KASAYSAYAN NG

PAHAYAGAN SA
PILIPINAS
Succesos Felices (1637)
- isang polyeto (newsletter) sa Maynila.
- nagsimula ang pamamahayag sa Pilipinas sa
paglalahathala ni Tomas Pinpin, isang Pilipinong manlilibag ng
sucesos felices.
- nagtagal ito hanggang 1809.
Aviso Al Publico (1799)
- isang Hojas Volantes or “flying sheets” na lumitaw
noong Pebrero 27, 1799.
- ang sukat nito ay gaya ng isang malaking
kwaderno.

- ito ay tungkol sa kampanya laban sa mga Moslem

at pagkabihag ng mga pirata sa Sulu.
Del Superior Govierno (1811)
- kauna-unahang pahayagan sa Pilipinas na
lumabas ng palagian sa patnugot ni Governador-Heneral
Manuel Fernandez de Folgueras noong Agosto 8, 1811.
- ang pahayagang ito ay umiral lamang sa
maikling panahon at pagkatapos ng labinlimang labas ay
kusa nang namatay.
La Esperanza (1846)
- Disyembre 1, 1846 ay kinikilalang unang
pahayagang pang-araw-araw maliban lamang sa araw ng lunes.

- malaking bahagi nito ay mga talakayang

pampilosopiya, panrelihiyon, at pangkasaysayan.
- nagtagal ito ng tatlong taon at nagbukas upang
maging pang-araw-araw na pahayagan.
La Estrella (1847)
- nahinto na ang publikasyon noong 1849.

Diario de Manila (1848)

- sa patnugot ni Felipe del Pan

- tumagal hanggang 1852

Diario de Manila (1848)

- sa patnugot ni Felipe del Pan

- tumagal hanggang 1852

(1849)
El Instructor Filipino

- ay may lingguhang paglilimbag

El Despertador

- ito ay may araw-araw na paglilimbag

* di naglaon ay nagsama’t naging isa, subalit tumagal
lamang ng ilang buwan at araw.
Diario de Aviso y Noticias (1850)

- ang paglilimbag nito ay tumagal lamang ng ilang buwan at linggo.

El Observador Filipino (1851)

- hindi man nakatala kung ito ay lingguhan o arawan ang paglilimbag
ngunit ito ay nakapaglabas lamang ng ilang isyu at naglaho na.

Boletin Oficial de Filipinas (1852)

- ito ay nagtagal hanggang taong 1860.
El Comercio (1858)
- isang pahayagang pang-hapon mula sa patnugot ni Ulpiano Fernandez.

Ilustracion Filipina ( 1859)

- unang nailathala noong March 1, 1859 at naglabas ng dalawag beses
na isyu kada buwan.

Gaceta de Manila (1861)

- naglalathala dito ng mga batas militar para sa 8 lalawigan ng Luzon

- ito ay nanatili hanggang Agosto 8, 1895 limang araw bago tayo

sakupin ng mga Amerikano.
( 1862)
La Espafia Oceanica
- una itong pinangalanan na Revista de Noticias y Anuncios noong
1861.
El Catolico Filipino

- ito ang tinaguriang kauna-unahang relihiyosong pahayagan mula

sa patnugot ni Mariano Sevilla.

El Pasig
pahayagang Kastila na minsa’y nasasamahan ng mga artikulong
Tagalog.
(1863)
La Oceana Catolico
El Correo de Filipinas

Boletin del Ejercito (1864)

- ito ay pahayagang nakatutok sa mga sandatahang

lakas at di gaanong binigyang interes ng publiko kaya tuluyan
rin naglaho.
PANAHON NG
HIMAGSIKAN
(1865)
El Povenir Filipino
- labindalawang taon na nakipagsapalaran ang pahayagan na ito
na laging muntik-muntikanan nang bumagsak dahil sa hindi pagkakasundo
ng mga patnugot.

Revista Mercantil
- isang linguhang pahayagang pang-komersyo na pinangunahan
ni Joaquin de Loyzaga.
Pevista de Administracion (1866)
- si Joaquin de Loyzaga rin ang nagpasimula ng pahayagang ito na
kung saa lahat ng patnugot at mga kontributor ay pawang empleyado ng
pamahalaan.

El Diario de Avisos (1868)

- unang nakapaglathala ng sipi noong Pebrero 1, 1868 at naging huli

na noong Oktubre 11, 1869.
El Travador Filipino (1874)

- naglathala ng mga tula ng isang beses sa loob ng isang linggo.

