MODELI ENTITET – MARREDHENIE

(ENTITET – RELATIONSHIP)

Kapitulli 2
PERMBLEDHJE MBI PROJEKTIMIN DB
Projektimi Konceptual: (Modeli ER perdoret ne kete stad.
 C’jane entitetet dhe marredheniet ne nje organizate.

 Cfare informacioni rreth ketyre entiteteve dhe

marredhenieve duhet te ruajme ne databaze?
 Cilat jane kufizimet e integritetit ose rregullat e biznesit
qe duhet te aplikohen?
 Nje skeme databaze ne modelin ER mund te paraqitet
nepermjet modelit ER.
 Mundemi t’i veme ne korrespondence nje diagrame ER
nje skeme relacionale?
BAZA TE MODELIT E-R

 Entitet: Objekt i botes reale I dallueshem nga objektet e

tjere. Nje entitet pershkruhet (ne DB) duke perdorur nje
bashkesi atributesh.
 Bashkesi Entitet: nje grupim i entiteteve te ngjashme;
p.sh, te gjithe nepunesit.
 Te gjitha entitetet ne nje bashkesi entiteti kane te njejten
bashkesi atributesh
 Cdo bashkesi entitet ka nje celes. Celesi primar identifikon ne
menyre unike nje entitet ne nje bashkesi.
 Cdo atribut ka nje fushe vlerash.
BAZA TE MODELIT E-R

 Marredhenie: Shoqerim midis dy apo me teper entiteteve. P.sh, X

punon ne Departamentin e informatikes.
 Bashkesi marredheniesh: Grupim I marredhenieve te ngjashme.
 Nje bashkesi marredheniesh n-are R lidh n bashkesi entitetesh
E1…En;
 E njejta bashkesi entiteti mund te marre pjese ne bashkesi

marredheniesh te ndryshme, ose ne ‘role’ te ndryshme ne te

njejten bashkesi.
KEY CONSTRAINTS, DETYRIMET CELES
Konsideroni
Works_In: nje nepunes
mund te punoje ne
shume departamente;
nje departament mund
te kete shume
nepunes.
Ne kontrast, cdo
departament ka se
shumti nje menaxher,
sipas detyrimit celes
mbi Manages.
DETYRIME TE PJESEMARRJES
 Ka cdo departament nje menaxher?
 Nese eshte keshtu, kjo eshte nje detyrim pjesemarrje:
pjesemarrja e Departamenteve ne ‘Manages’ thuhet te jete
total (vs parcial)
ENTITETET E DOBET
 Nje entitet i dobet mund te identifikohet ne menyre unike vetem duke
konsideruar celesin primar te nje entiteti tjeter (owner).
 Bashkesia e entitetit ‘owner’ dhe bashkesia e entitetit ‘weak’ duhet te
marre pjese ne nje bashkesi marredhenie nje-tek-shume (nje owner,
shume entitete weak).
 Bashkesia e entitetit weak duhet te kete nje pjesemarrje totale ne kete
bashkesi marredhenie identifikuese.
ISA (IS ‘A’) HIERARKI

