Davanın Nedenlerine Politika

Arka Düzleminden Bakış:

Attika Yarımadası’nda,

•politik alandaki gelişmelere rağmen

•arkaik bir uzanışla 4. yy’ a kadar sarkan rasyonellikle
bağdaşmayan dünya görüşü hakim.

2 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

‘mevcut olan her şeyi göreceleşiyor’

Sofistler, geniş kitleleri etki altına alarak yeni bir eğitim

tarzının propagandacıları ve öğretmenleri.

Çoğu elit, soylu çevrelerden gelen öğrencilerini politik

eylemciler, retorikçiler olarak yetiştirmeyi amaçlıyor, bu
yönde belli bir ‘paket bilgi’yle yeteneklerini destekleyecek
yöntemler sunuyorlardı.

Mevcut olan her şeyi göreceleştiriyorlardı.

3 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Değişik tanrı kültlerini, töreleri, ahlak
anlayışlarını, hukuku ve devlet düzenini
inceliyor,

ortak bir Tanrı anlayışının, devlet düzeninin

söz konusu olamayacağını savunarak, bunca
çeşit norm ilke varken, tek bir norma ya da
ilkeye bağlı olunamayacağını
vurguluyorlardı.

4 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Büyüyen iç gerilim

Atina’da bu aşamada eski ile yeni; geleneksel ile

akıl, muhafazakar yurttaşlar ile sofistik düşünce
arasında iç gerilim büyür.

5 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

 Akılcı düşünme

Geleneğin sarsılmaz görünen otoritesi, akılcılığın tehdidi

altına girildiğini hissediyordu.

Bu ilginç mayalanma, dönemin komedilerine malzeme

sunar. Aristophanes’in ‘Bulutlar’ adlı komedisinde Sokrates,
bütün sofistik düşüncenin ve sanatın mostrası olarak
sunulur.

6 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

 Din adamları
Halk meclisi kurarlar
Tanrısal olanı tanımaya çalışmayan, göğün fenomenleri hakkında yorum
yapanlar, bereket tanrıçalarının anlamlarını bilmeyenler, kült ayinlerinin
sırlarını ciddiye almayanlara tanrıtanımazlık ve kafirlik davaları açılması
sıkça yaşanmaya başlanır, bu kişiler Atina’yı terk etmeye zorlanır.

7 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Perikles, endişeye kapılarak arkadaşlarına Atina’yı terk
etmeleri tavsiyesinde bulunur.

Felaketle sonuçlanan Peleponez savaşlarının faturasını

halka çıkartan Atina iktidarı, geleneği karşısına almış
düşünce tarzının temsilcisi her kimse mahkemeye çıkarır.

8 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

 Peleponez savaşlarındaki yenilgi

Peleponez savaşlarındaki yenilginin yarattığı endişe iklimi, iç

politika gerginliklerinin yarattığı korku, belirsizlik, güvensizliktir.

Savaşın beklenmeyen kötü sonuçları, iç kargaşanın baskısı

altında modern düşünce akımlarının, yeni arayışların bir tehlike
olarak algılanması doğal sayılabilir.

Gerek politik gerekse ekonomik restorasyon için geleneklerden

destek alma refleksi ağır basmaktadır.

9 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

SOKRATES

At sineği olma misyonu çerçevesinde, insanları

sorgulamaktadır.

Sokrates, araştırmacı gözlerini nereye çevirirse,

‘kavrayış eksikliği’ ve ‘yanılsama’ görür ve bu
eksiklikten yola çıkar. İnsanlar çelişkilere düşmekten
kutulamamakta, çürük ölçütlere sırt vermektedirler.

10 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

İYİ İNSAN deyişiyle her insanda bulunduğuna
inandığı genel-geçerli, evrensel niteliklerin
(erdem, iyi, ölçülülük vb.) sözcülüğünü yapar.

11 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

 Delfi’de Kahin

Sokrates’in dostu Kairephon, tapınağın kâhinine;

“Sokrates’ten daha bilge birisinin bulunup

bulunmadığını” sorar.

Tapınağın kâhini;

“ Ondan daha bilge birisinin bulunmadığını” söyler.

 
12 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21
Delfi, Antik Yunan’da gelecekten haber veren
bilgeler konseyinin bulunduğu şehir idi. Bu
tartışmada tüm grup üyeleri bir konuda
uzlaşma sağlamadan karar alınmaz.

