PONOLOHIYA

PONOLOJI
FONETIKS
 FOWN / SPEECH SOUNDS

Ang mga tunog na

ginagamit sa pagsasalita
 FONETIKS

Sangay ng linggwistika na
nakatuon sa pag-aaral ng mga
tunog ng wika at kung paano
binibigkas ang mga ito
 FONETIKS

Nilalayon nitong kilalanin at

ilarawan ang mga tunog sa
isang partikular na wika o sa
mga wika sa pangkalahatan
 FONOLOJI / PONOLOHIYA

Tumutukoy sa makaagham na pag-aaral

tungkol sa mahahalagang tunog na
nagbibigay-kahulugan sa pagsambit ng
salita o nagpapabago sa kahulugan ng
mga salitang halos magkakatulad ang
kaligirang baybay
 PONEMA

Ang makahulugang yunit

ng tunog na ito na
nagpapabago sa
kahulugan ng isang salita
 PERSPEKTIB TUNGKOL
SA FONETIKS

 artikulatori fonetiks
 akustik fonetiks
 perseptwal fonetiks
 ARTIKULATORI FONETIKS

Pinag-aaralan ang pisikal na

mekanismo ng prodaksyon
ng tunog o kung paano
binubuo ng nagsasalita ang
mga tunog
 AKUSTIK FONETIKS

Nakatuon sa pag-aaral ng
transmisyon ng mga tunog
bilang mga alon na nagdadala
ng mga tunog
PERSEPTWAL NA FONETIKS

Tinitingnan kung paano

nauunawaan at nakikilala ng
nakikinig ang mga tunog
 PARAAN PUNTO NG
Tsart ng Ponemang ARTIKULASYON
Segmental na Katinig
NG Panlabi Pangngipin Pangngalangala Pangngalangala Panlalam Impit
ARTIKULASYO (bilabial) ( dental) Panggilagid Matigas Malambot (velar) unan (glottal)
N (palatal) (Larinjal)

Pasara: w.t. p t k ?
Pasara: m.t.
b d g
Pasutsot: w.t.
(Fricative) s h
Pailong: m.t.
(nasal) m n ŋ (ng)
Pagilid: m.t.
(lateral) l
Pangalatal:
m.t. (flap) r
Malapatinig:
m.t. y w
KLASIPIKASYON NG MGA TUNOG

 konsonant / katinig
 vawel / patinig
 glayd
 GLAYD

Tumutukoy sa isang di-silabik na

segment na mabilis na
binibigkas o halos sumasama at
nagiging isa sa sinusundan o
sumusunod sa patinig
 PONEMANG SEGMENTAL

 diptonggo
 klaster
 pares minimal
 ponemang malayang
nagpapalitan
 DIPTONGGO
 aywan
baywang
reyna
kamay
mababaw
 KLASTER

 dyanitor
plantsa
kontrata
partner
nars
istrayp
 PARES MINIMAL
 pala --- bala
 kulay --- gulay
 raw --- daw
 bahay --- batay
 lasa --- lata
 payak --- payat
 lapis --- lapit
 PONEMANG MALAYANG NAGPAPALITAN

 marami --- madami

 marungis --- madungis
 noon --- nuon
 tutoo --- totoo
 lalake --- lalaki
 PONEMANG SUPRASEGMENTAL

 tono
ang pagtaas at pagbaba sa pagbigkas
ng pantig

 diin
ang lakas o bigat ng pagbigkas
 PONEMANG SUPRASEGMENTAL

 haba
ang haba ng bigkas sa pantig

 antala
pansamantalang pagtigil o hinto
sa pagsasalita