Bölüm 2

Finansal Analiz
• Muhasebe: Karar
vermenin dayanağı:
Ne durumdayız?
• İşletmelerin finansal
durum analizi
• Karar vermede
kullanılan kritik
oranlar

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 1

 Muhasebe – İş Dünyasının Dili

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 2

 Finansal Tablolar

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 3

 Neden Mühendisler Finansal Tabloları
Anlamak Zorundadırlar?

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 4

 Muhasebe Denklemi

Borçlar
Varlıklar

Öz Sermaye

Varlıklar = Borçlar + Öz sermaye

(Assets = Liabilities + Owner’s equity)
MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 5
 Bilanço – Dell Computer Co.
28.Oca.00 29.Oca.99 Change Percent
Dönen Varlıklar
Kasa $3.809 $1.726 $2.803 121%
Kısa-dönem yatırımlar 323 923 (600) -65%
Kısa-dönem alacaklar 2.608 2.094 514 25%
Stok 391 273 118 43%
Diğer 550 791 (241) -30%
Toplam dönen varlıklar 7.681 5.807 1.874 32%
Property, plant, and equipment, net 765 523 242 46%
Long-term investments 1.048 532 516 97%
Equity securities and other
investments 1.673 --- 1.673
Goodwill and others 304 15 289 1927%
Total assets $11.471 $6.877 $4.594 67%

LIABILITIES AND STOCKHOLDERS' EQUITY

Current liabilities:
Accounts payable $3.538 $2.397 $1.141 48%
Accrued and other 1.654 1.298 356 27%
Total current liabilities 5.192 3.695 1.497 41%
Long-term debt 508 512 (4) -1%
Other 463 349 114 33%
Total liabilities 6.163 4.556 1.607 35%
Stockholders' equity:
Preferred stock --- ---
Common stock and capital
in excess of $0.01 per value 3.583 1.781 1.802 101%
Retained earnings 1.260 606 654 108%
Other 465 (66) 531
Total stockholders' equity 5.308 2.321 2.987 129%
Total liabilities and
stockholders' equity $11.471 $6.877 $4.594 67%

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 6

 Gelir Tablosu – Dell Computer Co.
(in millions, except per share amount) Fiscal Year Ended
28-Jan-00 29-Jan-99
Net revenue $25,265 $18,243
Cost of revenue 20,047 14,137
Gross margin 5,218 4,106
Operating expenses:
Selling, general and administrative 2,387 1,788
Research, development, and engineering 568 272
Total operating expenses 2,955 2,060
Operating income 2,263 2,046
Other income 188 38
Income before income taxes 2,451 2,084
Provision for income taxes 785 624
Net income $1,666 $1,460
Earnings per common share:
Basic $0.66 $0.58
Diluted $0.61 $0.53
Weighted average shares outstanding:
Basic 2,536 2,531
Diluted 2,728 2,772
Retained Earnings:
Balances at beginning of period 606 607
Net income 1,666 1,460
Repurchase of common stocks (1,012) (1,461)
Balances at end of period $1,260 $606

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 7

 Nakit Akış Tablosu – Dell Computer Co.
Fisca l Ye a r Ende d
(in millions) 28-Ja n-00 29-Ja n-99
Cash flows from operating activities:
Net income $1,666 $1,460
Depreciation and amortization 156 103
Changes in working capital 2,104 873
Net cash provided by operating activities 3,926 2,436

Cash flows from investing activities:

Marketable securities:
Purchase (3,101) (1,938)
Sales 2,319 1,304
Capital expenditures 397 (296)
Net cash used in investing activities (1,183) (930)

Cash flows from financing activities:

Purchase of common stock (1,061) (1,518)
Issuance of common stock under employee plans 289 212
Proceeds from issuance of long-term debt 20 494
Cash received from sale of equity options and other 63
Repayment of borrowings (6)
Net cash used in financing activities (695) (812)

Effect of exchange rate changes on cash 35 (10)

Net increase in cash $2,083 $684

Cash at beginning of period 1,726 1,042

Cash at end of period $3,809 $1,726

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 8

 Nakit Akış Tablosu
Firmanın ne kadar nakit
gelir ürettiğini ve firmanın Fiscal Year Ended
gelirlerinin sağlıklı olup (in millions) 28-Jan-00 29-Jan-99
olmadığını gösterir. Cash flows from operating activities:
Net income $1,666 $1,460
Depreciation and amortization 156 103
Changes in working capital 2,104 873
Net cash provided by operating activities 3,926 2,436