(1875)
Revista de Filipinas

- linguhang pahayagan na naglathala ng mga kaalamang may

kaugnayan sa agham at mga literaryong gawain.
El Oriente

- linguhang pahayagan na naglalathala ng iba’t ibang mga rebyu at

ilustrasyon.
(1876)

El Correo de Manila

Boletin Eclesiastico

(1877)

La Illustracion del Oriente La Catalan

La Oceania Espanola

- pumalit sa El Povenir at nagpatuloy hanggang 1899.

El Avisador de Manila

- nabuo ilang buwan matapos maganap ang Treaty of Paris.

La Lira Filipina (1878)
Revista del Liceo-Artistico-Litrato de Manila (1879)
- naglathala ng linguhan at di naglaon ay naging dalawang
beses sa loob ng isang buwan na may huling isyu noong disyembre 1881.

Diario de Flipinas (1880)

- tumagal lamang ng anim na buwan.
(1881)

La Linterna Ecuestre
- naglathala ng linguhan ngunit sandaling panahon lamang.

Boletin de Avisos

- naglathala ng dalawang beses sa loob ng isang linggo ngunit

panandalian lamang din.
(1882)
Boletin de la Real Sociedad Economica Filipina de
Amigos del Pais
- ito ang pahayagang nakaukol sa Agrikulturang mga sulatin at
anunsyo buwan-buwan na tumagal hanggang 1899.

Revista Filipina de Ciencias y Artes at Revista del Liceo

- mga pahayagang nagsara rin matapos ng labindalawang isyu dahil sa
kakulangan ng interes nang mga tao sa Sining at Agham.
Boletin de la Libreria Espafiola
- naglathala lamang ng ilang isyu at sa pinakahuli
ay nakasaad na ang kanilang paghinto at mga pananalitang
“Here we have another demonstration of how few people in the
Philippines read”
PANAHON NG
PAGBABAGO
Diariong Tagalog
- ikaapat na pahayagang lumabas sa taong 1882 na may islogang “It is
possible to love the Philippines without hating Spain and to love Spain without hating
the Philippines.

- ito’y tumagal lamang ng limang buwan.

El Foro Juridico Re’vista de Legislacion y Jurisprudencia

- ito ay nakadisenyo para sa sirkulasyon ng mga abogado at patnubay

para sa mga hustisya at kapayapaan.

Consultor de los Jueces de Paz

- ngunit di naglaon ay nagsara dahil sa pagkamatay nang nagtayo ng

pahayagan.
(1884)
El Eco de Vigan

- unang pamprobinsyang pahayagan na inilathala sa labas ng Maynila ngunit

nahinto rin sa parehong taon.

La Semana Elegante

- itinayo noong ika-1 ng Marso 1884ni Pedro Groizard na may panulat-kamay

na “Larra”.

El Povenir de Visayas

- itinayo sa Iloilo ni Diego Jimenez,

El Eco de Panay

- itinayo noong 1886 at tumigil noong 1899.

(1886)
El Povenir de Visayas (Cebu)
- itinayo sa pinakamatandang syudad ng Pilipinas ni Eduardo Jimenez.

El Chiflado Manila Alegre El Temblor

Manalilla La Puya

- mga agresibong pahayagan na nagsulputan mula 1885 hanggang 1886.

La Regeneracion – katolikong pahayagang itinayo noong Oktubre 1886.

Diario Catolico El Fenix

(1887)
- panahon ng sinasabing pagbabago mula sa impluwensya ng pamumuno ni
Gobernador Heneral Eulogio Despujol na naging liberal sa pamamahala.

La Opinion
- pahayagang naglalathala ng hayagang pagsalungat sa mga prayle,
pagpapaalis sa arsobispo.

La Voz de Espafia
- binuo noong ika-4 ng Hulyo bilang pangontra sa mga pahayag ng La
Opinion sa patnugot ni Agustin Alfonso Moseros.
(1888)
La Espana Oriental
- itinayo ni Manuel Schiednagel bilang pamahayagang laan sa pagbibigay
papuri sa mga Espanyol ukol sa nagawa nila sa bansa.

Revista Catolico
- Hunyo 1888 lumabas ang pahayagan na may isyu sa dalawang
lenggwahe na di kalaunan ay naging dalawang beses na lamang na isyu sa loob ng
isang buwan hanggang 1896.
Revista Popular de Filipinas
- pahayagang pang-relihiyon na lumabas nang linguhan na
nagsimula noong Setyembre 1888 na may halong mga anunsyong sibil.
1896 ang huling isyu.

