Inteligjence Biznesi dhe Data

Mining
 Objektivat
Ne kete kapitull do te jeni ne gjendje te:
• Te shpjegoni diference midis BI, Data dhe Data
Mining.
• Te percaktoni te dhenat per nje sistemi te
efektshem per marrje vendimesh.
• Pershkruani cfare eshte Data Mining.
Business Analytics, BI, Big Data, Data Mining -
Diferenca?
• Business Analytics – Mjete te cilat analizojne te
dhenat e meparshme ne menyre qe te
mundesojne vendimet e te ardhmes.
• BI – Mjete dhe teknika te cilat e kethejne
informacion ne informacion te perdorshem.
• Big Data – Sasi te medha te dhenash te cilat nuk
mund te ruhen ne DB Tradicionale.
• Data Mining – Mjete per te identifikuar paterna
ne sasi te medha te dhenash.
Biznesi ka nevoje per mbeshtetje ne marrjen
e vendimeve
• Ekonomi te paqendrueshme
• Ndryshime te shpejta te kushteve
• Konkurenca Globale
• Kliente kerkue

• Krijimi i avantazheve nga analiza e te dhenave

eshte perparesi per biznesin.
Karakteristikat e te dhenave per saktesine e
vendimit

Source: speakingdata blog

 Probleme ne Informacion
• Probleme ne mbledhjen e informacionit dhe
perdorimi i tij per vendimarrje.
– Kompani kane DWH jo te perdorshme.
– Analistet e biznesit mbledhin te dhena
periodikisht ne vend qe te merren me analizen e
te dhenave
– Business Intelligence (BI) tenton te jete nje ure per
te tejkaluar problemet e te dhenave.
 Data Mining
• “Data mining eshte nje nenfushe e shkencave
kompjuerike. Eshte process kompjuteri per zbulimin e
paternave ne nje sasi te madhe te dhenash duke
perdorur metoda ne seksionet e Inteligjences Artificiale,
machine learning, statistika dhe baza te dhenash.
• Ekzaminimi i bazave te medha ne prodhimin e
informacionit.
– Perdor metoda statistikore dhe inteligjencen artificale per
analizen e te dhenave.
– Gjen veti te te dhenave te cilat nuk diheshin me pare.
 BI
• Mjete dhe teknika te cilat kthejne te dhenate
ne informacion te perdorshme.
– Proces: Metoda te perdorura nga organizatat per
kthimin e te dhenave ne njohuri.
– Produkt: Informacioni i cili lejon biznesin te marri
vendime.
 Aplikacione BI
• Customer Analytics
• Human Capital Productivity Analysis
• Business Productivity Analytics
• Sales Channel Analytics
• Supply Chain Analytics
• Behavior Analytics
 Cfare eshte Business Intelligence?
• Mbledhja dhe analizimi nga shume burime (Te
brendshme ose te jashtme)
• Analizimi dhe servirja e informacionit ne nje
menyre te perdorshme (dashboards,
visualizations)
• Ne kete menyre merren vendime me efikase
• Qe ndihmojne ne krijimin dhe mbajtjen e
avantazheve konkuruese.
Klipfolio – Shembull i nje market dashboard
FitBit – Health Dashboard
 BI Applications
• Customer Analytics
• Human Capital Productivity Analysis
• Business Productivity Analytics
• Sales Channel Analytics
• Supply Chain Analytics
• Behavior Analytics
 Sondazhe BI
• 70% e Shefave Ekzekutiv mendojne se analizat
do te jene te rendesishme er avantazhe
konkuruese. (zassociates report)
• 70-80% e Projekteve BI projects per arsye te
komunikimit te dobet dhe paqartesia e marrjes
se informacionit. (Goodwin, 2010)
• 60-70% of e projekteve BI deshtojne per arsye
te teknologjise, cultures dhe mungesa
einfrastruktures. (Lapu, 2007)
 Evolucioni i BI

Source: Delaware Consulting

 Evolucioni i BI (contd.)

Source: b-eye-network.com
 Data Warehouse
• Mbledhja e te dhenave
nga burime te jashtem
dhe te brenshme
• Permbledhje, te
dhena hisorike.
• Data “cleaning” para perdorimit.
• Te ruajtura ne menyre te pavarur
nga te dhenat operacionale.
• I ndare ne DataMarts per
perdorim.
 5 Detyra te Data Mining ne Biznes
• Klasifikimi – Kategorizimi i te dhenave ne grupe.
(sh. Aplikime kredish)
• Vleresim – Pergjigjet, probabiliteti i pergjigjeve.
• Parashikimi – Parashikimi i sjelljes se klientit.
• Affinity Grouping – Cila artikuj apo grup
artikujsh kane mundesi qe te blihen se bashku
nga klienti?
• Pershkrimi – Gjetja e paternave te vlefshme.
 Teknika te Data Mining
• Market Basket Analysis
• Cluster Analysis
• Decision Trees and Rule Induction
• Neural Networks
 Market Basket Analysis
• Gjetja e modeleve ose sekuencave ne
menyren se si klientet blejen produkte dhe
sherbime.
• Walmart Analytics
– Evidente: Kush blen makarona blen edhe salce.
– Jo evidente: Mashkull i cili blen lares enesh blen
edhe shishe birre.
 Cluster Analysis
• Grupimi i te dhenave ne grupe te ngjashme.
• Shembull
– Harta e ngjarjeve kriminale ne menyre qe te
shperndahen me mire forcat policore.
– Ku te ndertohet nje kulle antenash telefonike.
– Vatra te korona virus.