Home solar system – Manual

Прирачник за дизајнирање на домашен

соларен систем

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022

 Вовед:
Целта на изработката на овај прирачник за дизајнирање на мал домашен соларен
систем е да им се дадат основни информации и инструкции на секој кој е
заинтересиран да се запознае и самостојно да изработи сопствен мал домашен
соларен систем за производство на ел. енергија.
Сите информации презентирани во овај прирачник се добиени преку извадоци од
WEB страници како и YouTube видеа, преведени на македонски јазик.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 2

1. Пресметка на потрошувачка – потрошувачи
(Load computation)
На почеток од процесот на дизајнирање на еден домашен соларен систем, потребно е да се направи
попис на предвидени потрошувачи кои ќе бидат поврзани на соларниот систем, нивната потрошувачка на
ел.енергија, колку часови дневно би се користеле, за да на крај ја добиеме предвидената вкупната
дневна потрошувачка на електрична енергија.
Една ваква калкулација е дадена во табелата која следи.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 3

1. Пресметка на потрошувачка – потрошувачи
(Load computation)
Во продолжение линк од домашни потрошувачи и нивната конзумација на електрична
енергија.
Листата има за цел подобра претстава кој потрошувач колку ел.енергија конзумира, таа
е само информативна, бидејќи потрошувачката на електрична енергија зависи според
типот на потрошувач, производителот, ...
https://letsavelectricity.com/wattage-power-consumption-of-household-appliances/
Доколку за некој електричен уред немаме информација за електрчната енергија која ја
конзумира во текот на работењето, доволно е да се погледне налепницата/плочката на
самиот уред, и да се отчита напонот (Volts) и струјата (Amp).
Пример за потрошувачка на еден Dell лаптоп: P (watts) = 19.5V x 6.7 A = 130.65 W

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 4

2. Пресметка на потребен капацитет на батерија
(Battery capacity)
Нареден чекор е пресметка на капацитет на батеријата во која ќе се складира електричната
енергија добиена од соларните ќелии, која подоцна би се користела за снабдување на
предвидените потрошувачи. За почеток потребно е да утврдиме колку денови автономно би
работел соларниот систем, што би значело колку денови батеријата можи да ги снабдува со
електрична енергија потрошувачите, а притоа да не се надополнува со електрична енергија од
страна на соларните ќелии (пр. ноќ, облачно време, ...)
Во нашиот пример 1 ден автономно работење.

Бидејки батеријата не се искористуваат целосно (50-70%), за што ќе биди наредно објаснето,

потребно е да избериме поголема батерија од пресметаната, во случајот 150Ah, батерија со
двојно поголем капацитет.
Капацитет на батеријата изразен преку електричната енергија би бил: 12V x 150Ah = 1800Wh >>>
480Wh колку што е потребно за предвидените потрошувачи.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 5

2. Типови на батерии за соларни системи (Battery types)
Соланите батерии се дизајнирани да бидат контролирано полнети преку solar charge controller. Ќе
направиме споредба со 2 најчесто користени типови, и тоа во контекст на искористеност на
батеријата.
● Lead-acid batteries
● Lithium batteries
DOD – Depth of discharge (Ниво на празнење)
Можи да се забележи дека литиумската батерија има поголема искористеност, односно може да се
празни од 80-100%, за разлика од Lead Acid кај која искористеноста е од 50-70%.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 6

2. Паралелно или сериско поврзување на батерии (What’s
The Difference Between Wiring Batteries in Series Vs. Parallel?)
Разбирањето на разликата во поврзувањето на батериите во серија или паралелно е значајно ако
имате систем со повеќе батерии. Главната разлика во поврзувањето на батериите во серија наспроти
паралелно е влијанието на излезниот напон и капацитетот на батерискиот систем. На батериите
поврзани во серија се додава напонот од секоја од батериите. На батериите кои се поврзани
паралелно се собираат нивните капацитети (Ah). Сепак, вкупната расположлива енергија (Wh) во
двата случаи е иста.
На пример, поврзувањето на две батерии од 12 волти со капацитет од 150 Ah во серија ќе
произведува 24 волти со капацитет од 150 Ah. Со паралелно поврзување на истите две батерии би
добиле 12 волти со капацитет од 300 Ah. Така, двата системи имаат вкупна достапна енергија од
3600Wh (Wh = Volt x Ah).Дополнително, батериите поврзани во серија и паралелни треба да имаат ист
сооднос на напон и капацитет. Неусогласени напони и капацитети може да доведе до проблеми кои
може да ги оштетат батерии.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 7