El Enuciador Ilonggo
- nabuo rin noong Marso 1888 ngunit di rin nagtagal.
(1889)
La Correspondencia de Manila

- ibinenta at inilako sa kalsada sa halagang 2 sentimo ngunit umiral lamang

ito ng tatlong buwan.

Boletin de la Camara Comercio de Manila

- itinayo ng kumpanyang The Manila Chamber of Commerce na nagpatuloy

hanggang sa panahon ng mga Amerikano hanggang sa tuluyang mawala.

Gaceta Notarial

- sinimulang ng Mayo 1889 at nagpatuloy hanggang 1896.

El Ilocano
- sinimulan ni Isabelo de los Reyes noong Hunyo 1889 bilang neytib na
pahayagan ng mga Ilocano na may halong wikang Espanyol. Dalawang bess kada-
buwan maglabas ng isyu.

La Alhambra
- binuo noong July 3,1889 ni Jose Moreno de Lacalle, isang mayamang
abogadong Espanyol na naglathala ng mga sulatin sa sining, agham at sosyal na
interes. Dalawang isyu kada buwan ang paglathala na umiral hanggang ika-30 ng
Hunyo 1890.
Anales de Agricultura
- unang lumabas noong ika-27 ng Hulyo 1889.

La Solidaridad
- unang lumabas noong ika-15 ng Pebrero, 1889 sa Madrid
Spain na ginastusan ni Dr. Pablo Riazares mula sa patnugot ni
Graciano Lopez Jaena.
(1890)
La Caneco at El Papelito Mercantil

- ika-21 ng Hunyo 1890 ang unang isyu ng La Caneco, ngunit di rin

nagtagal sa industriya tulad rin ng nangyari sa El papelito Mercantil.

Patnubay ng Catolico

- unang Tagalog na publikasyon noong Abril 1890 sa patnugot ni

Pascua H. Poblete, ngunit di rin nagtagal.

El Avisador Filipino

- ika-5 ng Abril 1890 ang unang lathala ngunit isang buwan lamang
tumagal.
El Resumen

- ika-10 ng Hunyo,1890 ang unang lathala at nakatuon sa pulitika.

El Domingo

- ika-3 ng Agosto, 1890 ang unang lathala at huli na ng Oktubre.

El Pajaro Verde

- ika-4 ng Setyembre, 1890 ang unang labas sa patnugot ni Vicente Garcia Valdez.

La Lilliputense

- ika-6 ng Nobyembre, 1890 nabuo na may lingguhang isyu patungkol sa mga

kabataan ng bansa.

La Lectura Popular
- pahayagang patungkol sa mga katutubo mula sa patnugot ni Isabelo delos Reyes.
(1891)
El Bello Sexo
- pahayagang laan para sa mga kababaihan.

El Asuang at La Illutracion Filipina

- mga lingguhang pahayagan na maiksing panahon lamang naglathala ng
mga isyu.

Boletin Oficial del Arzobispado (1893)

- may mga bagong pahayagan din ang umusbong tulad ng El Ejercito de
Filipinas, El Consultor del Profesorado, Madrid-Manila, Toda en Broma at iba pa.
(1894)
- Apostolado de la Prensa, nakalathala sa Tagalog. El Heraldo
Militar, sumunod ay lingguhang pahayagang tinawag na El Ejercito de
Filipinas. Manila-Santander, Boletin Oficial Agricola El Consultor de
Municipios, Manalilla-Sport (buwanan), La Legislacion, El Municipio
Filipino, Apostolado de La Prensa, El Album Militar, El Cinfe and
Sorpresas-Chicago at El Espafiol.
(1895)
- Boletin del MuseoBiblioteca sa patnugot ni Pedro A. Paterno na bumalik mula Espanya.
Boletin Oficial del Ministerio Filipino, na nakatuon sa edukasyon at mga propesyon ang nilalaman. La
Exposition, La Campana, La Mosca at La Vida Industrial de Filipinas na itinayo ni Jose Martin
Martinez.

(1896)Ang Kalayaan

- kauna-unahang rebolusyonaryong pahayagan ng Kataastaasang Kagalanggalangang

Katipunan ng mga Anak ng Bayan.

- itinayo noong ika-18 ng Enero, 1896

- itinuturing itong isa sa pinakamahalagang pahayagan sa Kasaysayng Pilipinas.

