ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ I

Alana özgü kavramlar ve kavram öğretimi

TEMEL KAVRAMLAR
 Eğitim
 Öğretim
 Eğitim teknolojisi
 Öğretim teknolojisi
 Çoklu ortam (multimedya)
 Eğitsel yazılım
 Programlı öğretim
 Bilgisayar destekli öğretim
 Uzaktan öğrenme
 E-öğrenme
TEMEL KAVRAMLAR
 Web tabanlı öğrenme
 Sanal öğrenme
 Mobil öğrenme
 Çevrimiçi öğrenme
 Karma (harmanlanmış) öğrenme
 Bağlaşık (anchored) öğrenme
 İnternet destekli işbirlikli öğrenme
 İnternet tabanlı probleme dayalı öğrenme
 İnternet destekli proje tabanlı öğrenme
Eğitim
Bir bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı
olarak (bir plan dahilinde) istendik değişme meydana
getirme süreci (Ertürk, 1984).

İstendik davranış oluşturma mühendisliği (Senemoğlu,

2005).
Eğer bir yıl ötesi için planlıyorsanız hububat yetiştirin,
Eğer on yıl ötesi için planlıyorsanız, ağaç yetiştirin,
Eğer bin yıl ötesi için planlıyorsanız, insanlar yetiştirin.
İşte eğitim insan vasıtasıyladır ki insanlar yetiştirilir ve
asırlar inşa edilir.
Çin Atasözü
Öğretim
Herhangi bir öğrenmeyi kılavuzlama ve sağlama
faaliyetleridir (Ertürk, 1979).

Öğrenmenin kolaylaştırılması, öğrenmeye rehberlik

edilmesi ve öğrenene öğrenmeyi gerçekleştirmesinde
yardımcı olunması sürecidir (Açıkgöz, 2000).

Öğreneni kılavuzlama işlemidir. Öğretim sürecini

planlama, geliştirme, değerlendirme ve yönetme
sistematik yaklaşımına öğretim tasarımı adı verilir
(Kemp, Morrison ve Ross, 1998).
Eğitim Teknolojisi
Başarıyı arttırmada kullanılan eğitim ya da öğretim
tasarımının sistematik ve tekrarlı sürecidir (Walden,
2005).

Eğitim teknolojisi; öğrenmeyi kolaylaştırmak, uygun

teknolojik süreçleri ve kaynakları yaratarak, kullanarak
ve yöneterek performansı arttırmak için yürütülen
çalışma ve etik uygulamalardır (Januszewski ve
Molenda, 2008).
Öğretim Teknolojisi
Eğitim teknolojisi kapsamında ele alınan öğretim
teknolojisi, öğrenme kaynaklarının ve süreçlerinin
tasarımı, geliştirilmesi, kullanımı, yönetimi ve
değerlendirmesine yönelik kuram ve uygulamalardır (Seels
ve Richey, 1994).

Öğretim teknolojisinin hedefi, bireylerin nasıl

öğrendiklerini belirleyerek, öğrenmeyi kolaylaştırmak için
öğretim sistemlerinin ve materyallerinin en iyi nasıl
tasarlanabileceğini araştırmaktır (Reiser ve Dempsey,
2002).
Çokluortam (Multimedya)
Yazı, ses, video, animasyon, canlandırma ve hareketli
resim gibi bilgi temsil biçimlerinin aynı ortam içinde
olması olarak tanımlanır (Akpınar, 1999). Arayüzlerin
düzenli ve kolay kullanılabilir olması gereklidir.

Öğrenme Yönetim Sistemleri (Learning Management

Systems-LMS)’ne neden ihtiyaç duyuldu?

CD-ROM’dan ağ tabanlı sistemlere geçiş ile öğrencilerin

ders içeriğini ne kadar izlediklerini, ne sürede hangi
bölümü tamamladıklarını, ders sonunda aldıkları
değerlendirmedeki başarı durumları takip edebilme.
Eğitsel Yazılım
Birebir öğretim, alıştırma ve tekrar, eğitsel oyun,
model oluşturma, benzetim ve problem çözme
yazılımlarıdır (Kaya, 2005).
 Programlı

Öğretim
Bir makine ya da bilgisayarın kullanıldığı (ardışık kontrollü
adımlarla) öğretim ortamıdır. Skinner’ın 1950-1960’lı yıllarda
bu alanda çalışmaları bulunmaktadır (Skinner box).
Programlı öğretim öğrencilere anında geri bildirim sunar;
doğrusal ve dallanmalı olarak ilerler.

