Batayang Ayos O Kayarian

(Basic Structure) Sa pagsulat ng iba’t

ibang uri ng balita
Karaniwang Balita
Pababang Kahalagahan (Decreasing Importance )

Kasukdulan
(Climax)

Kahalagahan
2

Datos
(Details
 Padiing Kahalagahan
(Increasing Importance)

Datos(Details)

Kahalagahan
2

Kasukdulan
(Climax)
Batas sa mga Talang Nakalap
(Fact story)
Pamatnubay
(Lead Fact)

Datos 2

Datos 3

Datos 4
• Balitang Batay sa Talang Nakalap
• (Fact Story)
Matagumpay at matahimik na naidaos ang Araw ng Edukasyon sa
Linggo ng mga Kabataang Lalaki at Babae sa Paaralang Araullo noong
Disyembre 14. Ang lahat na nahirang ay maayos at magtagumpay na
gumanap ng kani-kanilang tungkulin sa araw na yaon. (Pamatnubay)
Ang gumanap sa tungkulin ng punong-guro ay si Auraceli Quiambao
at sa pangalawang pnong-guro ay si Salvacion Domingo. (Dagdag
pang datos)
Samantala, sa Sangay Yangco naman, ay naging pangulong-guro si
Rene Santos. Ang pagiging tagapatnubay ay ginampanan ni Anabelle
Campos. (Dagdag pang Datos)
Naging kapuri-puri ang mga gurong-mag-aaral na pawang tumupad
ng kani-kanilang tungkulin at gayon din ang mga mag-aaral na
nagpamalas ng kanilang paggalang sa bawat mag-aaral na nagtuturo
sa kanila bilang pagdiriwang sa Araw ng Kabataan. ( Dagdag pang
Datos)
 Balitang Sinipi
(Quote Speech Story)

Tuwirang Sabi
(Direct Quote)

Di-Tuwirang Sabi
(DTS)

Tuwirang Sabi
(TS)

Di-Tuwirang Sabi
(DTS)

Tuwirang Sabi
(TS)
Batay Sa Kilos
(Action Story)
Pamatnubay
(Incident Told)
Datos
2

Datos
3

Datos
4
Balitang Batay sa Kilos
(Action Story)
Mahigit na 200 mag-aaral sa Paaralang Nolasco ang lumahok sa “Operasyong
Tanim” na itinaguyod sa Paaralang Lungsod ng Maynila na ginanap noong
Setyembre 2.(pamatnubay, tampok na pangyayari)
Nakasuot damit-pangtrabaho at may dala-dalang gamit sa pagtanim, ang mga
mag-aaral. Kasama ang mga guro, aynagparada sila mula sa paaralan
hanggang sa North Bay Blvd. Bago isinagawa ang pagtatanim.(pangalawang
datos)
Dalawang kamang lote ang inilaan para sa paaralan, at ito ay kanilang binungkal
at tinamnan ng tudling ng kamoteng kahoy at kamoteng baging. Nagpunla rin
sila ng buto ng sitaw, kalabasa at petsay. (Pang-3 datos)
Ang mga batang lumahok sa pagtatanim ay pinagpangkat-pangkat.
Sabay-sabay na isinagawa ang pasinaya sa apat na purok ng Maynila. Ang
kinatawanng Maynila na si Kgg. Martin Isidro ang siyang nanguna sa kilusan
sa Tondo. (Pang-4 datos)
Ang proyektong ito ng Lungsod ay isinagawa bilang pakikiisa sa proyektong
pagpapasagana ng pagkain na kasalukuyang itinataguyod ng Lungsod upang
maiwasan ang kagutuman na tulad ng dinaranas ng ibang bansa sa
daigdig( Pang -5 datos)
Balitang Ukol sa Sakuna
(Accident Story)

Pamatnubay

Ulat sa
Namatay
Nasaktan
Napinsala
Aksiyon
Salaysay
Datos
Pa
Balitang Ukol sa Sakuna
(Accident Story)
Tatlong katao ang nasawi at apat ang malubhang
nasaktan nang ang kanilang sinasakyang bus ay
bumangga sa isang poste sa Kilometro 70 sa Dau
Express Way, Lungsod ng Angeles. (Pamatnubay)
Ang mga nasawi na kinilala ng pulisya ay sina Rosa
David, 45 ng Mabalacat , Pampanga; Ramon Miclat, 17
ng Capas, Tarlac at si Mario Guinto, 50 ng Dau
Pampanga. (Ulat sa mga namatay)
Ang mga nasaktan ay sina Belen Reyes,18; Mario
Santos 21, at Cenon Lagman, 17, pawing mag-aaral sa
Holy Angel Academy, Lungsod ng Angeles, at si Dr.
Carlos Tobias, 70, may-ari ng Tobias Clinic sa nasabing
Lungsod. (Ulat ng mga nasaktan)
Ang mga nasawi ay dinala ng may kapangyarihan sa
Punerarya Ramirez sa Angeles, samantala ang mga
nasaktan naman ay isinugod sa pagamutang-bayan.
Ayon kay Cerilo Buan, isang sakay na debtista, ang
bus na pag-aari ng Philippine Rabbit na may plate
number 666 ay matuling tumatakbo na patungong
Tarlac nang ito ay nasiraan ng preno.
“Pilit na inihinto ng drayber na si Jesus Pating ang
bus, ngunit ito ay rumaragasang sumalpok sa poste
at tuluyang tumaob,” ang sabi ng dentist. (aksyon
salaysay , datos pa.)
 Panibagong Pamatnubay
Balitang (New Lead)

