Kesan Pandemik COVID-19

kepada Pesakit Dewasa

Bermasalah Pendengaran
NNNA4225 PROJEK PENYELIDIKAN II
Disediakan oleh: Muhammad Yusran bin Mohd. Rosdi

Penyelia: Dr. Quar Tian Kar

Penyelia bersama: Dr. Mohd Fadzil Nor bin Rashid

 Pengenalan
COVID-19 merupakan wabak penyakit korona-virus yang tersebar melalui sistem
pernafasan dan pertama kali dilaporkan di Wuhan, China. (Bogoch et al, 2020;
Chaudhary, 2020).

Sekatan pergerakan dan kebimbangan terhadap wabak ini telah menjejaskan

pelbagai sektor utama negara termasuklah sektor perubatan dan sektor penjagaan
kesihatan (Hull, 2005).

Klinik audiologi dan pusat alat bantu dengar yang menyediakan perkhidmatan
pemulihan dan pemuliharaan pendengaran, tidak dapat diakses secara konsisten
dan secara fizikal (WHO, 2020).
 Kajian Perpustakaan
Terdapat beberapa kajian yang meniliti persepsi kesihatan pendengaran dan
impak COVID-19 terhadap individu bermasalah pendengaran.

Kajian California (Gaeta et al, 2020)
Kebanyakan responden tidak memakai alat bantu
dengar semasa pandemik
Cabaran dihadapi:-
1) Kesukaran komunikasi dgn pelitup muka
Kajian Jordan (Alqudah et al, 2021)
278 responden menunjukan pengurangan peranti
harian sejak pandemik
Cabaran dihadapi:-
1) Kurang bateri
2) Akses terhad ke klinik audiologi
3) Penutupan sesi terapi pertuturan
4) Halangan di tempat kerja dan pendidikan
 Kesan pandemik terhadap servis teleaudiologi
Teleaudiologi merupakan cabang teleperubatan bagi memudahkan pengurusan sesi audiologi dari jarak
jauh. Teknologi ini boleh mengganti sementara sesi bersemuka audiologi (Edwards et al, 2012;
Swanepoel & Hall et al 2010).

Teleaudiologi boleh diaplikasikan di pelbagai tempat seperti hospital, sekolah, klinik, universiti,
rumah dan pusat kesihatan pelbagai (Rushbrooke and Houston 2016).

Ia boleh menjadi penyelesaian sementara atau kekal dalam menempuh waktu susah pada pandemic
COVID-19 ini.

Terdapat peningkatan ketara dalam persepsi audiologis terhadap kepentingan telekesihatan semasa
wabak COVID, berbanding kepada sebelum wabak. (Eikelboom, 2021)

Perkhidmatan konsultansi menggunakan telefon antara paling kerap dijalankan berbanding dengan
emel, laman web, video conference dan CD video; peningkatan terhadap kesemua akses perkhidmatan
konsultansi dijangka meningkat meskipun pandemik covid-19 tamat (Eikelboom, 2021)
 Permasalahan Kajian
Kajian impak pandemik COVID-19 terhadap pesakit dewasa dan servis audiologi
di Malaysia masih belum dijalankan.

Sekatan jalan raya dan penjarakan sosial mampu memberikan tekanan dan
cabaran kepada pengguna ABP untuk mengakses perkhidmatan audiologi.

Antara cabaran yang mungkin dihadapi adalah dari segi pengurusan ABP,
keupayaan mendengar dan berkomunikasi serta cabaran dari segi psikologi.

Melalui kajian ini, kita akan dapat memahami kesan pandemik kepada pesakit
dan seterusnya membantu audiologis untuk membuat pengurusan terbaik
terhadap pesakit
 Objektif utama

Mengkaji kesan pandemik COVID-19 terhadap

pesakit dewasa dan servis teleaudiologi di Malaysia.

Objektif spesifik

1. Menilai kesan pandemik COVID-19 terhadap

Objektif kajian pengurusan dan pengendalian alat bantu dengar

2. Menilai kesan pandemik COVID-19 terhadap isu

komunikasi.

3. Menilai kesan pandemik COVID-19 terhadap

penilaian psikologi.