İşlemsel şartlandırma süreçlerini incelemek için geliştirdiği

bir deney ortamı. Bu ortamın tipik özelliği, hayvanın
kaçmasına engel olacak şekilde kapalı olması, hayvanın belli
bir hedefe (yiyecek almaya, şoktan kaçınmaya, vb.) yönelik
olarak kullanabileceği nesnelerin (levye, kol, pedal, düğme,
vb.) ve tepkiye bağlı olarak pekiştireçleri sunan bir
mekanizma içermesidir.
Bilgisayar Destekli Öğretim (BDÖ)
BDÖ uygulamaları ses, video, animasyon ve metinden
oluşan ders içeriklerinin öğrencilerin kullanıma
sunumunu kapsamaktadır.
Uzaktan Öğrenme
Neden gereksinim duyuldu?

Öğretmen ve öğrencilerin fiziksel olarak farklı yerlerde

bulunduğu, zaman ve mekandan bağımsız öğrenme
olanağı sunan bir yapıdır.
E-öğrenme
Bir eğitim programının elektronik araçlar aracılığıyla
uygulanmasıdır. Bilgisayarların, mobil telefonların ya
da tablet bilgisayarların eğitim amaçlı kullanımını
kapsar (Stockley, 2003).

Öğrencilerin ders materyalleriyle, akranlarıyla ve

öğretmenleriyle etkileşim içinde bulundukları bir
sanal öğrenme ortamı olarak tanımlanmaktadır (Wan,
Wang, Haggerty, 2008).
Web Tabanlı Öğrenme
İçeriğe istenildiği zaman erişmek için web sayfalarının
tasarlandığı, bireyler arası iletiğimin sağlanması
amacıyla e-posta hizmetlerinin kullanıldığı, karşılıklı
etkileşimin arttırılabilmesi için tartışma listesi ve
sohbet programlarının kullanıldığı modeldir.

Son yıllarda Web 2.0 teknolojilerinden olan Wikiler,

bloglar, fotobloglar, podcast ve vodcast uygulamaları
web tabanlı eğitime katkı sağlamaktadırlar (Boulos,
Maramba ve Wheeler, 2006).
Podcasting, çoğunlukla dizi halindeki dijital medya ürünlerinin
internet üzerinden-genellikle feed (besleme) yoluyla-bilgisayar ve
taşınabilir cihazlara (cep telefonu, tablet vs.) indirilebilecek şekilde
yayınlanması. Vodcasting ise podcast üzerinden video sunmaktır.
Sanal Öğrenme
İnternet ve web tabanlı öğrenme sistemlerinin gelişimi
sanal öğrenme kavramını oluşturmuştur.

Öğrencinin öğrenme deneyimini, öğrenme sürecinde

bilgisayar ve internetten yararlanarak geliştirmeyi
amaçlayan bir dizi öğretme ve öğrenme araçlarını içerir
(TechTarget, 2008).

Eğitim programlarının üniteleri + öğrenci izleme sistemi +

çevrimiçi destek + elektronik iletişim + internet
bağlantıları
Mobil Öğrenme
Bireylerin kablosuz cihazlar ya da mobil iletişim
araçları aracılığıyla istedikleri bilgiye erişmeleriyle
gerçekleşen öğrenme olarak nitelendirilebilir.

“Her zaman, her yerde” öğrenme deneyimi…

Çevrimiçi Öğrenme
Öğrenme-öğretme etkinlik ve hizmetlerinin
öğrenenlere bilgisayar (ağları) desteğiyle sunulduğu
öğrenme biçimini ifade eder (Çalışkan, 2002).
Öğrencilerin neyi, ne zaman, nasıl çalışacakları
öğrencilerin denetimine bırakılmıştır. Öğrenci
öğrenme ortamında özerktir.
Karma (Harmanlanmış) Öğrenme
Web tabanlı dersler,
Sınıfta yüz yüze yapılan dersler,
Eş zamanlı e-öğrenme uygulamaları ve
Kendi hızında öğrenme çalışmalarının
bir arada kullanılabildiği öğrenme modelidir
(Valiathan, 2002).
Bağlaşık (Anchored) Öğrenme
Öğrencilerin günlük hayatla bağlantılı problem
tabanlı bir hikayeye göre öğrenmeleri sağlanmaktadır.

