Dyslipidemie

TC/HDL, LDL, cholesterol,

trigliceriden
Indeling
 Inleiding
 Lipiden metabolisme
 Apolipoproteine in het bloed
 Familiare hypercholesterolemie
 Cholesterol/TG verlagende medicatie
 Casus
Inleiding
 Vervolg op nutrition sem 3
 Dyslipidemie
 Atherosclerose
Lipiden metabolisme
 Verdelingexogeen (via darmen) en endogeen
(binnen het lichaam)
 Onderdelen:
 Apolipoproteinen
 Chylomicronen
 VLDL
 IDL
 LDL
 HDL
Exogeen lipidenmetabolisme
Aanvoer lipiden en cholesterol via
 Voeding
 Gal (alleen cholesterol) enterohepatische kringloop
 Triglyceriden worden in de darm gehydrolyseerd
tot glycerol en vetzuren
 Opname in enterocyt
 Opnieuw veresterd en verpakt in zg. chylomicron
 Uitgescheiden via lymfe in bloed
 Chylomicronen koppelen aan LipoProteinLipase
(LPL) in capillairen van vet- en spierweefsel
 Hier wordt de chylomicron leeggetankt van zijn
vetzuren en glycerol; deze worden opgenomen in
weefsels
 Hierna is het een zg. chylomicron remnants welke
door lever wordt opgenomen (met cholesterol) via
zg. LDL receptor
Endogeen lipidenmetabolisme
 Lever: opslag triglyceriden cholesterol, produktie
triglyceriden cholesterol
 Maakt VLDL (o.i.v. MTP) welke zelfde actie
heeft als chylmicronen (wordt leeg getankt)
 VLDL -> IDL -> LDL en VLDL remnants
 LDL geeft cholesterol af aan perifere weefsels
 Heeft rol in atherosclerose

MTP = microsomaal triglyceridetransferproteine

HDL
 HDL wordt gevormd via precursors uit darm en
lever
 HDL zorgt voor zg. reverse cholesterol-transport
(periferie -> lever)]]
 Andere eigenschappen zijn:
 Anti-oxidant
 Anticoagulant (stollen)
 Antiinflamatoir: algemeen anti- onstekingseffect
Apolipoproteine in het bloed
 Cholesterol zit voor
 5-10% in VLDL
 70% in LDL
 20-25% in HDL
 Bij lipidespectrum volgende waarden
 Cholesterol totaal (TC) <6,5 mmol/L
 LDL <5,0 mmol/L
 HDL >0,9 mmol/L
 TC/HDL zie tabel voor risico
 Triglyceriden <2,0 mmol/L
Oorzaken hypercholesterolemie
 Dieet, lifestyle
 Familiaire Hypercholesterolemie (zie verder)
 Slecht geregelde glucosehuishouding;
hyperinsulinemie
 Insuline stimuleert aanmaak van cholesterol in de
lever
 Hypothyroïdie
 Nierziekte
Oorzaken hypertriglycedemie
 Dieet leefstyle
 Alcoholisme
 Slecht geregelde glucosehuishouding;
hyperinsulinemie
 Insuline stimuleert lipolyse adipocyten
 Genetische afwijking
Waarom hoog triglyceriden bij
ontregelde glucose metabolisme
 Insuline stimuleert normaal opname van
triglyceriden en glucose in vetcel
 Triglyceriden blijven in bloed
 Lever o.i.v. insuline neemt triglyceriden in
normale situatie
Behandeldoel
 Afhankelijk van andere risciofactoren voor hart-
en vaatziekten
 Doel verlagen LDL en/of verhogen HDL
 Therapie:
 Lifestyle aanpassingen (dieet) max.10% reductie
LDL max
 Medicatie tot 55% reductie LDL
Risico bij diabeten
=0,9 mmol/l

=4,1 mmol/l
Familiaire Hyper-cholesterolemie (FH)
 Veel onderzoek naar gedaan tot 2011 door StOEH
 Ongeveer 40.000 patienten in Ned bekend
 Grootste groep heeft afwijking in LDL receptor
lever of ApoE afwijking(1000 afwijking bekend)
 Gevolg?
 Vaak hoog cholesterol >8mmol/l
 Vaak, niet altijd, hoge kans op cardiale hartziekten
Symptomen
 Anamnese: in familie hvz ziekten <60jr
 Lichamelijk onderzoek
 Peesxantomen
 Arcus lipoides (<45 jaar)
 Xantalasmatha palpebrae
Therapie: 2e lijn cholesterol verlagende medicatie
Cholesterol/TG verlagende medicatie
Statinen
 Remmen HMG-CoA-reductase in de lever, met als gevolg
verminderde produktie van cholesterol
 Bekende bijwerking is spierpijn
 Vb. atorvastatine, fluvastatine, pravastatine, rosuvastatine

Fibraten
 remmen de synthese van het VLDL-lipoproteïne in de lever,
daarnaast wordt tevens de afbraak van het VLDL gestimuleerd
 bezafibraat, ciprofibraat, gemfibrozil
 Vooral verlaging trigrlyceriden
Galzuurbindende harsen
 colestyramine en colesevelam
 Vangen cholesterol weg uit enterohepatische
kringloop en vermeerdering van LPL receptoren lever
 Cholesterolsynthese lever gaat omhoog
 Netto 10% lager cholesterol

Ezetimibe
 Is een cholesterolabsorptieremmer in darmen

Lomitapide
 een remmer van microsomale transferproteïne (MTP)
Nicotinezuuranaloga
 Acipimox en xantinolnicotinaat
 Remt lipolyse in periferie vet en spier
 Stimuleer LPL bij vetweefsel gevolg?
 Nog niet bewezen of het reduktie geeft op
mortaliteit/morbiditeit hvz
Meervoudig onverzadigde omega-3-vetzure ethylesters
In hoge concentratie geeft daling VLDL (2-4gr)

Bron:
http://www.farmacotherapeutischkompas.nl/inleidendetek
sten/i/inl%20lipidenverlagende%20middelen.asp
Casus lipidenprofiel 1
 Vrouw van der Joost 54 jaar
 VG: DM2
 Medicatie: Metformine 1dd 1000mg
 Lab:
 HbA1c 60 mmol/mol
 Creatinine 78 (normaal)
 Cholesterol 6,7 mmol/l
 HDL 0.9 mmol/l
 LDL 4,7 mmol/l
 Triglyceriden 2,2 mmol/l
HbA1c 60 mmol/mol
Creatinine 78 (normaal)
Cholesterol 6,7 mmol/l
HDL 0.9 mmol/l
LDL 4,7 mmol/l
Triglyceriden 2,2 mmol/l
Casus 2
 Man 66 jaar
 VG: hypertensie
 Lab:

Cholesterol 5,7 mmol/l

LDL 1,2 mmol/l
HDL 2,5 mmol/l
Triglyceriden 4,4 mmol/l
Leerdoelen
 De student kan de exogene als de endogene route
van het lipidenmetabolisme uitleggen
 De student kan oorzaak van een te hoog
cholesterol, LDL en triglyceriden of te laag HDL
uitleggen
 De student kan uitleggen wat er mis is in het
lipidemetabolisme bij familiaire
hypercholesterolemie
Literatuur
 http://www.farmacotherapeutischkompas.nl/inleid
endeteksten/i/inl%20lipidenverlagende%20middel
en.asp
 Van der Meer et al, Interne geneeskunde, 13e druk,
BSL 2005; p753-765 (Springerlink)