2. Паралелно или сериско поврзување на батерии
(What’s The Difference Between Wiring Batteries in Series
Vs. Parallel?)
Сериското поврзување на батериите обезбедува повисок вкупен напон што резултира
со помала струја на системот. Помалата струја значи дека можете да се користат жици
со помал напречен пресек, а притоа и помал пад на напонот во системот. Размислете за
MPPT контролер за соларно полнење со 50 ампери. Контролер од 50A x 12V може да се
обезбеди 600W соларна енергија, но на 24Vx50A може да се обезбеди 1200W соларна
енергија. Општо земено, кај поголемите енергетски системи може да забележат големи
придобивки од работењето на батериите во серија при повисоки напони.
Недостатоци, во батериски систем поврзан во серија е тоа што целата опрема треба да
функционира на повисок напон или пак е потребен дополнителен конвертор за да се
користат уреди од 12V.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 8

2. Паралелно или сериско поврзување на батерии
(What’s The Difference Between Wiring Batteries in Series
Vs. Parallel?)
Предности на паралелното поврзување на батериите е тоа што се зголемува времето кое батериите
ќе ги снабдуваат потрошувачите со ел.енергија а притоа напонот останува константен. Капацитетот
на паралелно поврзаните батерии се додава од секоја од батериите, па со паралелно поврзување
две батерии го удвојуваат време на снабдување со енергија, три батерии тројно, итн. Друга предност
на паралелното поврзување на батериите е тоа што ако една од вашите батерии откажи или има
проблем, преостанатите батерии во системот сè уште можат да обезбедат ел.енергија. Недостатоци
на паралелното поврзувањето на батериите наспроти сериското е тоа што напонот на системот ќе
биде помал, што ќе резултира со поголема струја. Поголема струја значи жици со поголем напречен
пресек и поголем пад на напон.
Батерии во Серијата Vs. Паралелно: Одлуката помеѓу поврзувањето на батериите во серија наспроти
паралелно често е диктирано од потребите на уредите што ги напојувате. За општи апликации за
брод и RV, паралелното поврзување на батериите обезбедува наједноставно поврзување и заеднички
напон, меѓутоа, за големи апликации над 3000W, најдобро е да се користи сериското поврзувања на
батериите со повисок напон.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 9

3. Избор и дизајнирање на PV панели (PV panels sizing)
Изборот на PV panel е еден од најбитните во процесот на дизајнирање на соларниот систем.
За таа цел од помош ќе ни бидат досегашните информации за вкупната моќност потребна за сите
планирани потрошувачи кои ќе се напојуваат од соларниот систем, како и информациите кои ги
имаме за планираниот капацитет на батеријата.
● Вкупна дневна конзумација = 480Wh
● Губитоци во системот од 35% = 480Wh + 35% = 648Wh
● Капацитет на батерија = 1800Wh
● Искористеност на батеријата (DOD) од 50% = 900Wh
● 900Wh од батеријата > 648Wh вкупна дневна потрошувачка, што значи дека батеријата би ја
задоволувала дневната потрошувачка.
● Peak sun hour = 4h
● 900Wh / 4h = 225W (Што би значело дека со 4 часа максимално сончево зрачење, би се наполнала
целосно батерија)
Потребен ни е PV панел со моќност од најмалку 225W, а како нареден според стандарните моќности
би избрале 250W.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 10

3. Губитоци во системот (System losses)

Во целокупниот соларен систем имаме губитоци во самиот PV панел, кабли, charge

controller, инвертер, ...
● PV панел со планирана моќност од 250W
● Губитоци од околу 3% во самиот панел = 250W – 3% = 243W
● Губитоци од околу 2% во каблите = 243W – 2% = 238W
● Губитоци од околу 25% во charge controller = 238% - 25% = 179W
● Губитоци од околу 15% во батеријата = 179W – 15% = 152W
● Губитоци од околу 10% во инвертерот = 152W – 10% = 137W (Ова е реална моќност
која би ја добиле од 250W PV панел.)

Имајки ги во предвид сите овие губитоци, наместо претходно предвидениот PV панел

со моќност од 250W, најдобро е да одбериме 415W PV панел, односно 450W (наредно
според стандардните панели.)