Öğretim ile ilginç ve gerçekçi, öğrenciyi güdüleyen,

anlamlı ve bir sonraki problemi çözmede yararlı bir
video tabanlı makro bağlam arasında bağlantı
kurmasıdır.
İnternet Destekli İşbirlikli Öğrenme
İşbirlikli öğrenme, bireysel ve rekabetçi öğrenmeden
farklı olarak öğrencilerin belirli bir amaca yönelik
gruplar halinde çalışmasına olanak sağlar.

Süreç içerisinde çevrimiçi araçlar kullanılarak öğretim

etkinlikleri yürütülür. Grubun başarısı her bireyin
gelişme düzeyine bağlıdır.
 İnternet Tabanlı Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ)

Öğrenciler, kendilerini verilen senaryodaki problem

durumunun içerisinde hissetmeleri sağlanır.

Sanal bir öğrenme ortamında çevrimiçi araçlardan

yararlanılır.
İnternet Destekli Proje Tabanlı Öğrenme
Öğrencilerin bir proje hakkında derinlemesine
araştırmalar yaparak ve çeşitli kaynaklara erişerek
birbirlerinden de öğrenmelerini sağlayarak paylaşımda
bulunabilmelerine imkan tanıyan bir öğrenme
biçimidir.

Genellikle disiplinler arası bir proje konusu üzerinde

derinlemesine araştırma ve çalışmalar yaparak özgün
bir ürün oluşturulur.
KAVRAM ÖĞRETİMİ
 İÇERİK

Kavram Nedir?
Kavram Yanılgıları
Kavram Öğretimi ve Yanılgılarının
Giderilmesinde Farklı Uygulamalar
Anlam Çözümleme Tabloları
Kavram Ağları
Kavram Haritası
Kavramsal Değişim Metinleri
Kavram Karikatürleri

24
Kavram
İnsan zihninde anlamlanan, farklı obje ve olguların
değişebilen ortak özelliklerini temsil eden bir bilgi
formudur
İki veya daha fazla varlığı ortak özelliklerine göre bir
arada gruplayıp diğer varlıklardan ayırt ederek
zihnimizde bir düşünce birimi olarak depolarız. Bu
düşünce birimlerine kavram denir

25
 Örnek:
Taş (cansız, katı ….)
Balık (canlı, suda yaşar, yumurtlayarak ürer ….)
Su (cansız, sıvı, renksiz ….)
Kuş (canlı, tüylü, uçar, yumurtlayarak ürer ….)
Toprak (katı, cansız …..)
Yarasa (canlı, uçar, memeli ….)

Örneklerdeki varlıklar belli bir özellik, örneğin canlılık

özeliği öne çıkarılarak gruplandırılırsa balık, kuş ve yarasa
canlı varlıklar kümesini oluşturur. Burada canlı varlık,
kavramdır.

26
KAVRAM YANILGILARI
Kavram yanılgıları öğrencilerin bilimsel olarak kabul edilen
kavramlara alternatif olarak geliştirdikleri kavramlardır.
Öğrencilerin deneyimleri sonucu edindikleri bu alternatif
kavramlar yeni konuların anlaşılmasında zorluk yaratmakta
ve anlamlı öğrenmeyi önemli ölçüde engellemektedir

27
KAVRAM YANILGILARI NASIL DÜZELTİLİR?

Öğrencilerin kavram yanılgıları tespit edilmelidir.

Öğrenciler arasında bir tartışma ortamı
yaratılarak sahip oldukları kavram yanılgıları ile
yüzleşmeleri sağlanmalıdır.
Bilimsel yaklaşım ve modellerle öğrencilere
bilgilerin yeniden yapılandırılması ve
özümsenmesi için yardımcı olunmalıdır.