Cash flows from investing activities:

Marketable securities:
Hisse satmak veya Purchase (3,101) (1,938)
Sales 2,319 1,304
hisse, varlık ve sermaye
Capital expenditures 397 (296)
yatırımları almak için Net cash used in investing activities (1,183) (930)
kullanılan nakit.
Cash flows from financing activities:
Purchase of common stock (1,061) (1,518)
Issuance of common stock under employee plans 289 212
Proceeds from issuance of long-term debt 20 494
Cash received from sale of equity options and other 63
Repayment of borrowings (6)
Net cash used in financing activities (695) (812) Dönem
başındaki ve
Diğer kişilere Effect of exchange rate changes on cash 35 (10)
dönem
ödenen nakit – örn: sonundaki net
bankalar veya Net increase in cash $2,083 $684
nakit akışı.
hissederlar
Cash at beginning of period 1,726 1,042
Cash at end of period $3,809 $1,726

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 9

 Finansal Tabloların Özeti - Dell
Balance Sheet--January 28, 2000
Assets
Cash $3,809
Other current assets 3,872
Total current assets 7,681
All other assets 3,790
Total assets 11,471

Liabilities and Stockholders' Equity

Current liabilities 5,192
Other liabilities 971
Total liabilities 6,163
Stockholders' equity:
Common stock 3,583
Retained earnings 1,260
Other equity (465)
Total stockholders' equity 5,308
Total liabilities and stockholders' equity $11,471

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 10

 Özet - devam
Income Statement--Fiscal Year 2000
Net revenue 25,265
Expenses (including income taxes) 23,599
Net income $1,666

Statement of Retained Earnings--Fiscal Year 2000

Beginning retained earnings 606
Net income 1,666
Purchase and retirement of 56 million shares (1,012)
Ending retained earnings $1,260

Statement of Cash Flows--Fiscal Year 2000

Net cash flow from operating activities $3,926
Net cash flow from investing activities (1,183)
Net cash flow from financing activities (695)
Effect of exchange rate change on cash (35)
Beginning cash 1,726
Ending cash $3,804

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 11

 Finansal Oranlar

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 12

 Likidite Oranları
• Bir firmanın kısa vadeli yükümlülüklerini (borçlarını)
karşılamadaki yeteneğini ölçmek için kullanılr.

Cari Oran = Dönen Varlıklar

Kısa Vadeli Borçlar

Kısa vadeli borçları ödeyebilmek için yeterli

miktarda dönen varlık var mıdır? Güvenlik
sınırı nedir?

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 13

 Bilanço
Simsboro Bilgisayar Şirketi
Aktif Pasif
Nakit (Kasa) $175 Tic. Borçlar $115
Tic. Alacaklar 430 Borç Senetleri 115
Stoklar 625 Kısa Vadeli Borçlar $230
Dönen Varlıklar $1,230 Tahviller $600
Sabit Varlıklar $2,500 Öz Kaynaklar
Eksi: Bir. Amortis. (1,200) Hisse Senetleri $300
Net Sabit Varlıklar 1,300 Ödenmiş Sermaye 600
Gelir Tablosu Toplam Varlıklar $2,530 Dağıtılmayan Karlar 800
Simsboro Bilgisayar Şirketi Toplam Özkaynak $1,700
Satışlar $1,450 Toplam Pasif $2,530
Satılan Malların Maliyeti 875
Brüt Kar $575
Faaliyet Giderleri 45
Amortisman Giderleri 200
Net Faaliyet Karı $330
Cari Oran = $1,230
Faiz Giderleri 60 = 5.35x
Faiz Öncesi Net Kar $270 $230
Vergi (40%) 108
Net Kar $162
Ödenecek Kar payı 100
Dağıtılmayan Karlara ek $62
MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 14
 • Bir firmanın kısa vadeli yükümlülüklerini (borçlarını)
karşılamadaki yeteneğini ölçmek için kullanılr.

Dönen Varlıklar - Stoklar

Likit Oran = Kısa Vadeli Borçlar

En az likiditeye sahip olan varlıkları dönen

varlıklar arasından çıkardığımızda firmanın
kısa vadeli borçlarını ödeme yeteneği nasıl
olur?