Panubaybay
(Follow-up Pag-uugnay sa
naunang –balita
News) (tie-in)

Bagong Datos o
pangyayari
(Details of New
Development)
Balitang Panubaybay (Follow-Up Story)
Kinoronahan si Bb. Lolita Rafols , IV-1, bilang Reyna ng mga Puso
ni Gng. Meliza Isidro, maybahay ni Kinatawan Martin Isidro, Unang
Distrito ng Maynila, noong Pebrero 14 sa bulwagang Panlipunan,
Kaugnay ng pagdiriwang ng Araw ng mga Puso. (pamatnubay)
Si Lolita, isang labing-anim na taong iskolar ng paaralan, ay
siyang napili ng lupon ng inampalan sa YMCA noong nakaraang
buwan, alinsunod sa mga sumusunod na batayan: ganda,20%;
talino,50%; tindig,15% at pamumuno,10%.
Ang lupon ng inampalan ay binuo nina Konsehal Cesar Lucero,
tagapangulo; Gng. Mabini S.A. Gonzales, punong-guro at Bb. Elvira
Carluen, pangalawang punong-guro. (Pag-ugnay sa unang
pangyayari o tie-in)
Ang putungan ay nasaksihan ng mahigit na 500 katao na
pinasigla ng pagputok ng mga kuwitis at ng pagtugtog ng “Aida
March”. (datos pa ng mga bagong pangyayari)
 Tuwirang Sabi o
Balitang Di-tuwirang sabi
(Ma be a direct or an
Talumpati Indirect quotation)
o Tuwirang
Sabi
Panayam
Di-Tuwirang
(Speech Sabi
Quote • Tuwirang
• Sabi
Story) Pinagsamang
Tuwiran at di T.
Sabi

Konklusyon
• Balitang Talumpati
(Speech Story)
“ Pinupuri ko ang inyong masidhing pang-akay sa mga
kabataan tungo sa wasto at timbang na paghubog ng
kanilang kaisipan, katawang Pisikal at diwang ispiritwal.
“Subalit walang kabuluhan ang inyong pagsusumikap kung
hindi ninyo iaalay ang inyong pagpapasakit sa Maykapal, sa
sangkatauhan st sa bayan”. (pamatnubay na tahasang sabi/
quotation lead)
Ito ang pahatid ni Dr. Paraluman Espejo tagapamanihala ng
mga Paaralang Lungsod ng Maynila, sa mga bagong
itinalagang pamunuan ng Kapisanang Hi-Y, Setyembre 25 sa
YMCA Forum Hall, Youth Center, Manila.( Buod ng 5 W’s)
“Ituring na ang bawat mag-aaral ay isang potensyal na lider
ng bayan sa kinabukasan. Ang bawat isa sa kanila ay nilikha sa
larawan ng Panginoon. Walang batang pinanganak na
tunggak. Akayin sila at ituro ang wastong daan,” ang payo ng
tagapamanihala. (tuwirang sabi)
Ayon kay Doctor Espejo, malaki ang pananagutan ng mga
guro sa maulad, marangal at kapaki-pakinabang na
kinabukasan ng mga kabataan. (di-tuwirang sabi)
“Ang inyong malasakit sa kanila ay lubhang napakahalaga,”
ang dugtong pa niya. (tuwirang sabi)
Ang itinalaga ay sina G. Carlito Reyeas,pangulo; G. Prospero
Mendoza, pangalawang pangulo; Bb. Concordia Dayrit,
kalihim; at si G. Ceciliano Jose Cruz, taga-suri. (iba pang
datos)
Balitang May Anggulong Pamatnubay
(Lead Angle)
Maraming
Buod ng mga
Itinatampok Ibang anggulo
(Summary of other
O Maraming angles)

Talang Balita Datos ukol

Sa pamatnubay
(Composite
or Several Iba pang anggulo

Feature Iba pang

anggulo
Story)
 Pinagsama-samang
Iba’t ibang pangyayari
(Comprehensive Lead)