28
Kavram öğretimi ve yanılgılarının
giderilmesi için;
Anlam Çözümleme Tabloları
Kavram Ağları
Kavram Haritası
Kavramsal Değişim Metinleri
Kavram Karikatürleri

kullanılabilir.

29
Anlam Çözümleme Tabloları (AÇT)

Varlık veya nesnelerin özelliklerinin sınıflanması amacıyla

öğrencilerin de katıldığı bir etkinlik ile iki boyutlu olarak
geliştirilen çizelgelerdir.
Tablonun bir boyutunda özellikleri çözümlenecek olan
varlıklar veya kavramlar, diğer boyutunda özellikler
sıralanır.

30
AÇT hazırlanırken izlenecek aşamalar:
 Öğretmen bir konu seçer.

 Konu başlığı tahtaya yazılır. (ör: madde ve özellikleri)

 Öğrenciler bulabildikleri kadar çok madde adı bulurlar ve bunlar

tahtaya yazılır. (ör: taş, su, demir …)
 Bu maddelerin özellikleri sorulur ve bunlar tahtaya sıralanır (ör:
katı, sıvı, gaz, suda yüzer, batar, yumuşak, karışım …)
 Tahtaya iki boyutlu çizelge hazırlanır.(maddeler-özellikleri)

 Öğrencilerden bir özelliğin bir maddede varlığını işaretlemeleri

istenir.

31
Hayvanlar ve özellikleri ile ilgili
“Anlam Çözümleme Tablosu” örneği

AÇT örneği

32
Maddelerin asitlik ve bazlıkları ile ilgili
“Anlam Çözümleme Tablosu” Örneği

AÇT örneği

33
Kavram Ağları (KA)

Kavram ağları, öğrencilerin izlenimlerini,

düşüncelerini ders kitabı, dergi, ansiklopedi
vb. öğretim araçlarındaki kavram ve ilkelere
uyumlu bir biçimde sergileyen bir grafik
araçtır.
KA hazırlanırken izlenecek aşamalar:
 Öğretmen derste işlenecek bir konuya merkez oluşturacak bir
kavramı ya da cümleyi tahtaya yazar (Ör. Maddenin halleri)
 Öğrencilerin bu kavramla ilgili sözcük bulmaları istenir ve bu
kavramlar tahtaya yazılır (uçucu, yoğun, sıkıştırılabilir..)
 Öğrenciler bu sözcükleri anlam ve ilişkilerine göre gruplar. Her
kümenin en az bir sözcük içermesi gerektiği hatırlatılır.
 Sözcük öbekleri belirlenip tahtaya yazıldıktan sonra öğrencilerden her
gruba bir ad bulmaları istenir. Küme adları tartışıldıktan sonra çizelge
oluşturulur.
 Sözcüklerin bir kısmı oluşturulan kümelerden hiç birine tam
uymayabilir. Bu sözcükler tablonun altına gruplamadan sıralanabilir.
Maddenin halleri ile ilgili “Kavram Ağı” örneği
Dolaşım sistemi ile ilgili “Kavram Ağı” örneği
Hücre ile ilgili “Kavram Ağı” örneği

38
Kavram Haritası
Bir konuya ilişkin kavramlar ve bu kavramlar arasındaki
ilişkilerin iki boyutlu olarak şematize edildiği grafiksel
çizelgelerdir.
Kavram haritaları öğrencilerin kavramlar arasındaki
ilişkileri görebilmesi ve bilgileri örgütlü biçimde
öğrenebilmesi amacıyla kullanılır.

39
Kavram Haritası Kullanmanın Yararları

 Anlamlı öğrenmeyi sağlar.

 Fikirlerin görsel sunumunu sağlar.

 Bilgileri organize etme ve kavramları sentezlerle birleştirme

yeteneğini geliştirir.
 Öğrenilmesi ,öğretilmesi ve kullanılması kolaydır.
 Öğrenci merkezli bir yöntemdir ve tartışarak bir haritayı
oluşturulduğunda öğretmen öğrenci etkileşimini teşvik eder.
 Kavramlar arasındaki doğrusal ilişkileri tanımlamalarına yararlı
bir alternatif oluşturulur. Bir sistem içindeki ilişkileri
göstermesinde yararlı alternatiflerdir.