13 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates, kendi hiçliğinde bilgiyi görmektedir. Sokrates, dünya üzerinde kendisinin ufacık
bir parça olduğunun farkındadır.

Her şeyin bilen kahinlerin gözünde, kendisinin en bilge kişi olduğunu düşünmeleri aslında
onların da ne kadar dar bir düşünce içinde olduğunu göstermektedir.

Demek ki bilgi gelişen bir şeydir. Durağan değildir. Sokrates, bilge kişi ama bilmediğini
iddia ediyor. Bildiğini iddia eden kişiler aslında halka sanal üstünlük kurmaktadır. Bu kişiler,
otoritelerinin sarsılacağından korktuğundan Sokrates’i tehdit olarak görüyor. Çünkü onlar
da bilginin sabit durağan olmadığını biliyor. Ancak Sokrat gibi bilmediğini kabul ederse
otoritelerinin sarsılacağını biliyorlar!
 

14 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

 Sofistlerle mesafe

Sokrates örtük bir ironiyle sofistlerle arasına mesafe koyar. Onlar gibi eğitimci olma
iddiasında bulunmadığını, öğrettikleri için para talep etmediğini söyler.

Sokrates bir yandan Sofistlerin görüşlerine katılarak geleneğin öylece benimsenmesinin

yetmeyeceğini kabul ederken, değerlerin ve geçerli normların yaşadıkları krizi, sofistlerin
mutlaklaştırdıkları bu krizi kabul etmez, yeni sağlam, ahlaki temeller arar.

Aklın ölçüleriyle sınanıp doğrulanabilen normlar var olmalı ve soru cevap tekniği ile bu
normlara varmak mümkün olmalıdır. Retorik (güzel söz söyleme sanatı) eğitim aracı olarak
yeterli değildir. Sofistlerin gerçeği göreceleleştiren, herkesin uyması gereken genel geçer
normlardan kuşku duyan anlayışlarına katılmaz.

15 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

 Dava
Attika hukuk sisteminin önemli zaafları Sokrates’in uzlaşmaz, küstahlık olarak
algılanan tavır ve tutumuyla birleşince ortaya bu sonucun çıkması kaçınılmazdı.

Sokrates’in baş davacısı ordu strateji ustası Anytos siyasal gelişmelerde aktif rol
oynar. Archon (eski Yunan sitelerinde en yüksek devlet memurunun ünvanı) mevkine
atanır. Otuzların tiran yönetimine son verir. Oligarşi yönetiminin sözcüsüdür. Politik
kaygılar gütmektedir.

16 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Kentin tanınmış, ünü kök salmış bir simasını, yetmişindeki bir adamı
mahkemeye çıkartıp ölüm cezası talebiyle yargılar. Krallığın kutsallık
davalarına bakan Meletos ve Lykon da davacıdır. Bu davanın
öngörülen hedefi dönemin zararlı sayılan düşüncelerini merkezden
uzak tutmaktır.

Sokrates’i kafirlik, tanrıtanımazlık ile suçlarlar. Sokrates’i yargılayan

heyet 501 yeminliden oluşur.

17 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Davadan önce arkadaşları onu kaçırmak istemiştir. Sokrates’in
davasında da baştan itibaren herkes O’nu ölüme göndermeyi kafasına
koymamıştır belki de. Bu davanın öngörülen hedefi dönemin zararlı
sayılan düşüncelerini merkezden uzak tutmaktı. Bir sofiste ya da
sofizmin etkisi altında birine karşı açılmış davaların hiç birinin ölüm
cezasıyla son bulmamıştır. Ölümden kurtulabilirdi. Dava henüz restore
edilmiş bir demokrasi rejimine rastlamış ve böylesine utanç verici bir
sonuca varmıştır.
 
Merhamet dilemek, hakimleri yumuşatmak yoluna gitmemiştir. Hakimler
bir duygu zaafı göstermiş, davanın ikinci bölümünde daha önce lehine
oy veren 80 kişi aleyhine oy vermiştir. Sokrates’in dirayeti,
ödünsüzlüğü, hakimleri kendi tarafına çekme konusunda en ufak bir
teşebbüsü olmamıştır. Çocukları mahkemeye getirilmesini red eder.
Böyle bir pratik haklarını kötüye kullanmakla eş anlamlıdır. Kişi hakimi
kanıtlarla ikna etmelidir.
 

