Gelişim Psikopatolojisi

Karşı Gelme
Öğr.Gör.Ekin Özbey Duygu
 Karşı gelme bozukluğu
• KGB tek başına nadiren görülür.
• Hiperaktivite, kaygı ve duygu durum bozuklukları ile yüksek
düzeyde bağlantılıdır.
• Bu nedenle, KGB teşhisi konanların yaklaşık % 80’i DEHB’lidir ve
DEHB tanısı konanların aşağı yukarı % 60’ında da KGB vardır.

2
 eştanı

• Karşıt Olma-Karşıt Gelme Bozukluğu (KOGB)’ nun

• çocuklarda % 46, ergenlerde % 33, gibi yüksek oranlarda DEHB’ ye
eşlik ettiği bildirilmektedir6.
 KGB ve Özellikleri
• Tanı kriterlerinin ileri sürdüğü gibi, KGB’nin belirgin özellikleri;

 gelişime uygun olmayan davranışlar,

 yüksek düzeyde olumsuzluk içeren davranışlar,
 itaatsizlik,
 özellikle otorite figürlerine yönelmiş düşmanca tavırların ardından
gelen karşı koyma ve meydan okuma davranışlarıdır.
 KGB VE ÖZELLİKLERİ
• Sıkça sinirlenme,
• Sıkça yetişkinlerle tartışma,
• Otorite figürlerinin (yetişkinlerin) kurallarına uymama ya da onların isteklerini yerine
getirmeyi reddetme,
• Kasıtlı olarak karşısındakini kızdırmaya yönelik davranışlar gösterme,
• Kendi hataları için başkalarını suçlama,
• Başkalarınca kolay sinirlendirilme,
• Çoğunlukla sinirli ve gücenmiş olma,
• Kindar ve intikam peşinde olan hareketlerde bulunma görülür(Amerikan Psikiyatri
Derneği, 2000, s.102).
 Dsm 5 ve kgb
• DSM-5’e göre Karşıt Gelme Bozukluğu kriterlerinde değişiklikler yapılmıştır.
• *Kızgın ve Fevri; Münakaşacı ve Karşıt Gelme Davranışları veya Kincilik
kategorilerinden en az 4 semptom içermelidir.
• *Karşıt gelme davranışlarının kardeş/abla/abi dışında en az bir kişi ile meydana
gelmelidir.
• *Okulda,evde,toplum içinde belirgin sorunlara neden olmalıdır
• *Madde kullanımı, depresyon veya bipolar bozukluk gibi farklı bir ruh sağlığı
bozukluğundan kaynaklanmamalıdır
• *En az 6 ay karşıt gelme davranışları gözlenmelidir.
• DSM-5 ‘te Karşıt Gelme Bozukluğu tanısı hem duygusal hem de davranışsal
belirtileri kapsar.
 DSM 5 VE KGB
• Kızgın ve fevri ruh hali:
• Çoğu zaman öfkelenir.
• Çoğu zaman alıngandır ve başkalarınca kolay kızdırılır.
• Çoğu zaman kızgın ve güceniktir.
• Münakaşacı ve Karşıt Gelme Davranışları:
• Otorite figürleri ile sıklıkla tartışır.
• Yetişkinlerin isteklerine ya da kurallarına uymaya çoğu zaman etkin bir biçimde karşı gelir ya da
reddeder.
• Çoğu zaman isteyerek başkalarını kızdıran şeyler yapar
• Kincilik:
• Çoğu zaman kincidir ve intikam almak ister.
 DSM 5 VE KGB

• Bu karşıt gelme davranışlarının çocuğun akranlarında

görülenlerden daha sık gözlemleniyor olması gerekir.
• 5 yaşından büyük çocuklar için 6 ay boyunca her hafta karşıt
gelme davranışların sergilendiği gözlemlenmelidir.
 Kgb ve Etıyolojısı

• KGB’nin gelişimindeki nedensel faktörler;