40
KH hazırlanırken izlenecek aşamalar:

 Öğretilecek konunun tüm kavramları tahtaya listelenir.

 En genel kavram en üstte, eşit kavramlar aynı satırda ve diğerleri

genellik derecelerine göre azalan sırada sıralanır.
 Kavramlar kutu ya da yuvarlak içine alınır.

 İki kavram arasındaki ilişkiyi göstermek üzere harita üzerinde iki

kutu bir çizgi ile birleştirilir ve aradaki ilişki ifadesi çizgi üzerine
birkaç sözcük ile yazılır. İlişkiler kutu içerisine alınmaz. İlişkinin
yönü önemli ise belirtilecek ilişki yönü ok ile gösterilir.

41
Madde ile ilgili “Kavram Haritası” Örneği

42
Değişik kavramlarla ilgili genel bir
“Kavram Haritası” örneği
Göz ve kısımları ile ilgili “Kavram Haritası” Örneği
Kavram Haritaları
Kavram haritaları kavramlar arasındaki ilişkiyi gösteren
şemadır.
 Çember veya kutu içerisinde yer alan kavram ve
fikirler hiyerarşik bir şekilde yapılandırılır.
 Kavramlar arasındaki ilişkiler, kavramları birleştiren
bir çizgi ile belirtilir.
 Aynı seviyedeki kelimeler birincil ilişkileri gösterir.
 Çapraz bağlantılar (kavram haritasının farklı
alanlarındaki kavramlar arasındaki ilişkiler) vardır.
 Olay ve kavramlara ilişkin spesifik örnekler yer alabilir.
 Verilen bir kavramın anlamını açıklamaya yardımcı
öğeler vardır.
Kavram Haritaları
01/08/2022 Dr. Erkan ÇALIŞKAN 47
Kavramsal Değişim
Öğrencilerin sahip olduğu hatalı bilgilerin doğru olanlarla
değiştirilmesine “kavramsal değişim” denir.
Kavramsal Değişim Metinlerinin Kullanımı
Kavramsal değişim metinlerinde, öğrencilerin sahip
oldukları kavram yanılgıları yazılır ve bu kavramların
yanlışlığı ve yetersizliği açık ve anlaşılır bir ifade ile
vurgulanır.
Öğrenciler bu kavramın hatalı olduğu konusunda ikna
edilince doğru kavram uygun örneklerle açık ve anlaşılır bir
şekilde ifade edilir.
Öğrenci metinde yazılanlarla kendi bildiklerini,
inandıklarını karşılaştırır ve yanlış inanışı doğrultusunda
düzeltmeye çalışır.
Örnek Bir Kavramsal Değişim Metni

‘Asitler her türlü maddeyi yakar ve eritir.’

Eğer bu ifade doğru olsaydı asitleri saklamak ve taşımak
sorun olurdu. En kuvvetli asitler bile cam ya da plastik
kaplarda taşınabilmektedir.
Asitler her şeyi yakıp eritseydi, şu anda midemiz olmazdı.
Günlük yaşam içinde kullanılan, yenilen limon, sirke, ekşi
elma, üzüm, ekşimiş süt gibi birçok maddenin içinde
zayıf asitler vardır.
Demek ki asitler tüm maddeleri yakma ve eritme
özelliğine sahip değildirler.
Kavram Karikatürleri
Günlük yaşamdan bilimsel bir olayı karikatür biçimindeki
karakterler yardımıyla tartışma biçiminde ifade eder ve
olaya ilişkin farklı bakış açıları sunar.
Bu araçlar öğrencilerin düşüncelerini ortaya çıkarmak ve
öğrencileri tartışmaya teşvik etmek için bir başlangıç
noktası olarak kullanılabilmektedir.
Sınıf tartışmalarında konuya odaklanmayı ve katılımı
sağlayan yararlı araçlardır.
 Keogh, Naylor ve Wilson (1998)’a Göre Kavram Karikatürlerinde;