18 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Savunma”da birçok yerde Sokrates’in sosyal
çevresine değinilir. Son savunma
konuşmasından biraz önce Sokrates’in bütün
öğrencileri ve yakınları adlarıyla çağrılır.
Amaç, Sokrates’in gençleri yoldan çıkarıp
mahveden biri olmadığını göstermektir.

19 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

 Savunmada,
Kaygılanmayın dostlarım, gömdükleri sadece benim bedenim.
Beni suçlayanlar, neredeyse bana kendimi unutturdular.
Çok iyi bir konuşmacı olduğum söylendi.
İyi bir insanın başına hiçbir kötülük gelemez.
Uzun yıllara yayılmış bir iftira kampanyasının kurbanıyım.
Aristophanes’in oyunu Bulutlar’ın karalama kampanyasında bana
biçilen rol hakikate aykırıdır. Fantezi ürünü bir kimliktir oradaki.
Nefretin üzerimde toplanmasına yol açan; gerçek misyonum, Tanrı’nın
kahine söyledikleridir. Tanrı kahine Sokrates’i en bilge kişi olarak
tanımladığını bildirmiş. Ben, bilgeliğimin sınırlarının bilincinde biri
olarak bu “en bilge” sözünün ne anlama geldiğini anlamak için,
kendini bilge sananların bir şey bilmedikleri halde kendini bilge
sanarken, benim bilgeliğim bir şey bilmediğini bilme anlamındaki
bilgeliktir.
Ölümden çok kötülükten korkmak gereklidir.

 
 
20 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21
Birinci aşamada suçlu bulunan düşünür, ikinci
aşamada nasıl bir ceza takdir edileceğine yönelik
duruşmada kendini savunur. 280 yeminli suçlu,
221 yeminli suçsuz bulmuştur.

21 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

“Savunma” MÖ 4. yy’da Attika ülkesine hakim adalet
anlayışını ve hukuk sistemini tanımamızı sağlıyor.
Attika ülkesinin kalbi Atina sitesi 4. yy da otoritesi
sarsılmakta olan bir merkezin kendini koruma
çabaları var. Geleneksel, kadim kültürel değerler
çerçevesinde kudretini korumaya çalışan bir
iktidarın, düşmanı olarak gördüğü anlayış ve
fikirlerin sembolik temsilcisi olarak seçtiği birini
topluma gözdağı vermek için yok etme girişimi
neredeyse yüzyıllardır başvurulan bir çare gibi
görünmekte.
 
 

22 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Geleneksel Batı Felsefesinin ünlü
düşünürü Sokrates, Peleponez
savaşlarında, Potidaia, Amphipolis,
Delion’da askeri hizmetlerde bulunmuş
savaşmıştır. Bilgeliği yadsır, (elenchus
method, Socratic method, Socratic
debate)
 

23 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

"Hiç bir şey bilmediğinden başka şey bilmediğini" söyleyip
peş peşe sorular soruyor, birlikte kavramların
anlamlandırılmasını sağlayan tanımlar bulmayı amaç
ediniyordu.

Kişinin kendi düşüncelerinin doğruluğunu ve geçerliliğini

sınamak için kendisine de sorular sorması gerektiğiyle ilgili
olarak Socrates, şunları söyledi: ‘Bana inanmayacaksınız
ama, insanlığın en yüksek formu kendisine ve başkalarına
sorular sormaktır’

24 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates kamusal bir dava yüzünden yazılı bir
başvuruya istinaden kendini savunur. Aslında
yerleşik düzeni tehdit eden faaliyetler söz
konusudur. Dine karşı suç işleme davaları takdir
edilebilir, cezası yasalarca önceden belirlenmiş
davalardı. Bu nedenle Meletos Sokrates’in ölüm
cezasına çarptırılmasını isteyebilmiştir (Sürgün,
para cezası da talep edilebilirdi, edilmedi).

25 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Hiçbir şey bilmediği argümanına yasalanan
alçakgönüllü savunması yargıçları rahatsız
eder

İnsanları özgür düşünmeye itiyor,

İnsanları kalıpla olmadan düşünmeye

yönlendiriyor, biat kültürüne karşı!

 
26 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21
Asıl korkulan şey; sorgulayan kafa
yapısı, yeni bir şey getirecek ve eskiye
ihtiyaç kalmayacaktı!

Sorgulama yeni üretimler getirecekti!

Sistemlerin değişmesine neden olacaktı!

27 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

 Kıyaslamalar yapıyor neye göre?

