UZ, CT I MR

FIZIČKE KARAKTERISTIKE ULTRAZVUKA

•Frekvencija(1Hz)
•Talasna dužina(1m)
•Brzina prostiranja(1m/s)
•Intezitet(1W/cm/2)
Granica vazduh / tkivo reflektuje približno ceo upadni UZ snop

Gel ima ulogu da zameni vazduh i umanji refleksiju

Granica kost/tkivo takođe reflektuje značajnu frakciju upadnog

intenziteta

Imidžing kroz vazduh ili kost nije moguć - Ne postojanje transmisije

kroz ove ove granice dovodi do izostanka eha (tzv. senčenje,
shadowing )

Kod pregleda abdomena, najsnažniji ehoi uglavnom potiču od gasova

Organi kao što su bubrezi, pankreas i jetra, koji su sačinjeni od

subregija sa brojnim mestima rasejavanje, daće UZ prikaz nepravilne
teksture

Organi koji sadrže tečnost (bešika, ciste, krvni sudovi) gotovo da ne

daju eho ( prikazuju se kao tamni)
FIZIČKI EFEKTI ULTRAZVUKA
ATENUACIJA
•Apsorpcija
•Disperzija
•Refleksija(prelamanje)
•Difrakcija

Z=GxV
Sonda – “Usta i uši” uređaja

Piezoelektrični efekat

Primenom el. struje menja se oblik

kristala, usled čega se emituju UZ
talasi
Prijemom UZ talasa ponovo se
menja oblik kristala, koji zatim
emituje električne signale
SONDE
 SONDE
 Debljina piezoelektričnog
kristala određuje rezonantnu
frekvenciju sonde
 Radna frekvencija određena
je debljinom kristala koja je
jednaka polovin talasne
dužine emitovanog zvuka
kroz kristal, (l =/2)
 EHOGENOST

Ehogenost predstavlja intezitet ehoa odbijenih od tkiva ili

struktura u unutrašnjosti tela.

Hiperehogena visok intezitet ehoa

...... umeren intezitet ehoa

Hipoehogena nizak intezitet ehoa

Anehogena bez ehoa

Izoehogena istih ehoa

 EHOGENOST

Hiperehogena
 EHOGENOST

Hipoehogena
 EHOGENOST
Anehogena
 EHOGENOST

Izoehogena
EHO STRUKTURA/EHO TEKSTURA
Označava uniformnost ehoa unutar nekog organa ili tkiva

Homogena eho struktura

Nehomogena(heteroehogena) eho struktura
Vrste promena na osnovu eho strukture
• Cistične

• Solidne

• Mešovite
-dominantno cistične
-dominantno solidne
Sonografske karakteristike ciste:
• Anehogena struktura

• Tanki glatki zidovi

• Oštar posteriorni zid

• Prisutno posteriorno pojačanje

SONOGRAFSKE KARAKTERISTIKE CISTE
Sonografske karakteristike solidnih promena
• Ehogena gradja

• Nejasno definisan posteriorni zid

• Posteriorna atenuacija UZ talasa ali bez tipične akustične senke

SONOGRAFSKE KARAKTERISTIKE SOLIDNIH PROMENA
SONOGRAFSKE KARAKTERISTIKE
KOMPLEKSNIH(MEŠOVITIH) PROMENA

Dominantno cistične promene

• Pretežno anehogena gradja

• Posteriorno pojačanje

• Unutrašnji ehoi

• Debeli zid
Dominantno cistične promene
Dominantno solidne promene
• Dominantno ehogena gradja

• Cistične promene unutar lezije

• Posteriorno slabljenje
Dominantno solidne promene
Sonografske karakteristike promena:
• Lokalizacija
• Veličina
• Oblik
• Kontura, zidovi
• Unutrašnji ehoi-ehogenost i eho tekstura
• Posteriorni fenomeni-pojačanje ili slabljenje
PRIMENA ULTRAZVUKA

 Bubrezi, jetra, pankreas, žučna kesa

 Karlica i reproduktivni organi
 Srce
 Površne strukture(dojka, štitasta žlezda
zglobovi, mišići, tetive)
 Oko
 Krvni sudovi
 Fetus
UZ JETRE-METASTAZE
ŽUČNA KESA-KALKULUSI
UZ PANKREASA
KARLICA
ŠTITASTA ŽLEZDA
DOJKA-KARCINOM
SRCE
KRVNI SUDOVI
FETUS
 Kompjuterizovana tomografija (CT)
 Godina otkrića: 1972 - Hounsfield (Nobelova nagrada 1979)

 Vrsta zračenja: X-zraci (jonizujuće, EM zračenje)

