PPPG1123

PENGANTAR
PERUNDANGAN
ISLAM
MAZHAB SHIAH &
MAZHAB YANG
SUDAH LENYAP
BAB 8
Mazhab shiah muncul setelah berlaku pembunuhan
Sayyidina Uthman dan pelantikan Sayyidina Ali sebagai
khalifah

Sayyidina Mu’awiyah tidak bersetuju dengan tindakan

Sayyina Ali yang lewat menuntut bela di atas kematian
Sayyidina Uthman sehingga mencetuskan peperangan
saudara
KEMUNCULAN
Sayyidina Abu Musa al-Ash’ari telah dilantik sebagai
wakil pendamai bagi pihak Sayyidina Ali dan Sayyidina MAZHAB
Amr ibn al-As menjadi wakil Sayyidina Mu’awiyah
SHIAH
Hasil perundingan memutuskan bahawa Sayyidina Ali
menyerahkan jawatan khalifah kepada Sayyidina
Muawiyah & beliau akan menjadi khalifah semula
setelah daripadanya
 Di antara mazhab syiah
yang terkenal ialah:
Namun begitu, golongan • Mazhab Zaidiah
• Mazhab Ja’fariah
syiah akhirnya menjadi
• Mazhab Isma’iliah
kelompok yang berbeza
Pada asalnya, kelompok syiah • Mazhab Kaisaniah
dengan ahli Sunnah dari
merupakan kumpulan yang • Mazhab Deruziah
sudut penentuan jawatan
menyokong dan menzahirkan
khalifah dan
kecintaan kepada Sayidina Ali
sebahagiannya
mengkafirkan di antara
satu sama lain

MAZHAB-MAZHAB SYIAH
 Fiqh mazhab Zaidiah diasaskan
oleh Zaid b. Ali Zain al-Abidin b.
al-Husin b. Ali b. Abi Talib, Abu
al-Husain al-Shahid al-Alawi al-
Hashimi lahir pada tahun
79H/698M
Telah mengetuai pemberontakan
terhadap khalifah Umawiyyah
Hisham b. Abd al-Malik pada
bulan Safar tahun 122H/740M
sehingga beliau terbunuh
MAZHAB ZAIDIAH
Menghasilkan dua buah buku: al-
Tinggal di Kufah dan menjadi
Majmu’ fi al-Fiqh yang
guru kepada Imam Abu Hanifah
merupakan buku fiqh tertua &
yang telah memperakui
Tafsir Gharib al-Quran yang
keilmuannya
belum dicetak
Kelompok syiah ini
berpandangan jawatan imam
layak disandang oleh anaknya Mazhab yang paling hampir
Zaid dan bukan Muhamad al- dengan ahli Sunnah
Baqir seperti yang disokong oleh
kelompok Imamiah
 Mereka berpandagan kata-kata
Mereka berpandangan haram
Fiqh mereka adalah hampir Sayidina Ali adalah hadis jika
sembelihan dan perkahwinan
dengan fiqh mazhab Hanafi tidak berasaskan kepada
dengan ahli kitab
pandangan sendiri

Antara ulama yang terkenal ialah

Berkembang di Tabaristan dan Imam Ahmad b. Yahya al-
telah menubuhkan kerajaan di Murtada yang wafat pada tahun
Yaman 841H & telah mengarang kitab
al-Bahr al-Zakhkhar

PERUNDANGAN &
PERKEMBANGAN MAZHAB
ZAIDIAH
 Ia merupakan kelompok syiah yang terbesar dan mazhab fiqhnya dinisbahkan
kepada Ja’far b. Muhammad al-Baqir b. Ali Zain al-Abidin b. al-Husin b. Ali
b. Abi Talib yang lebih dikenali sebagai Imam Ja’far al-Sadiq
 Aqidah mazhab ini adalah bercanggah dengan agama Islam yang pegang
bahawa rukun iman ditambah dengan mempercayai imam yang mempunyai
kedudukan yang maksum dari dosa dan kelalaian
 Mempercayai 12 orang imam yang bermula dengan Sayidina Ali dan berakhir
dengan Muhammad b. al-Hasan al-’Askari yang dikenali sebagai Imam al-
Mahdi al-Muntazar yang pada hakikatnya telah meninggal dunia pada tahun
329H