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 15

 Bilanço
Simsboro Bilgisyar Şirketi
Aktif Pasif
Nakit (Kasa) $175 Tic. Borçlar $115
Tic. Alacaklar 430 Borç Senetleri 115
Stoklar 625 Tahviller
Kısa Vadeli Borçlar $600$230
Dönen Varlıklar $1,230 Tahviller $600
Sabit Varlıklar $2,500 Öz Kaynaklar
Eksi: Bir. Amortis. (1,200) Hisse Senetleri $300
Net Sabit Varlıklar 1,300 Ödenmiş Sermaye 600
Gelir Tablosu Toplam Varlıklar $2,530 Dağıtılmayan Karlar 800
Simsboro Bilgisayar Şirketi Toplam Özkaynak $1,700
Toplam Pasif $2,530
Satışlar $1,450
Satılan Malların Maliyeti 875
Brüt Kar $575
Faaliyet Giderleri 45
Amortisman Giderleri 200
Net Faaliyet Karı $330 $1,230 -$625
Faiz Giderleri 60 Likit Oran = =2.63x
Faiz Öncesi Net Kar $270
$230
Vergi (40%) 108
Net Kar $162
Ödenecek Kar payı 100
Dağıtılmayan
MTY 500 Karlara
– Maliyet Analizi ve Mühendislik ek Bolum2: Finansal
Ekonomisi- $62 Analiz 16
 Borç Yönetimi Oranları

• Firmanın varlıklarını finanse etmek için

kullanılan firma dışı (ortaklardan değil)
kaynakların büyüklüğünü ölçmek için
kullanılır.

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 17

 • Bilanço Kaldıraç Oranları dış kaynaklarla
finanse edilmiş firma varlıklarının yüzdesini
ölçer

Borç Oranı = Toplam Borçlar

Toplam Varlıklar

Firma varlıklarının ne kadarı borçlarla finanse edilmiştir?

$230 + $600
Borç Oranı = = 33%
$2,530
MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 18
 • Faizleri Karşılama Oranları firmanın finansal
kaldıraç (borçlanma) kullanması nedeniyle
ortaya çıkan finansman giderlerini ödeyebilme
yeteneğini ölçer.

Faaliyet Karı
Faizleri Karşılama Oranı =
Faiz Giderleri

Faiz giderlerinin ödenebilmesi için güvenlik

sınırı (marjın) nedir?
$330
Faizleri Karşılama Oranı = = 5.50x
$60
MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 19
 • Firmanın kaynaklarını satışların oluşturulmasında nasıl bir
etkinlikle kullandığına dair temel bir değerlendirme sağlar.

Ticari Alacaklar
Ortalama Tahsil Zamanı = Günlük Satışlar

Firmanın kredili satışlarını müşterilerinden tahsil

etmesi ne kadar zaman alır?

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 20

 Bilanço
Simsboro Bilgisyar Şirketi
Aktif Pasif
Nakit (Kasa) $175 Tic. Borçlar $115
Tic. Alacaklar 430 Borç Senetleri 115
Stoklar 625 Kısa Vadeli Borçlar $230
Dönen Varlıklar $1,230 Tahviller $600
Sabit Varlıklar $2,500 Öz Kaynaklar
Eksi: Bir. Amortis. (1,200) Hisse Senetleri $300
Net Sabit Varlıklar 1,300 Ödenmiş Sermaye 600
Gelir Tablosu Toplam Varlıklar $2,530 Dağıtılmayan Karlar 800
Simsboro Bilgisayar Şirketi Toplam Özkaynak $1,700
Toplam Pasif $2,530
Satışlar $1,450
Satılan Malların Maliyeti 875
Brüt Kar $575
Faaliyet Giderleri 45
Amortisman Giderleri 200
Net Faaliyet Karı $330 $430
Faiz Giderleri 60 OTZ = = 108.24 gün
Faiz Öncesi Net Kar $270
$1,450/365
Vergi (40%) 108
Net Kar $162 Bir
Ödenecek Kar payı 100 Biryıldaki
yıldaki
Dağıtılmayan
MTY 500 Karlara
– Maliyet Analizi ve Mühendislik ek Bolum2: Finansal
Ekonomisi- $62 Analiz gün
günsayısı
sayısı 21
 Satılan Malların Maliyeti
Stok Devir Hızı Oranı = Stoklar

Stok düzeyi Firmanın satışları için

uygunmudur?
$875 = 1.4x
Stok Devir Hızı Oranı = $625

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 22

 Satışlar
Sabit Varlık Devir Hızı = Net Sabit Varlıklar

Firma sabit varlıklarını satışlarının oluşturulmasında ne

kadar etkinlikle kullanmaktadır?

