Mục tiêu buổi tập huấn

Nâng cao năng lực sản xuất và kết nối thị

trường thông qua:
• Hiểu khái niệm chuỗi giá trị
• Hiểu các mối liên kết ngang/dọc trong sản
xuất

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

 Kết cấu bài giảng
Bài 1: Khái niệm chuỗi giá trị
Bài 2: Liên kết trong chuỗi giá trị
lúa gạo

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

Bài 1: Khái niệm chuỗi giá trị
HOẠT ĐỘNG 1: CON ĐƯỜNG LÚA GẠO

CÔNG ĐOẠN CÔNG ĐOẠN CÔNG ĐOẠN

Gạo của bạn đã đi đến đâu?

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

KHÁI NIỆM VỀ CHUỖI GIÁ TRỊ
Một chuỗi các hoạt động của các bên để mang đến
một sản phẩm hoặc dịch vụ từ giai đoạn sản xuất,
chế biến đến tiêu dùng. Dọc theo chuỗi này giá trị
sản phẩm cũng tăng lên.
Sản phẩm lúa gạo

Sản phẩm lúa gạo

Tiền
CÁC THÀNH PHẦN CỦA CHUỖI GIÁ TRỊ

 Các bên tham gia

 Các sản phẩm chính
được tạo ra
 Giá trị gia tăng tạo ra ở
từng công đoạn

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

CÁC BÊN THAM GIA CHUỖI GIÁ TRỊ

Người cung Nhà máy chế

Nông dân Thương lái
cấp đầu vào biến xay sát

Công ty
thương
mại

Người tiêu dùng Nhà nhập

Xuất khẩu
nước ngoài khẩu

Người tiêu dùng

Bán lẻ Bán buôn
trong nước
CÁC SẢN PHẨM LÚA GẠO

Thóc
Gạo trắng
Thương
Bao bì hiệu

SP chế
biến sâu

10000 25000 50000 1 tỷ

5000
đồng/kg đồng/kg đồng/lít đồng
đồng/kg

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

 GIÁ TRỊ ĐƯỢC QUYẾT ĐỊNH BỞI
SẢN PHẨM TOÀN CHUỖI

GẠO SẠCH GẠO BẨN

Có mùi thơm tự nhiên Mùi thơm nồng, khi nấu lên
Nấu cơm mùi thơm nhẹ thì không còn mùi thơm nữa

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

 HOẠT ĐỘNG 2: VẼ SƠ ĐỒ CHUỖI GẠO

Ai làm Ai làm Ai làm

CÔNG ĐOẠN CÔNG ĐOẠN CÔNG ĐOẠN

Hoạt động Hoạt động Hoạt động

GTGT thể GTGT thể GTGT thể

hiện ở đâu hiện ở đâu hiện ở đâu

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

SƠ ĐỒ CHUỖI GIÁ TRỊ LÚA GẠO
Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

Đầu vào Thương Doanh Doanh

Người
Giống, Lái, nghiệp nghiệp Xuất
nông xay xát,
phân, HTX thương khẩu
thuốc dân lau bóng mại

Siêu thị Người

tiêu
Nhà bán Nhà bán dùng
buôn lẻ

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

 HOẠT ĐỘNG 3: AI HỖ TRỢ CHUỖI GIÁ TRỊ

Đầu vào Thương Doanh Doanh

Người
Giống, Lái, nghiệp nghiệp Xuất
nông xay xát,
phân, HTX thương khẩu
thuốc dân lau bóng mại

Siêu thị Người

tiêu
Nhà bán Nhà bán dùng
buôn lẻ

Nhà khoa học Tổ chức

Nhà nước Ngân hàng Công ty bảo
quốc tế
hiểm
DVC: Khuyến
nông, XTTM Bảo hiểm Tài chính
Giống, kỹ
Tín dụng nông Hỗ trợ kỹ
Chính sách thuật
nghiệp thuật
Thông tin
CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH THÀNH
CÔNG CỦA CHUỖI GIÁ TRỊ
• Đáp ứng được nhu cầu thị trường, người tiêu dùng
truy suất được nguồn gốc sản phẩm
• Chuỗi giá trị minh bạch, chia sẻ lợi nhuận trong chuỗi
giữa người dân và các bên phải công bằng
• Chuỗi giá trị được rút ngắn với ít bên tham gia để
tăng lợi nhuận cho người nông dân
Bài 2: Liên kết trong chuỗi giá trị lúa gạo

