Tema:Sistemi Urinar

• Mentore:Prfsh Besa Bexheti Punoi:Valbona Jusufi

Cka paraqet sistemi urinar?
• Sistemi i urines ndryshe quhet edhe si sitem ekskretor.
• Ka shum rendesi te madhe per organizmin e njeriut sepse merr pjes ne
rruajtjen e shum homeostazave me rendesi vitale si ate te ujit ate osmotike
acidobazike dhe glukozike dhe njera nga funksionet kryesore te tij eshte largimi
i materieve te demshme nga gjaku dhe hedhja e tyre nga organizmi ne
ambientin e jashtem.
• Mekanizmat kryesore te ekskretimit jane:
1. Sistemi ekskretor largon uje dhe materie te demshme qe permbajn azot dhe
kripra.
2. Permes sistemit digjestiv largohet uji vreri dhe mbeturina te digjestionit.
3. Sistemi respirator e largon dioksidin e karbonit dhe ujin.
4. Lekura ose sistemi integumentar e largon ujin dhe nje sasi te vogel te
produkteve te fundit azotike.
Organet e sistemit ekskretor
• Pjeset kryesore te sistemit ekskretor jane:
1. Dy veshkat ne keto organe tajiten materiet e demshme nga gjaku
ruhet baraspesha e lengjeve trupore dhe krijohet urina dhe per ket
ata funksionojn si filtra ne organizmin tone.
2. Dy urinpercuesit ose ureteret jan dy gypa qe e percojn urinen prej
veshkave deri te fshikeza e urines.
3. Fshikeza e urines eshte e rezervuar per pranimin dhe grumbullimin e
urines e cila pranohet permes dy ureterve.
4. Nje kanal i urines uretra eshte nje gyp qe e percon urinen prej
fshikezes se urines jasht organizmit.
Ndertimi i sistemit urinar
Veshkat
• Te dyja veshkat ose renes ndodhen njera kundrejt tjetres ne muskujt
e shpines ne pjesen e siperme te zgavres barkore.Ata jan nen kulmin
e diafragmes dhe jan te mbrojtura me brinjet e poshtme dhe kercet
e brinjeve.
• Cdo veshke eshte e mbeshtjell me kapsula membranore e ndertuar
nga indi lidhor fibroz.
• Pas hyrjes ne veshke arteria veshkore degezohet ne nje numer te
madh te eneve me te vogla te gjakut qe i furnizojn njesit kryesore
funksionale te veshkeve nefronet.
Ndertimi i veshkave
• Veshka eshte organ i gjate reth 10cm i gjer 5cm dhe i trash 2,5cm.
• Nga ana e brendshme ka nje thellim qe quhet hilus ose porta
veshkore ne te cilen arteria veshkore dhe urinpercuesit lidhen me
veshken dhe nese behet prerje terthore e veshkes dhe eshte e ndar
ne tri pjes:korja veshkore ose korteks palca veshkore ose medula dhe
legeni veshkor ose pelvisi.
• Veshka eshte organ gjendror i perber prej indit epitelial dhe atij
lidhor qe sherben si baze.
• Njesia themelore dhe funksionale qe e kryen punen e veshkes eshte
nefroni.
Nefroni
• Eshte njesia baz strukturore dhe funksionale e veshkave funksioni i
saj kryesor eshte per te regulluar perqendrimin e ujit si dhe te
substancave te tretshme nje nefrone eliminon mbeturinat nga trupi
regullon volumin e gjakut dhe presionin e gjakut kontrollon nivelet e
elektroliteve dhe metaboliteve dhe rregullon pH te gjakut.
• Funksionet e tij jan jetike per jeten dhe jan te rregulluara.
• Te njerzit nje veshk normale permban 800,000 ne 1,5milion nefrone.
Ndertimi i nefronit
Funskionet e veshkave
• Veshkat marrin pjes ne realizimin e ketyre proceseve
1. Taitjen ose ekskretimin e substancave qe jan produkte te fundit te
metabolizmit qelizor por qe mund te jen te demshme per organizmin taitjen e
toksineve dhe teprices se kriperave.
2. Ruajtjen e baraspeshes se ujit edhe pse ne aspekt te sasis se ujit te konsumuar
brenda dites ka dallime te medha veshkat mund ti balancojn dallimet e ketilla
me cka sasia e ujit ne organizem mbetet vazhdimisht e njejt.
3. Rregullimin e baraspeshes acido bazike te lengjeve trupore
4. Krijimi i renines i cili eshte enzime i rendesishem ne rregullimin e shtypjes se
gjakut.
5. Krijimin e hormonit eritropoetin.
Maksimumi transportues
• Veshkat jan shum efikase ne aspekt te kthimit te materieve te
nevojsme ne gjak pas filtrimit glomeruar.Mirepo per bartjen e disa
materieve te ketilla eshte i nevojshem transporti aktiv.
• Ai kufizim eshte i percaktuar me koncentrimin e asaj substance ne
gjak dhe quhet maksimumi transportues ose klirensi i asaj
substance.
• Nese ka me teper substance se koncentrimi normal i saj ne gjak ajo
resorbohet deri ne arritjen e koncentrimit normal madje edhe pak
me teper se ajo ne gjak kurse teprica e asaj substance largohet
permes urines.
Filtrimi glomeruar
Smundjet e sistemit ekskretor
• Smundjet e veshkave
• Smundjet e veshkave mund te jen akute dhe kronike.Smundjet akute
paraqiten rastesisht dhe jan rezultat i infeksioneve dhe kan pasoj
ndezjen e nefroneve.Kurse smundjet kronike zgjasin disa jav pas te ciles
kohe gjendja edhe fillon te normalizohet.
• Glomerulonefritisi akut eshte smundje shum e shpesht e veshkave.
• Pielonefritisi eshte ndezje e legenit veshkor dhe vet indit veshkor.
• Ai mund te jet akut dhe kronik.
• Hidronefrozisi eshte zgjatje e legenit veshkor pelvis dhe gotave kaliks me
grumbullim te lengut i cili shkakton mbylljen e rrjedhjes se urines.
Glomerulonefritisi Pielonefritisi
Hidronefroizisi
Perbersit e urines gjat smundjeve
• Analiza e urines eshte faktor shum i rendesishem per percaktimin e gjendjes
fiziologjike dhe funksionale te veshkave te njeriu.
• Si pasoj e ndonje smundjeje jane:
1. Glukoza zakonisht eshte tregues i rendesishem i smundjes se sheqerit.
2. Albuminat prania e proteinave ne urin tregon per smundje te caktuar te
veshkave qe quhet glomerulonefritis
3. Ketonet krijohen gjat oksidimit jo te plot te yndyrnave
4. Leukocitet jan tregues te infeksioneve
5. Infeksioni me kepurdha paraqitet ne kanalthet e lakuara
6. Gjaku ne urin tregon demtimet e sistemit ekskretor.