ARALIN-V

Ang Alokasyon at mga

Sistemang Pang-
ekonomiya
2

Alokasyon ng pinagkukunang yaman

Ang alokasyon ng mga pinagkukunang yaman ay
isinagawa upang sagutin ang mga problemang pang-
ekonomiya.
Sa tulong ng pamilihan ay nakikita kung paano
isinasagawa ang alokasyon.
Ito ang mekanismo ng pamamahagi ng mga likas na
yaman, yamang tao at yamang pisikal sa ibat ibang
paggagamitan nito.
3

Pamamaraan ng pamamahagi ng pinagkukunang yaman

Magiging malawak ang paggamit ng mga pinagkukunang
yaman sa tatlong paraan.

1. Ang epektibo, maayos at matalinong paggamit.

2. Pamumuhunan
3. Paggamit ng makabagong teknolohiya
4

Konserbasyon – ay kailangang gawin, sapagkat ang mga

likas na yaman ay nauubos. Ang Konserbasyon ay ang
matalinong paggamit ng mga likas na yaman.
• Ito ay isinasagawa upang ang susunod na henerasyon ay
mayroong aabutan at gagamitin na mga likas na yaman.
• Ang wastong paggamit ng mga likas na yaman ay
makatutulong sa pagpapaunlad ng ating ekonomiya.
5

Pamumuhunan – Ang pamumuhunan sa mga

pinagkukunang yaman ay isinasagawa upang higit na
mapaunlad at mapakinabangan ang mga ito.
• Ang pamumuhunan ay ang pagdaragdag ng capital
upang maisagawa ang mga Gawain.
Halimbawa:
Bumili ng mga dekalidad at mataas na uri ng binhi tulad sa
palay at ibang pananim upang mapataas ang produksiyon
ng bigas, gayun din naman sa ibang halaman at pananim.
6

Ang pagbibigay ng edukasyon, pagsasanay at workshop sa mga

yamang tao lalo na ang mga lakas paggawa ay isinasagawa
upang malinang at mapaunlad ang kanilang kakayahan at
kasanayan.
7

Ang paggamit ng makabagong teknolohiya ang magpapabilis at

magpapadali sa produksyon. Ito ay magbubunga ng mataas na
produksyon na magbibigay ng pagkakataon sa mataas na
pagkonsumo sa bansa.
8

Mga Sistemang Pang-ekonomiya

Ang sistemang pang ekonomiya ay sumasaklaw sa mga
estruktura, institusyon, at mekanismo na batayan sa
pagsasagawa ng mga gawaing pamproduksiyon upang sagutin
ang mga pangunahing katanungang pang-ekonomiya.
9

Mga Uri ng Sistemang Pang-ekonomiya

1. Tradisyonal
2. Market
3. Command
4. Pinaghalo (Mixed)
10

Tradisyonal na Ekonomiya
⊸ Ang ganitong uri ng ekonomiya ay sinasagot ang mga
suliraning pangekonomiya sa pamamagitan ng mga
tradisyon, paniniwala, kagawian, at patakaran ng lipunan.
11

Market na Ekonomiya
⊸ Sa sistemang ito, ang pagdedesisyon sa pagsagot sa mga
suliraning ano,paano, at para kanino ang gagwin ay
isinasagawa ng indibidwal at pribadong sector.
⊸ Ang market o pamilihan ay nagpapakita ng organisadong
transaksiyon ng mamimili at nagbibili.
12

Piyudalismo
⊸ Ang piyudalismo ay may kinalaman sa pagmamay-ari ng lupa.
Pinagkakalooban ng lupa ang mga taong naglingkod sa mga Feudal
Lord.
⊸ Feudal lord – ang tawag sa nagmamay-ari ng lupa.
⊸ Vassals – ang tawag sa mga taong nagkakaloob ng serbisyo at
nagbibigay ng proteksyon sa mga Fuedal lord. Sila ay
pinagkakalooban ng lupa na tinatawag na Fief bilang kabayaran.
13

Piyudalismo
⊸ Manor – ay ang sentro ng agriculturang Gawain noong panahon
ng sistemang manorial.
⊸ Ang mga magsasaka at mga alipin ay tinatawag na serf ay
nagsasagawa ng pagbubungkal ng lupa.
14