Datos ng unang Anggulo

Datos ng Anggulo

Datos ng Anggulo

Datos (1) pa

Datos (2) pa

Datos (3)
pa
• Balitang Maraming Itinatampok o Maraming Talang Balita
na Nauukol sa Sunog
(Composite or Several Feature Story on a Fire Report)

Tatlong sunog ang naganap sa Metro Manila: sa Perlas St., Lungsod ng

Pasay, Oktubre 17; sa 16-B Paz st., Paco, Maynila, Oktubre 21.
Dalawang katao ang nasawi, tatlo ang nasugatan at tatlong gusali ang
natupok sa Pasay. Kinilala ng pulisya ang mga nangamatay na sina Jose
Ramos, 46, may-ari ng Ever Pharmacy; at si Maria Moncada, 16, ang
kanyang utusan.
Ang mga nasaktan, ayon din sa pulisya ay sina Juan Corpuz, 18; Romeo
Taruc, 21; at si Dante Aquino, 25, pawang manggagawa.
Ang mga natupok na gusali ay ang Ever Pharmacy, Go Chong Sari-sari Store
at ang Ramos Grocery. Tinataya na ang kabuuang halagang napinsala ay
aabot sa kalahating milyong piso. Ang apoy ay nasugpo ng bombero
pagkalipas ng tatlong oras.
Samantala, ang bahay naman ni Piskal Roman Santos sa Paco
nagkakahalagang 600,000 ang nasunog. Hanggang sa kasalukuyan
hindi pa nababatid ng may kapangyarihan ang pinagmulan ng
sunog at wala pang ulat tungkol sa mga taong nasaktan.
Ang naging biktima ng sunog sa Pandacan ay ang pamilya ni G. Juan
Vasquez. Napag-alaman na ang apoy ay galing sa isang sumabog na
kalang de-gas.
“Tinangka naming sugpuin ang apoy sa pamamagitan ng fire-
extinguisher ngunit kami’y nabigo,” ang salaysay ni Gng. Vasquez.
Ang maagang pagdating ng bombero ang nakapigil sa pagkalat ng
apoy sa mga kapitbahay.
Balitang Lathalain
(News Feature)
Pamatnubay na di-
kombensyonal
(Novelty Lead)

Salaysay
(Narrative)

Di-inaasahang
Kasukdulan
(Surprise Climax)
Balitang Lathalain
(News Feature)
Lubhang makasaysayan ang ika-24 ng Oktubre sapagkat sa araw na ito, Martes,
isinilang ang Mga Nagkakaisang Bansa (United Nations), ang kapisanang
binubuo ng mahigit na isang daan at tatlumppu’t limang malalayang bansa na
naglalayong pangalagaan ang katahimikan ng daigdig nang malunasan o mapigil
ang pagsiklab muli ng isang digmaang pandaigdig. (pamatnubay kombensyonal)
Bilang paggunita sa Kahalagahan ng araw na ito, ang Mataas na Paaaralang
Osmeña, sa pangunguna ng Kapisanang UNESCO, ay nagdaos ng isang makulay
na parade na nilahukan ng mga mag-aaral na nakasuot ng iba’t-ibang kasuotan
ng mga bansang kaanib sa kapisanang pandaigdig.
Bawat klaseng kalahok sa parade ay may taglay na bandila ng bansang kanilang
kinakatawan.
Ang parading may mahigit na isang kilometro ang haba ay dumaan sa mga
lansangang napapaligid sa paaralan. (Salaysay)
Sa pamamagitan ng proyektong ito, ang Kapisanang UNESCO ay nagpabatid sa
madla kung ano ang Mga Nagkakaisang Bansa at kung paano ito makatutulong
sa kapayapaan ng daigdig. (Reaksyon, di-inaasahang kasukdulan)
 Tuwirang Balita
(Straight News)

Ginapi ng Torre Goldies ang Laurel Greenies kagabi sa Torres High School
Oval dahil sa lalong magaling na paglalaro, 65-60. (pamatnubay)
Ang koponang Torres ay binubuo nina Antonio Oropesa, captain ball;
Rodelio Romero, forward; Cecil Baun at Raul Cruz, guards. (Dagdag na
paliwanag sa Sino?)
Ang laro ay ginanap sa gabi ng Setyembre 10 kaugnay sa pagdiriwang ng
Araw ng Barangay. Ito ang kauna-unahang pagkatalo ng Greenies sa
larong pampurok. (Dagdag na ulat ukol sa Kailan? At Bakit?”)
Maingat ang paglaro ng Goldies. Hindi sila nagbubuslo hanggag hindi sila
malapit sa basket. Nagpasigla sa mga manlalaro ng magkabilang panig
ang sigawan at hiyawan ng mga nanonood. (Dagdag na ulat sa “ Paano?”)
Kahit na ang panghuling iskor ay 65-60, may mga pagkakataon na ang
lamang ng mga Goldies ay umaabot sa 10 puntos. (Dagdag pang
paliwanag).