CHƯƠNG 7A:

MAINTENANCE – BẢO TRÌ

NỘI DUNG

1 Lịch sử bảo trì thế giới

2 Khái niệm, mục tiêu, vai trò

3 Độ tin
cậy
4 Bảo trì PN, bảo trì HH
 1. LỊCH SỬ BẢO TRÌ THẾ
GIỚI
giữ thiết bị luôn hoạt động
ở trạng thái ổn định chứ
không phải sửa chữa khi có Thế hệ thứ ba:
hư hỏng
 đại tu lại thiết bịo
và  Khả năng sẵn sàng cao
hơn
những khoảng thời gian
nhất định.  An toàn hơn

 Chất lượng sản phẩm tốt

hơn
Thế hệ thứ hai:  Không thiệt hại về môi
trường
Thế hệ thứ
 Khả năng sẵn sàng cao
nhất: hơn  Tuổi thọ dài hơn
 Sửa chữa
 Tuổi thọ dài hơn  Sử dụng chi phí bảo trì
khi máy hư hiệu quả hơn
 Chi phí thấp hơn

1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000

 1. LỊCH SỬ BẢO TRÌ THẾ
GIỚI
THAY ĐỔI KỸ THUẬT BẢO
TRÌ
Thế hệ thứ ba:
Những phát triển mới của bảo
 Giámsát tình trạng trì gồm :
 Các công cụ hỗ trợ quyết
 Thiết kế đảmbảo tin cậy định: nghiên cứu rủi ro, phân tích
và khả năng bảo trì dạng
 Nghiên cứu nguy và hậu quả hư hỏng và hệ thống
chuyên gia .
Thế hệ thứ hai: hiểm/rủi ro
 Áp dụng Kỹ thuật bảo trì mới như
hệ thống lập  Máytính nhỏ, nhanh
 Cákếchoạch giám sát tình trạng.
và điều  Thiết kế máy móc quan tâm đến
hành công việc  Phân tích các dạng và tác
động của hý hỏng
độ tin cậy và khả năng dễ bảo trì.
Thế hệ thứ  Một sự nhận thức mới về mặt tô
nhất:  Sửa chữa đại tu  Sửdụng hệ thống chuyên chức công tác bảo trì theo hướng
theo kế hoạch thúc đẩy sự tham gia của mọi
 Sửachữa gia
người, làm việc theo nhóm và
khi máy  Máytínhlớn,  Đàotạo đa kỹ năng và làm tính
hư chậm linh hoạt khi thực hiện -Total
việc nhóm
Productive Maintenance (TPM)
1940 1950 1960 1970 199 20
1980 0 00
 2. KHÁI NIỆM, MỤC TIÊU, VAI
TRÒ

KHÁI NIỆM:
Bảo trỉ là bất kỳ hành động nào
nhằm duy trì các thiết bị không bị
hư hỏng và ở một tình trạng vận
hành đạt yêu cầu về mă ̣t độ tin cậy
và an toàn; và nếu chúng bị hư
hỏng thì phục hồi chúng về tình
trạng này.
 2. KHÁI NIỆM, MỤC TIÊU, VAI
TRÒ
MỤC TIÊU CỦA BẢO TRÌ
Loại bỏ khuyết tật trong Ngăn ngừa sự cố trong quá
tương lai trình vận hành
Ngăn ngừa sự
mòn của chi Đảm bảo an
tiết máy toàn trong quá
trình vận
Năng suất được cải thiện hành
thông qua
Tối đa khả năng sẵn
sàng
Và tối thiểu chi phí Tối đa hiệu suất
Nâng cao hiệu quả
hoạt động
hoạt động
Giảm Giảm thời gian chờ
chi do máy hư
phí
Bảo
trì
 2. KHÁI NIỆM, MỤC TIÊU, VAI
TRÒ
VAI TRÒ CỦA BẢO TRÌ

 Phòng ngừa để tránh cho máy móc bị hỏng.