4. Menilai kesan pandemik COVID-19 terhadap

akses kepada perkhidmatan tele-audiologi.
 Pandemik COVID-19 tidak
memberi kesan yang negatif
terhadap dewasa bermasalah
pendengaran kecuali kebolehan
berkomunikasi

Hipotesis kajian
Perkhidmatan teleaudiologi
jarang ditawarkan kepada klien
bermasalah pendengaran
semasa pandemik
 Reka bentuk kajian

Kajian soal selidik jenis rentas

Lokasi kajian

Di seluruh Malaysia, termasuklah di seluruh 13 buah

Metodologi kajian negeri dan 3 wilayah persekutuan

Kaedah persampelan

Convenience purposive sampling

Subjek rekrutmen

Melibatkan 2 buah syarikat-20 dB dan Best Hearing

Sdn Bhd
 Kriteria inklusif

Pesakit dewasa yang mempunyai masalah

pendengaran

Berumur 18 hingga 80 tahun

Subjek kajian Untuk pengguna ABP – pengguna tegar ABP dan guna
lebih 1 bulan

Kriteria pengecualian

Mempunyai kecacatan lain, had fizikal dan kecacatan

intelek

Subjek tidak memahami Bahasa Inggeris atau Bahasa

Melayu
 Bahan kajian
Soal selidik di adaptasi daripada 2 kajian lepas iaitu dari kajian Jordan (Alqudah et al, 2021)
dan kajian California (Gaeta et al, 2020)

Mempunyai beberapa seksyen iaitu subjek demografik (seksyen A), maklumat pendengaran
dan alat bantu dengar (seksyen B), pengurusan alat bantu dengar (seksyen C), keupayaan
mendengar dan berkomunikasi (seksyen D), psikososial (seksyen E), kesihatan pendengaran
(seksyen F), akses kepada servis audiologi (seksyen G), persepsi terhadap telekesihatan
(seksyen H) dan pasca COVID-19 (seksyen I)

Di olah kepada dua jenis bahasa, iaitu dalam Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris

Mempunyai 37 item secara keseluruhan.

Item terdiri daripada jawapan jenis skala likert-5.

 Kajian rintis
10 orang terlibat dalam analisis kajian rintis.

Direkrut dalam kalangan keluarga dan rakan – rakan.

Nilai pelali kebolehpercayaan, setiap item memperoleh nilai alpha yang berada pada tahap
baik dan amat baik atau tinggi melebihi 0.80.
 Kajian sebenar
Menghubungi 2 Mengadakan
Soal selidik
pusat alat bantu perjumpaan
tersedia
dengar bersama wakil

Menyelaraskan
Pengedaran soal Audiologis
aktiviti
selidik kepada bertemu dengan
pengumpulan
audiologis subjek di klinik
data

Penyelidik Penyelidik
memantau memberi maklum Data disimpan
respons soal balas kepada dan dianalisis
selidik wakil
Keputusan kajian
 Taburan peserta soal selidik mengikut cawangan
(Best Hearing)
Cawangan Best Hearing Bilangan responden

Taiping 12
Sela masa pengumpulan data adalah
Kota Bharu 12
2 bulan, dari Ogos hingga Oktober
Temerloh 3
2021
Penang 9

Ipoh 5

Sandakan 7

Klang 8

Kuching 7

Kota Kinabalu 4

Kuala Terengganu 6

Tawau 2

Miri 6

Alor Star 4

Johor Bharu 5

Jumlah 90

Jadual 1 Bilangan responden bagi

cawangan Best Hearing
 Taburan peserta soal selidik mengikut cawangan
(20dB Hearing)
Cawangan 20dB Hearing Bilangan responden

Selangor 9
Sela masa pengumpulan data adalah
Kuala Lumpur 7
2 bulan, dari Ogos hingga Oktober
Negeri Sembilan 6
2021
Perak 6

