• EĞİTİMİN TARİHİ

TEMELLERİ
 DÜŞÜNME SORULARI

• Antik çağda eğitim nasıldır?

• Ortaçağda eğitim nasıldır?
• Türklerde İslâmiyet öncesi dönemde eğitimin
özellikleri nelerdir?
• Türklerde İslamiyet sonrası dönemde eğitimin
özellikleri nelerdir?
• Osmanlı döneminde eğitim kaç dönemde ele
alınabilir?
• Türkiye cumhuriyeti döneminde eğitim
nasıldır?
 EĞİTİM

• Eğitimi ilk kullananların Yunanlılar olduğu

sanılmaktadır.
• Antik çağda eğitim, kamusal bir zorunluluktur.
Eğitim daha çok askeri becerileri geliştirmeyi
amaçlar. Atina şehir devletinde zihinsel eğitim
amaçlanmıştır.
• Roma eğitiminde bireysel eğitim önemsenmiş
ve öğretmene ayrıcalıklar tanınmıştır.
• Mısır eğitimi, yazıya önem vermiş, eğitim bir
yere geçmede unsurdur. Katipler çalıştırılmış
 EĞİTİM

• Ortaçağda eğitim batıda Hıristiyanlığın etkisi

ile ilkçağın gerisinde kalırken, doğuda İslam
dünyasının akla ve ilme verdiği önemle önem
kazanmıştır.
• Rönansanla birlikte Avrupa antikçağa geri
dönme çabası içine girmiştir.
• Bu dönemde bilimsel verilere dayalı eğitim
üzerinde durulmuştur.
• Fransız devrimi ile birlikte eşitlik ve adalet
duyguları güçlenmiştir. İnsan aklı ön plandadır
 TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ

• Türk eğitim sisteminin iyi bir analizinin

yapılması için bunun belli dönemlerde ele
alınması gerekir. Bu dönemler şunlardır:
• İslamiyet öncesi
• İslamiyet sonrası
• Osmanlı devleti
• Atatürk ve cumhuriyet dönemi
• Günümüz Türk Milli Eğitim Sistemi
 İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ

• Hun ve Göktürk devletinde döneminde eğitim

töreye dayanır
• Askerlik eğitimine büyük önem verilirdi
• İlk Türk alfabesini Göktürkler kullanmışlardır
• Tarihimizin en eski belgeleri durumunda olan
Orhun Anıtları da bu dönemin eserlerindendir
• Uygurlar başka bir alfabe kullanmışlardır
• Bu dönemde kitaplar yazılmıştır. Kalem ve
fırça ile yazı yazmışlardır
 İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ

• Uygurların tahta kalıplar ile baskı yaptıkları

iddia edilmektedir
• Uygurlarda mabetlerin okul gibi kullanıldığı
bilinmektedir
• Bu dönemlerde, şu andaki dönemimize benzer
eğitim kurumlarının olduğunu söylemek
mümkün değildir
• Bu döneme ilişkin belgelerin bir çoğunun Türk
Arap savaşları sırasında yok edildiği sanılıyor
 İSLAMİYET SONRASI TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ

• Türkler İslam dinini kolay bir biçimde kabul

etmişlerdir.
• Bu dönemde Türkçenin yanı sıra Arapça ve
Farsça dilleri kullanılmaya başlanmıştır.
• Bu dönemin eğitimcileri, Farabi, İbn-i Sina,
Ahmet Yesevi…dir.
• Bu döneme ilişkin eğitimcilerin günümüzde de
kullanılabilecek fikirleri vardır
• Bu dönemde eğitim kurumsallaşmaya
başlamıştır
 İSLAMİYET SONRASI TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ

• Bu dönemde insan sevgisi ve hoşgörüye katkı

sağlayan bir çok kişi yetişmiştir. Bunlardan
bazıları; M.C.Rumi, Y.Emre, H.B.Veli, N.Hoca
• Karahanlılar döneminde medreseler kurulmaya
başlamıştır. Bunlar örgün eğitim kurumlarıdır
• Karamanoğlu Mehmet bey Türkçenin dışında
bir dil kullanılmamasını emretmiştir.
• Bu günkü ilköğretim kurumuna denk olan bir
eğitim kurumu olan “küttap” adı verilen eğitim
kurumları kurulmuştur. Ahilik teşkilatı kuruldu
 OSMANLI MODERNLEŞME DÖNEMİ