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

LIÊN KẾT NGANG
Nông dân
Khái niệm:
Liên kết giữa các thành viên ở cùng 1 cấp trong chuỗi sản
xuất,  nông  dân  liên  kết trong những câu lạc bộ, tổ hợp
tác, hợp tác xã..., hiệp hội nông dân tỉnh, liên minh hợp
tác xã.
Lợi ích:
Qui mô sản xuất lớn hơn, chất lượng sản phẩm đồng
nhất, chi phí đầu vào thấp hơn do được hợp đồng trực
tiếp với công ty cung cấp nguyên liệu với số lượng lớn, có
chiết khấu cao, được công ty chế biến tư vấn và hỗ trợ kỹ
thuật cũng như bao tiêu sản phẩm đầu ra, được cung cấp
thông tin kịp thời, đáp ứng yêu cầu và chất lượng của thị
trường.
Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL
ĐIỂM MẠNH, ĐIỂM YẾU CỦA CÁC HÌNH THỨC
LIÊN KẾT NGANG
Loại hình Điểm mạnh Điểm yếu
Tổ hợp tác, - Tổ chức bộ máy và - Không có tư cách pháp nhân,
câu lạc bộ quản lý đơn giản khó ký được hợp động quy mô
- Thủ tục thành lập đơn lớn và đảm bảo chất lượng
giản

Hợp tác xã - Có tư cách pháp nhân - Thủ tục thành lập phức tạp
- Được hưởng nhiều - Tổ chức bộ máy và quản lý
chính sách ưu đãi phức tạp do số lượng xã viên
đông

Hiệp hội - Có tư cách pháp nhân - Thủ thành lập rất phức tạp
- Có sức mạnh về vận - Tổ chức rất bộ máy rất phức
động chính sách tạp

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

LIÊN KẾT DỌC
Người mua Hợp tác xã Nông dân
Khái niệm:
Liên kết giữa hai hay nhiều bên tham gia chuỗi giá trị thông
qua các hợp đồng nông sản được đảm bảo bởi pháp luật,
như liên kết giữa nhà cung cấp đầu vào với người sản
xuất, liên kết giữa nhà sản xuất nguyên liệu với công ty
chế biến.
Lợi ích: Qui mô sản xuất lớn hơn, chất lượng sản phẩm
đồng nhất, chi phí đầu vào thấp hơn do được hợp đồng
trực tiếp với công ty cung cấp nguyên liệu với số lượng
lớn, có chiết khấu cao, được công ty chế biến tư vấn và hỗ
trợ kỹ thuật cũng như bao tiêu sản phẩm đầu ra, được
cung cấp thông tin kịp thời, đáp ứng yêu cầu và chất lượng
của thị trường
Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL
 ĐIỂM MẠNH, ĐIỂM YẾU
CỦA CÁC LOẠI LIÊN KẾT DỌC
Mô hình Điểm mạnh Điểm yếu
Mô hình 4+1:
Nông dân tự lo về đầu vào (phân bón, Nông dân không bị Trong nhiều trường
thuốc BVTV, tín dụng), đất đai, lao phụ thuộc vào doanh hợp nông dân không
động, và quy trình sản xuất cam kết nghiệp đảm bảo đúng quy
bán sản phẩm cho doanh nghiệp. trình sản xuất,
doanh nghiệp dễ
phá vỡ hợp đồng
Mô hình 2+3 và 3+2:
Doanh nghiệp cung cấp đầu vào (phân Doanh nghiệp và Nông dân bị phụ
bón, thuốc BVTV, tín dụng), quy trình nông dân liên kết thuộc nhiều vào
sản xuất và thu mua sản phẩm, nông chặt chẽ, ít phá hợp doanh nghiệp
dân lo đất đai, lao động. đồng, đảm bảo quy
trình.
LIÊN KẾT NHIỀU NHÀ
Khái niệm: để phát triển bền vững chuỗi sản phẩm thì
ngoài liên kết ngang và liên kết dọc còn có sự hỗ trợ từ bên
ngoài về kỹ thuật từ các Viện, Trường, cán bộ khuyến
nông, công ty cung ứng vật tư đầu vào, công ty chế biến
về  xúc  tiến  thương  mại, kiểm soát thị trường và chất
lượng; hoặc ngân hàng hỗ trợ về vỗn cho cho toàn chuỗi,
chính sách từ chính quyền địa phương các cấp,…
Lợi ích: giúp chuỗi phát triển ở bền vững ở quy mô lớn, do
giải quyết kịp thời và hiệu quả các vấn đề phát sinh từ bên
ngoài và các điểm yếu bên trong chuỗi