Penang 6

Sarawak 5

Kedah 5

Melaka 5

Sabah 4

Johor 3

Kelantan 3

Terengganu 2

Pahang 2

Jumlah 63

Jadual 2 Bilangan responden bagi

cawangan 20dB Hearing
 Demografik subjek
KAU JANTIN
UMUR
M A

Carta pie 1 taburan subjek mengikut Carta pie 2 taburan subjek mengikut Jadual 3 Taburan subjek mengikut
kaum jantina jantina
 Tahap pendengaran pada kedua-dua belah telinga (n=146)
Ujian-t sampel berpasangan digunakan untuk membandingkan tahap pendengaran bagi kedua-dua belah
telinga.
Tahap pendengaran Bilangan Peratusan (%) Tahap pendengaran Bilangan Peratusan (%)
(kanan) (kiri)
Tidak pasti 2 1.4 Tidak pasti 2 1.4
Normal 3 2.1 Normal 5 3.4
Ringan 4 2.7 Ringan 4 2.7
Sederhana 55 37.7 Sederhana 53 36.3
Teruk 57 25 53 53 36.3
Jadual 4 tahap telinga kanan Jadual 5 tahap telinga kiri

Ujian-t berpasangan menunjukkan tiada

perbezaan yang signifikan untuk tahap
pendengaran antara telinga kanan dan telinga
kiri [t(145)= 0.001, p > 0.05]
 Penggunaan ABP sebelum dan semasa pandemik (n=144)
Ujian-t sampel berpasangan digunakan untuk membandingkan penggunaan alat bantu pendengaran
sebelum dan selepas pandemik.
Jumlah jam / sehari Bilangan Peratusan (%) Jumlah jam / sehari Bilangan Peratusan (%)
(sebelum) (semasa)
Kurang dari 2 jam 12 8.2 Kurang dari 2 jam 10 6.8
3 – 4 jam 13 8.9 3 – 4 jam 20 13.7
5 – 6 jam 22 15.1 5 – 6 jam 24 16.4
7 – 8 jam 35 24.0 7 – 8 jam 31 21.2
Lebih dari 8 jam 62 42.5 Lebih dari 8 jam 59 40.4
Jadual 6 jumlah jam sebelum Jadual 7 jumlah jam selepas
Ujian-t berpasangan menunjukkan tiada
perbezaan yang signifikan antara jumlah jam
pemakaian alat bantu dengar sebelum dan
semasa pandemik COVID-19 [t(143)= 1.073, p
> 0.05]
1. Domain pengurusan ABP

Carta bar 1 domain pengurusan ABP

 Domain Pengurusan Alat Bantu Dengar (n=144)

Kira-kira separuh daripada responden 68 (46.6%) daripada 144 pengguna melaporkan

bahawa akses untuk mendapatkan bateri semasa COVID-19 tidak menjadi masalah sama
sekali.

Membaiki kerosakan, mengganti acuan telinga dan memprogram alat bantu dengar didapati
lebih sukar kepada responden kerana mencatat kesukaran tahap sederhana dan tahap serius
sebanyak 53 (36.3%), 41 (28.1%) dan 46 (30.2%) secara berturutan.
2. Domain keupayaan mendengar dan berkomunikasi

Carta bar 2 domain keupayaan mendengar dan berkomunikasi

 Domain keupayaan mendengar dan berkomunikasi (n=146)

Hampir suku daripada keseluruhan responden menyatakan selalu dan agak selalu bagi
situasi berkomunikasi secara bersemuka, berkomunikasi secara maya, dan ketika mendengar
media rakaman iaitu 46 (31.5%), 37 (26%) dan 50 (34.2%) secara berturutan.

Majoriti responden menyatakan kesukaran berkomunikasi dengan menggunakan pelitup

muka sebanyak 79 (54.2%) daripada 146.
3. Domain penilaian psikososial

Carta bar 3 domain penilaian psikososial

 Domain penilaian psikososial (n=146)

Majoriti daripada responden menyatakan pandemik COVID-19 tidak memberi kesan secara
langsung terhadap prestasi akademik atau pekerjaan.

Majoriti daripada responden tidak terkesan terhadap cabaran psikososial bagi item S11,
S12, S13, S14, dan S15 dengan julat skor antara (48 – 56%).

