PANAHON NG

KASTILA
Panitikang Pilipino
Kabanata 2
https://teachersidney.wordpress.com/2015/07/1
8/pagbabalik-tanaw-kasaysayan-ng-pagsasaling-
wika-sa-pilipinas-at-daigdig-2/
 Larawan ng Panahon
Layunin ng mga Kastila ang pagpapalaganap ng Relihiyong
Katolika Apostolika Romano sa kanilang pangingibang –
pook kaya unang ginanap ang misa at ang pagbibinyag sa
mga katutubo.
Dahil sa layunin nila na pagpapalaganp ng Kristiyanismo,
sinunog nila ang mga nakasulat na panitikan ng mga
katutubo sa dahilang ang mga iyon daw ay likha ng mga
demonyo. Pinalaganap nila ang tungkol sa
pananampalataya nila. Nag- aral ang mga prayle ng mga
wika sa kapuluan at sumulat sila ng mga gramatika at
diksyunaryo.
 Paksain ng panahon ng mga kastila

Nahahati sa dalawa ang mga paksain noong panahong

ito:
1. Panahon ng Panitikang Pansimbahan na
kinabibilangan ng mg dalit, nobena, buhay- buhay ng
mga santo’t santa, mga dulang pansimbahan,
sermon at mga nauukol sa kagandahang –asal;
2. Panahon ng Awit at Korido na kinabibilangan ng mga
awit at korido, mga tulang pandamdamin, mga
tuluyan at gayon din ng mga dulang pawang pang-
 Panahon ng Panitikang Pansimbahan
Layunin ng mga Kastila ang pagpapalaganap ng relihiyon kaya ang unang panahon
ng pananakop ay pagpapalaganap ng panitikang pansimbahan at
kagandahang- asal.
Doctrina Cristiana
kauna-unahang aklat na nalimbag sa Pilipinas noong Hulyo
15, 1593 sa pamamagitan ng silograpiko na ipinalimbag ng
mga paring Dominico sa Maynila
Batay sa sipi sa Batikano, pangalan ni Domingo Nieva ang
nasa takip ngunit batay sa pananaliksik ang may gawa ng
nasabing aklat ay si Juan de Placencia
Nasusulat ang aklat sa Tagalog at Kastila.
 Naglalaman ito ng mga dasal, sampung utos,
pitong sakramento, pitong kasalanang mortal,
pangungumpisal at katesismo
May 87 pahina lamang
 Panahon ng Panitikang Pansimbahan
a. Dalit - ang pag-aalay ng bulaklak kasabay nang pag-
awit bilang handog sa Birheng Maria.
oAng mga pagpupuring ito ay isinulat ni Padre Mariano
Sevilla na taga- Tondo. Humalaw siya ng mga awit na
Italyano ni Muzzarelli at pinamagatan niyang “flores de
Mayo”.
oSa pagpupuri’t sagutan, mamumuno na siyang dadalit ng
mga papuri at sasagot naman ang mga bata, Pagkatapos,
isa- isang mag-aalay ng kanilang mga dalang bulaklak sa
altar.
b. Ang nobena ay
mga katipunan ng
mga panalangin
kailangang ganapin
sa loob ng 9 na
araw, maaaring
sunod- sunod na
araw o tuwing
Martes.
(novenario; aklat ng nobena/debosyon sa Mahal
na Birhen)
 Panahon ng Panitikang Pansimbahan

Nuestra Senora del Rosario

ikalawang aklat na nalimbag sa Pilipinas. Akda ito ni
Padre Blancas de San Jose noong 1602
nalimbag sa Imprenta ng Pamantasan ng Sto. Tomas
sa tulong ni Juan de Vera, isang mestisong Intsik
naglalaman ito ng mga talambuhay ng mga santo,
nobena, at mga tanong at sagot sa relihiyon
 Panahon ng Panitikang Pansimbahan
c. Mga buhay- buhay ng mga Santo’t Santa
Sa layuning mapalaganap ang relihiyon, sumulat
ang mga Kastila ng mga nauukol sa buhay- buhay
ng mga santo’t santa para gawing halimbawa ng
mga tao. Nais nilang bigyang- diing nasa
pagpapakasakit ang walang hanggang
kaluwalhatian kaya nararapat na magpakasakit ang
mga tao upang huwag mabulid sa impyerno ang
kanilang kaluluwa.
Pasyon
aklat na nauukol sa buhay at pagpapakasakit ni Kristo
binabasa ito tuwing Mahal na Araw. Nagkaroon ng apat (4) na
bersyon sa Tagalog ang akdang ito, at ang bawat bersyon ay
ayon na rin sa pangalan ng mga nagsisulat
ang mga ito ay ang Version de Pilapil ( Padre Mariano Pilapil);
Version de Belen (Gaspar Aquino de Belen); Version dela
Merced ( Aniceto dela Merced); at Version de Guia (Luis de
Guia)
Isinaalang-alang na pinakapopular ang Version de Pilapil.
d. Mga Akdang pangmagandang- asal
Kasabay ng pagtuturo ng relihiyon ang
pagtuturo ng kagandahang- asal,
mabuting pakikipamuhay sa kapwa,
paggalang sa sarili, sa magulang at sa
nakatatandang atbp.
 Urbana at Feliza
 aklat na sinulat ni Modesto de
Castro, ang tinaguriang “Ama ng
Klasikong Tuluyan sa Tagalog”
 naglalaman ito ng pagsusulatan
ng magkapatid na sina Urbana at
Feliza. Si Urbana ay nasa Maynila
at siya ang nagpapayo sa kapatid
na si Feliza at mapapangasawa
nitong si Honesto sa mga
nararapat gawin sa iba’t ibang
pagkakataon sa iba’t ibang pook. https://app.emaze.com/@AZWQOQCT/urbana-at-
felisa#4/
pawang nauukol sa kabutihang-asal ang nilalaman ng aklat na ito, kaya’t malaki ang
nagawang impluwensya nito sa kaugaliang panlipunan ng mga Pilipino.
Napapaloob sa akdang ito ang tungkol sa:
1. Mabuting pakikipagkapwa- tao
2. Katungkulan ng tao sa Diyos
3. Nararapat na asalin sa simbahan, sa paarala at sa ibang pook at sa pagtungo
sa ibang bahay
4. Kaasalan sa sarili, ang pagiging malinis at pagiging magalang at masipag
5. Paraan ng pagsulat
6. Katungkulan sa bayan
7. Pakikipagkaibigan
8. Paglagay sa tahimik
9. Pangaral ng ama sa mga anak na dalaga, tulad ng:
a. Ang bato, sakdal man ng tigas
Tubig na malambot ay nakakaagnas.

