MOTOR GÖSTERGE

SİSTEMLERİ
HAZIRLAYAN
ATAKAN AKSOY
MOTOR GÖSTERGE
SISTEMLERININ AMACI
• Uçak motorunun bazı
bölgelerinde sıcaklık ve
basınçtan dolayı o bölgeler
hakkında bilgi sahibi olabilmek
için göstergeler kullanılır
 MOTOR GÖSTERGE
SISTEMLERININ
SINIFLANDIRILMASI
•
Motor ve sistemlerin incelenme
•şekline göre üçe ayrılır:

•Uçak Durum Göstergeleri

•Seyrüsefer Göstergeleri
• Ve
•Hava-Yer Haberleşme Cihazı

•Motor Göstergeleri
UÇAK DURUM
GÖSTERGELE
RI
 İSTIKAMET GÖSTERGESI
Pilota uçağın seyahat ettiği yönü 360
derecelik açı saati ile bildiren uçuş
göstergesidir.

Uçağın borda panelinde bulunur, 0, 90, 180 ve

270 derecelik yönler (N)orth, (E)ast, (S)outh ve
(W)est olarak gösterilir.

Bir jitoskop mantığıyla çalıştığı için manyetik

alandan etkilenmez, genellikle takatını elektrik
sisteminden alır.
SÜRAT GÖSTERGESI
Uçağın ana hızını pitot tüpünden
aldığı veriler ile pilota sunan
göstergedir.

Tek pilotlu uçaklarda genelde bir

adet, iki pilotlu uçaklarda birisi kaptan
pilot, birisi de yardımcı pilot tarafında
olmak üzere iki adettir.
DURUM CAYROSU
Pilota uçağın Dünya'ya göre oryantasyonu
konusunda bilgi veren göstergedir. Suni ufuk
olarak da bilinir.

Yeri temsil eden koyu renkli kısım ile

gökyüzünü temsil eden açık mavi renkli
kısımdan oluşur.

Pilot buradan uçağın yatış açısını ve

yunuslama pozisyonunu görür.
DÖNÜŞ VE KAYIŞ GÖSTERGESI
Uçağın dönüş yaptığı zaman içe doğru kayma veya dışa
doğru savrulma derecesini pilota bildiren göstergedir

SLİP SKİD
Dönüş esnasında kuyruğun, Dönüş esnasında kuyruğun, dönüş
dönüş yönüne; burnun aksi yönünün aksine; burnun dönüş
istikamete gitmesi olayıdır. yönüne olması durumudur.
SLİP KOORDİNELİ SKİD
UÇUŞ
 ALTIMETRE
Uçakların deniz seviyesine olan yüksekliği
feet cinsine çevirerek pilota sunan
göstergedir.

Statik portlardan aldığı havayı, iç basınçla

karşılaştırarak sonucu gösterir.
SIVILI PUSULA
Genelde hafif uçaklarda bulunur ve
manyetik kuzeyi gösterir.

Bu yüzden hakiki kuzey ile

manyetik kuzey arasındaki açı
farkına her zaman dikkat edilmelidir.
SEYRÜSEFER GÖSTERGELERI
VE
HAVA-YER HABERLEŞME CIHAZI
ÇOK YÖNLÜ TELSIZ MERKEZI (VOR)
 Bir yer istasyonu ile hava aracındaki alıcıdan
oluşan radyo seyrüsefer yardımcısıdır

Hava aracının yer istasyonuna göre hangi

manyetik radyal üzerinde olduğunu gösterir.

Hava taşıtının istasyona göre manyetik

yönünü belirlemek için yerden yayınlanan
sinyallerin faz karşılaştırmasını yapar.

Askeriyede TACAN adlı sistem olarak

kullanılır

Genellikle DME ile birlikte kullanılır.

MESAFE ÖLÇÜM EKIPMANI
(DME)
• Uçak beacona bir pals dalgası gönderir. Yer
istasyonu aldığı radyo palsını 50 mikro saniyelik
bir gecikme ile uçağa geri yollar.

• Hava aracındaki sorgulayıcı iki sinyal

 arasındaki zaman farkını hesaplar. Radyo
dalgalarının iletim hızı bilindiğinden mesafe
kolayca bulunur.
ALETLI INIŞ SISTEMI(ILS)
Pist başına yerleştirilmiş vericiler
vasıtasıyla uçakların inişine yardımcı
olan bir hassas yaklaşma sistemidir.

