ÇÖZELTİLERDE

ÇÖZÜNMÜŞ MADDE
ORANLARI
SUDE AYSEL 10-C/313
 ÇÖZELTİLERDE ÇÖZÜNMÜŞ MADDE
ORANLARI
◦ Günlük hayatta kullandığımız
gazoz, kolonya, doğal gaz, hava
ve lehim gibi maddeler çözeltilere
örnek verilebilir. Çözeltilerde
çözücü ile çözünenin birbirlerine
miktarca (kütle, hacim vs.) oranı
oldukça önemlidir. Örneğin hasta
bir insana verilen serumda;
içindeki maddelerin karışma
oranı hayati önem taşır..
◦  Bu amaçla çözeltilerde maddelerin karışma oranlarını ya da doğrudan miktarlarını
ifade etmek için derişim kavramı geliştirilmiştir. Derişim, belirli miktar çözücüde ya da
çözeltide bulunan çözünen miktarının bir ölçüsüdür. Derişim, çözeltinin birim hacminde
veya çözücünün birim kütlesinde çözünen madde miktarı olarak da tanımlanabilir.
◦ Çözeltilerde derişim birimi olarak en çok kullanılanlar; molarite, kütlece % derişim,
hacimce % derişim, ppm, molalite ve mol kesri gibi birimlerdir.
 ÇÖZELTİLERDE ÇÖZÜNMÜŞ MADDE ORANLARI
1. Doymuş Çözeltiler: Çözücünün çözebileceği maksimum maddeyi çözdüğü
durumdur. 

2. Aşırı doymuş çözeltiler: Belirli bir sıcaklıkta çözücünün maksimum çözebileceği

madde miktarından daha fazla madde çözmüş çözeltilerdir. Kararsızdırlar. Çözelti oda
sıcaklığına geldiği zaman bir miktar çözünen madde çökerek doygun çözelti haline
gelirler. 
◦ 3. Doymamış çözeltiler: Bir çözücünün çözebileceği maksimum maddeden
daha azını çözdüğü durumdur. Bu tip çözeltilere belli bir miktar daha çözünen
atıldığı taktirde, çözücü eklenen çözüneni de çözebilme kapasitesine sahiptir. 
 ÖRNEK:
◦ A maddesinin 25 °C’deki çözünürlüğü 40
gr/100gr olsun.
Doymuşluk oranı : T/S= 40/100 = 0,40
T:Çözünen kütlesi
S:Çözücü kütlesi
1- 20 gr A maddesi, 50 gr su olsun.
Doymuşluk oranı : T/S= 20/50 = 0,40
1, 25 °C’de doymuş çözelti
2- 120 gr A maddesi, 400 gr su olsun.
Doymuşluk oranı : T/S= 120/400 = 0,30
0,30 < 0,40
2, 25 °C’de doymamış çözelti
3- 52 gr A maddesi, 104 gr su olsun.
Doymuşluk oranı : T/S= 52/104 = 0,50
0,50 > 0,40
3, 25 °C’de aşırı doymuş çözelti
◦ 4. Seyreltik çözelti: Az miktarda çözünen
içeren çözeltilere seyreltik çözelti denir.
Birim hacme düşen çözünen madde
miktarı ne kadar az ise, çözelti o kadar
seyreltiktir. 
5. Derişik çözelti: Çok miktarda çözünen
içeren çözeltilere derişik çözelti denir.
Birim hacme düşen çözünen madde
miktarı ne kadar fazla ise, çözelti o kadar
derişiktir. 
Bir çözeltiye bir miktar çözücü ilave
edildiğinde veya bir miktar çözücü
buharlaştırıldığında, yüzde derişim
değişir. Ancak çözünen madde miktarı
değişmez. 
Yanıt C
Yanıt C
Yanıt E