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 11

3. Паралелно или сериско поврзување на PV панели
(What’s The Difference Between Wiring PV in Series Vs.
Parallel?)
Главната разлика помеѓу поврзувањето на соларни панели во серија или паралелно е
излезниот напон и струја. Кога поврзувате повеќе панели во серија, нивните излезни
напони се собираат заедно, а нивната излезна струја останува иста. Спротивно на тоа,
кога паралелно поврзувате бројни соларни панели, нивните излезни струи се собираат
заедно, но нивните излезни напони остануваат исти.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 12

3. Паралелно или сериско поврзување на PV панели
(What’s The Difference Between Wiring PV in Series Vs.
Parallel?)
Соларните панели во серија се оптимални во незасенчени услови. Ако сенката
покрива еден панел од вашата сериска низа, таа ќе ја намали излезната моќност на
целиот систем. Секој панел во сериска врска е критичен. Сончевите панели во серија
се исто така најдобри ако ви треба систем со ниска струја. За да се пресмета
излезната моќност на сончевиот систем, помножете го напонот со струјата. Пониската
струја ви овозможува да користите жици со помали напречен пресек кои се поевтини и
полесни за работа. Една важна работа што е дека ќе треба да се користи MPPT
контролер за полнење кога се поврзуваат панелите во серија. Контролерите за
полнење MPPT ги регулираат напонот и струјата од соларните панели за да
одговараат на напонот на батериите без да страда моќноста. Ако користите PWM
контролер, вкупниот напон на низата на панелите ќе го намали да одговара на напонот
на полнење на батеријата без да направи промена на струјата, а со тоа губитоците на
енергија се значителни.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 13

3. Паралелно или сериско поврзување на PV панели
(What’s The Difference Between Wiring PV in Series Vs.
Parallel?)

Соларните панели паралелно поврзани работат независно еден од друг и затоа се

најдобрата опција за услови со променлива светлина. Ако сенката покрива еден или
два од вашите панели, преостанатите панели во низата ќе продолжат да генерираат
енергија како што се очекуваше. Паралелните соларни системи се исто така идеални
кога сакате нисконапонски систем што користи PWM контролер со пониска цена.
Повторно, паралелното поврзување на повеќе соларни панели не го менува вкупниот
излезен напон. Значи, ако излезниот напон на вашиот панел се совпаѓа со
номиналниот напон за полнење на батеријата, паралелната низа ви овозможува да ја
зголемите излезната струја на полнење без да треба да го регулирате напонот.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 14

3. Паралелно или сериско поврзување на PV панели
(What’s The Difference Between Wiring PV in Series Vs.
Parallel?)
Сега кога ја разбираме разликата помеѓу поврзувањето на соларни панели во серија наспроти паралелно, можеме да
зборуваме за тоа која опција е подобра. Честопати се претпочита да ги поврзувате вашите соларни панели во серија
ако можете да го поминувате поголемиот дел од вашето време на места без засенчување. Главната причина за ова е
што вашиот систем за соларни панели ќе биде поефикасен и ќе работи подобро на почетокот и на крајот на денот и
кога е облачно. Еве зошто, на батериите им е потребен повисок напон од нивниот номинален напон за полнење. На
пример, на нашите литиумски батерии им требаат 14,4 волти за да почнат да се полнат. Повеќето соларни панели во
опсегот од 100 вати имаат излезен напон помеѓу 18-20 волти. За да ги достигнете 14,4 волти потребни за полнење на
вашите батерии, соларните панели паралелно ќе треба да работат со капацитет од 75% или повеќе.
Меѓутоа, ако панелите се поврзани во серија, максималниот излезен напон ќе биде 54-60 волти. Ова би значело дека
вашата панелна низа ќе треба да работи само со капацитет од околу 25% за да обезбеди полнење на вашите
батерии. Работењето со капацитет од 25% е многу полесно да се постигне дури и доцна во денот или во облачни
денови. Важно е да запомните дека ќе ви треба MPPT контролер за полнење за да функционира ваков систем.
Контролерите за полнење MPPT се скапи и може да бидат несоодветни за мали преносливи апликации. Ако имате
мал нисконапонски систем за RV или брод што може да биде во променливи услови на осветлување, паралелниот
систем може да биде одлична опција. Ваквите системи ќе работат одлично со поевтин контролер за полнење PWM,
што ќе ви заштеди пари.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 15

3. Податоци од инфо плочка на PV панели (PV panel
basic data from plate)

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 16

3. Податоци од инфо плочка на PV панели (PV panel
basic data from plate)
● STC (Standard Test Conditions) - е збир на критериуми според кои се тестира соларниот панел.
Бидејќи напонот и струјата се менуваат врз основа на температурата и интензитетот на светлината,
меѓу другите критериуми, сите соларни панели се тестираат на истите стандардни услови за
тестирање.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 17

