidwal na paraan/ istilo
ng paggamit ng wika.
Halimbawa:
• “Magandang Gabi Bayan” ni Noli
IDYOLEK de Castro
• “ I shall Return” ni Doughlas
MacArthur
 • Ang barayti ng wikang nalilikha ng
dimensyong heograpiko.Tinatawag din itong
wikain sa ibang aklat. Ito ang wikang
ginagamit sa isang partikular na rehiyon,
lalawigan o pook, malaki man o maliit.
Halimbawa: Wikang Tagalog ngunit ang mga
DAYALEK diyalekto nito ay Tagalog-Quezon, Tagalog-
Batangas, Tagalog- Cavite at Tagalog Bulacan
• Ayon sa ginawang pag-aaral ng propesor na si
Ernesto Constantino, mayroong higit sa apat na
raan (400) na dayalekto ang ginagamit sa
kapuluan n gating bansa.
 • Sa barayting ito nabubuo batay sa
dimensyong sosyal. Tinatawag din
itong sosyal (pamantayan) na
barayti ng wika dahil nakabatay ito
sa mga pangkat panlipunan.
SOSYOLEK
Halimbawa
• Repapips ala na ko datung.
• Oh my gosh! It’s so mainit
naman dito.
 • Ito ang wikang naging
bahagi ng pagkakakilanlan
ng bawat pangkat etniko.
ETNOLEK Halimbawa
• Palangga – iniirog,
minamahal
• Kalipay – tuwa, saya
 • Ang mga salitang ginagamit
sa bahay o tahanan.
ECOLEK Halimbawa
• Palikuran – banyo
• Silid tulugan – kuwarto
 • May kaugnayan sa paggamit ng estilong
pormal o impormal, alinsunod sa paksang
tinatalakay, sa mga nakikinig o sa kinakausap,
sa okasyon, at iba pa.
• Ayon kay Micheal Halliday isang linggwista sa
kanyang registry theory. Ang rehistro ng wika
y nahahati sa tatlong kategorya:
REGISTER NG • Field – tumutukoy sa paksa o larangang pinag-
WIKA uusapan at ang ga taong nag-uusap sa loob
nito.
• Tenor of Discourse – tumutukoy sa relasyon ng
mga taong nag-uusap sa isang sitwasyon
• Mode of Doscourse – tumutukoy sa paraan o
kung paano nag-uusap ang mga tagapagsalita –
pasulat o pasalita
 Ang Speech Community o
LInggwistikong komunidad ay
ang pinakasentro ng pag-aaral
ng mga sosyolinggwista. Ang
LINGGWISTIKONG linggwistikong komunidad ay
KOMUNIDAD maaaring maiklasipika bilang;

• HOMOGENOUS

• HETEROGENOUS
 • Unang wika ang tawag sa kinagisnang
wika mula sa pagsilang at unang
itinuro sa tao. Tinatawag din itong
Mother Tongue, arterial na wika o
katutubong wika. Sa wikang ito
UNANG WIKA pinakamataas na naipapahayag ng tao
ang kanyang ideya, kaisipan o
(L1) damdamin. Bukod dito, ang unang
wika ang wikang madalas nating
ginagamit sa pakikipagtalastasan sa
loob ng bahay
Halimbawa:
• Filipino para sa mga Pilipino
• Ingles para sa mga Amerikano
 • Ang pangalawang wika, ayon sa
dalubwika, ay tumutukoy sa
alinmang wikang natutuhan ng
isang tao matapos niyang
maunawaang lubos at magamit ang
PANGALAWANG kanyang sariling wika . Habang
WIKA (L2) lumalaki ang bata ay nalalantad
siya sa iba’t ibang grupo ng tao at
natututunan ang iba’t ibang wika
sa kanyang paligid.
• Halimbawa
• Ingles para sa mga Pilipino
• Espanyol para sa mga Amerikano
 • Ang pangalawang wika, ayon sa
dalubwika, ay tumutukoy sa
alinmang wikang natutuhan ng
isang tao matapos niyang
maunawaang lubos at magamit ang
PANGALAWANG kanyang sariling wika . Habang
WIKA (L2) lumalaki ang bata ay nalalantad
siya sa iba’t ibang grupo ng tao at
natututunan ang iba’t ibang wika
sa kanyang paligid.
• Halimbawa
• Ingles para sa mga Pilipino
• Espanyol para sa mga Amerikano
PAGTATAPOS NG UNANG PAKSA
“Mga Konseptong Pangwika”