Walaubagaimana pun, terdapat juga sebilangan kecil yang melaporkan mengalami cabaran
psikososial.
 4. Akses ke perkhidmatan audiologi
Kebarangkalian berjumpa Bilangan
Peratusan (%)
pakar (n=146)

Kebarangkalian menurun 32 21.9

Saluran perkhidmatan audiologi Bil Peratusan
Kebarangkalian tidak yang pernah diguna-pakai (n=47) (%)
97 66.4
berubah
Emel 3 2.1
Kebarangkalian meningkat 17 11.6
Whatsapp 34 23.3
Jenis perkhidmatan yang Bilangan Peratusan
digemari semasa pandemik (n=146) (%) Panggilan video 7 4.8
Tiada keutamaan 6 4.1
Pengubahsuaian ABP secara maya 3 2.1
Tidak pasti 18 12.3
Khidmat secara bersemuka 97 66.4 Ukuran ambang bunyi secara
0 0
maya
Khidmat secara dalam talian 5 3.4
Khidmat secara hibrid 20 13.7 Jadual 8,9,10 kebarangkalian berjumpa pakar, jenis perkhidmatan
yang digemari, saluran perkhidmatan teleaudiologi
 Domain akses ke perkhidmatan audiologi
(n=146, n=146, n=47)
Majoriti daripada responden menyatakan kebarangkalian untuk berjumpa pakar
pendengaran adalah tidak berubah seramai 97 (66.4%). Suku daripada jumlah responden
menjawab kebarangkalian akan menurun dengan jumlah 32 (21.9%).

Majoriti daripada responden menyatakan jenis perkhidmatan audiologi yang digemari ialah
perkhidmatan secara bersemuka dengan bilangan seramai 97 (66.4%) dan sebahagian
memilih perkhidmatan secara maya dan secara hybrid sejumlah 5 (3.4%) dan 20 (13.7%)
secara berturutan.

Bagi yang pernah menggunakan perkhidmatan audiologi secara jarak jauh atau
perkhidmatan tele-audiologi, saluran perkhidmatan menggunakan medium whatsapp adalah
tertinggi dengan bilangan sebanyak 34 (23.3%) daripada 47 responden.
5. Domain persepsi teleaudiologi

Carta bar 4 domain persepsi teleaudiologi

 Domain persepsi teleaudiologi (n=146)

Majoriti daripada responden (50%) memilih sama ada bersetuju atau sangat bersetuju
dengan penawaran dan latihan tele-audiologi kepada audiologis dan pesakit yang terlibat
dalam rehablitasi pendengaran.
5. Domain jangkaan pasca COVID-19

Carta bar 5 domain jangkaan pasca COVID-19

 Domain jangkaan pasca COVID-19 (n=146)

Majoriti responden bersetuju bahawa aktiviti sosial secara bersemuka (76.1%) dan secara
talian (54.8%) akan kembali seperti biasa.

Ramai menjangkakan bahawa lawatan ke klinik audiologi seperti sebelum pandemik (89%).

Ramai menjangkakan bahawa kesihatan fizikal, kesihatan mental serta status kewangan
akan lebih berpuas hati setelah tamat pandemik covid-19 dengan skor sebanyak (75.4%),
(77.4%) dan (68.5%) secara berturutan.
Perbincangan
 Perbandingan dapatan kajian dengan kajian lepas

Dapatan kajian menunjukkan tiada atau kurang cabaran bagi pengurusan alat bantu dengar
jika dibandingkan dengan kajian dari Jordan (Alqudah et al, 2021).

Sebagai contoh, majoriti responden menyatakan secara keseluruhan bagi pengurusan alat
bantu dengar adalah tidak menjadi masalah langsung.

Hal ini kerana, lejar masa kajian dijalankan semasa kawalan pergerakan sudah dilonggarkan
dan kadar jangkitan Covid-19 dalam keadaan terkawal serta klinik audiologi dan pusat alat
bantu dengar dalam proses pembukaan semula.
 Pergerakan pesakit ke perkhidmatan audiologi

Negara sudah beransur dari fasa pandemik ke fasa endemik, kerajaan giat melaksanakan
program vaksinasi kebangsaan.

Kerajaan berjaya mengekang dan mengurangkan kadar jangkitan Covid-19 antara individu
yang berpotensi berjangkit dengan melaksanakan pemantauan kendiri, program vaksinasi
serta pengasingan pesakit berjangkit dengan effektif.

Klinik audiologi dan pusat alat bantu dengar sudah di buka secara berkala apabila kerajaan
mengumumkan kelongaran kawalan pergerakan.
 Pernyataan masalah yang dikenalpasti bagi individu
memakai ABP dengan memakai pelitup muka

Pemakaian topeng muka merupakan pernyataan masalah dengan jumlah respon yang tinggi.