1. biyolojik faktörler,
2. çocuk yetiştirme ve ailevi faktörler,
3. çocuğun sosyo-bilişsel gelişimi şeklinde üçe ayrılabilir.
 1.Biyolojik faktörler

• ADRENERJİK GENLER: Adrenalin taşıyan hormonal genler

• DHEDS: Erkeklerde testesteron ve kadınlarda enstrojen üreten
kolostrolden üretilen doğal steroid.
• HİDROKSİNDOLEASETİK ASİT: Seroloninin metabolizmadaki
biçimi
 2.Çocuk ve aileye özgü sebepler
• Bu bozukluğa sıklıkla özgüven eksikliği, duygudurum değişikliliği;
uyuşturucu madde, alkol, sigara kullanımı eşlik eder. Bu bozukluk
çoklukla 8 yaştan önce ortaya çıkar. 
• Psikodinamik görüşe göre bu sorunların nedeni, gelişim
dönemlerindeki bağlanma, ayrışma ve ruhsal bağımsızlıkla ilgili
zorluklardır. Bu çocukların anne babalarının en az birinde toplum
karşıtı kişilik bozukluğu, özellikle annede depresyon olmak üzere,
duygudurum bozukluğu, aşırı etkinlik ve dikkat eksikliği görülür.
 2.Çocuk ve aileye özgü sebepler
• Çocukla ilgili faktörler
—Çocuğun mizacı (olumsuz bakış açısı, uyum sorunları, yüksek derecede yenilik arama
arayışı vb. zor bir karaktere sâhip olma durumu);
—Nöropsikolojik yönden hasar ( konuşma, hâfıza, motor koordinasyon sorunları, soyut
düşünme, dikkat, muhakeme ve organizasyon yeteneklerinde sorun olması);
—Erken dönemde davranış sorunları gösteren, zor baş edilir bir çocuk olma;
—Akademik sorunlar (öğrenme güçlüğü, zekâ düzeyinin düşük olması);
—Serotoninerjik sistemde işlev bozukluğu;
—Kafa travmaları, havâle (konvülsiyon) veya diğer nörolojik sorunlar;
—Diğer psikiyatrik hastalıkların mevcudiyeti (dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu,
posttravmatik stres bozukluğu, duygudurum bozukluğu, madde sûiistimali).
 2.Çocuk ve aileye özgü sebepler
• Ebeveyne ve âileye dâir sebepler:
—Doğum öncesi ve doğumdaki komplikasyonlar (prematüre ve düşük doğum ağırlıklı doğum, doğum
travmaları);
—Âilede psikopatoloji (antisosyal kişilik, alkolizm vb.) veya suça yönelik davranışların varlığı;
—Âile öyküsünde antisosyal kişilik, madde sûiistimâli, hiperaktivite, duygudurum bozukluğunun varlığı;
—Ebeveyn tutumlarında hatalar (tutarsız disiplin yöntemleri, sert veya fiziksel cezalandırmalar, ihmâlkâr
veya aşırı müdahaleci tutum;
—Âile ilişkilerinin yeterince şefkatli, bağlı, destekleyici ve tutarlı olmaması;
—Evlilik sorunları;
—Geniş ama câhil âile;
—Yoksulluk, işsizlik gibi sosyoekonomik sorunların mevcudiyeti…
Okulla ilişkili sorunlar
—Yetersiz okul ortamı (geniş sınıflar, sık öğretmen değişimi, eğitimcilerin ilgisizliği).
 KGB’YI DEĞERLENDİRME