 Energija i talasna dužina: 10 – 100 keV ; 0.1 – 0.01 nm

 Princip: Različit stepen atenuacije X-zraka pri prolasku kroz

ljudsko telo

 Tomografski imidžing: Celo telo

 Rezolucija: Visoka (mm)

 Primena: Meka tkiva (CNS, GIT, KVS), kosti

Princip akvizicije kod CT
Cev

Snop X-zraka

CT Sto

Detektori
Formiranje CT slike – tomografska akvizicija

 Pre akvizicije narednog slajsa,

pacijent-sto se pomera u
kranio-kaudalnom pravcu (y-
osa skenera)
 Ovim se naredni slajs tkiva
(organa) pozicionira na put
snopa X-zraka da bi se izvršila
akvizicija naredne slike
 Visoka kV: 120 - 140,
 mA: 10 – 440
 Vreme jednog skena 0.4 – 2 s
 Šta se zapravo meri?
Atenuacija
Hipoatenuacija (hipodenzno)
Izoatenuacija (izodenzno)
Hiperatenuacija (hiperdenzno)
Atenuacija se izražava u
Hounsfield-ovim jedinicama (HU)
Skala od -1000 do 1000:
 -1000 - vazduh
 0 - voda
 1000 - kortikalna kost
 Prikaz digitalne slike: Prozor/Nivo
 Širina prozora (W)
određuje kontrast slike, pri
čemu uži prozor daje bolji
kontrast
 To je zapravo broj
Hounsfield-ovih jedinica od
crnog do belog

 Nivo (L) pretstavlja CT broj

u centru prozora

P1 = L – ½ W
P2 = L + ½ W
Primena CT
Solitarna nodularna lezija u plućima
Adenokarcinom pankreas
sa metastazama u jetri
Cistični nefrom
 Magnetna rezonanca (MRI)
 Godina otkrića: 1945 - [NMR] Bloch (1952)
1973 - Lauterbur

1977 - Mansfield (Nobelova nagrada 2003)

1971 - Damadian
 Vrsta zračenja: Radiofrekventno, RF (nejonizujuće, EM zračenje)

 Energija i talasna dužina: 10-100MHz (~10-7 eV); 30-3m

 Princip: Interakcija RF talasa i određene vrste atomskih jezgara u

telu, kada se telo nalazi u jakom magnetnom polju

 Tomografski imidžing: Celo telo

 Rezolucija: Visoka (mm)


Princip nuklearne magnetne rezonance
 Jezgra sa neparnim brojem nukleona  mikromagneti sa
sopstvenim spinom koji u jakom spoljašnjem magnetnom polju
zauzimaju jednu od dve moguće orjentacije u odnosu na to
polje:
1. Paralelnu orjentaciju – stanje niže energije (naseljenije)
2. Antiparalelnu orjentaciju – stanje više energije

Bez spoljašnjeg mag.polja U magnetnom polju

B0
Princip nuklearne magnetne rezonance
 Kada se na takav spinski sistem deluje radiofrekventnim (RF) pulsom, sa
frekvencijom koja odgovara određenom tipu jezgara – uslov rezonancije,
dolazi do ekscitacije spinova i njihovog prelaska iz stanja niže u stanje
više energije
 Rezonantna, Larmorova, Frekvencija:
=B0
 - žiromagnetni odnos, karakteristika datog jezgra
B0 - jačina spoljašnjeg magnetnog polja (T)
 Princip MR imidžinga
 Po prestanku delovanja RF pulsa, spinovi se
vraćaju u ravnotežno stanje (proces relaksacije) i
pri tome emituju EM zračenje, zapravo radio signal
iste frekvencije kao i upadni RF puls

 Generisanje ovog radio signala od strane tkiva

pretstavlja osnovu MR imidžinga – njegovim
prikupljanjem i određenim transformacijama dobija
se informacija na osnovu koje se formira MR slika
 Princip MR imidžinga

 Vodonik (1H, jezgro=proton) kao najzastupljeniji

element u organizmu, zadovoljava navedene uslove
za rezonanciju i upravo se njegova distribucija i
ponašanje u različitim tkivima registruje metodom MR
 Kontrast MR slike zavisi od više faktora, a osnovni su:
 Protonska gustina (koncentracija)
Vreme T1 relaksacije
Vreme T2 relaksacije
MRI uređaji
 Makroadenom
hipofizne žlezde
Postoperativni
spondilodiscitis
 MRI zglobova

Normalan nalaz Ruptura prednje ukrštene veze

 MRA

Difuzne
arteriosklerotične
promene
MRI fetusa

Fetus u 33 g.n.
HVALA NA PAŽNJI