İLKÖĞRETİMİN AMAÇ VE GÖREVLERİ

1. Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olmak için gerekli

temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazandırmak;
onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek

2. Her Türk çocuğunu ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden

yetiştirerek hayata ve üst öğrenime hazırlamaktır.

3. İlköğretimin son ders yılının ikinci yarısında öğrencilere,

ortaöğretimde devam edilebilecek okul ve programların
hangi mesleklerin yolunu açabileceği ve bu mesleklerin
kendilerine sağlayacağı yaşam standardı konusunda tanıtıcı
bilgiler vermek üzere rehberlik servislerince gerekli
çalışmalar yapılır.
İLKÖĞRETİMİN AMAÇLARI
1) Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini geliştirerek onları
hayata ve üst öğrenime hazırlamak,

2) Öğrencilere, Atatürk ilke ve inkılâplarını benimsetme;

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na ve demokrasinin
ilkelerine, insan hakları, çocuk hakları ve uluslar arası
sözleşmelere uygun olarak haklarını kullanma, başkalarının
haklarına saygı duyma, görevini yapma ve sorumluluk
yüklenebilen birey olma bilincini kazandırmak,

3) Öğrencilerin, millî ve evrensel kültür değerlerini

tanımalarını, benimsemelerini, geliştirmelerini bu değerlere
saygı duymalarını sağlamak,
4) Öğrencileri, kendilerine, ailelerine, topluma ve
çevreye olumlu katkılar yapan, kendisi, ailesi ve
çevresi ile barışık, başkalarıyla iyi ilişkiler kuran, iş
birliği içinde çalışan, hoşgörülü ve paylaşmayı bilen,
dürüst, erdemli, iyi ve mutlu yurttaşlar olarak
yetiştirmek,

5) Öğrencilerin kendilerini geliştirmelerine, sosyal,

kültürel, eğitsel etkinliklerle millî kültürümüzü
benimsemelerine ve yaymalarına yardımcı olmak,

6) Öğrencilere bireysel ve toplumsal sorunları tanıma

ve bu sorunlara çözüm yolları arama alışkanlığı
kazandırmak,
7) Öğrencilere, toplumun bir üyesi olarak kişisel
sağlığının yanı sıra ailesinin ve toplumun sağlığını
korumak için gerekli bilgi ve beceri, sağlıklı
beslenme ve yaşam tarzı konularında bilimsel
geçerliliği olmayan bilgiler yerine, bilimsel bilgilerle
karar verme alışkanlığını kazandırmak,

8) Öğrencilerin becerilerini ve zihinsel çalışmalarını

birleştirerek çok yönlü gelişmelerini sağlamak,

9) Öğrencilerin kendilerine güvenen, sistemli

düşünebilen, girişimci, çağdaş teknolojileri etkili
biçimde kullanabilen, plânlı çalışma alışkanlığına
sahip estetik duyguları ve yaratıcılıkları gelişmiş
bireyler olarak yetiştirmek,
10) Öğrencilerin ilgi alanlarının ve kişilik özelliklerinin
ortaya çıkmasını sağlamak, meslekleri tanıtmak ve
seçeceği mesleğe uygun okul ve kurumlara
yöneltmek,

11) Öğrencileri derslerde uygulanacak öğretim yöntem

ve teknikleriyle sosyal, kültürel ve eğitsel
etkinliklerle kendilerini geliştirmelerine ve
gerçekleştirmelerine yardımcı olmak,

12) Öğrencileri ailesine ve topluma karşı sorumluluk

duyabilen, üretken, verimli, ülkenin ekonomik ve
sosyal kalkınmasına katkıda bulunabilen bireyler
olarak yetiştirmek,
13) Doğayı tanıma, sevme ve koruma, insanın doğaya
etkilerinin neler olabileceğine ve bunların
sonuçlarının kendisini de etkileyebileceğine ve bir
doğa dostu olarak çevreyi her durumda koruma
bilincini kazandırmak,
14) Öğrencilere, bilgi yüklemek yerine onlarda
zekâyı ve yaratıcı düşünceyi ortaya çıkarmak,
onlara bilgiye ulaşmanın yöntem ve tekniklerini
öğretmek,