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

QUYỀN LỢI VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA NÔNG DÂN
KHI THAM GIA CHUỖI LIÊN KẾT
Liên kết ngang:
- Tại các HTX: xã viên tham gia dưới dạng góp vốn và
được trả dựa trên lợi nhuận kinh doanh hàng năm
dựa trên sự tự nguyện, chia sẻ lợi ích và rủi ro, được
hưởng các dịch vụ do HTX cung cấp

Liên kết dọc:

- Tuân thủ các quy trình sản xuất và yêu cầu sản
phẩm do doanh nghiệp đưa ra
- Không phá vỡ hợp đồng khi giá thị trường thay đổi
Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL
 MÔ HÌNH LIÊN KẾT THÀNH CÔNG 1:
CÂY XOÀI NHÀ TÔI Ở ĐỒNG THÁP

Bán
trước
cho
Hà Nội

Nông dân Khách hàng

có tiền ứng có quả ăn
trước 3 sạch, ngon
triệu/cây

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

 MÔ HÌNH LIÊN KẾT THÀNH CÔNG 2:
LÚA SẠCH Ở ĐỒNG THÁP

Bí thư Tỉnh ủy Đồng

Gạo Tâm Việt bán ra TP Tháp: Lê Minh Hoan
Hồ Chí Minh, Đà Nẵng,
Võ Văn Tiếng khởi nghiệp trồng lúa sạch
Hà Nội. Trả tiền trước
28.000 đồng/kg, mua trả
ngay 32.000 đồng/kg.

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL Giám đốc công ty Cỏ May 
Phạm Minh Thiện,
 MÔ HÌNH LIÊN KẾT THÀNH
CÔNG 3: CÔNG TY LỘC TRỜI

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

 MÔ HÌNH LIÊN KẾT THÀNH
CÔNG 3: CÔNG TY LỘC TRỜI
Ký hợp đồng cung cấp giống, phân Chuyển giao quy
trình, kiểm soát quá Hỗ trợ vận chuyển
bón, thuốc BVTV – nợ không lãi
trình canh tác Hỗ trợ thu hoạch về nhà máy
120 ngày

  


   

Sấy miễn phí Gửi kho miễn Chủ động: Nông dân bán lúa
phí 30 ngày - Giá bán
- Thời điểm bán
Chủ động nguồn gạo nguyên liệu,
xác định được giá thành, truy xuất
nguồn gốc
Hình thành mối
liên kết
“nông dân nhỏ
- cánh đồng Kinh doanh nội
Xuất khẩu gạo
lớn” có thương hiệu
địa gạo có
thương hiệu
 MÔ HÌNH THÀNH CÔNG 4:
HTX SU SU CÔNG THÀNH, LÂM ĐỒNG
• HTX Su Su Công Thành liên kết nông dân
trồng rau sạch, trang bị nhà sơ chế hiện đại
theo chuẩn chứng nhận quản lý thực phẩm
an toàn cho lĩnh vực sơ chế rau tươi…
• HTX gồm 10 xã viên nòng cốt là thành phần
chính trong hội đồng quản trị là những người
đóng góp vốn chính để xây dựng các hạ tầng
cơ bản và phụ trách các dịch vụ chính, và 300
xã viên.
• Sản xuất 27 loại rau, mỗi ngày, HTX Su Su
Công Thành xuất bán ra thị trường 10 tấn
rau.