Değer atfedilmiş kişilere nesnelere , cömertlik, adalet

timsallerine

İnsanları korkutan şey: Çevresindeki insanlara, daha menfi

yanı gelişmemiş temiz ruhlara bunları öğrettiği için ve o
insanlar da çevrede bir sistem oluşturmaya başladığı için
rahatsız ediyor.
 

28 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates Diyalogu

Felsefi problemlerin ortaya atılıp tartışıldığı bir söyleşi biçimidir.

 
İnanç ve kanaatlerinin kurbanı olan Sokrates’in hayatı ve ölümü sımsıkı iç içe
geçmiş iki olgudur; böyle olunca da “duruşma” daha o dönemden başlayarak
Sokrates literatürünün tercih edilen, vazgeçilmez kaynağına dönüşmüştür.
Sokrates “yeni tür tanrıları daimonia”ları geleneksel tanrıların yerine
geçirmekle suçlanmaktadır.
İkinci olarak gençler üzerinde yaptığı, yıkıcı, yozlaştırıcı etki iddiasıdır.
Daimonik varlıklar; Sokrates’in duyduğunu ileri sürdüğü iç seslerdir. Gençlerin
yoldan çıkartılması meselesinin neye tekabül ettiğini gösterecek bir veri
bulunmamıştır.
 
 
 

29 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates Kimdir?

 M.Ö 470 yılında Atina da doğmuştur.

 Babası heykeltıraştır.
 Bütün insanlık tarihinde saygın sofist olarak kabul edilmektedir.
 Yaşamı ve düşünceleri ile ilgili bilgiler Aristophanes gibi çağdaş
yazarlar, Platon ve Ksenophon gibi ardıllarının yazdıkları
ve Sokrates’in ölümünden on beş yıl sonra dünyaya gelen
Aristoteles’in dolaylı anlatımlarıyla günümüze ulaşmıştır.
 Ardında hiçbir yazılı kaynak bırakmamıştır.
 M.Ö 399 yılında gençleri yoldan çıkardığı iddiasıyla idam edilmiştir.

30 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Platon Kimdir?

 “Atina’da İ.Ö. 420’de doğan Platon, siyaset üzerinde sistematik olarak eğilen
ilk antik düşünürdür” (akt. Senemoğlu, 2016).
 İdealist felsefenin öncüsüdür.
 İdealar ve duyalar dünyasından bahseder.
 “İdealar dünyası, asıl ger- çek olan bu dünya, tek tek nesnelerin özünü
barındırır. İdealar dünyası hep aynıdır, değişim ve devinim yoktur. Var olmak
için başka bir şeye ihtiyaç duymazlar. Çünkü varoluşları kendilerindendir.
Felsefenin görevi bunun böyle olduğunu ispatlamak veya onu anlamaktır.
Duyu dünyası ise sürekli değişim içinde olan nesnelerin var olduğu ve
meydana gelip yok olan şeylere tanık olunan dünyadır” (Senemoğlu, 2016).

31 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Platon Kimdir?

 Atina Akademi’nin kurucusudur.

 M.Ö 347 yılında ölmüştür.

32 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates’in Savunması

 Sokrates’in ölümünden yaklaşık 15 yıl sonra kaleme alındığı

düşünülmektedir.
 Öğrencisi Platon tarafından kaleme alınmıştır.
 Sokrates’in 500ler Meclisi’ne karşı yaptığı savunmayı anlatır.
 Ayrıca bu savunma Sokrates’in temel felsefesini ortaya koymuştur.
 Sokrates’i Tanrılara inanmamak ve gençleri doğru yoldan çıkarmak
ile suçlamışlardır. Suçlayanlar ise Meletos, Anytos ve Lykon’dur.

33 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates’in Savunması

 “Onlar,iyi tanınacağız, sözümüz geçecek diyen, kalabalık bir gurup

insandır; benim sözüm açılınca, bir ağızdan konuşup karşılarındakini
kandırmayı bildikleri için, öteden beri, ağır karalamalarla
kulaklarımızı doldurdular, gene de dolduruyorlar. Meletos’a,
Anytos’a, Lykon’a bana saldırmak cesaretini veren, işte bu
karalamalardır. Meletos, şairlerin, Anytos, ustalarla politikacıların,
Lykon da konuşmacıların düşmanlıklarına tercüman olmuştur.”
(Sokrates’in Savunması)