15) Öğrencileri bilimsel düşünme, çalışma ve

araştırma alışkanlığına yöneltmek,

16) Öğrencilerin, sevgi ve iletişimin desteklediği

gerçek öğrenme ortamlarında düşünsel
becerilerini kazanmalarına, yaratıcı güçlerini
ortaya koymalarına ve kullanmalarına yardımcı
olmak,

17) Öğrencilerin kişisel ve toplumsal araç-gerecî,

kaynakları ve zamanlarını verimli kullanmalarını,
okuma zevk ve alışkanlığı kazanmalarını sağlamak,
ilköğretim kurumlarının amacıdır.
 Genel ilkeler
1) İlköğretim; ..dört yıl süreli ve zorunlu ilkokul ile
dört yıl süreli ve zorunlu ortaokuldan oluşan bir Milli
Eğitim ve Öğretim Kurumudur.

2) İlköğretim kurumlarında karma eğitim-öğretim

yapılır.

3) İlköğretimde derslerde ve ders dışı etkinliklerde

Türkçe'nin doğru, güzel ve etkili kullanılması temel
hedeftir.

4) İlköğretim kurumlarının kuruluş ve işleyişi ile her

türlü eğitim-öğretim programlarının hazırlanması ve
uygulanmasında Atatürk ilke ve inkılâplarına uyulur.
Evrensel değerler içinde millî kültürün öğrenilmesine
ve geliştirilmesine önem verilir.
5) İlköğretim kurumları; dil, ırk, cinsiyet, felsefî inanç
ve din ayrımı gözetilmeksizin herkese açıktır.
Eğitimde hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa ayrıcalık
tanınamaz.

6) Eğitim-öğretim etkinlikleri; öğretim ilkeleri, öğrenci

düzeyi, çevre özellikleri ve programda belirtilen
esaslar dikkate alınarak ilköğretimin amaçları
gerçekleştirecek şekilde düzenlenir ve uygulanır.

7) İlköğretim kurumlarında herkese imkân ve fırsat

eşitliği sağlanır. Ekonomik durumu iyi olmayan
öğrencilere, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacıyla
parasız yatılılık ve bursluluk imkânları sağlanır. Özel
eğitim gerektiren ve korunmaya muhtaç çocukları
yetiştirmek için özel önlemler alınır.
8) Eğitim-öğretim hizmetleri düzenlenirken
öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri ile toplumun
ihtiyaçları dikkate alınır.

9) Demokrasi bilincinin geliştirilmesi amacı ile

öğrenci, öğretmen, yönetici, personel ve velilerce;
kurumda iş birliği, iş bölümü, seçme, seçilme,
katılma ve düşüncelerini açıklayabilme gibi
demokratik kuralların uygulandığı, sevgi, saygı ve
hoşgörüye dayalı bir çalışma ortamı oluşturulur.

10) İlköğretim kurumlarında uygulanan, programlar,

yöntem ve teknikler ile kullanılan eğitim
teknolojisi; bilimsel ve teknolojik gelişmelere göre
yenilenerek, okul, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre
sürekli geliştirilir.
11) İlköğretim kurumlarında açıklık, güvenirlik ön
planda tutulur. Eğitim-öğretim ve yönetim
etkinliklerinin kurul ve komisyonlarca yürütülmesi,
öğrenci, öğretmen, veli ve çevrenin gözetim ve
denetimine açık tutulması sağlanır.

12) Kaynakların etkili ve verimli olarak kullanılması,

eğitim-öğretimin kalitesinin artırılması ve kurumun
rekabet gücünün geliştirilmesi sağlanır.

13) Okul ile aile ve çevrenin iş birliği sağlanır.

14) İlköğretimde öğrenciler, oldukları gibi kabul

edilerek değer verilir.

15) Öğretmen, yeri geldikçe günlük olaylara ve

fırsat eğitimine yer verir.
16) Öğrencilere temel bilgi, beceri ve değerleri
kazandırmak, öğrencilerin davranış, ilgi ve
yeteneklerini belirlemek, programlar
doğrultusunda başarılarını bir bütün olarak
değerlendirmek, meslek alanlarını tanıtmak ve
yönlendirmek için gerekli önlemler alınır.

17) Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin akranları

ile birlikte kaynaştırma uygulamaları yoluyla
eğitimlerini sürdürmeleri esastır. Bu öğrenciler
eğitimlerini akranları ile birlikte aynı sınıfta
sürdürebilecekleri gibi okulların bünyesinde
açılacak özel eğitim sınıflarında da
sürdürebilirler. Kaynaştırma yoluyla eğitim
uygulamalarında özel eğitim ile ilgili mevzuat
hükümleri uygulanır.
 İLKÖĞRETİM PROGRAMLARI
Ülkemiz eğitim programlarında köklü bir değişiklik
ihtiyacı herkesçe kabul edilen bir gerçektir. Bugüne
kadar eğitimde şikayetçi olduğumuz noktalar ise;
• İşlevsizlik. Okulların işe yaramaz bilgilerin sıkıcı
yöntemlerle aktarıldıkları kurumlar haline gelmesi
• Eğitim anlayışı yanlış
• Programlar ve kitaplar gereksiz ve çağ dışı bilgilerle
dolu
• Eğitimin beklentisi yanlış
• Değerlendirme ve seçme anlayışı yanlış
• Teknolojideki gelişim. Ulaşılan bilginin miktarı ve
sınırı hayal edilebilir sınırların ötesindedir.
• Ülkemizde 2005-2006 öğretim yılından itibaren ilköğretimin ilk kademesi
için (1-5) programlarda ve anlayışta köklü değişiklikler getiren bir reform
gerçekleşmiştir.

• Ezberleyen değil, öğrenmeyi öğrenen nesillere ihtiyaç var. Yeni

programlar bu varsayımlar üzerine yapılandırılmıştır.
 İlköğretim Programının
Referans Çerçeveleri
• Ülkemizin tarihsel, kültürel, sosyal, ahlaki
birikimini ve katılımını motivasyon kaynağı olarak
görür ve Atatürk’ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti
projesinin gelişerek devamlılığı ilkesi

• Dünyada yaşanan tüm değişim ve gelişmeler

• AB norm, hedefleri ve eğitim anlayışı

• PISA, TIMMS, PIRLS gibi uluslar arası sınavların

ortaya koyduğu bulgular
 İlköğretim Programının Vizyonu
• Atatürk ilkeleri ve inkılâplarını benimsemiş,

• temel demokratik değerlerle donanmış,

• bireysel farklılıkları ne olursa olsun, araştırma,

sorgulama, eleştirel düşünme, problem çözme
karar verme becerileri gelişmiş,

• yaşam boyu öğrenen ve insan haklarına saygılı,

mutlu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları
yetiştirmek
• Her çocuğun öğrenebileceği, birey olarak kendine
özgü olduğu ve öğrenmenin bireyin gelecekteki
yaşamına ışık tutacağı anlayışı

• Bilgi, kavram, değer ve becerilerin gelişmesi yoluyla

öğrenmeyi öğrenmenin gerçekleşmesinin ön plana
çıkarılması

• Öğrencilerin, düşünmeye, soru sormaya ve görüş

alışverişi yapmaya özendirilmesi

• Milli kimlik merkeze alınarak, evrensel değerlerin

benimsenmesinin sağlanması
• Öğrencilerin örf ve adetlerimiz çerçevesinde ruhsal,
ahlaki, sosyal ve kültürel yönlerden gelişmesinin
sağlanması

• Öğrencilerin, haklarını bilen ve kullanan, sorumluluklarını

yerine getiren demokratik bireyler olarak yetişmeleri

• Toplumsal sorunlara karşı duyarlılığın ön plana

çıkarılması

• Öğrencinin, öğrenme sürecinde deneyimlerini

kullanmasına ve çevreyle etkileşim kurmasına fırsat
verilmesi
• Öğretme yöntem ve tekniklerinde çeşitliliklere yer
verilmesidir.
 İlköğretim Programında İçerik
Seçimi ve İlkeleri
• Bütünsel yaklaşım. Öğrenme, hayatın parçalara
bölünmesiyle değil, bütünsel içerikle en üst düzeye
çıkar.

• Her alanla ilgili olgular, kavramlar, ilkeler, yöntem

ve yaklaşımlar öğrenmeyi kolaylaştıracak biçimde
düzenlenir.