 3. Податоци од инфо плочката на PV панелот (PV panel
basic data from plate)
● Voc(Open Circuit Voltage) - Напонот на отворено коло е колку волти излегуваат од соларниот панел без
оптоварување на него. Ова е многу важна бројка, бидејќи е максималниот напон што соларниот панел може
да го произведе при стандардни услови за тестирање, така што ова е бројката што треба да се користи кога
се одредува колку соларни панели може да се поврзат во серија што влегуваат во вашиот инвертер или
контролер за полнење. Запомнете, осигурувачите и прекинувачите ги штитат жиците од прекумерна струја,
а не од прекумерен напон. Значи, ако ставите премногу напон во повеќето електроники, ќе ги оштетите,
бидејки не се заштитени.
● ISC (Short Circuit Current) - Ова е највисоката струја што соларните панели ќе ја произведуваат во
стандардни услови за тестирање. Кога се одредува колку ампери може да издржи поврзаниот уред, како
што е charge controller или инвертер, се користи Isc, генерално помножен со 1,25 сигурносен фактор (savety
factor).
● PMM (Maximal Power Point) - Тоа е местото каде што комбинацијата на напон и струја резултира со
најголема моќност (волти x струја= вати). Кога користите charge controller или инвертер за следење на
максимална моќност MPPT, ова е точката во која електрониката MPPT се обидува да ги задржи волтите и
струјата за да ја максимизира излезната моќност.
● Vmpp / Impp (Maximum power point Voltage / Current) - Vmpp е напонот кога излезната моќност е најголема.
Тоа е вистинскиот напон што сакате да го видите кога панелите се поврзани со MPPT. Impp е струја кога
излезната моќност е најголема. Тоа е вистинската струја што сакате да ја видите кога панелите се поврзани
со MPPT под стандардни услови за тестирање.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 18

3. Агол на поставување на PV panel (PV panel Angle
Calculator)
Овој агол го кажува оптималниот агол за
да го извлечете најдоброто од вашиот
систем. За да го извлечете најдоброто од
вашите фотоволтаични панели, треба да
ги насочите кон сонцето. Оптималниот
агол варира во текот на годината, во
зависност од годишните времиња и
вашата локација и овој калкулатор ја
покажува разликата во висината на
сонцето месечно.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 19

3. Типови на фотоволтаици (Types of solar panels)
Монокристалните соларни панели можат да достигнат ефикасност поголема од 20 проценти,
додека поликристалните соларни панели обично имаат ефикасност помеѓу 15 и 17 проценти.
Соларните панели со тенок филм имаат помали ефикасност. Ефикасноста ќе се разликува врз
основа на специфичниот материјал што се користи во ќелиите, но тие обично имаат ефикасност
поблиску до 11 проценти.
Монокристалните, поликристалните и панелите со тенок филм имаат свои предности и
недостатоци, а решението со кое треба да продолжите зависи од објектот и од вашите цели за
соларниот проект. Сопствениците на имот со многу простор за соларни панели можат однапред да
заштедат пари со инсталирање поликристални панели со пониска ефикасност и поевтини. Ако
имате ограничен простор на располагање и сакате да ги максимизирате заштедите на сметката за
електрична енергија, можете да го направите тоа со инсталирање на високоефикасни,
монокристални соларни панели. Што се однесува до панелите со тенок филм, најчесто е да се
избере овој тип на соларни панели ако инсталирате на голем, комерцијален покрив што не може
да се справи со дополнителната тежина на традиционалната соларна опрема. Овие типови
покриви можат да си дозволат и помала ефикасност на панелите со тенок филм бидејќи имаат
поголема површина за нивно поставување. Дополнително, панелите со тенок филм понекогаш
може да бидат корисно решение за преносливи соларни системи, како на RV или чамци.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 20

3. Типови на фотоволтаици (Types of solar panels)

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 21

3. Ефикасност на PV панел (Efficiency)