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

 MÔ HÌNH THÀNH CÔNG 5: HTX BÒ SỮA
EVERGROWTH Ở SÓC TRĂNG
• Xã viên được hỗ trợ: Gieo tinh nhân tạo cải thiện chất lượng con giống;
khám và điều trị các bệnh trên bò sữa; hướng dẫn kỹ thuật trồng cỏ, các
giống cỏ; hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi bò từng giai đoạn; cung cấp thức ăn
tinh, thuốc thú y; cung cấp máy vắt sữa, máy cắt cỏ,…
• Toàn bộ sữa tươi của thành viên được thu mua thông qua hệ thống do HTX
đầu tư xây dựng và giao bán cho nhà máy sữa. Hiện tại HTX có 90 Tổ hợp tác
trên địa bàn huyện Trần Đề, Mỹ Tú, Châu Thành, TP. Sóc Trăng. Hội đồng
quản trị, Ban kiểm soát, nhân viên HTX luôn sắp xếp lịch để mỗi tháng trao
đổi thông tin hoạt động cụ thể về thuận lợi, khó khăn, giải pháp và nắm bắt
những tâm tư, nguyện vọng của xã viên.
• Sau 14 năm hoạt động, HTX đã giải quyết công ăn việc làm của hơn 2.000 hộ
xã viên tương đương hơn 10.000 nhân khẩu. 

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

 MÔ HÌNH THÀNH CÔNG 6:
HTX TIÊU LÂM SAN Ở ĐỒNG NAI
• HTX thành lập năm 2005, xuất phát điểm với gần 30 nông hộ và hơn
50ha trồng tiêu. Sau hơn một thập kỷ hình thành và phát triển, đến
nay, HTX đã xây dựng được chuỗi liên kết 750 hộ nông dân (nằm
trong 15 THT), với trên 1.000 ha đất sản xuất, cung cấp hàng nghìn
tấn tiêu phục vụ thị trường trong nước và XK mỗi năm.
• HTX cung cấp tiêu giống, dịch vụ bảo vệ thực vật và giám sát
việc thực hiện quy trình sản xuất của xã viên, bao tiêu sản
phẩm của xã viên
• Xuất khẩu (XK) thành công trên 450 tấn hồ tiêu chất lượng cao sang
Đức và Hà Lan (trong hai niên vụ 2014 - 2015 và 2015 - 2016), HTX
Nông nghiệp Lâm San (huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai) trở thành HTX
đầu tiên tại Việt Nam đưa hồ tiêu “chạm ngõ” thị trường châu Âu.

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

 ĐIỀU KIỆN THÀNH CÔNG CỦA LIÊN KẾT CHUỖI GIÁ TRỊ

• Đảm bảo cả liên kết ngang, liên kết dọc và liên kết các nhà cùng
hiệu quả
• Có lãnh đạo tổ chức nông dân liên kết ngang tốt, có trình độ, có
tâm huyết
• Hợp đồng nông sản được nông dân hiểu rõ, và có các cơ chế ràng
buộc để nông dân và doanh nghiệp thực hiện hiệu quả
• Được chính quyền địa phương và các bên quan tâm hỗ trợ, có các
dự án chính sách hỗ trợ tháo gỡ các khó khăn (đất đai, cơ sở hạ
tầng)
• Các sản phẩm có giá trị đặc thù hoặc có quy mô sản xuất tương
đối lớn
• Xây dựng được thương hiệu và các kênh phối thị trường ổn định

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

 TỔNG QUAN CHÍNH SÁCH VỀ LIÊN KẾT CHUỖI GIÁ TRỊ

• Liên kết ngang: Luật HTX 2012, Luật dân sự 2015 (tổ
hợp tác), Nghị định 45/2010 về hiệp hội
• Liên kết dọc: Luật dân sự 2015 về hợp đồng dân sự,
Nghị định 98/2018 về chính sách khuyến khích phát
triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản
phẩm nông nghiệp, Nghị định 57/2018 về chính sách
khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp

Chuỗi giá trị lúa gạo ĐBSCL

Xin cảm ơn!
Đã giành thời gian lắng nghe
và tham gia cùng chúng tôi.

RESEARCH PROGRAM ON
Climate Change,
Agriculture and
Food Security CCAFS