Merkantilismo
⊸ Sa pagitan ng ika-15 at ika-18 siglo, umiral sa Europe ang sistemang
merkantilismo na ang batayan ng kapangyarihan ng bansa ay ang
dami ng supply ng ginto at pilak.
⊸ Ito ang simula ng pananakop at pakikipagkalakalan upang
makalikom ng mahalagang metal na ito.
⊸ Ginamit ng merkantilistang bansa ang mga mahahalagang metal na
ito upang makabili ng mamahaling produkto at armas na kailangan
ng kanilang bansa.
15

Merkantilismo
⊸ Ang Britain, Netherlands, France at Spain ang ilan sa mga bansang
gumamit ng sistemang ito.
⊸ Ang sistemang ito ay hindi na umiiral bilang sistemang pang-
ekonomiya ng mga bansa sa kasalukuyan. Ito ay bahagi na lamang
ng uri ng pangangalakal sa loob ng bansa.
16

Kapitalismo
⊸ Ito ay nag mula sa ideya ni Adam Smith, ang may-akda ng “An
inquiry into the Nature and Causes of the wealth of Nation”, ukol sa
paggalaw at paglago ng sistemang pamilihan.
⊸ Si Adams Smith ay tinawag na “Ama ng makabagong Ekonomiks”
⊸ Mga halimbawa ng Kapitalismong bansa.
⊸ Hong Kong. Switzerland.
⊸ Australia. Ireland.
⊸ United Kingdom. Canada.
⊸ Singapore. New Zealand.
17

⊸ Ang bawat bansa ay may pinaniniwalaang uri ng pamamalakad.

Ang mga kaisipang ito ay nagsisilbing gabay ng pamahalaan upang
makagawa ng mga batas na sasang-ayon ang kanilang
nasasakupan. Ang kaisipang ito ay tinatawag na ideolohiya.
⊸ Ang ideolohiya ay ang agham ng mga ediya o kaisipan. Ito ay
sistema ng mga ediya na naglalayong maipaliwanag ang daigdig at
mga pagbabago dito. Maituturing din itong pamantayan at gabay
ng mga pinuno kung paano nila pamamahalaan ang kanilang
nasasakupan.
18

Komunismo
⊸ Ang teorya ukol sa komunismo ay unang binalangkas nina
Karl Marx at Friedrich Engels sa mga aklat na “The
Communist Manifesto” at “Das Kapital” na itinuturing
na bibliya ng Komunismo.
⊸ Ang komunismo ay isang sistemang pang-ekonomiya kung
saan ang estado ang nagmamay-ari at kumokontrol sa
yaman ng bansa at produksiyon.
19

Karl Marx
20
⊸ Ang kaisipang Komunismo ay lumawak. Ito ay pinatupad
ni Vladimir llich Lenin, na kilala sa pangalan na Nikolai
Lenin sa Russia noong 1917.
21

RUSSIA
⊸USSR – Union of Soviet
Socialist Republic.
⊸RUSSIAN FEDERATION
 Pasismo
22

⊸ Isang sestemang pang-ekonomiya at

political na sinimulan ni Benito
Mussolini sa Italy noong 1922.
Itinatag nya ang partidong Pasista.
Ipinakilala naman ni Adolf Hitler
ang pasismo sa bansang Germany.
23

Adolf Hitler
⊸ Ipinakilala ni adolf hitler ang
Pasismo sa Germany na
kung saan ang yaman at
industriya ay kontrolado at
pagmamayari ng estado na
pinamumunuan ng isang
diktador.
24

Sosyalismo
⊸ Isang sistemang pang-ekonomiya ang masasabing
pinaghalo dahil sa pag-iral ng command at market na
ekonomiya. Ito ang tinatawag na sosyalismo.
⊸ Ito ay isang sistemang pang-ekonomiya kung saan ang
estado ang humahawak at kumokontrol sa mga
pangunahing industriya at ang mga mamamayan ay
pinapayagan na magmay-ari ng maliit na negosyo na
maaaring pakialaman ng estado.