3.

TEKNİK KONULAR
3.7.İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile
Tekniklerinin Uygulanması

Yunus Emre KAYA

Sistem Mühendisi
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması

İş Kazası:
İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya
vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayı, ifade eder.
Sosyal Sigortalar Kanununa Göre İş Kazası;
 Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, İşveren tarafından yürütülmekte olan iş
nedeniyle,
 Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl
işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
 Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
 Sigortalının, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak
götürülüp getirildiği sıralarda meydana gelen ve sigortalıyı hemen ve sonradan
bedence ve ruhça arızaya uğratan olaydır.
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması

Kazalar incelendiğinde beş temel nedenin arka arkaya dizilmesi sonucu meydana
geldiği anlaşılır. Bu beş temel faktöre KAZA ZİNCİRİ denir.

1-İnsanın Tabiat şartları Karsısında Zayıflığı: Kazaların ilk temel sebebi

2-Kişisel Kusurlar: Dikkatsizlik, pervasızlık, asabiyet, dalgınlık, önemsemezlik ve
ihmal vb.
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması

3-Tehlikeli Hareket-Tehlikeli Durum

4-Kaza Olayı
5-Yaralanma (Zarar veya Hasar) Bir
kazanın kaza tanımındaki durumuna
gelmesi için Yaralanma (Zarar veya
Hasar) safhasının da bulunması
gereklidir. Bu husus kaza zincirinin son
halkasıdır.
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması

İş kazalarının % 88’i tehlikeli hareketlerden, %10’u tehlikeli durumlardan,

%2’si kaçınılmaz ve sebebi bilimsel yöntemlerle açıklanamayan nedenlerden
kaynaklanmaktadır.
Tehlikeli Hareketler (%88)
Emniyetsiz çalışma, Gereksiz hızlı çalışma, Emniyet donanımı kullanılmaz duruma sokma, Tehlikeli
yerlerde çalışma, Emniyetsiz yükleme, taşıma, istifleme, Emniyetsiz vaziyet alma, Alet ve
makineleri tehlikeli şekilde kullanma, Kişisel koruyucuları kullanmamak, kızgınlık, üzgünlük, telaş,
şakalaşma vb. Koruyucusuz çalışma, Kusurlu alet, makine, teçhizat kullanma. Yetersiz Eğitim ve
Bilgilendirme.
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması

Tehlikeli Durumlar (%10)

Uygun olmayan koruyucular, Emniyetsiz yapılmış alet ve makineler, Yetersiz-
bakımsız bina, alet ve makineler, Yetersiz ya da fazla aydınlatma, Yetersiz
havalandırma, Emniyetsiz yöntem ve şartlar.
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması
İş Kazası Nedenli Oluşan Maddi ve Manevi Kayıplar:
 Çalışan açısından; İş kazalarının sonuçlarından en önemlisi tartışmasız çalışan insanın
yaşamını yitirmesidir. İş kazası sonucu yaşamını yitiren çalışanın ailesi maddi ve
manevi yıkıma uğramaktadır. İş kazasında yaşamını yitiren çalışanın ailesi; bir yandan
kaybettiklerinin acısını çekerken, diğer yandan da gelirinin azalması veya tümden
bitmesi nedeniyle geçim sorunları ile karşı karşıya kalmaktadır.
 İş kazası sonucu çalışamayacak durumda sakat kalan veya çalışma gücü azalan çalışanı
bu kez başka önemli sorun olan işsizlik beklemektedir. İş kazasına uğrayan çalışan
yaşamını yitirmese bile beden ve ruh sağlığında önemli kayıplar oluşabilmektedir.
 Diğer çalışanlar ve yönetim açısından; İş kazalarının çalışanlar üzerindeki etkisi ile iş
yavaşlamakta, yaralanan işçiye yardımcı olan çalışanlar ve gözlemci personel ile üst
düzey yöneticilerinin zaman ve iş gücü kayıpları ortaya çıkmaktadır.
 İş yeri açısından; İş kazaları makine, malzeme, ürün kayıplarına da neden olmakta ve
verimliliği düşürmekte, üretimin aksamasına sebep olmaktadır.
 Devlet açısından; Sosyal güvenlik sistemi ile hastane gideri gibi toplumun tümüne
yüklenen maliyetler ve kaybolan iş günleri, ulusal ekonomimiz açısından önemli
kayıplara neden olmakta böylelikle iş kazaları ulusal kalkınmayı engelleyici ve ulusal
refahı azaltıcı bir işlev görmektedir.
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması

İş kazaları en çok Maden, İnşaat ve Metal sektörlerinde gerçekleşmektedir.

Yapılan istatistikler, meydana gelen iş kazalarının %50'sinin kolaylıkla önlenebilir

mahiyette olduğunu, %48'inin ancak bir etüt ve metotlu çalışma ile önlenebileceğini,
%2'sinin ise önlenmesinin mümkün olmayacağını göstermiştir.

 Tehlikeli durumları ortadan kaldırmak:

Kullanılan araç gereç ve malzemenin kontrol edilerek güvenli kullanımını sağlamak
amacıyla, emniyetsiz durumlar ortadan kaldırılır.

 Tehlikeli hareketleri önlemek:

Emniyetsiz hareketler, insan faktöründen kaynaklanır. Kişilerin kültür düzeyleri yaptığı
iş hakkındaki eğitim bilgi becerisi, psikolojik, sosyolojik durumu bu konuda etkili
olmaktadır.
İş Kazalarının Sebepleri ve Korunma Prensipleri ile Tekniklerinin Uygulanması

Çalışmada iyi yöntemlerin kullanılması: Kazaların önlenebilmesi için çalışanın işe uygun
olması gerekir. Kullanılacak makinelerin çalışanın fiziksel özellikleri göz önüne alınarak
dizayn edilmesi uygun olur. Çalışma şeklinde otomasyona geçiş yapmak ve otomatik
çalışma yönteminde çalışanın sadece izleyici durumunda olup; ancak aksaklık
durumunda müdahale etmesi iş kazalarının önüne geçilmesini sağlamaktadır.

Kişisel koruyucular kullanma:

Kişinin vücut yapısına uygun, işe ve amacına uygun, hijyenik şartlara uygun, çalışmayı
ve çalışanın hareketlerini engellemeyen uygun KKD iş kazalarının önüne geçilmesini
sağlamaktadır.
TEŞEKKÜRLER..