 Cực đại hóa năng suất.
 Làm cho tuổi thọ của máy lâu hơn nhờ đảm bảo hoạt động
đúng yêu cầu
Nâng chỉ số khả năng sẵn sàng của máy cao nhất và thời
gian ngừng máy ít nhất để chi phí bảo trì nhỏ nhất.
 Tối ưu hóa hiệu suất của máy
Làm cho máy móc vận hành có hiệu quả và ổn định hơn,
chi phí vận hành ít hơn, đồng thời làm ra sản phẩm đạt chất
lượng hơn.
 Tạo ra môi trường làm việc an toàn hơn.
 2. KHÁI NIỆM, MỤC TIÊU, VAI
TRÒ
NHỮNG THÁCH THỨC ĐỐI VỚI BẢO TRÌ
Kỹ thuật càng phát triển, máy móc và thiết bị sẽ càng đa dạng và phức
tạp hơn. Những thách thức chủ yếu đối với những nhà quản lý bảo trì
hiện đại bao gồm:
 Lựa chọn kỹ thuật bảo trì thích hợp nhất.
 Phân biệt các loại quá trình hư hỏng.
Đáp ứng mọi mong đợi của người chủ thiết bị, người sử dụng thiết bị
và của toàn xã hội.
 Thực hiện công tác bảo trì có kết quả nhất.
Hoạt động công tác bảo trì với sự hỗ trợ và hợp tác tích cực của mọi
người có liên quan
Quản lý bảo trì hiện đại là
Giữ cho thiết bị luôn hoạt động ổn định theo lịch trình mà bộ phận
sản xuất đã lên kế hoạch.
Thiết bị phải sẵn sàng hoạt động để tạo ra các sản phẩm đạt chất
lượng.
Nhà quản lý bảo trì và sản xuất phải xác định được chỉ số khả
năng
 3. ĐỘ TIN
CẬYĐộ tin cậy:
Khái niệm
Xác suất của một thiết bị, chi tiết, hệ thống hoạt động theo chức
năng đạt yêu cầu trong khoảng thời gian xác định và dưới một một
điều kiện hoạt động cụ thể
Thước đo hiệu quả hoạt động của một hoă ̣c một hệ thống thiết bị
(chất lượng sản phẩm, khả năng lợi nhuận, năng lực sản xuất) (Hiệu
suất nhà máy)
Là yếu tố quan trọng trong công tác bảo trì bởi vì độ tin cậy của
thiết bị càng thấp thì nhu cầu bảo trì càng cao
 3. ĐỘ TIN
CẬY
Các chỉ tiêu phân tích Độ tin cậy:

Tỷ lệ hư hỏng - Failure Rate (λ%):

Số lần hư hỏng tính cho 1 đvtg (λ):

 3. ĐỘ TIN
Các chỉCẬY
tiêu phân tích Độ tin cậy:
Thời gian trung bình giữa các lần hư hỏng
(Thời gian vận hành an toàn) (MTBF Mean
Time Between Failures) : thời gian bq từ thất bại
này đến thất bại tiếp theo.

 MTTR - Mean Time To Repair: Thời gian hoạt động trung bình giữa
những lần hư hỏng, nếu SP có thể được sử dụng nhiều lần sau khi
phục hồi
 MTTF - Mean Time To Failure : Thời gian hoạt động trung bình đến khi hư
hỏng, nếu SP chỉ được sử dụng một lần rồi bỏ
 3. ĐỘ TIN
Các chỉCẬY
tiêu phân tích Độ tin cậy:
Ví dụ: 20 máy điều hoà được lắp để sử dụng trong
1000 giờ hoạt động, trong thời gian này 1 máy hư
sau 200giờ và 1 máy hư sau 600giờ. Tính MTBF?

Neáu sau 60 ngaøy hoaït ñoäng, tyû leä hoûng laø:

Tyû leä hoûng = (soá löôïng hoûng/giôø ñôn vò) x (24giôø/ngaøy) x (60 ngaøy)
= 0,000106 x 24 x 60 = 0,152 hö hoûng/ 60 ngaøy
 3. ĐỘ TIN
CẬYtrọng của Độ tin cậy:
Tầm quan

Độ tin cậy có một ý nghĩa hết sức quan trọng đối
với các hệ thống lớn như máy bay, phi thuyền, dây
chuyền sản xuất công nghiệp,...

-Để đảm bảo độ tin cậy toàn hệ thống trước hết cần
thiết kế đảm bảo độ tin cậy riêng cho các thành
phần trong hệ thống.