(1898)
La Independencia

- itinayo ni Heneral Antonio Luna sa tulong ng kanyang kapatid na si

Joaquin noong Setyembre 3, 1898. Isa ito sa pinaka-importanteng pahayagan sa
panahon ng rebolusyon.

La Libertad

- itinayo noong ika-20 ng Hunyo sa patnugot ni Clemente Jose Zulueta.

The Newspaper La Republica Filipina

- itinayo sa Mandaluyong, Rizal noong ika-15 ng Setyembre sa patnugot ni

Pedro A. Paterno.
El Heraldo de la Revolicion Filipina
- ika-29 ng Setyembre 1898 at inilathala sa Malolos Bulacan sa unang
pagkakataon ang El Heraldo de la Revolicion Filipina. Ito ay naging opisyal na
publikasyong pahayagan sa panahong may rebolusyon sina Heneral Emilio Aguinaldo.

La Revolution
- ika-29 ng Disyembre 1898, inilathala sa Jaro Iloilo na naglalayong
ipaglaban ang mga karapatan ng Pilipino.
PANAHON NG
AMERIKANO
(1899)
Columnas Volantes
- ika-24 ng Marso, 1899, ito ay inilathala sa Lipa, Batangas. Ito ay
naglalaman ng mga artikulo ukol sa pulitika at mga sandatahang lakas. Ito ay binuo ng
mga propesyunal na nabibilang sa samahang Club Democratico Independiente.

Filipinas Ante Europa at El Defensor de Filipinas

- ika-18 ng Nobyembre, 1899, ito ay inilathala sa Barcelona Espanya sa
patnugot ni Isabelo de los Reyes.
Bounding Billow
- inilathala rin ang kauna-unahang pahayagang Amerikano kung
saan inihahayag ang pagkapanalo ni Heneral Dewey at pagsaugpo niya sa
pwersang Amerikano sa Manila.

The Manila Times

- ang unang pang-araw-araw na pahayagan sa panahong mga
Amerikano na ang namamahala sa bansa.
(1900)
El Grito del Pueblo
El Renacimineto
Manila Daily Bulletin
- isa rin sa mga pang-araw-araw na pahayagan noong 1900 na
tinatangkilik natin magpahanggang ngayon.

El Nuevo Dia
- kahulugan nito’y ANG BAGONG ARAW na itinatag rin sa Sergio
Osmena noong 1900.
PANAHON NG
MGA HAPON
(1941-1945)
- sa panahong ito, tatlong pahayagan
lamang ang umiral. Ito ay ang The Daily
Tribune, Manila Bulletin at Daily Herald.
PANAHON NG
LIBERASYON
(Pebrero 1945)
- naging masigla ang paglabas ng mga pahayagan.
- lumabas ang Magasin na Yank, Daily Pacifican,
The stars and Stripes at pinaikling edisyon ng Times at
Newsweek.
- lumabas rin ang iba’t ibang pahayagan tulad ng
Free Philippines sa Leyte.
Mga Peryodikong patagong nalimbag ay ng lumitaw upang maghayag

Bagong Buhay

Filipino Observer

Freedom

Balita

Comet

Philippine Press

Voz de Manila

Guerilla

Courier
 Nanalo si Manuel Roxas bilang pangulo noong Abril 1946.
Ang natalong dating pangulo ng Commonwealth na si
Sergio Osmena ay nagtatag ng MORNING SUN.
 Nagtatag naman si Manuel Roxas ng DAILY NEWS at
BALITA bilang pahayagan ng partidong liberal.
 Ang MANILA TIMES na dating lingguhan ang paglathala ay
naging tabloid noong ika-27 ng Mayo, 1945.
 Naibangon naman muli ni Joaquin P. Roces ang THE TIMES.

 Nagpatuloy naman ang paglalathala ng mga pahayagang pang-araw-

araw sa wikang Ingles tulad ng BUSINESS WORLD, MALAYA,
MANILA BULLETIN, MANILA STANDARD TODAY, PHILIPPINE
DAILY INQUIRER, PHILLIPINE STAR, THE DAILY TRIBUNE AT
MANILA TIMES.
 Gayundin ang mga tabloid na abot-kaya ng masa tulad ng ABANTE,
BALITA, BULGAR, PEOPLE’S JOURNAL, PEOPLE’S TALIBA,
TEMPO, PILIPINO STAR NGAYON AT SAKSI NGAYON.
 MARAMING
SALAMAT PO SA
PAKIKINIG