Özellikle sisli, karlı veya yağışlı

havalarda pilotlara büyük ölçüde yardımcı
olur.

Basitçe pistin başında ve sonunda

bulunan alıcılar ile etkileşime girerek
dikey ve yatay bir hat oluşturur ve güvenli
bir şekilde uçağı indirmeyi sağlar
YÖN BILGISI VERMEYEN VERICI ISTASYONU VE
OTOMATIK YÖN BULUCU (NDB VE ADF)
Hava seyrüseferlerinde yön bulmaya yarayan
basit sistemdir.

Manyetik pusulaya benzediği için radyo pusula

olarak da adlandırılır.
OTOPILOT KONTROL ÜNITESI
Günümüz uçaklarının hepsinde bulunan ve
pilotlar için büyük kolaylık sağlayan bir
sistemdir.

Uçuş öncesi rota bilgileri yüklenerek

kokpit ekibi yardımı olmadan uçuşu devam
ettirebilir.

Gerekli şartlar sağlanmışsa inişi bile çok az

yardımla gerçekleştirebilir.
MOTOR GÖSTERGELERI
MOTOR DEVIR GÖSTERGESI
Motorun tur/dakika değerini gösterir.

Motor devrini x100/dakika değerinden hassas bir

şekilde gösterilir.

Altta bulunan ise o motora ait çalışma süresidir. Bu

değerlere göre motor ve uçak bakıma gider.
Kontrolleri yapılır.
YAKIT AKIŞMETRESI
Gaz kolunun konumuyla orantılı olarak
motorun 1 saatte harcadığı yakıtı galon cinsinden
gösterir.

Yakıt ekonomisini takip etmek amacıyla

kullanılan önemli bir göstergedir.
EGZOZ ÇIKIŞ SICAKLIĞI
GÖSTERGESI
Egzoz çıkışındaki termokupullar sayesinde
çıkış sıcaklığını ölçer.

Olası veya olağanüstü durumları kolayca

anlamak amacıyla kullanılır.
YAĞ BASINÇ VE SICAKLIK GÖSTERGESI
Motorun soğutulması, parçaların aşınmaması gibi
durumlar için motor yağlanır. Bu yağ motor içerinde
uygun bir sıcaklıkta olmalıdır. Bu sıcaklığın fazla
olması durumunda motor zarar görür.

Motor içerinde yağ basıncı da uygun değerde

olmalıdır. Yüksek basınç durumlarında motor ağır
hasar görebileceği gibi uçuş da kırımla sonlanabilir.
 KAYNAKÇA
 https://www.experimentalaircraft.info/articles/aircraft-engine-instruments.php
 https://tr.wikipedia.org/wiki/Uçuş_göstergesi
 https://tr.wikipedia.org/wiki/Motor_saati
 http://www.tayyareci.com/akademi/motgos.asp
 http://www.havaciyiz.com/Kutuphane02-Durum.htm
 http://www.Malzemebilimi.net
 http://www.bilimvetekno.com
 https://www.experimentalaircraft.info/articles/aircraft-engine-instruments-1.php
 https://tr.wikipedia.org/wiki/Uçuş_kompüteri
 http://www.gumuskaplanlar.org/wp/
 http://www.havaciyiz.com/Anilar23.htm
 http://www.pilotpazar.com/main/e6b_flight_computer-150-22-3.html
 https://www.mtu.de/maintenance/customized-solutions-for-aero-engines/serviceplus/engine-trend-monitoring/
 https://www.duncanaviation.aero/intelligence/2020/March/using-engine-condition-trend-monitoring-as-a-standard
 http://www.tayyareci.com/akademi/ucusgos1.asp
 https://tr.wikipedia.org/wiki/VOR
 http://www.tayyareci.com/akademi/motgos.asp
 http://www.tayyareci.com/akademi/digergos.asp
 https://tr.wikipedia.org/wiki/VOR
 https://www.turkcebilgi.com/hız_göstergesi
 https://web.archive.org/web/20170802164129/http://www.airquiz.com/explain/turnandangleofbank.htm
 https://tr.wikipedia.org/wiki/DME
 https://en.wikipedia.org/wiki/Autopilot#Control_Wheel_Steering
 KAYNAKÇA
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Otomatik_pilot
• https://www.flight-mechanic.com/radio-navigation-automatic-direction-finder-adf-and-radio-magnetic-indicator-rmi/
• https://www.flypgs.com/seyahat-sozlugu/otomatik-pilot