$1,450
Sabit Varlık Devir Hızı = $1,300 = 1.12x

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 23

 Satışlar
Toplam Varlık Devir Hızı = Toplam Varlıklar

Firma tüm varlıklarını satışlarının oluşturulmasında

ne kadar etkinlikle kullanmaktadır?

Toplam Varlık Devir Hızı = $1,450 = 0.57x

$2,530

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 24

 Karlılık Oranları

• Likidite, varlık yönetimi ve borç yönetimi

fonksiyonlarının firmanın karlılığı
üzerindeki toplu etkisini gösteren
oranlardır.

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 25

• Satışlarla İlişkili Karlılık firmanın satış hacmini
faaliyet karlarına dönüştürebilmesindeki
yeteneğini ölçer.

Faaliyet Karı
Faaliyet Karı Marjını =
Satışlar

Firma üretim (faaliyet) maaliyetlerinin düşük

tutulmasında ne kadar etkindir?

Faaliyet Karı Marjını = $330 = 22.8%

$1,450
MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 26
 • Satışlara İlişkili Karlılık firmanın satış hacmini
net kara dönüştürmedeki yeteneğini ölçer.

Net Kar
Net Kar Marjı =
Satışlar

Her bir satiş birimi için net kar miktarı nedir?

Net Kar Marjı = $162 = 11.2%

$1,450
MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 27
 • Yatırıma ilişkin karlılık firmanın kaynaklarını
(yatırımlarını) faaliyet karlarına
dönüştürebilmesindeki yeteneğini ölçer.

Yatırımların Faaliyet Karı

=
(varlıkların) Karlılıgı Toplam Varlıklar

Firmanın varlıkları ile faaliyet karı (finansamn maaliyeti ve

vergiden önce) oluşturma yeteneği nedir?

Yatırımların = $330 = 13.04%

(varlıkların) Karlılıgı $2,530
MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 28
• Yatırıma ilişkin karlılık firmanın kaynaklarını
(yatırımlarını) net kara dönüştürebilmesindeki
yeteneğini ölçer.

Net Kar
Varlıkların Karlılığı=
Toplam Varlıklar

Firmanın elde ettiği karlar ile varlıklarına yatırım

arasındaki ilişki nedir?

Varlıkların Karlılığı= $162 = 6.40%

$2,530
MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 29
 Öz Kaynakların Net Kar
Karlılığı = Öz Kaynak

Firmanın elde ettiği karlar ile firmanın

ortaklarının yatırımı arasındaki ilişki nedir?

Öz Kaynakların $162 = 9.53%

Karlılığı = $1,700

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 30

 Piyasa/Trend Oranları

• Firmanın hisse fiyatı, kazançları ve

nominal hisse fiyatları arasındaki ilişkileri
gösterir.

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 31

 Fiyat/Kazanç Oranı

• 1 TL kazanç için yatırımcıların

ödeyecekleri yatırım miktarını gösterir.

hisse başına fiyat

P/E ratio=
hisse başına kazanç
$38.50

$0.61
 63.11

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 32

 Piyasa/Nominal Oran
• Yatırımcıların firmayı nasıl değerlendirdiklerini
gösterir. Yüksek bir oran  yatırımcılar, yüksek
yatırım dönüş oranına yatırım yapmaya istekli.
• Aşırı yüksek bir oran hissenin aşırı değerli
(overpriced) olduğu gösterebilir. Bu durumda
firmanın performans beklentileri gerçekleşmediğinde
hisse fiyatında keskin düşüşler olabilir.

Nominal hisse değeri = (toplam özsermaye) / hisse sayısı

= $5308/ 2728= $1.95

Market/book ratio = Hissenin piyasa fiyatı/ nominal hisse değeri

= $38.50 / $1.95 = 19.74 katı

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 33

 Oran Analizini Kimler Kullanır?
Ticari kredi yöneticileri müşterilerinin durumunu
görebilmek için bazı temel oranları kullanabilirler
Menkul kıymet analizcileri farklı menkul
kıymetlerin yatırım değerlerini ölçebilmek için
oran analizinden faydalanabililer
Banka uzmanları kredi taleplerini
değerlendirmede oran analizlerini
gerçekleştirebilirler
Şirket iflaslarının öngörüsünde kullanılabilir

MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz 34