Efficiency = 15%

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 22

3. Влијание на температурата врз моќноста (SOlar panel
temperature coefficient)
И покрај тоа што температурата нема влијание врз енергијата која ја прима соларниот панел од
сонцето, таа има влијание врз тоа колку моќност ќе добивате од соларниот панел. Односно, колку
еден соларен панел станува потопол, толку помалку моќност ќе испорачува. Какво е влијанието на
температурата изразено преку бројки ќе видиме во продолжение.
На пример доколку имаме 350W монокристален соларен панел инсталиран на кровот на 65 оС.
Губитоците на моќност би се калкулирале според следниот начин:
65оС - 25оС = 40оС
40оС х 0.36% = 14%
Губитоците би биле 350W х 14% = 49W, што би значело дека од 350W соларен панел ние би
добивале моќност од 301W.
25оС е земен како индустриски стандард за температура (номинална температура).
0.36% - температурен коефициент кој можиме да го видиме на самата плочка од соларниот панел:
- Поликристалните соларни ќелии имаат температурен коефициент од 0.39 - 0.43 % / оС
- Монокристалните соларни ќелии имаат температурен коефициент од 0.36 - 0.40 % / оС
- Танките филм соларни панели имаат температурен коефициент од околу 0.20 % / оС
Што значи, типот на соларен панел има влијание врз намалување на губитоците на моќност.
Изборот и бојата на кровната конструкција исто така има влијание врз намалување на губитоците.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 23

4. Соларен контролер на полнење (Solar Charge
Controller)
Соларниот контролер на полнење ја контролира струјата или напонот притоа управувајќи со
моќноста која се пренесува од PV панелите до батеријата. Контролерот делува како еднонасочна
порта која дозволува трансвер на енергијата од панелите до батеријата, но не и обратно од
батеријата до панелите, што би предизвикало празнење на батериите. Постојат два главни типови
на контролери:
● PWM (Pulse with modulation) – релативно едноставни. Го спушта напонот од панелот до ниво да
одговара на полнење на батеријата. Како батеријата се исполнува, така контролерот ќе го
намали снабдувањето со енергија на батеријата, притоа одржувајќи ја постојано полна. Напонот
на батеријата и панелите го усогласува, што го прави овај тип на контролер идеален за мали
системи.
● MPPT (Maximum Power Point Tracking) – покомплексни, собираат повеќе енергија од панелите,
што доведува до поголема ефикасност. И овај тип на контролер ја намалува енергијата која
пристигнува до батеријата, како таа го исполнува целосно капацитетот. За разлика од PMW овај
контролер може да се користи кај панели и батерии на различни напони. Го намалува напонот
кој доаѓа од панелите на ниво на батеријата, а притоа ја зголемува струјата, со цел
постигнување на поголема мочност. 20-30% поефикасни, што ги прави прикладни за поголеми
системи, со висока моќност.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 24

4. Соларен контролер на полнење (Solar Charge Controller)

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 25

4. Соларен контролер на полнење (Solar Charge
Controller)

Според податоците од PV панелот (инфо плочката) одбираме и соодветен соларен контролер на

полнење:
● Vmp = 18.5V
● Voc = 22.66V

Solar Charge Controller

Nominal Voltage 12V 20V 24V
За Voc=22V 22 38 46
За Vmp= 12V 18 35 36
Isc (од панелот) х Број на 3A x 1 x 1.25 = 14.8A (20 A
панели х 1.25 (safety factor) наредна поголема)

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 26

5. Инвертер (Inverter)
Инвертерот е електричен уред кој ја предвора еднонасочната струја во наизменична струја, на каква што
работат повеќето електрични домашни уреди (12V DC → 220V AC)
Изборот на соодветен инвертер за нашите потреби, се води од вкупната моќност потребна за
задоволување на сите предвидени потрошувачи:
● 160W + 10% (губитоци) = 176W минимална моќност потребна при избор на инвертер.
● Секогаш избираме поголема од минималната со цел да задоволиме идни дополнители потрошувачи,
односно 220W.

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 27

 6. Електрични жици (Electrical wires)
● PV to Solar charge controller
○ Pmax = 200W
○ Voc = 22V
○ Isc = 3A
○ Vmp = 12V
○ Imp = 2A
○ Current = Pmax / Vmp = 200W/12V = 16.7A
○ 1meter = 3.28 feet; 10meter = 32.8 feet
○ %Voltage Drop = 2 (DC side); 1 (AC side)
○ Voltage Drop Index (VDI) = (Current x Distance) / (% Voltage Drop x Voltage) = (16.7 x 3.28) / (2 x 12.5)
= 2.3 (Жица со напречен пресек од AWG 12, односно 4.00mm2