 Her yaştaki öğrenene çekici ve ulaşılabilir gelmesi için kısa metinler

kullanılır.
 Öğrenenlerin bilimsel bilgiyle günlük yaşam arasında oluşturduğu
ilişkilerin doğruluğunu sorgulayabilmesi için bilimsel düşünceler
günlük olaylara uygun olarak tasarlanır.
 Öğrenenlerin birçok farklı düşünceyi savunması mümkün
olduğundan, alternatif düşünceler geliştirmeye ve yanlış anlamaları
gidermeye yönelik araştırma temelli olmalıdır.
 Karikatür içerisinde yer alan karakterler tarafından ileri sürülen
düşünceler, öğrencilerin doğru düşünceye kolayca ulaşamamaları ve
öğrencilerin zihninde bilişsel çatışma yaratılabilmesi için eşit olasılıkta
düzenlenmelidir.
KAVRAM KARİKATÜRLERİNİN
KULLANIMINA İLİŞKİN
ÖRNEKLER
KÖMÜR GÖZLÜ, HAVUÇ BURUNLU ARKADAŞIMIZ KARDAN ADAM ÜŞÜR
MÜ SENCE?

Onun üzerine paltoyu örtme, o Onun üzerine bu paltoyu

koyacağım, üşümesini
erir.
engelleyeceğim

Ben paltonun bir

değişiklik yapacağını
sanmıyorum.

54

- “Sizce hangi çocuk doğru düşünüyor?”

 YILDIZLAR GÜNDÜZ NEREDE OLUYORLAR, BEN GÖREMİYORUM 
- “Sizce hangi çocuk doğru düşünüyor?”

Yıldızlar gündüz kaybolurlar çünkü Yıldızlar, gündüzleri

sadece ay ışığını yansıtırlar. Dünya’nın diğer tarafına
Gündüz vakti gökyüzü çok gidiyorlar
aydınlık olduğu için yıldızları
göremiyoruz.

Güneş geldiğinde yıldızlar

gidiyorlar.

55
 Bence kütlesi
aynı kalacak.

56

SİZCE BURADAKİ YANLIŞLAR NELERDİR?

 KUŞLAR KANATLARINI
KULLANMAZLARSA, SENCE NE OLUR?

57
58
BESİN ZİNCİRİNDE HANGİ ÇİÇEĞİN
YAŞAMA ŞANSI DAHA YÜKSEK?

59
SİZCE HANGİSİ HAKLI? NEDEN? 60
SİZ NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ?

Ütülediğim gömlek,
sıcak ütünün etkisiyle Bence ütüden
ısındı. gömleğe ısı geçince
Annem gömleğimi gömleğin ısısı arttı.
ütülerken ütüden
gömleğime sıcaklık
geçti.

Bence ısıtılan
gömleğin sıcaklığı
arttı.
4

3
1 2 61
62
BOŞLUKLARI DOLDURALIM 
Selma, Özlem, Ozan ve Cenk, odada oturup annelerinin
onlar için yaptığı pastalarını yiyip, çaylarını içiyorlar. Bu
arada kendi aralarında sohbet ediyorlar.

Cenk çayına 2 şeker attı ama konuşurken bir baktı ki

şekerler yok ! Ve şekerlere ne olduğunu çok merak etti.
Arkadaşlarına bunun nedeni sordu? Herkes fikrini
söyledi.

Peki ya sence? Cenk’in bardağındaki çaya attığı şekere

63
ne oldu?
…………………………
…………………………
…….

64
Örnek Bir Uygulama:
Su Seviyesindeki Yükselmenin Sebebini Biliyor musun?

İlköğretim 4.Sınıf
Maddeyi Tanıyalım
Kazanım 3.6.
3. Hacim ve kütle kavramları ve birimleri
ile ilgili olarak öğrenciler;
3.6. Katıların hacmini ölçmek için yöntem
önerir; bu yöntemle bir katının hacmini
ölçer.
Açıklama
 Bu kavram karikatürünü hazırlamamın sebebi, öğrencilerin, katıların bir
hacme sahip olduğunu ve bunun ölçülmesinin mümkün olduğunu
anlamalarını sağlamak ve oluşabilecek kavram yanılgılarını ortadan
kaldırmaktır.

