PANITIKAN SA

REHIYON 3
 Lalawigan
• Pampanga
• Bulacan
• Bataan
• Nueva Ecija
• Tarlac
• Zambales
 Etno-Linggwistiko
• Tagalog
• Ilokano
• Kapampangan
• Pangasinense
 Panitikan ng
Kapampangan
 Awiting Bayan
• Basulto- ito’y naglalaman ng mga
matatalinhagang salita na pangkaraniwang
ginagamit sa pagpastol ng mga kambing, baka,
kalabaw, at iba pang mga hayop.
• Goso- tumutukoy sa moralistikong aspekto ng
kanilang kalinangan. Ito ay may tiyak na aral
at inaawit sa saliw sa gitara, biyolin, at
tamburin tuwing Araw ng mga Patay.
 Awiting Bayan
• Pamuri- nag-uugat sa salitang “puri” at
inihahanay sa isang uri ng awit ng pag-ibig ng
mga Kapampangan.
• Pang-Obra- nagpapakita ng pagpapahalaga sa
mga gawain ng mga Kapampangan.
• Paninta- awit bilang pagpaparangal ng mga
Kapampangan sa isang hayop, bagay, lugar, o
tao na kanilang labis na pinapahalagahan.
Ipinalalagay din itong isang awit ng pag-ibig.
 Awiting Bayan
• Sapataya- awiting nag-uugnay sa mga
kapampangan sa kanilang paniniwalang
politikal. May himig ito ng pangangatwiran o
pagtatalo habang sinasaliwan ng isang sayaw sa
saliw ng kastanyente.
• Diparan- naglalaman ng mga salawikain at
kasabihan ng mga kapampangan. Ang kanilang
paksa ay hango sa katotohanan na kanilang
naranasan sa buhay.
 Dula
• Karagatan- inihahayag sa paraang patula ang
pagsasadula ng kanilang karagatan. Ito ay nag-
ugat sa isang kasaysayan ng isang prinsesa na
sadyang naghulog ng singsing sa dagat upang
mapakasal sa katipang mahirap na maninisid ng
perlas.
• Duplo- ito’y nilalaro rin sa lamayan ng mga
patay kung saan nagpapaligsahan ang mga
kalahok sa laro sa kanilang husay sa pagtula.
 Dula
• Kumidya- laging hango sa pag-iibigan ng
isang prinsipe at prinsesa. Ang labanan ng mga
Kristiyano at muslimang binibigyan ng
mahahalagang bigat dito at laging nagtatapos
sa pagtatagumpay ng mga Kristiyano at
pagbibinyag ng mga muslim sa Kristiyano.
• Padre Anselmo Jorge Fajardo- pinakatanyag
na manunulat ng kumidya.
 Dula
• Gonzalo de Condova- tungkol ito
sa pakikipagsapalaran ni Kapitan
Gonzalo at ng kanyang pag-ibig
kay prinsesa Zulema na anak ng
isang sultan.
 Dula
• Zarzuela- mula sa zarzuela ng mga Kastila na
nag-uugat sa lugar kung saan ito ang unang
itinanghal sa Espanya, ang Zarzuela de la
Provincia de Guenco.
• Ang “Alang Dios” na sinulat ni Juan
Crisostomo Sotto ang pinakapaboritong
panoorin ng mga Kapampangan.
 Dula
• Ang mga pangalang Aurelio
Tolentino, Mariano Proceso
Pabalan Biron, Crisostomo Sotto
at Felix Galura ay mga tanyag sa
larangan ng zarzuela.
 Akdang Panrelihiyon
• Pasion- isang akdang panrelihiyon na
naglalaman ng buhay at pagpapakasakit ni
Hesukristo.
• Cornelio A. Panbalan Biron- kilalang
manunulat ng pasion.
• Cenakulo- isa pang paraan ng pagpapahayag
ng akdang ito. Pagsasabuhay ng paghihirap ni
Kristo hanggang sa kanyang kamatayan.
 Akdang Panrelihiyon
• Ang Crissotan at ang Ligligan Katawasan ay isang uri
ng tulang nagtatalo ng mga kapampangan.
• Dito nag-uugat ang “crissotan” ng mga
kapampangan.
• Ang “crissotan” ay hango sa pangalan ni Crisostomo
Sotto
• Ito ay isang pagtatalong patula na katulad ng
balagtasan.
 Akdang Panrelihiyon
• Nobela- ang mga mahuhusay at kilalang
manunulat ng nobelang Kapampangan ay
sina Aurelio Tolentino (Ing Buok Ester) at
Juan Crisostomo Sotto (Lidia)