MAZHAB JA’FARIAH / IMAMIAH /

ITHNA ASHARIAH
 Ia merupakan kelompok shiah yang terbesar yang berpusat di Iran serta mempunyai pengikut yang
bertebaran di India, Pakistan, Iraq, Lubnan, Syria dll
 Sumber perundangan mereka ialah al-Quran, al-hadith yang diterima dari riwayat oleh ulama mereka
sahaja dan kata-kata para imam
 Penggunaan qiyas adalah dilarang dan hanya para imam dibolehkan untuk berijtihad serta pandangan
mereka dianggap sebagai dasar syariat Islam
 Pandangan mereka yang bertentangan dengan ahli Sunnah:
 Dibolehkan jamak solat antara Zohor & Asar serta Maghrib & Isyak tanpa sebarang uzur
 Mengharuskan nikah mut’ah
 Mengharamkan perkahwinan dengan wanita ahli Kitab
 Talak tidak jatuh kecuali jika ada saksi

PENYEBARAN & PERUNDANGAN MAZHAB

JA’FARIAH / IMAMIAH / ITHNA ASHARIAH
  Ia merupakan kelompok syiah yang sangat
melampau dan memuju-muja imam mereka

MAZHAB  Nama kelompok ini dinisbahkan kepada

Ismail yang merupakan anak kepada Ja’far
al-Sadiq

ISMAILIAH  Ia berbeza dengan Syiah Imamiah yang

berpandagan bahawa imam seterusnya
selepas Ja’far al-Sadiq ialah Musa al-Kazim

ATAU 
dan bukannya Ismail
Mereka mempercayai al-Quran mepunyai
tafsiran batin selain dari tafsiran zahir

BATINIAH  Mereka mempercayai bahawa para imam

mempunyai kedudukan di bawah
kedudukan Allah
  Di sebelah Timur, ia tersebar di
India, Pakistan, Iran dan Asia
Tengah dan di sebelah Barat, ia
PEYEBARAN & tersebar di kawasan teluk Parsi,
Syria dan Afrika Timur
PERUNDANGAN  Pengikut mazhab ini pernah
membentuk kerajaan Fatimiah di
MAZHAB Mesir pada tahun 909H sehingga
1171H
ISMAILIAH  Perundangan mereka kelihatan sama
dengan kelompok Syiah Imamiah
ATAU BATINIAH yang menganggap kata-kata imam
adalah nas syarak serta menolak
ijmak dan qiyas
 Mazhab al-Awza’i

Mazhab al-Thawri

Mazhab al-Layth b. Sa’ad

Mazhab Zahiri

Mazhab al-Tabari

MAZHAB-MAZHAB YANG
TELAH LENYAP
  Pengasasnya: Abu Amr Abd al-Rahman b. Umar b. Ahmad
al-Awza’i al-Dimasyqi al-Syami al-Hamdari yang lahir di
Ba’labakka (Lubnan) pada tahun 88H/706M
 Awza’ ialah nisbah kepada kabilah Awza’ b. Murthid di
Yaman atau nama sebuah kampong di Damsyik
 Diperakui sebagai seorang yang alim dalam fiqh, hadis dan
Qur’an serta berperwatakan waak, zuhud serta kuat
MAZHAB AL- beribadah
 Banyak mengembara ke al-Yamamah, Mekah, Basrah dan
AWZA’I Damsyik bagi tujuan menuntut ilmu dan mengumpul
hadis.
 Menetep di Beirut sehingga wafat pada tahun 157H/733
atau 159H/775M
 Guru-gurunya: ‘Ata’ b. Abi Rabah, Ibn Syihab al-Zuhri,
Ibn Sirin dll
 Tidak cenderung menggunakan pemikiran dan qiyas
 Pengasasnya: Abu Abdillah Sufyan b. Said b. Masruq al-Thawri al-Kufi yang lahir di Kufah
pada tahun 75H/694M atau 77H/696M atau menurut Ibn Khalikan pada tahun 95H/713M atau
96H/714M atau 97H/715M.
 Al-Thawri nisbah kepada kabilah Thawr b. Abd Manat di Mesir
 Beliau alim dalam bidang hadis dan fiqh serta berperwatakan warak dan zuhud
 Mempunyai 600 orang guru di antaranya: Abu Ishaq al-Sabi’i dan al-A’mash
 Di antara muridnya: Ja’far al-Sadiq, Abu Hanifah, al-Awza’i, Malik, Syu’bah dll
 Ingin dilantik sebagai kadi di Kufah oleh al-Mahdi tetapi beliau menolaknya dan lari ke Basrah
sehingga wafat pada tahun 161H/777M
 Tergolong dalam aliran ahl al-hadith dan tidak menggunakan pemikiran dalam perundangan