• İçerik düzenlemede öğrenme ve motivasyon ilkeleri

dikkate alınır.
• İçerik oluşturulurken bireyselleşme ve toplumsallaşma
dengesi gözetilir.

• İçerik düzenlenirken, olgu, kavram ve ilkelerin birden

fazla biçimde gösterimine dikkat edilir.

• Yoğun bilgi aktarımı yerine yaşamda kullanımı olan

temalara vurgu yapılmıştır. Tematik anlayış programın
bu güçlüğü aşmak için önemle vurguladığı bir özelliktir.
 İlköğretim Programında Öğretme-
Öğrenme Durumları
• Çocuğun öğrenmeye heveslenmesi ancak araştırma arzusu
ve doğal merakının uyandırılmasıyla mümkündür.

• Öğrenme, öğrenci merkezli etkinliklerde, öğrencinin etkin

rol almasıyla oluşur.

• Öğrenilenlerin farklı ortamlara aktarılması, etkin ve

yaratıcı bir yorumla kullanılması asıl amaçtır.

• Çocuğun yakın çevresinde yaşanan sorunlar, hayat biçimi,

ekonomik etkinlikler, coğrafi faktörler öğrenme için temel
içeriktir.
• Öğrencilerin işbirliği yapmaları teşvik edilmelidir.

• Okul sadece dört duvar değil, tüm çevredir.

• Eğitim, kitap dışı kaynaklara yönlendirilmelidir.

• Öğrencilerin toplumsal hizmet sunmasını destekler.

• Kazanımlar ve etkinlikler..
 İlköğretim Programında
Ölçme ve Değerlendirme

• Süreç + Ürün Değerlendirme = Tümel

değerlendirme

• Performans değerlendirme
• Öğrenci ürün dosyası hazırlanması
• Öğrencilerin duyuşsal gelişimlerinin izlenmesi
• Derse yönelik tutum ve kendilerine güvenleri
hakkında bilgi edinmek için ölçeklerin
kullanılması
• Görüşme
• Gözlem
• Sözlü sunum
• Projeler
• Performans ödevleri
• Öz değerlendirme
• Akran değerlendirme
• Dereceli puanlama anahtarı
• Ürün dosyası
• Kavram haritaları
• Tutum ölçekleri
 Yeni ilköğretim programlarının öğrencilere
kazandırmayı amaçladığı beceriler:
Eleştirel düşünme, Yaratıcı düşünme,
Araştırma, İletişim, Problem çözme, Bilgi
teknolojilerini kullanma, Girişimcilik,
Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma,
Karar verme, Kaynakları etkili kullanma,
Güvenlik ve korunmayı sağlama, Öz yönetim,
Bilimin temel kavramlarını tanıma, Temalarla
ilgili temel kavramları tanıma
 İlköğretim Programı ile öğrencilerin kişisel
nitelikleri ve değerleri geliştirmelerine
yardımcı olunması da hedeflenmektedir:

• Öz saygı, Öz güven, Toplumsallık, Sabır, Hoşgörü,

Sevgi, Saygı, Barış, Yardımseverlik , Doğruluk,
Dürüstlük, Adalet, Yeniliğe açıklık, Vatanseverlik,
Kültürel değerleri koruma ve geliştirme
Programda gerçekleştirilen önemli bir diğer değişiklik
ders içi ilişkiler, diğer derslerle ilişkiler ve ara
disiplinlerin belirlenmesidir. Bu kavramlara yapılan
aşırı vurgu, bilginin doğal bağlamı içinde öğrenilmesini
sağlama amaçlıdır.
1. Afet Korunma ve Güvenli Yaşam
2.   Girişimcilik
3. Kariyer Bilinci Geliştirme
4.   İnsan Hakları ve Vatandaşlık
5.   Özel Eğitim
6.   Rehberlik ve Psikolojik Danışma
7.   Sağlık Kültürü
8. Spor Kültürü ve Olimpik Eğitim
 OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMI -
2012
• Okul Öncesi Eğitim Programı,
• okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden
çocukların zengin öğrenme deneyimleri aracılığıyla
sağlıklı büyümelerini,
• tüm gelişim alanlarının desteklenerek en üst
düzeye ulaşmasını,
• özbakım becerilerini kazanmalarını ve
• temel eğitime hazır bulunmalarını sağlamak amacı
ile geliştirilmiştir.  
• Çocukların gelişimlerini destekleme