-Độ tin cậy của sản phẩm phải được thể hiện bằng
khả năng sản phẩm hoạt động hoàn hảo trong thời
gian xác định cụ thể
 3. ĐỘ TIN
Độ tin CẬY
cậy hệ thống:

Hệ thống nối tiếp:

Nếu một thiết bị ngừng thì cả hệ thống phải ngừng.

Hệ thống song song:

- Tất cả các thiết bị được lắp song song với nhau, hoạt
động tại cùng một thời điểm.
- Nếu ngừng một trong các thiết bị thì các thiết bị còn lại
vẫn hoạt động được nên tổn thất không nhiều

Hệ thống dự phòng
Một thiết bị đang họat động và “k” thiết bị đang ở chế độ
dự phòng
 3. ĐỘ TIN
Độ tin CẬY
cậy hệ thống “nối tiếp”:

Rs=R1.R2…Rn

MTBFs = 1/ λs

XS trạng thái hỏng của hệ thống: Qs = 1 - Rs

 3. ĐỘ TIN
Độ tin CẬY
cậy hệ thống “nối tiếp”:
Vi du:
Nếu moät heä thoáng coù n=50 boä phaän lieân quan nhau vaø moãi moät
boä phaän coù ñoä tin caäy 99,5% (moãi moät boä phaän seõ hoaït ñoäng döï
kieán laø 99,5% thôøi gian & coùñoä hö hoûng laø 1 – 0,995 = 0,005
töùc 0.5% thôøi gian), thì toaøn boä heä thoáng ñoù seõ coù ñoä tin caäy: Rs
=(99,5%)50 = 77,83%.
Neáu moät heä thoáng hoaëc maùy moùc coù 100 boä phaän lieân quan
nhau vaø moãi moät boä phaän coù ñoä tin caäy 99,5% thì toaøn boä heä
thoáng hoaëc maùy moùc ñoùcoù ñoä tin caäy laø chæ khoaûng 60,57%.
Neáu con soá caùc boä phaän trong moät chuoãi caøng nhieàu (nhö
ñöôïc bieåu hieän qua n=50, n=100, n=200…) thì söï tin caäy cuûa
toaøn boä heä thoáng seõ giaûm xuoáng raát nhanh
 3. ĐỘ TIN
Độ tin CẬY
cậy hệ thống “nối tiếp”:

Ñeå taêng theâm söï tin caäy cuûa caùc heä thoáng, söï dö thöøa (“döï
phoøng” caùc boä phaän) ñöôïc theâm vaøo.
Chaúng haïn, ñoä tin caäy cuûa moät boä phaän laø 0,8 vaø chuùng ta döï
phoøng vôùi moät boä phaän coù ñoä tin caäy laø 0,80. Khi ñoù, keát quaû cuûa
söï tin caäy laø khaû naêng laøm vieäc cuûa boä phaän thöù nhaát coäng vôùi
khaû naêng laøm vieäc cuûa boä phaän döï phoøng nhaân vôùi khaû naêng caàn
thieát cuûa boä phaän döï phoøng (1-0,8=0,2)

Khả Khả Khả

năng + năng LV năng
LV của * của cần
bp1 bp2 thiết
của bp2= 0,96
Kết quả độ tin cậy = 0,8 + 0,8*(1-0,8)
 3. ĐỘ TIN
Độ tin CẬY
cậy hệ thống “nối tiếp”:

Ví duï : Coâng ty Ñieän Töû Bieân Hoaø saûn xuaát coâng taéc phaûn hoài ñieän töû
goàm coù 3 thaønh phaàn ñöôïc caøi ñaët trong daây chuyeàn nhö sau:

R1 R2 R3

0,90 0,80 0,99 Rs

Neáu caùc ñoä tin caäy rieâng leû laø 0,90; 0,80; 0,99 thì ñoä tin caäy cuûa
coâng

taéc phaûn hoài seõ laø: Rs = R1R2R3 = 0,900,800,99 = 0,713 hay 71,3%
 3. ĐỘ TIN
Độ tin CẬY
cậy hệ thống “nối tiếp”:
Ñieän töû Bieân Hoaø lo ngaïi veà coâng taét ñieän töû cuûa hoï chæ coù ñoä tin
caäy laø 0,713. Do vaäy, Coâng ty quyeát ñònh cung caáp theâm toái thieåu hai boä
phaän ñaùng tin caäy R1, R2. Keát quaû ñöôïc theå hieän döôùi ñaây:
R1 R2 R3 Rs
0,90 0,80
| |
0,90  0,80  0,99 = [0,9 + 0,9(1-0,90)] x [0,8 + 0,8(1 - 0,8)] x
0,99
= [0,9 + (0,9)(0,1)] x [0,8 + (0,8)(0,2)] x 0,99
= 0,99 x 0,96 x 0,99 = 0,94
Nhôø söï cung caáp dö theâm 2 boä phaän, Coâng ty ñaõ taêng theâm ñöôïc
söï tin caäy cuûa coâng taét töø 0,713 leân 0,94
 3. ĐỘ TIN
Độ tin CẬY
cậy hệ thống “song song”:

Rps = 1 - Qps
Qps = Q1.Q2…Qn
Qi = (1 – Ri)
 3. ĐỘ TIN
Độ tin CẬY
cậy hệ thống “song song”:

Ví dụ:
Một máy bay có2 động cơ họat động độc lập. Ít nhất một động cơ phải
họat động bình thường để máybay vẫn bay. Độtin cậycủa động cơ 1 và
động cơ 2 lần lượt là 0.99 và 0.97. Tính xác suất của các chuyến bay
thành công của máy bay
Rps = 1-(1-0.99)(1-0.97) = 0.9997
Vậytỷ lệ bay thành công của máybay là 99.97%
 3. ĐỘ TIN
Độ tin CẬY
cậy hệ thống “hỗn hợp”:

Chuyển sang hệ thống nối tiếp tương đương:

Rs
?
4. BẢO TRÌ PHÒNG NGỪA/BẢO TRÌ HƯ
HỎNG
 Định nghĩa: Bảo trì chứa đựng tất cả các hoạt
động bao gồm bảo quản trang thiết bị của một hệ
thống trong trật tự làm việc. Bảo trì thực hiện CV:
 phục hồi (nếu thiết bị có vấn đề, trục trặc, hư hỏng)
 hoặc duy trì (nếu thiết bị đang hoạt động tốt, ổn định).

 Phân loại bảo trì:

 Bảo trì phòng ngừa: thực hiện việc kiểm tra
thường kỳ và bảo quản giữ các thiết bị còn tốt.
 Bảo trì hư hỏng là sửa chữa, nó xảy ra khi thiết
bị hư hỏng và như vậy phải được sửa chữa
khẩn cấp hoặc mức độ ưu tiên thiết yếu.
Kỹ thuật giám sát tình
trạng

-Giám sát tình trạng chủ quan: Thực hiện bằng các giác quan
của con người như: nghe, nhìn, sờ, nếm, ngửi để đánh giá tình
trạng của thiết bị.
- Giám sát tình trạng khách quan: Thông qua việc đo đạc và
giám sát bằng nhiều thiết bị khác nhau, từ những thiết bị đơn giản
cho đến thiết bị chẩn đoán hiện đại nhất
+ Giám sát tình trạng không liên tục
+ Giám sát tình trạng liên tục: Được thực hiện khi thời gian
phát triển hư hỏng quá ngắn. Phương pháp này cần ít người hơn
nhưng thiết bị đắt tiền & bản thân thiết bị cũng cần được bảo trì.