Antara sebab utama adalah bunyi pertuturan dari pemakai pelitup muka menjadi kurang kuat
dan kurang jelas kerana pengurangan pada frekuensi 2000-7000Hz sebanyak 3-4dB dan
12dB pada n95.

Tidak dapat membaca pergerakan bentuk mulut dan meningkatkan usaha mendengar serta
menyebabkan ketidakselesaan pemakaian pelitup muka dengan alat bantu dengar. (Gaeta et
al, 2020)
 Kesedaran dan penerimaan teleaudiologi

Meskipun majoriti responden tidak pernah menerima perkhidmatan audiologi dari jarak jauh
atau teleaudiologi.

Dapatan kajian menunjukan respons positif daripada pesakit tentang kesedaran dan
penerimaan teleaudiologi sebagai alternatif kepada perkhidmatan audiologi.
 Limitasi kajian

Lejar masa kajian tidak bertepatan dengan trend penurunan kadar jangkitan serta kelongaran
untuk akses perkhidmatan kesihatan.
 Kesimpulan

Responden tidak menunjukan kesukaran dalam menerima rehablitasi pendengaran semasa

pandemik COVID-19. Walaubagaimanapun, komunikasi bersama kawan dengan
menggunakan pelitup muka merupakan cabaran sebenar bagi individu bermasalah
pendengaran.

Kesan daripada pandemik COVID-19, sedikit banyak memberi pengenalan dan kesedaran
tentang praktis teleaudiologi di Malaysia. Penyesuaian praktis teleaudiologi dapat memberi
impak yang signifikan terhadap pemerolehan perkhidmatan audiologi kepada pesakit.
 Rujukan
1. Bogoch, I. I., Watts, A., Thomas-Bachli, A., Huber, C., Kraemer, M., & Khan, K. 2020. Potential for global spread of
a novel coronavirus from China. Journal of travel medicine, 27(2), taaa011. https://doi.org/10.1093/jtm/taaa011
2. Edwards, M., A. Stredler-Brown, and K. T. Houston. 2012. “Expanding Use of Telepractice in Speech-Language
Pathology and Audiology.” The Volta Review 112 (3): 227–242. doi:10.17955/tvr.112.3.m.704.
3. Eikelboom, R. H., and M. D. Atlas. 2005. “Attitude to Telemedicine, and Willingness to Use It, in Audiology
Patients.” Journal of Telemedicine and Telecare 11 (2_suppl): 22–25. doi:10.1258/135763305775124920.
4. Eikelboom, R., and D. Swanepoel. 2016. “International Survey of Audiologists’ Attitudes Toward Telehealth.”
American Journal of Audiology 25 (3S): 295–298. doi:10.1044/2016_AJA-16-0004.
5. Faculty of Health Sciences. (2016). Bachelor of audiology with honours, School of Rehabilitation Sciences.
Retrieved from http://www.ukm.my/fsk/future-students/undergraduate/ degree-offered/bachelor-of-audiology-with-
honours/
6. Givens, G. D., & Elangovan, S. (2003). Internet application to tele-audiology—“Nothin’ but net”. American Journal
of Audiology, 12(2), 59–65.Eikelboom, R. H., and M. D. Atlas. 2005. “Attitude to Telemedicine, and Willingness to
Use It, in Audiology Patients.” Journal of Telemedicine and Telecare 11 (2_suppl): 22–25.
7. Gaeta, L. 2020. Survey of hearing health during the covid-19 pandemic: Implications for service delivery. American
Journal of Audiology 29(4): 944–947.
 Rujukan

1. Hull, H. F. 2005. “SARS Control and Psychological Effects of Quarantine, Toronto, Canada.” Emerging Infectious
Diseases 11 (2): 354–355. doi:10.3201.
2. Rushbrooke, E., and K. T. Houston. 2016. Telepractice in Audiology. San Diego, CA: Plural Publ.
3. World Health Organization. 2020. A guide to WHO’s guidance on COVID-19. Accessed September 17 2020.
https://www.who.int/a-guide-to-who-s-guidance.
4. Zaitoun, M., Alqudah, S. & Al Mohammad, H. 2021. Audiology practice during COVID-19 crisis in Jordan and Arab
countries. International Journal of Audiology.
TERIMA
KASIH