b. Kahoy na babad man sa tubig.

Sa apoy kapag nalapit
At nadarang sa init
Ay sapilitang magdirikit.

c. Ang kahoy na liko’t baluktot

Hutukin hanggang malambot
Kung lumaki na’t tumayog
Mahirap na ang paghutok.
10. Pagpapatibay ng loob
11. Kahatulan sa paglagay sa estado na pahayag ng isang saserdote kay Urbana para sa
ikakasal
na si Feliza, tulad ng:
a. nararapat na magkaparis ng uri at kaugalian
b. nag- iibigan
c. katamtamang pag- ibig at lason ang panibugho
d. may pagtitiwala sa isa’t isa
e. hindi nararapat na napakayamang lubha ng babae sa lalaki
f. hanggang maaari’y magkasinggulang
g. kaigihan ang ganda ng babae
h. mawilihin sa katahimikan
i. pag- iwas sa sugal
j. di- maramot at di naman bulagsak sa kabuhayan
k. may takot sa Diyos
l. matanggihin sa pagmamarikit
m. mapagtiis at mapagtimpi
12. Kahatulan sa may asawa, tulad ng:
a. magkasundo
b. iwasan ng lalaki ang pagpapakasaya sa labas
c. huwag magbigay- galit ang babae
13. Kahatulan sa pagdadalang- tao
14. Kahatulan tungkol sa pag- ayon sa kalooban ng

Diyos.
 PANAHON NG AWIT AT KORIDO
Nahahati sa apat na bahagi ang panahong ito:
a. Awit at Korido
b. Tulang pang- aliw
c. Tuluyang pang- aliw
d.Dulang pang- aliw
 Awit at Korido (Metrical Romances)
 Batay sa anyo, ang awit ay binubuo ng 12 pantig sa loob
ng isang taludtod, apat na taludtod sa isang taludturan. Ang
musika’y madalang o andante. Ang paksa’y tungkol sa
bayani at mandirgima at larawan ng buhay. Ang korido
naman sa Pilipinas ay hinggil sa mga alamat at di kapani-
paniwalang kasaysayan na ang buod at paksa’y nababatay
sa mga naganap sa Europe. Ang mga kilalang manunulat
nito ay sina Jose dela Cruz (Joseng Sisiw), Ananias Zorilla at
Francisco Balagtas.
Kabilang sa mga awit ang Florante at Laura ni Balagtas at
sa korido naman ang Ibong Adarna.
 Nilalaman ng Awit at Korido
1. Imbokasyon
2. Paghingi ng paumanhin
3. May isang matanda na siyang sumsubok ng katangian ng tauhan
4. May hinahanap na panlunas
5. May kababalaghan o mahika o milagro o engkanto
6. Di- karaniwang katangian ng pangunahing tauhan
may tatlong sagisag ang kabalyero:
Bathala, Babae at Bayan
Ipakikita ng tauhan ang kanyang pagwawasto sa kamalian,
pagtatanggol sa mahihina, paghihiganti para sa karangalan at
pagtatanggol sa Kristiyanismo
7. May paglalaban, pakikipagsapalaran at pagsubok
 Barlaan at Josaphat
ikatlong aklat na nalimbag sa Pilipinas
 maisasama sa tuluyang pang- aliw ang akdang ito ni Padre
Antonio de Borja na nagpalimbag ng salin niya sa Tagalog
noong 1708 at 1712
 akda naman ni Padre Juan Dasmaceno sa wikang Griyego
Ito ang matatawag na “Juan Bautista ng Nobelang Tagalog”
bagama’t ito’y salin lamang
ipinalalagay itong kauna-unahang nobelang nalimbag sa
Pilipinas.
 Barlaan at Josaphat
Tungkol ito sa kasaysayan ni Josaphat na
anak ni Abenir ng India. Bagama’t siya’y
itinago na ng ama dahil sa hulang yayakap
sa Kristiyanismo, niloob ng Maykapal na sa
pamamagitan ni Barlaan ay matutuhan niya
ang aral ng Diyos. Maraming pagsubok ang
napagdaanan ni Josaphat bago niya
napapaniwala ang ama sa kanyang
paniniwala. Iniwan niya ang kaniyang
kaharian at namuhay bilang monghe. Ang
bangkay nila ni Barlaan ay pinagtabi nang
siya’y mamatay.
https://www.google.com/search?
q=barlaan+at+josaphat&tbm=isch&ved=2ahUKEwiz77HB9_fsAhUFbJQ
KHZDoD_
 TANDANG BASIO MACUNAT