• Gelişim alanlarında görülebilecek

yetersizlikleri önleme

• Destekleyici ve önleyici boyutları olan çok

yönlü bir program
• Gelişimsel özellikte

• Sarmal yapıda

• Eklektik

• Kazanım ve göstergeler
 Temel Özellikler
• Çocuk merkezli
• Esnek
•  Temalar/Konular amaç değil araç
• Oyun temelli
• Keşfederek öğrenme öncelikli
• Öğrenme merkezleri önemli
• Büyük grup, küçük grup ve bireysel etkinliklere
dengeli bir biçimde yer verilmesi
• Yaratıcılığın geliştirilmesi ön planda
 Temel Özellikler
• Günlük yaşam deneyimlerinin ve yakın çevre
olanaklarının eğitim amaçlı kullanılması
• Evrensel ve toplumsal değerlere yer verilmesi
• Öğretmene özgürlük tanıması
• Değerlendirme süreci çok yönlü
• Aile eğitimi ve katılımı önemli
• Özel gereksinimli çocuklar için uyarlamalara yer
vermesi
• Rehberlik hizmetlerine önem vermesi
• Etkinlik türleri; Türkçe, Sanat, Drama, Müzik,
Hareket, Oyun, Fen, Matematik, Okuma Yazmaya
Hazırlık ve Alan Gezileri.
Okul Öncesi Eğitim Programı
Gelişimsel program
Grubun özelliğine göre
değişiklikler yapılması beklenir.
Grup etkileşimi
Öğrenme süreci, sonuç ve
üründen önemlidir.
Esnek program
Ders yok, etkinlikler
Etkinlik süreleri standart değil.
Öğretmen rehber
Sınıf düzenindeki farklılık,
çocukları programda değişik
İlköğretim Programı
Gelişim özellikleri dikkate alınır.
Grubun özelliğine göre değişiklikler
yapılabileceği öngörülür.
Grup etkileşimi
Öğrenme süreci kadar sonuç ve
ürün de önemsenir.
Esnek program
Dersler var, dersler içerisinde
etkinlikler
Ders süreleri standart
Öğretmen rehber
Sınıflar çoklu sıra düzeninde, ancak
etkin olarak katılım esas.
Okul Öncesi Eğitim Programı İlköğretim Programı
Çocuklar deneyerek, yaparak, Çocuklara etkin öğrenme olanakları
yaşayarak öğrenir. sunulur , yaparak, yaşayarak
öğrenme ön planda, bilgiyi
yapılandırma esasına dayalı.
Ünite, konu yok. Kazanımlar ve Alt sınıflarda bazı derslerde temalar
göstergeler, bunların var, üst sınıflarda öğrenme alanları
gerçekleştirilmesinde konu ve ve üniteler şeklinde yapılanma.
temalar araç. Bunlar kazanımların
gerçekleştirilmesinde araç.
Kazanımlar merkezde Kazanımlar merkezde
Günlük planların genel çerçevesi Günlük ders çizelgesi var.
var, etkinliklerin sıralaması günlük
akışa göre değişebilir.
Öğrenme sürecinde alternatif Öğrenme sürecinde alternatif
etkinlikler önerilir. etkinlikler önerilir.
Okul Öncesi Eğitim Programı
Tüm gelişim alanlarının
desteklenmesi
Değerlendirmede süreç önemli
Öğrenci merkezli
İlköğretim Programı
Sekiz temel beceri
Değerlendirmede hem süreç hem
de sonuç göz önüne alınarak
gerçekleştirilir.
Öğrenci merkezli
• Kaynaklar:
• Alisinanoğlu, F. (edt.) (2013). İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim
Programları (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Oktay, Ayla (edt.) (2013). İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim
Programları (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• MEB (2017). Hayat Bilgisi dersi öğretim programı.
• http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=326
• MEB (2017). Matematik dersi öğretim programı.
• http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=329
• MEB (2017). Türkçe dersi öğretim programı.
• http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=332