Burimet e hidrokarbureve

ne vendin tone.

Punoi: Kristina Doda

 Hidrokarburet dhe llojet e tyre.
 Hidrokarburet bëjnë pjesë në grupin e kimisë organike , dhe janë komponime të përbëra prej dy
komponentave kryesorë karbonit dhe hidrogjenit. Hidrokarburet janë burime të rëndësishme në
ushqimin e njeriut si përbërje e frutave, karotës në përbërjen e vajit të bimëve të larta, po ashtu
gjenden edhe në përbërjen e naftës, gazi nëntokësor. Hidrokarburet janë të ndara në hidrokarbure
aciklike dhe hidrokrbure ciklike.

Hidrokarbure aciklike
1) Hidrokarburet e ngopura ndryshe Hidrokarburet Ciklike
quhen Alkanët dhe kanë 1) Cikloalkanët emërtohen
karakteristikë lidhjen njëfishe të nëse emrit të alkanit i
cilat gjatë emërtimit marrin shtohet
prapashtesën AN dhe kanë formulë parashtesa CIKLO  dhe
të përgjithshme CnH₂n+₂. kanë formulë të
2) Hidrokarburet e përgjithshme CnH₂n ku n
pangopura ndahen ≥3.
në Alkenët dhe Alkinët.  Alkenët si 2) Cikloalkenët emërtohen
karakteristikë e kanë lidhjen dyfishe nëse emrit të alkenit i
dhe gjatë emërtimit marrin shtohet
papashtesën EN dhe kanë formulë parashtesa CIKLO dhe
të përgjithshme CnH₂n.  Alkinët kanë formulë të
kanë karakteristikë lidhjen trefishe përgjithshme CnH₂n-
gjat emërtimit marrin ₂ ku n≥3.
prapashtesën IN kanë formulë të
përgjithshmeCnH₂n-₂.
 Perftimi dhe perdorimi i tyre.
 Hidrokarbutret perftohen me dy metoda:

1) Përftimi i alkaneve me anë të sintezës së Vurcit

2) Gatitja e alkaneve në laborator

 Perdorimi i hidrokarbureve dhe gjendja e tyre:

1) Hidrokarburet janë një nga burimet më të rëndësishme energjitike të tokës. Mbizotërues të përdorimit të
hidrokarbureve është si një burim i djegshëm i karburantit.
2) Në formën e tyre të ngurtë, hidrokarburet marrin formën e asfaltit. 
3) Metani dhe etani janë në gjëndje të gaztë në temperaturat normale dhe nuk mund të jetë i lëngshëm nga
presioni i vetëm. 
4) Propani dhe butani është megjithatë lëng i lehtë, dhe ekziston më së shumti si një lëng. 
5) Pentani është i lëngshëm në temperaturën normale, që zakonisht përdoret në kimi dhe industri si një lëndë
gati pa erë të fuqishme. 
6) Heksani është gjithashtu është një jo-polar, jo-aromatik, tretës, si dhe një pjesë e rëndësishme e
zakonshme benzinë. 
7) Heksani dhe oktanit - alkanët, alkenët dhe cikloalkanët izomerik janë komponentët kryesorë
të benzinës,naftës, dhe përzierje tretës industriale.
 Djegia e karbureve.
 Hidrokarburet aktualisht janë burimi kryesor i botës së energjisë elektrike dhe
ngrohjes burimeve (si për shembull në shtëpi për ngrohje) për shkak të energjisë
së prodhuar duke djegur. Shpesh kjo energji është përdorur si drejtpërdrejt në
ngrohjen si ngrohës në shtëpi, të cilat i përdorin ose të naftës apo gazit natyror.
Diegia e hidrokarbureve është përdorur për të ngrohur ujë, e cila pastaj është
qarkulluar. Një parim i ngjashëm është përdorur për të krijuar energji elektrike
në termocentralet. Metani liron vetëm një dioksid karboni (CO2) për dy
Molekulat e ujit (H2O).
 Veti karakteristike të hidrokarbureve janë që ata prodhojnë avull, dioksid
karboni dhe nxehtësi gjatë djegies dhe se duhet oksigjen që djegia të ndodhë.
Hidrokarburi më i thjeshtë, metani, digjet kështu:

CH4 + 2 O2 → 2 H2O + CO2 + Energji

 Një tjetër shembull është propani:

C3H8 + 5 O2 → 4 H2O + 3CO2 + Energji

 Djegia e hidrokarbureve është një shembull i një reaksioni kimik ekzotermik.
 Industria Hidrokarbureve
 Bazuar ne studimet komplekse mbi tregun dhe infrastrukturen si dhe ne zhvillimin strategjik afat mesem dhe
afat gjate ne vend dhe rajon, Qeveria e Shqiperise ka percaktuar tashme dy zona per zhvillimin e
infrastructures detare dhe bregdetare ku do te ndertohen terminale te importimit dhe eksportimit te
nenprodukteve te naftes , Vlora (ish zona SOD PVC-se) dhe Durresi (zona Portoromanos).
 Qeveria Shqiptare eshte duke punuar ne drejtim te diversifikimit te furnizimit me burime energjetike me baze
hidrokarbure vecanerisht ne drejtim te nxitjes se investimeve ne kete fushe per investitoret vendas dhe te huaj
Shqiperia tashme eshte anetare e Komunitetit te Energjise per Europen Juglindore duke nenshkruar edhe
Traktatin e Komunitetit te Energjise ne tetor 2005 te cilen e ka ratifikuar edhe Kuvendi i Shqiperise.
 Nafta dhe gazi do te vazhdoje te dominoje furnizimin e tregut Shqiptare ne burime energjetike edhe per
dekadat ne vazhdim. Nafta gazi dhe nenproduktet e tyre e kane rritur kontributin e tyre ne konsumin final te
energjise.
 Aktualisht nenproduktet e naftes zene mbi 60% te plotesimit te nevojave me burime energjitike te tregut te
brendeshem ,tendence e perafert kjo dhe per tregun rajonal.Ne se do te diferenconim nga pikpamja
gravitative rritjen e konsumit teketij burimi energjitik ne dekaden e fundit peshen me te madhe e ka Sektori i
Transporteve.
 Parku industrial energjitik ne Durres.
 Ky park eshte i vetmi nga permasat ne vend dhe me i
rendesishmi per furnizimin dhe manipulimin e burimeve
energjitike alternative ne vend dhe me gjere . Ai perfshin
nje siperfaqe prej 230 ha dhe eshte pjese e disa
koridoreve rajonal ne aspektin e naftesjellesave dhe
gazsjellsave si AMBO ,TAP , si dhe koridorit te tete qe
lidh disa vende te rajonit me bregdetin Adriatik.
Aktualisht ne kete park energjitik jane ndertuar
kapacitete te fuqishme depozituese per karburante dhe
lende djegese. Pamje e plote e plan organizimit te Parkut
Energjitik dhe Industrial Z. Portoromano Lidhja e tij me Kapaciteti perpunues i tankerave aktualisht
pontilin e naftes dhe GLN-se, rrjetin hekurudhor dhe deri ne 15 mij ton , ne perspektiv me mbarimin
automobilistik te vendit dhe rajonit. amje te pontilit te e dallgethyesit deri ne 50 mij ton
naftes dhe GLN se ne zonen Portoromano Durres .
 Industria e naftes ne Shqiperi
nder vite.
 Shqipëria ka parë një rritje të paparë në sektorin e saj të naftës në vitet e fundit. Ekspertët thonë se
mund të ketë të paktën 10 miliard fuçi  nafte të papërpunuar, që do ta bënte Shqipërinë të barabartë
me Norvegjinë apo Sudanin në drejtim të rezervave të naftës. 
 Industria e naftës është një nga industritë më të vjetra në Shqipëri, qysh në kohët romake, ku bitumi
ishte i vendosur kryesisht minuar në këto territore. Eksplorimi i naftës filloi që në vitin 1918, kurse
prodhimi i saj filloi në vitin 1929. Dhe per kete arsye shume shtete kan synuar ta pushtojne
Shqiperine.
 Prodhimi i naftës arriti kulmin në vitin 1974, me ton 2.2 m atë vit. Megjithatë, pasi Shqipëria
ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me PRC, prodhimi filloi të bjerë në mënyrë të qëndrueshme
dhe nga viti 1994 vetëm 1.400 ton e naftës së papërpunuar u shfrytëzua në ditë - një rënie që mund
t'i atribuohet mungesës së burimeve dhe problemeve me fuqinë punëtore për shkak të vështirësive
ekonomike në vend.
 Krahasuar me këto ngjarje, në fillim të kësaj dekade ka parë një rritje të mprehtë investimesh në
sektorin e naftës dhe gazit.
 Ka shumë për t’u bërë për të rritur prodhimin e naftës - nivele rekord të viteve ’70, ende nuk janë
realizuar, prodhimi i naftës ka tejkaluar 0.5 milion ton në vitin 2006 dhe 1 milion në vitin 2010.
Kjo është vetëm një rënie, ndërsa Shqipëria është ende e varur nga importet e naftës për të
përmbushur nevojat e saj të brendshme.