 Öğrenciler, suya batan katı cisimlerin hacminin nasıl ölçüldüğü

konusunda bir kavram yanılgısı yaşayabilirler. Yoğunluğu suyunkinden
fazla olan katı cisimler suya bırakıldıklarında bir miktar su yükselecek
veya taşacaktır. Öğrenciler, yükselmenin sebebini katı cismin suya
bırakılış şekline bağlayabilirler ya da kaptaki su miktarının etkili
olduğunu düşünebilirler.

 Öğretmenler, ilgili deneyleri yaptırmadan önce bu kavram karikatürünü

kullanarak öğrencilerin genel durumlarını belirlerseler deney
aşamasında hangi noktaları vurgulanması gerektiğinin bilincinde olurlar.
Bence taşı Hayır, yavaş
sıvının içine bıraksaydım da su
hızla taşardı. Çünkü
bıraktığın için kap ağzına kadar İkiniz de
su taştı. suyla dolu. yanılıyorsunuz.
Suyun taşmasının
sebebi suya
attığımız katı cismin
bir hacme sahip
olmasıdır.
 !!!
Dikkat edilmesi gereken bir husus da her
karikatür kavram karikatürü değildir.

Derslerde, dağılan dikkati toplamak ya da

öğrencileri düşündürmek ve eğlendirmek için
“şekerleme” de denilebilecek karikatürler
kullanılabilir (Kaptan ve İzgi).

68
Kavram Karikatürlerinin Argümantasyonla
Kullanılması
Karikatürlerle Yarışan Teoriler: Öğrencilere iki
veya daha fazla yarışan teori, bir karikatür şeklinde
verilir. Onlardan hangi teoriye neden inandıklarını
ifade etmeleri istenir.
Örnek Etkinlik
Sence Hangisinin Düşüncesi Doğru?

Kazanımlar
1.8. Elektriklenme olaylarında cisimlerin negatif yük alış-verişi yaptığını ve
cisimler üzerinde pozitif veya negatif yük fazlalığı (yük dengesizliği) oluştuğunu
ifade eder.
1.12. Elektriklenmenin teknolojideki ve bazı doğa olaylarındaki uygulamaları
hakkında örnekler vererek tartışır (FTTÇ-5).

Kazandırılacak Özellikler
Gözlem, , Tahmin Etme, Yorumlama, Tartışma
Kavram, İlke ve Genellemeler
Kavramlar
Elektriklenme
Pozitif yük
Negatif yük
Yük dengesizliği

İlke ve Genellemeler
Elektriklenme olaylarında cisimler negatif yük alışverişi
yapar.
Pozitif(+) ve negatif(-) olmak üzere iki cins elektrik
yükü vardır.
Ön Hazırlık Soruları
Daha önce yağmurlu bir havada yıldırım düşmesi
ile ilgili bir yaşantınız var mı? Neler
gözlemlediğinizi açıklar mısınız?

Araç – Gereçler
Yıldırım konusu ile ilgili bir kavram karikatürü
 İşlem Basamakları

 Öğrenciler bireysel olarak çalışacaklardır. Etkinliğin başlangıcında

her zaman ön öğrenmeler hatırlatılmalı ve öğrencilerin ön
yaşantılarını sınıf ortamında paylaşmaları sağlanmalıdır. Ön hazırlık
soruları cevaplandıktan sonra etkinliğin uygulanmasına geçilebilir.
Hazırlanan kavram karikatürü tahtaya yansıtılarak “Sizce Mustafa,
Cem ve Cenk ten hangisi doğru düşünmektedir?” sorusu öğrencilere
sorulur. Bu etkinlikte öğrencilerin savundukları düşünceyi
gerekçeleriyle açıklamaları beklenmektedir.

 NOT: Etkinlik sürecinin her aşamasında öğrenciye sorular

yöneltilerek dönütler alınması öğrencilerin tamamının sürece aktif
katılımını sağlayabilir.
 Tartışma Soruları

“Sizce Mustafa, Cem ve Cenk ten hangisi doğru düşünmektedir?”

 İddiam
……………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………….
 Kanıtım ……………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………….
 Gerekçem
………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………..
 Bu gerekçemi
………………………………………………………………………………………………………………
………..desteklerim.