 Sikurse ne C++, ose gjuhe te tjera te orientuara nga objekti, atributet

trashegohen.
 Nese ne deklarojme A ISA B, cdo entitet A konsiderohet te jete nje entitet B.
 Overlap constraint: Mund te jete Joe nje entitet Hourly-Emps dhe Contract_Emps?
(lejohet/nuk lejohet)
 Covering constraint: eshte cdo entitet Employees entitet Hourly-Emps ose
Contract_Emps (po/jo)
 Arsyet per te perdorur ISA:
 Per te shtuar atribute pershkruese specifike tek nje nenklase.
 Per te identifikuar entitete qe marrin pjese ne nje marredhenie.
AGREGIMI
 Perdoret kur duhet te
modelojme nje marredhenie
qe perfshihen ne nje
bashkesi marredhenie.
 Agregimi na lejon te
trajtojme nje bashkesi
marredhenie si nje bashkesi
entitet me qellim
pjesemarrjen ne
marredhenie. Agregimi vs marredhenie ternare:
• Monitors eshte nje marredhenie e
dallueshme, me nje atribut pershkrues.
• Gjithashtu, mund te themi qe cdo sponsor
monitorohet prej se shumti nje nepunes.
ENTITET VS ATRIBUT
 Duhet adresa te jete nje atribut i Employees apo nje
entitet (lidhur tek Employees nepermjet nje
marredhenie)?
 Ne varesi te perdorimit dhe kuptimit ne zgjedhim:
 Nese kemi disa adresa per nepunes, adresa duhet te jete nje
entitet.
 Nese struktura (qytet, rruga, etj) eshte e rendesishme, pra
nese deshirojme te terheqim nepunes te nje qyteti te dhene,
adresa duhet te modelohet si nje entitet (vlerat e atributit jane
atomike)
ENTITET VS ATRIBUT
 Works_In nuk lejon nje
nepunes te punoje ne nje
departament per dy ose me
teper periudha.
 Ne menyre te ngjashme me
problemin e regjistrimit te
disa adresave per nje
nepunes: deshirojme te
regjistrojme disa vlera te
atributeve pershkrues per
cdo instance te kesaj
marredhenie.
ENTITET VS MARREDHENIE
 Diagrama ER e pare OK,
nese nje menaxher ka nje
buxhet diskret te ndare
per cdo dept.
 Po nese nje menaxher ka
nje buxhet diskret qe
mbulon te gjitha depts qe
ai menaxhon?
 Teprice te dbudget, qe
ruhet per cdo dept te
menaxhuar prej
menaxherit
MARREDHENIET
BINARE VS TERNARE
 Nese cdo police sigurimi
zoterohet prej pikerisht
nje nepunesi, key
constraint (detyrimi
celes) mbi Polices, tregon
se polica mund te
mbuloje vetem 1 vartes
(dependant).
 Cilat jane detyrimet
shtese ne diagramen 2.
MARREDHENIET
BINARE VS TERNARE
 Shembulli i meparshem ilustroi nje rast kur dy
marredheniet binare ishin me te mira se nje marredhenie
ternare.
 Nje shembull ne drejtimin tjeter: nje marredhenie ternare
Contracts lidh bashkesine entitet Parts, Depratment s dhe
Suppliers, dha ka atributin pershkrues qty. Asnje
kombinim i marredhenieve binare nuk eshte adekuat.
PERMBLEDHJE E PROJEKTIMIT
KONCEPTUAL
 Projektimi konceptual ndjek analizen e kerkesave.
 Modeli ER popullor per projektimin konceptual.
 Konstrukteshprehese, te lidhura me menyren se si njerezit
mendojne rreth aplikacioneve te tyre.
 Konstruktet baze: entitetet, marredheniet, dhe atributet.
 Disa konstrukte shtese: entitetet e dobta, hierarkite ISA,
dhe agregimi.
 Shenim: ka shume variacione te modelit ER.
PERMBLEDHJE TE ER (VAZHDIM)
 Disa lloje te kufizimeve te integritetit (integrity
constraints) mund te shprehen ne modelin ER: kufizime
celes (key constraints), kufizime te pjesemarrjes
(participation constraints), kufizime overlap/covering
per hierarkite ISA. Disa kufizime celes i huaj (foreign
key constraints) jane gjithashtu implicite ne definicionin
e bashkesise se marredhenieve.
 Disa kufizime (varesi funksionale) nuk mund te shprehen ne
modelin ER.
 Kufizimet (constraint) luajne nje rol te rendesishem ne
percaktimin e projektimit me te mire databaze per nje
organizate.
PERMBLEDHJE TE ER (VAZHDIM)
 Projektimi ER eshte subjektiv. Ka shume menyra per te
modeluar nje skenar te dhene!
 Disa zgjedhje qe marrim ne konsiderate gjate projektimit
jane:
 Entitetvs. atribut, entitet vs marredhenie, marredhenie binare
ose unare, te perdorim apo jo nje hierarki ISA, te perdorim
apo jo agregimin.
 Per te siguruar nje projektim te mire databaze: skema
relacionale rezultuese duhet te analizohet dhe
permiresohet me tej. Teknika te normalizimit jane
vecanerisht te dobishme.