MAZHAB AL-THAWRI
  Pengasasnya: Abu Harith b. Sa’ad b. Abd.
Rahman al-Fahmi al-Asbahani al-Misri yang
lahir di Qalqasyandah, Mesir pada tahun
94H/712M
Terkenal sebagai ketua alim ulama di Mesir dan

MAZHAB

merupakan rakan Imam Malik di Madinah
kerana sering berbincang dengannya dalam
permasalahan fiqh yang timbul

AL-LAYTH  Beliau telah mengembara ke Negara-Negara

Islam untuk menuntut ilmu seperti Mekah &
Iraq

B. SA’AD Antara guru-guru beliau ialah ‘Ata’, al-Muqbiri,


Nafi’, Qatadah, al-Zuhri dll
 Khalifah al-Mansur telah menawarkan jawatan
gabenor kepadanya tetapi telah ditolaknya
 Wafat di Mesir pada tahun 175H/791M pada
hari Khamis & dikebumikan pada hari Jumaat
 Pengasasnya: Abu Sulaiman Dawud b. Ali b. Khalaf al-Asbahani al-Zahiri al-Baghdadi yang
lahir pada tahun 200H/202H di Kufah & membesar di Baghdad
 al-Asbahani adalah tempat asal beliau di Asbahan
 Terkenal dengan keilmuannya sehingga dikenali sebagai ri’asah al-ilm di Baghdad dan
mempunyai sifat warak, zuhud serta kuat beribadah
 Mempunyai ramai pengikut di Baghdad dan Andalus tetapi merosot pada kurun kelima dan
pupus pada kurun kelapan hijrah
 Wafat pada bulan Ramadan tahun 270H pada usia 70 tahun di Baghdad dan dikuburkan di al-
Shuniziah
 Telah mempelajari mazhab Syafie, Maliki dll serta berguru dengan Ishaq b. Rahawayh dan Abu
Thawr
 Pada peringkat awal merupakan pengikut mazhab Syafie tetapi telah mengasaskan mazhab
sendiri yang menolak qiyas dan pemikiran sebagai sumber perundangan

MAZHAB AL-ZAHIRI
  Pengasasnya: Abu Ja’far Muhammad b. Jarir b.
Yazid b. Kathir b. Ghalib al-Tabari al-Qummi
al-Amili yang lahir pada tahun
220H/224H/225H di Amul, Tabaristan
 Terkenal dengan keilmuannya dalam bidang
fiqh, bahasa, ilmu Quran, politik, sejarah hadis
dll

MAZHAB 


Telah mempelajari fiqh mazhab Syafie, Maliki,
Hanafi dll
Antara gurunya ialah al-Rabi’ b. Sulaiman

AL-TABARI
(Syafie), al-Hasan b. Muhammad al-Za’farani
(Syafie), Yunus b. Abd al-A’la’ dan Abu Muqatil
dll
 Banyak mengembara ke Negara-Negara Islam
dan kembali ke Baghdad serta wafat di sana
pada tahun 310H.
 Mazhabnya tidak dapat bertahan setelah
ketiadaannya sehingga lenyap pada pertengahan
kurun kelima Hijrah