VDI = 1 VDI = 2 VDI=3 VDI=5 VDI=8 VDI=12 VDI=20 VDI=34 VDI=49 VDI=62

AWG=16 AWG=14 AWG=12 AWG=10 AWG=8 AWG=6 AWG=4 AWG=3 AWG=1/ AWG=1/
2 4

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 28

6. Електрични жици (Electrical wires)
● Solar charge controller to Battery
○ Current = P (Total PV wattage) / V (System Nominal Voltage) = 200W/12.8V = 15.6A
○ 1meter = 3.28 feet;
○ Voltage Drop Index (VDI) = (Current x Distance) / (% Voltage Drop x Voltage) = (15.6 x 3.28) /
(2 x 12.8) = 2 (Жица со напречен пресек од AWG 14, односно 2.50mm2

VDI = 1 VDI = 2 VDI=3 VDI=5 VDI=8 VDI=12 VDI=20 VDI=34 VDI=49 VDI=62

AWG=16 AWG=14 AWG=12 AWG=10 AWG=8 AWG=6 AWG=4 AWG=3 AWG=1/ AWG=1/
2 4

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 29

6. Електрични жици (Electrical wires)
● Battery to Inverter
○ Current = P (Inverter) / V (System Nominal Voltage) = 220W/12.8V = 17.2A
○ 1meter = 3.28 feet;
○ Voltage Drop Index (VDI) = (Current x Distance) / (% Voltage Drop x Voltage) = (17.2 x 3.28) /
(2 x 12.8) = 2.2 (Жица со напречен пресек од AWG 12, односно 4.00mm2

VDI = 1 VDI = 2 VDI=3 VDI=5 VDI=8 VDI=12 VDI=20 VDI=34 VDI=49 VDI=62

AWG=16 AWG=14 AWG=12 AWG=10 AWG=8 AWG=6 AWG=4 AWG=3 AWG=1/ AWG=1/
2 4

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 30

6. Електрични жици (Electrical wires)
● Inverter to Loads
○ Current = P (Inverter) / V (System Nominal Voltage) = 220W/220V = 1A
○ 1meter = 3.28 feet;
○ Voltage Drop Index (VDI) = (Current x Distance) / (% Voltage Drop x Voltage) = (1 x 3.28) / (1 x
220) = 0.01 (Жица со напречен пресек од AWG 16, односно 1.50mm2

VDI = 1 VDI = 2 VDI=3 VDI=5 VDI=8 VDI=12 VDI=20 VDI=34 VDI=49 VDI=62

AWG=16 AWG=14 AWG=12 AWG=10 AWG=8 AWG=6 AWG=4 AWG=3 AWG=1/ AWG=1/
2 4

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 31

7. Заштитни осигурачи (DC&AC Circuit Brakers)
● Photovltaic to Solar Charge COntroller
○ Податоци од PV: Imp=2A; Vmp=12V; Voc=22V; Isc=3А; Pmax=200W
■ Imp x 1.25% (Safety factor) = 2A x 1.25% = 2.55A (4А)
■ Одбираме 4A DC Circuit Brеaker
● Solar Charge Controller to Battery

■ Одбираме 20A DC Circuit Brеaker

● Battery to Inverter

○ Одбираме 25A DC Circuit Brеaker

● Inverter to Loads (Пресметано според снагата на инвертерот)

○ Одбираме 2A AC Circuit Brеaker

● Inverter to Loads (Пресметано според потрошувачите)

○ Одбираме 1A AC Circuit Brеaker

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 32

Мал домашен соларен систем (Small Home Solar System)
PMW
100A/12V

12V DC / 220V AC / 220W

92% efficiency

2.50qmm 4.00qmm

4A DC 20A DC 25A DC 2A DC

1.50qmm
4.00qmm 50Ah/12V

Monocristal PV (23-24% effic.)

Pmax 200W; Voc 22V; Isc 3A; Vmp 12V; Imp 2A
435mm x 200mm x 3mm

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022 33

 Користени ресурси:
https://www.altestore.com/store/calculators/load_calculator/
https://letsavelectricity.com/wattage-power-consumption-of-household-appliances/
https://www.youtube.com/watch?v=QpusXQgjraw&list=LL&index=1
https://battlebornbatteries.com/batteries-in-series-vs-parallel/
(https://solargis.com/maps-and-gis-data/download/north-Macedonia)
http://www.solarelectricityhandbook.com/solar-angle-calculator.html
https://news.energysage.com/types-of-solar-panels/
https://battlebornbatteries.com/off-grid/
https://www.youtube.com/watch?v=px239v5o6xU&t=1401s

Petrovski Aleksandar – aleks.petrovski@gmail.com – Edition: February 2022