• Türkler, zanaatı ve ticareti azınlıklara bırakmış

ve kendileri sosyal hayatın diğer alanlarıyla
ilgilenmişlerdir.
• İslam medeniyetinin etkisi altında kalınmıştır.
Amaç dini bütün insan yetiştirmektir.
• Eğitim selçuklularda olduğu gibi, bir kamu
hizmeti niteliğinde devlet görevi değildi
• Kadınların eğitimi ilköğretime denkti. Erkekler
hakim olan Osmanlıca dilini kullanıyorlardı
 OSMANLI GELENEKSEL DÖNEM

• Medreseler: Temel eğitim kuruluşudur. Yüksek

öğretim kurumu olarak bilinir.
• Sıbyan mektepleri: Günümüzde ilköğretime
denk olan bir kurumdur. Vakıf okullarındandır
• Enderun: Saray okullarındandır. Devşirme ve
esir çocukların zeki ve gürbüz olanları alınırdı.
• Yaygın eğitim kurumları: Camiler, kütüphaneler
loncalar, kıraathaneler ve saraylar.
• Tekke ve zaviyeler de bu dönemde eğitime
önemli katkılar sağlamıştır.
 BATI TESİRİNDE OSMANLI DÖNEMİ

• Askeri okullarda batı örnek alınarak bir takım

düzenlemeler yapılmıştır.
• Yenilikler yapılırken medreseleri kızdırmamak
ön plana alınmıştır.
• Tanzimat döneminde sivil bürokrasi için eleman
yetiştirmek üzere okullar açılmıştır.
• Bu dönemde sıbyan mekteplerine dokunulmayıp
iptidai mektep olarak yeni usulde eğitime devam
edilmiştir. Bu dönemde Rüştiye ve İdadiler gibi
okullar kurulmaya başlandı.
 BATI TESİRİNDE OSMANLI DÖNEM

• Tanzimat döneminde Darülfünun yani ilk olarak

üniversitelerin temeli atılmıştır. Bu okullar yeni
düzene ilgisiz kaldığından 1933 yılında İstanbul
üniversitesi kurulmuştur.
• Bu dönemde hızlı bir şekilde yabancı okulları
açılmaya başlanmış ve devam edilmiştir.
• Yabancılara tanınan imtiyazlara Lozan Antlaş.
İle son verilmiş,1924 Tevhidi Tedrisat Kanunu
ile yabancı okullar devletin kontrolüne alınmıştır
• 1848 yılında ilk Darülmaullimin kurulmuştur.
 MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE EĞİTİM

• Bu dönemde okulların sayısında bir artış oldu

• II.Meşrutiyet ile eğitime millilik gibi bir anlam
yüklenmiştir.
• Okullar geçici ilköğretim yasası çıkarılarak bir
düzene sokulmaya çalışılmıştır.
• Bu dönemde çeşitli tip okullardan mezun olan
öğrenciler arasında bir çatışma olmuş ve halen
günümüzde yaşanmaktadır.
• Yetişmiş elemanlarımızın bir çoğun Çanakkale
savaşında kaybedilmiştir.
 CUMHURİYET DÖNEMİNDE EĞİTİM

• Atatürk’e göre eğitim, bağımsız bir devlet ve

çağdaş toplum oluşturmak için en önemli bir
kurumdu.
• Atatürk’ün eğitim sistemimizin olumsuzluklarına
ilişkin bir takım tespitleri olmuştur.
• 1924 yılında Anayasa ve Tevhidi Tedrisat gibi
önemli yasalar çıkarılmıştır.
• J.Dewey eğitime ilişkin bir takım öneriler sundu
• 1928 yılında eğitim laik bir duruma getirilmiştir
 CUMHURİYET DÖNEMİNDE EĞİTİM

• Millet mektepleriyle okuma yazma seferberliği

yapılmıştır.
• Türk dilinde sadeleşme ve millileştirme
yapılmış ve Türk Tarih Kurumu ile Türk Dil
Kurumları kurulmuştur.
• Yabancı okullar bir takım düzenlemeler ile
yeniden düzenlenmiştir.
• İlk muallim ve Köy Muallim Mektepleri açılmaya
başlanmıştır. Daha sonra Köy Eğitmen okulları
bir yasa ile Köy Enstitülerine dönüştürülmüştür
 GÜNÜMÜZDE EĞİTİM

• Köy Enstitüleri, 1953 yılında İlköğretmen Okulu

adını alarak kaldırılmışlardır.
• Türkiye’de bu dönemde Amerikan modeli etkisi
görülür. Eğitim sistemimizin bu dönemde çok
kaliteli olduğu söylenemez.
• 1961 yılında özgürlüklerin geniş olduğu yeni bir
Anayasa hazırlanmıştır.
• 1968 yılında müfredat yeniden hazırlanmıştır
• 1973 yılında METK hazırlanmıştır. 1982’de
YÖK kurulmuştur. 1997 yılında 8 yıllık eğitim