Anayasal Vergileme İlkeleri

AY m. 73
AY m. 2
AY m. 10

1
 AY m. 2
• II. Cumhuriyetin nitelikleri
• Madde 2
• – Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru,
milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde,
insan haklarına saygılı, Atatürk
milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen
temel ilkelere dayanan, demokratik,laik ve
sosyal (1961) bir hukuk (1924)
devletidir.
2
 AY m. 10 EŞİTLİK
• Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve
benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.

• Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama

geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik
ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.

•  Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile

malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.

• Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.

Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde
eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.

3
 AY m.73 vergi ödevi
VI. Vergi Ödevi
(ve bundan çıkan ilkeler)
• Herkes, (genellik ilkesi) kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne
göre, (mali güce göre vergileme ilkesi) vergi ödemekle yükümlüdür.(cebirilik ilkesi)

• Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının

sosyal amacıdır.

• Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler (para fiskal

yükümlülük ) kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.(kanunilik ilkesi)
• Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar
indirimleriyle ve oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği
yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi
Cumhurbaşkanına verilebilir. (kanunilik ilkesi istisnası)

4
 Mali güce göre vergileme
• Herkes :genellik
• Mali güce göre: ödeme gücü “ability to pay.”(moneter-nakdi)
– Göstergeler
• Gelir
• Servet
• tüketim
– Kavrama teknikleri
• Ayırma ilkesi emek gelirini sermayeye göre avantajlı kılan
vergileme.hastalık işsizlik riski var.
• Artan oranlılık
• En az geçim indirimi genel indirimdir. Hangi gelir türü olursa olsun
uygulanmalıdır. Ticari, zirai, serb. Meslek kira ücret vs.
• Bütçe olanakları ve siyasi tercihe göre belirlenir
• Kimi ülke yeme içme barınma derken diğeri buna eğitim, kültür spor gideri
ekleyebilir

5
• Kanunilik ve istisnaları
• cebrilik : yükümlüdür

6
 Kamu gelirleri
vergi
• Vergi devlet yada devletin vergilendirme yetkisini
devrettiği kamu tüzel kişilerince,
• (Vergi koyma yetkisi devredilmez ancak tahsil yetkisi devredilir. )
• Kanunilik ilkesi başka devre izin vermez belediye Emlak v. belediye Tahsil
eder
• Fert ve topluluk (gerçek ve tüzel kişi demedim)
• Kamu hizm finans için
• Karşılıksız (birebir karşılık yok)
• Cebri olarak
• Alınan bedel
7
 Resim ruhsat
• Yapılacak bir iş için devletten izin alınması
gereken hallerde
• İzin karşılığı
• Ödenen bedel
• Örn. Pazar günü çalışma, alkol tütün
satma, silah taşıma

8
 Harç
• Devletin sunduğu bazı hizmetler karşılığı
• Hizmetten yararlanandan
• Hizmet karşılığı alınan
• Bedel
• Pasaport harcı, eğitim öğretim harcı, yargı
harcı

9
 Benzeri mali yükümlülük
Türkçedeki genel anlamda vb değil
Para (benzeri) fiskal mali yükümlülük
kötü tercüme (vergi benzeri)
• İkiye ayrılır
• Mesleki parafiskal yükümlülük
• Sosyal parafiskal yükümlülük

10
 Mesleki parafiskal yükümlülük
• Bir mesleği icra etmek için kayıt zorunlu,
bazılarında ihtiyari
• Meslek odasına kayıt zorunlu ise
• Odaya ödenen
• Giriş ve her yılki aidat
• BARO, tabipler odası, mimarlar odası,

11
 Sosyal Parafiskal yükümlülük
• Sosyal güvenlik kurumu ödemesi SGK
• Kamu emekli sandığı
• Özel sektör SSK
• Patron Bağkur
• Ödemeler,
• İşsizlik
• Saglık
• İlaç tedavi ameliyat röntgen vb
• Emeklilik maaşı, dogum ölüm vb

12
• AY 73/4 kavramlar
• İstisna, obj. Vergi mükellefiyetini kaldıran haller, yani belli konuların
vergi dışına çıkartılması ancak, birşeyin genel olarak vergiye tabi
olmaması değil.
• Yolda yürümek vergiye tabi değil, vergi konusuna girmez
• İstisna diyebilmek için yapılan şey vergi konusuna girdiği halde,
yasayla istisna tutulmuş olması gerekir.
• Ticari kazanç vergiye tabi
• İstisna, yeni açılan özel okulların 5 yıl vergiden istisna edilmesi.
• Okul işletmek ticari kazanç ve verginin konusu… özel okullar için
geçici istisna tanınmış
• Kira istisnası belli limitte 2021 yılı için 7000 tl konut kira istisna var
• 2020 için 6,600 tl

13
• Muafiyet ise, subj. Vergi mükellefiyetinin
kaldırılması, bazı kişisel durumların vergi
dışına çıkarılması,
• Esnaf muaflığı
• Diplomat muaflığı

14
• İndirim (Brüt gelirden)
• Çeşitli indirimler var
• 1.Kanunen kabul edilen gider var
• ticari kazançta, Genel giderler, işyerinin kira,ısınma
aydınlatma gideri, çalışanların maaşı
• 2.engelli indirimi emek geliri olan ücret ve serb. Meslekte
• 3. asgari geçim indirimi adı altında yanlış isimli!!!
AYIRMA İLKESİ
• Ücrette geçerli olduğu için buna asgari geçim indirimi
demek yanlış.
• GVK 32 de yer alan adı as. Geçim indirimi olan
uygulama sadece ücret geliri için var. Oysa gerçek bir
as. Geç. İndirim, her gelir türüne uygulanmalı.
15
 Gvk 32 asgari geçim indirimi
• Ücretin gerçek usûlde vergilendirilmesinde asgarî geçim indirimi
uygulanır.
• Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli
olan …….asgarî ücretin yıllık brüt tutarının;
• mükellefin kendisi için % 50'si,
• çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u,
• çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5, 
• üçüncü çocuk için %10,
•  diğer çocuklar için % 5'idir.
• İndirimin uygulamasında "çocuk" tabiri, mükellefle birlikte oturan
veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler
ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte
oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış
çocukları, "eş" tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri
ifade eder.

16
• Kendisi 50
• Eşi 10
• İlk 2x7.5 15
Bakanlığınca belirlenir.(**)
• 3.   10
• TOPLAM 85
• Sonrakiler %5 den 3 daha 15
• Ancak asg. Ücretli eşi çalışmayan 6
cocuklu vergi dışı kalıyor
17
• Ülkemizde rakam yetersiz
• Nitelik olarak sadece ücrete bu hak
tanındığı için aslında ayırma ilkesi var

18
• Çalışma gücünün asgarî % 80'ini
kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci
derece), asgarî % 60'ını kaybetmiş
bulunan hizmet erbabı ikinci derece asgarî
% 40'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı
ise üçüncü derece engelli sayılır
• - Birinci derece için 1.500 TL.)
• - İkinci derece2021 yılı için 860 TL.)
• - Üçüncü derece 380 TL.)
19