34 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates’in Savunması
 Sokrates savunmasında hiçbir şey bilmediğini söylemiştir.
 “Benim bir bilgim varsa, bunun nasıl bir bilgi olduğunu Delphoi Tanrısından
dinleyin. Khairephon’ utanırsınız; çok eski bir arkadaşımdı; sizin de dostunuzdu,
geçen sürgünde o da sizinle birlikteydi, dönerken de birlikte gelmiştiniz.
Khairephon’un huyunu bilirsiniz, kafasına koyduğu şeyi kesinlikle yapardı. Bir
gün Delphoi’ye gitmiş, -lütfen sözümü kesmeyin- benden daha bilgin bir kimse
olup olmadığını tanrıya çekinmeden sormuş; Pytholu Tanrı sözcüsü de benden
daha bilgin bir adam olmadığını söylemiş. Khairephon bugün sağ değil, ama
kardeşi burada, mahkemededir; söylediklerimin doğruluğunu onaylayabilir.”
(Sokrates’in Savunması)
 Sokrates bu olaydan sonra Tanrının dediğini doğrulamak için politikacıyla, şairle
ve ustayla görüşür ve onların hiçbir şey bilmediklerini anlar. Sokrates ise
kendisinin en azından bilmediğini bildiğini anlar ve o meşhur sözü söyler
“Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir.”

35 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates’in Savunması
 Sokrates artık Tanrının dediğini
doğrulamış ve bu felsefeyle hareket
etmiştir.

 Sokrates insanı asıl yok edenin kin

ve kıskançlık olduğunu söyler.

 “Bununla birlikte, üzerime ne

kadar çok kin çekmiş olduğumu
düşünüyorum ve yargılanmam
gerekirse, beni yok edecek olanın
bu olduğunu; Meletos, Anytos
değil, şimdiye kadar birçok iyi
insanın ölümüne neden olmuş,
belki ileride de olacak olan
karalama ve çekememezlik
olduğunu düşünüyorum; çünkü bu
kurbanların sonuncusu her halde
ben olmasam gerek.” (Sokrates’in
Savunması)

36 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates’in Savunması
 Politikacıları eleştirmiştir.
 “Atinalılar, ben politikayla uğraşsaydım, besbelli ki çoktan yok
olurdum ve ne size, ne kendime hiçbir iyilikte bulunamazdım. Canınız
sıkılmasın ama, gerçek şu: Devlette görülen birçok yasa dışı ve haksız
işe karşı doğrulukla savaşarak, size ya da herhangi bir başka kurula
karşı gelen hiç kimse ölümden kurtulamıyor. Evet, ancak hak yolunda
çalışan bir kimsenin, kısa bir zaman olsun yaşayabilmesi için,devlet
adamı değil, yalnızca yurttaş olarak kalması gerekiyor.” (Sokrates’in
Savunması)
 Sokrates savunmasında Meletos’a sorular sorarak doğurtma yöntemini
kullanmıştır. Ve haklılığını ortaya çıkarmıştır. Ancak ilk oylama 30
oy farkıyla aleyhine sonuçlanır.
 Sokrates ceza üzerine yaptığı savunmasında konseye ceza önerisinde
bulunur. Bu durum konseyi kızdırır ve İkinci oylama yine Sokrates’in
aleyhine olur.

37 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates’in Savunması
 “Nasıl şimdiye kadar kimseye kötülük etmemişsem, kendime de elbette
etmeyeceğim;kendimin bir kötülüğe layık olduğumu söylemeyeceğim,
kendim için bir ceza önermeyeceğim. Niçin edeyim? Meletos’un ileri
sürdüğü ölüm cezasından korktuğumdan mı? Ölümün bir iyilik mi
yoksa bir kötülük mü olduğunu önereyim?” (Sokrates’in Savunması)

 Sokrates ölüme çarptırılırken ucunda ölümde olsa doğruluktan asla

vazgeçmeyeceğini belirtir.

38 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates’in Savunması
 “…suçluluk kararından kurtulmak için gereken şeyleri söylemeyi ve
yapmayı kabul etmediğimden dolayı mahkûm edildiğimi
sanıyorsunuz.Hayır; cezalandırılmama neden olan eksiklik,
sözlerimde değil. Sizin istediğiniz gibi;ağlayarak, sızlayarak,
haykırarak, bence bana yakışmayan, fakat başkalarından sürekli
duymaya alıştığınız birçok şeyi söylemememde ve yapmamamdadır.
Fakat ben, tehlikeye düştüğüm zaman, ne böyle aşağılık davranışlara,
alçaklıklara saparım, ne de kendimi böyle savunmadığım için pişman
olurum. Asla! Böyle bir şey yapmaktansa, sizin alıştığınız gibi kendimi
savunmaktansa, kendi alıştığım gibi konuşarak ölmeyi üstün
görürüm.” (Sokrates’in Savunması)