ay isang nobelang isinulat ni Padre Miguel

Lucio Bustamante, isang paring Franciscano
na ipinalimbag noong 1885.
Isa itong halimbawa ng namamayaning
posisyon ng mga maykapangyarihan na ang
mga Pilipino ay hindi maaaring maging aral.
 TANDANG BASIO MACUNAT

Naipakita ito sa nobelang Si Tandang Basio

Macunat at binigyang-diing manatili ang mga
lokal sa kanilang mga lalawigan at gawin ang
kanilang mga gawain doon sa halip na
magtungo sa lungsod at magpatuloy ng
mataas na pag-aaral. Ang nobela, gaya ng
ibang tulad nito, ay isinulat sa pag-aasam na
makontrol ang lumalagong ideyang pulitikal,
kultural at ekonomiko sa mga mamamayan.
Pinuna ang nobela ng iba't ibang henerasyon
ng mga Pilipinong manunulat gaya Jose Rizal,
Marcelo H. Del Pilar, Teodoro Agoncillo. https://twitter.com/hashtag/tandangbasiomacunat
 DULA AT DULAAN
Nahahati sa tatlo ang pook na pinagdarausan ng dula
noong panahon ng Kastila:
a. Sa tahanan, ginaganap ang mga duplo at karagatan,
bugtungan at dulog o pamanhikan
b. Sa labasan, ginaganap ang panunuluyan o
pananapatan, pangangaluluwa, tibag, santakrusan,
moriones at hugas- kalawang
c. Sa tiyak na tanghalan, ginaganap ang moro- moro,
carillo, senakulo at sarsuwela
 Mga Anyo ng Dula at Dulaan
Duplo
Mimetikong laro na ginagawa kapag may lay o pasiyam upang
aliwin ang mga namatayan, isang tagisan ng talino sa pamamagitan
ng pagtula at ang mga kaisipang taglay ng berso ay kadalasang
buhat s amga awit, korido, salawikain at kasabihan.

Karagatan
Ginaganap kapag may lamay upang aliwin ang mga namatayan
batay sa alamat ng isang prinsesang sa hangad na makaisang dibdib
ang binatang mahirap na kanyang iniibig ay nakaisip ng mainam na
paraan. Hinamon niya ang lahat ng manliligaw niyang sisirin ang
singsing na inihulog niya sa dagat.
Karilyo
Pagpapagalaw ng mga anino ng mga pira-pirasong
kartong hugis tao sa likod ng isang kumot na puti na
iniilawan ng gasera.
Moro- moro / Komedya
Isang dulang maka- relihiyon na kinagigiliwan ng mga
Pilipino noong panahon ng Kastila. Ang mga pangunahing
tauhan ng dula ay mga Kristiyano at mga Muslim.
Nagsimula ang uri ng dulang ito noong kasalukuyan kainitan
ang labanan ng mga Kastila at Muslim sa Mindanao.
Noong Pebrero, 1637, matagumpay na napabagsak ang
tropa ng mga muslim sa Kotabato. Ito’y sa pamumuno ni
Gobernador Heneral Sebastian H. Corcuera.
 Noong una, ang mga komedya ay naglalarawan
ng mga tradisyon at kabuhayan ng mga Pilipino.
Nang tumagal naging maka- relihiyon na ito,
nagsasalaysay ng mga tunggalian ng mga Muslim
at Kristiyano. Ang sentro ng paksa ay madulang
pakikipagsaplaran.
Ang banghay ay umiinog sa lalaking Muslim na
iibig at sasagutin ng babaeng Kristiyano.
 Mga Dulang Panrelihiyon
 Tibag (ukol sa paghahanap ni Emperatris Santa Elena
sa krus ni Kristo)
 Senakulo (ukol sa pagpapakasakit, pagkamatay at
muling pagkabuhay ng Panginoong Hesukristo)
 Panunuluyan (ukol sa paghahanap ng matutuluyan
ng Banal na Mag-anak sa panahong
kagampan/manganganak na ang Birheng Maria)
Sanggunian
Rubin, Ligaya T. et.al (2001). Panitikan sa
Pilipinas. Quezon City: Rex Book Store Inc.