Trong hê ̣ thống bảo trì phòng ngừa dựa trên giám sát tình
trạng thường 70% các hoạt động là chủ quan & 30% là khách
quan, lý do vì có những hư hỏng xảy ra không thể phát hiện bằng
dụng cụ.
4. BẢO TRÌ PHÒNG NGỪA/BẢO TRÌ HƯ
HỎNG
Lợi ích của bảo trì, Bảo trì giúp DN nâng cao:
 năng suất, hiệu suất, tuổi thọ, khả năng sẵn
sàng của máy móc;
 giảm chi phí sản xuất;
 cải thiện chất lượng sản phẩm, thời hạn giao
hàng, doanh thu, lợi nhuận, môi trường làm
việc an toàn và thỏa mãn khách hàng tốt hơn
 4. BẢO TRÌ PHÒNG NGỪA/BẢO TRÌ HƯ
HỎNG
Ứng dụng/So sánh Chi phí hư hỏng và Chi phí bảo trì
Cty cổ phần may Hữu Nghị chuyên sản xuất hàng may
mặc cao cấp xuất khẩu, là khách hàng của công ty cổ
phần máy tính Fujitsu. Nhân viên của Hữu Nghị đã quen
với việc sử dụng hệ thống máy tính của Fujitsu cho việc xử
lý và soạn thảo tài liệu, báo cáo. Sau một năm sử dụng,
hệ thống vi tính hư hỏng được thể hiện dưới đây:
 4. BẢO TRÌ PHÒNG NGỪA/BẢO TRÌ HƯ
HỎNG
Mỗi lần máy tính bị hư hỏng, cty Hữu Nghị mất trung bình
là 6,000,000 VND/máy hỏng về phí tổn dịch vụ. Công ty
Fujitsu đề nghị hợp đồng bảo trì phòng ngừa như sau :

Nếu Hữu Nghị chấp nhận hợp đồng bảo trì thì họ kì vọng
lớn nhất chỉ có 1 hư hỏng / tháng.
Các bước mà công ty Hữu Nghị cần thực hiện để so sánh
chi phí bảo trì hư hỏng và chi phí bảo trì phòng ngừa để
lựa chọn chính sách bảo trì ít tốn kém nhất.
4. BẢO TRÌ PHÒNG NGỪA/BẢO TRÌ HƯ
HỎNG
Bước 1: Tính toán số lượng hư hỏng kỳ
vọng: Số lượng hư hỏng Tần số xuất hiện
0 3/12
1 4/12
2 3/12
3 2/12

Số lượng hư hỏng kỳ vọng: 0*3/12+1*4/12+2*3/12+3*2/12 = 1,333

hư hỏng/tháng

7,100,000
4. BẢO TRÌ PHÒNG NGỪA/BẢO TRÌ HƯ
HỎNG
Bước 4: So sánh và lựa chọn cách có chi phí
thấp hơn
 Chi phí từ việc hư hỏng có hợp đồng bảo trì thấp
hơn chi phí không có có hợp đồng bảo trì.
 Ngoài ra công ty Hữu Nghị còn được bảo trì máy
in miễn phí từ công ty Fujitsu.
Như vậy, công ty Hữu Nghị nên kí hợp đồng bảo trì
với công ty Fujitsu
 4. BẢO TRÌ PHÒNG NGỪA/BẢO TRÌ HƯ
HỎNG
Phòng ngừa hay sửa chữa?

Tình huống:
Một thiết bị được sử dụng trong thời gian 14 tháng với phân bố số hư hỏng n hàng
tháng như sau.

Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
n 0 1 0 2 1 3 4 1 2 2 3 1 0 1

Công ty hiện đang sử dụng bảo trì hư hỏng. Mỗi khi hư hỏng, chi phí sửa chửa trung
bình là 6 triệu đồng. Công ty hiện đang cân nhắc sử dụng phương pháp bảo trì
phòng ngừa, bằng cách kí hợp đồng với 1 đơn vị bảo trì bên ngòai, với chi phí bảo
trì hàng tháng là 5 tr đồng. Sau khi bảo trì phòng ngừa, công ty kỳ vọng số lần hư
hỏng hàng tháng của thiết bị là 0,5.

Theo Anh/chị công ty nên chọn giải pháp nào?

4. BẢO TRÌ PHÒNG NGỪA/BẢO TRÌ HƯ
HỎNG Giải

Tổng số hư hỏng:

n = (1*5)+(2*3)+(3*2)+(4*1) = 21

Trung bình số hư hỏng hàng tháng:

N = 21/14 = 1,5 lần/ tháng

Chi phí bảo trì hư hỏng trung bình hàng tháng:

CPBTHH= 1,5 * 6 = 9 (triệu đồng/tháng)

Chi phí bảo trì phòng ngừa trung bình hàng tháng:

CPBTPN = 0,5 * 6 + 5 = 8 (triệu đồng/tháng).

Vậy công ty nên chuyển sang bảo trì phòng ngừa.

BYE …
BYE