39 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates’in Savunması
 Sokrates haksızlığın ölümden
daha beter olduğunu
vurgulamıştır.
 “Yalnızca, şuna iyice inanın,
yargıçlarım, asıl sorun,
ölümden sakınmak değil,
haksızlıktan sakınmaktır;
çünkü kötülük ölümden daha
hızlı koşar.” (Sokrates’in
Savunması)

40 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates’in Savunması
 Sokrates ölmeden önceki son arzusu şudur: “Çocuklarım büyüdükleri
zaman Atinalılar, erdemden çok zenginliğe ya da benzeri herhangi bir
şeye düşkünlük gösterecek olurlarsa, ben sizinle nasıl uğraşmışsam,
siz de onlarla öyle uğraşın, onları cezalandırın; kendilerine,
kendilerinde olmayan bir değeri verir, önem vermeleri gereken şeye
önem vermez, bir hiç oldukları halde kendilerini bir şey sanırlarsa,
ben sizi nasıl azarlamışsam, siz de onları öyle azarlayın. Bunu
yaparsanız, bana da, oğullarıma da doğru davranmış olursunuz.”
(Sokrates’in Savunması)

 Sokrates’in yaşamına baldıran zehri ile son verilir.

41 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Bir Yöntem Olarak Bilgisizlik
 Sokrates, bilgisizlik tavrını bir
yöntem olarak
benimsemektedir. Onun “Eğer
tek bir şey biliyorsam, o da
hiçbir şey bilmediğimdir.”
şeklindeki paradoksal ifadesi,
kimsenin bir şey bilmediği bir
durumda bilmediğini bilmenin
bilgelik yolunun bir başlangıcı
olduğunu ortaya koyar (Özkan,
2013).

 Bu bilgisizlik ise insanın

kendisini tanımasıdır.

42 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Bir Yöntem Olarak Bilgisizlik
 “Kendini tanı” buyruğunun önemi, insana “gerçekleştirdiğin
eylemlerin referansı kendin olmalısın, bildiğini sağınlıkla bilmelisin,
bilmediğinin farkında olmalısın” uyarısından kaynaklanmaktadır.
Eylemlerimin kaynağı kendim isem, kötülük yapma mazeretim
olamaz. Bu durumda elbette insan bilerek kötülük yapmaz (Özkan,
2013)

43 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Sokrates’in Doğurtma Yöntemi
 “Sokrates bilginin insanda doğuştan olduğunu, bunların
hatırlanmasıyla bilginin elde edileceğini söylüyordu. Bu doğuştan
olan bilgiyi ortaya çıkarabilmek için özel bir çalışma gerekir ki, bu
Sokrates’in yöntemini oluşturur. Onun yöntemi iki bölümden
meydana gelmektedir. 1-İronie (alay) 2-Maieutique (doğurtma)”
(Aydın, 2001)

 Sokrates ironi bölümünde diyalog ile karşısındaki insanın fikirlerinin

yanlışlığını ortaya çıkarıyordu. Ve onunla alay ediyordu.

 Doğurtma bölümünde ise soru-cevap tekniğini kullanarak karşısındaki

insanın doğru sonuca ulaştırıyordu.

44 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21

Kaynakça
 Aydın, M. Zeki (2001).Aktif Öğretim Yöntemlerinden Buldurma (Sokrates)
Yöntemi. CÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı:5, s.55-80

 Özkan, F. (Ekim, 2012).Sokrates’in Entelektüel Ahlakı. Iğdır Üniversitesi

Sosyal Bilimler Dergisi, sayı:4, s.35-53

 Platon (2013). (çeviren: Cüneyt Çetinkaya).Sokrates’in Savunması. Bordo-

Siyah Yayınevi

 Senemoğlu, O ( Güz 2016). Antik Yunan Siyasal Düşünüşünde İnsan Doğası

ve Toplum Anlayışı: Platon ve Aristoteles. İnsan ve İnsan Bilim Kültür Sanat
ve Düşünce Dergisi, sayı:10, s.42-63
 http://www.birazoku.com/sokratesin-savunmasi-platon-eflatun

45 Öğr. Gör. Dr. Pınar KIZILHAN 11.12.21