• Klinisyenler ve diğer uzmanlar tanıyı koyarken tanılayıcı görüşme,

ölçekler ve okuldan elde edilen değerlendirme ve bilgilerden
yararlanmaktadırlar. !konsültasyon
 Kgb’yi değerlendirme
• KGB tanısı yapılırken uzmanlar farklı kaynaklardan yararlanmanın önemine
dikkat çekmektedirler.
• Tanıyı yaparken tanılayıcı görüşmeler, ölçekler ve okuldan elde edilen
bilgilerden, değerlendirme sonuçlarından yararlanılabilir.
• Bu veriler toplanırken farklı ortamlarda, farklı insanları ve olayları içerecek
şekilde çok yönlü hareket edilmelidir.
• Eğer karşı gelme davranışı çocuğun davranışı ve ebeveynin buna tepkisi
arasındaki zayıflıktan kaynaklanıyorsa değerlendirmede çocuk, ebeveyn ve
ortamla ilgili bilgiler de dikkate alınmalıdır (Greene, 2006). 
 Değerlendirmede ne sorulabilir?
• KGB tanılaması yapılırken çocuğun sergilemiş olduğu davranışı
nitelemeye yönelik (DSM kriterlerini düşünün)
• “Davranışın görüldüğü ortamda çocuk dışında kimler vardı?”,
• “Ortamdaki bu davranışı tetikleyen faktörler nelerdi?”,
• “Çocuk bu davranışı sergilediğinde ne yapıyordu?” bu gibi çeşitli
sorular sorulabilir.
 KGB’Yİ DEĞERLENDİRME
• KGB’nin değerlendirmesini tamamlamak için çocuğun gelişimi, okul ve tedavi
geçmişiyle ilgili bilgiler toplanmalıdır.
• Gelişimsel bilgiler

 erken mizaç (early temperament),

 bağlanma geçmişi (attachment history),
 aile geçmişi (family history),
 travma geçmişi (trauma history) gibi bilgilerin üzerinde durulmalıdır (Austin ve
Sciarra, 2015).
 KGB VE TEDAVİSİ

Öncelikle ?
 Kgb ve Tedavisi
• Karşı gelme-karşıt olma bozukluğu olanların tedavisi için, davranım bozukluğu
(saldırganlık ve şiddete yönelme) görülen çocuklara uygulanan eğitim
programları önerilir.
• Bu program, ergenlik öncesinde daha etkilidir.
• Söz konusu programın uygulanışı sırasında anne babadan, çocuğun olumlu ve istenilen
davranışlarını ödüllendirmesi; istenmeyenleri de görmezlikten gelmesi ya da olumsuz
davranışı gördüğünde çocuğu, içinde bulunduğu ortamdan uzaklaştırması istenir.
• Anne babaya, hedeflenen davranışları geliştirerek, bunların süreç içindeki sıklığını ve
şiddetini derecelendirme yöntemi öğretilir, ardından klinik görüşmelerde bu
derecelendirmeler incelenir.
• Bu bozukluğa başka bir ruhsal bozukluk eşlik etmediği sürece ilaç tedavisine
başvurulmaz.
 Kgb ve tedavisi
• Ebeveynler hangi tutum ve davranışların çocuğun karşı gelme davranışına
neden olduğunu tespit etmeli, bu tutum ve davranışlardan kaçınmalıdır.
• Ev içinde hangi olayların, hangi durumların çocukta olumsuz duygu,
düşünce ve davranışlara neden olduğu gözlenmeli.
• Davranışlarından dolayı onu eleştirmemeli, azarlamamalı, sabırlı olmalı.
• Çocuğunuzun öfkeli, saldırgan davranışlar sergilemesi sonucu istediklerini
elde etmesine izin vermemeli. İsteklerini bu şekilde elde etmesi çocuğun bu
davranışı isteklerini elde etmede bir araç olarak kullanmasına yol açacaktır
• Tedavisi çok yönlü olup, psikoterapi, okul ve âile danışmanlığı
programlarıyla ev, okul ve bireysel olarak da çocuğun dinamiklerine
el atılması esastır.
Önde gelen belirtinin veya eşlik eden diğer psikiyatrik hastalıkların
niteliğine göre ilâç tedavisinin eklenmesi sorunlu davranışların
yumuşamasında rol oynayabilir.
Haftaya görüşmek üzere…