(1942-1945)

GILBERT C. PALMIANO
 Ang panahong ito sa
kasaysayan ng bansa at ng
panitikan ang tinaguriang
 Gintong Panahon ng
Panitikang Filipino dahil higit
na malaya ang mga Pilipino (kaysa
noong sa Amerikano) sa pagsulat
ng panitikan at pagsanib ng
kultura, kaugalian at paniniwalang
Pilipino sa mga ito.
 Ang panahon ng hapon (1942-1945)
Sa pambobomba ng Amerika sa
Hiroshima, gumanti ang Hapon sa paglusob
nito sa Pearl Harbor noong Disyembre 7, 1941.
• Dahil nasa isalalim ng
kolonya ng Estados
Unidos kaya’t sinakop ng
Hapon ang Pilipinas.
Ngunit para sa
karamihang manunulat
na Pilipino, isang biyaya
sa larangang panitikan
ng bansa ang
pangyayaring ito.
Ang panahon ng hapon (1942-1945)
 Ang panahon ng hapon (1942-1945)
 Sumibol nang lubos ang panitikan ng
bansa sa panahong ito dahil
ipinagbawal ng namumunong Hapon
ang paggamit ng wikang Ingles at
itinaguyod ang pagpapayaman sa
panitikan gamit ang mga katutubong
wika sa bansa.

 Sinunog din ang mga aklat na

nasusulat sa Ingles upang masigurong
hindi mababahiran ng kanluraning
ideya ang panitikang nililikha.
Ang panahon ng hapon (1942-1945)
 Ang panahon ng hapon (1942-1945)
 Ang panahong ito sa kasaysayan
ng bansa at ng panitikan ang
tinaguriang Gintong Panahon
ng Panitikang Filipino dahil
higit na malaya ang mga Pilipino
(kaysa noong sa Amerikano) sa
pagsulat ng panitikan at pagsanib
ng kultura, kaugalian at
paniniwalang Pilipino sa mga ito.
 Sa panahon ding ito kinilala ang
mga manunulat na babaeng
Pilipino sa pangalan nina
Liwayway A. Arceo at Genoveva
Edroza-Matute dahil sa mga
makintal na maka-feministang
Ang panahon ng hapon (1942-1945)
Ang panahon ng hapon (1942-1945)
Ang panahon ng hapon (1942-1945)
Ang panahon ng hapon (1942-1945)
Ang panahon ng hapon (1942-1945)
 Ang panahon ng hapon (1942-1945)
• Ang isang manunulat ay likas na
manunulat.

• Nabigyang sigla ang Wikang Pambansa.

• Binigyan pa nila ng pagkakataon ang isang

Pilipino, si Jose P. Laurel upang mangulo sa
bayan sa kanilang “pamatnubay.”

• Nasangkot ang Pilipinas. Nasakop ng mga

Hapones
Ang panahon ng hapon (1942-1945)
Natutong gagarin ng mga
manunulat ang

Haiku
Maikling Lalabimpituhi Tatlong
tula ng pantig taludtod

Unang taludtod ay lima

Gitna ay pito
Huli ay lima
 Ang Panahon ng Hapon (1942-1945)
• Ang kagandahan ng uri ng tulang Haiku
ay nakasalalay sa mga ipinahihiwatig
na imahen nito at sa malalim na
kahulugang taglay ng talinghaga.
• Nagbalik din sa panulat ang matandang
anyo ng tulang Tagalog, ang tanaga na
parang Haiku sa ikli. Aapating taludtod
lamang. Bawat taludtod ay binubuo ng
tigpipitong pantig. Ubod din ng
talinghaga.
 Ang panahon ng hapon (1942-1945)
Halimbawa:

1. Tutubi
Hila mo’y tabak…
Ang bulaklak,nanginig!
Sa paglapit mo.

2. Anyaya
Ulilang damo
Sa tahimik na ilog…
Halika, sinta.

Gonzalo K. Flores
Liwayway, Hunyo 5, 1993
Ang panahon ng hapon (1942-1945)

• Binuhay naman ng makatang

Ildefonso Santos ang tulang
Tanaga. Ito’y maikli ring katulad
ng Haiku ngunit ito’y may sukat at
tugma at ang bawat taludtod ay
may pitong pantig.
Ang panahon ng hapon (1942-1945)
Halimbawa:
1. Palay
Palay siyang matino

Nang Humangi’y yumuko,

2. Kabibi
Kabibi, ano kaba?
May perlas, maganda ka
Kung diit sa tainga
3. Tag-init

Alipatong lumapag
Sa lupa- nagkabitak

puso, naglagablab! 1943Ildelfonso Santos Liwayway,

Abril 10, 1943 tulang

Ang panahon ng Republika(1946 –
Kasalukuyan)

Kaligirang pangkasaysayan
Digmaan- nagdulot ng kapinsalaan sa
buong kapuluan.
US- Nagbigay ng tulong
Party Rights
(Claro M. Recto at Jose P. Laurel)
Ang panahon ng Republika(1946 –
Kasalukuyan)

 Kgg. Manuel Roxas-maiahon ang bansa

 Binawian ng buhay.

 Pangulong Elpidio Quirino-pagpapayaman at

pagsasamantala.
 Ramon Magsaysay-
Kasalukuyan)

Ang mga unang nalathala sa unang

dekada pagkatapos ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig ay nasa tradisyon
ng
 Romantisismo at
 nagpupuri sa Inang Bayan, sa kalayaan
at sa mga bayani.
Ang panahon ng Republika(1946 –
Kasalukuyan)

Hulyo 3, 1947 Binigkas ni Jose Villa

Panganiban sa radyo ang tulang “Ang
Bayan Ko’y ito” bilang parangal sa unang
taon ng pagsasarili sa Pilipinas.
 Tugma at sukat – sunod sa
tradisyunal na pamamaraan

Estilo – lalabingwaluhing pantig ng bawat taludtod

ang hati ay anim/anim/anim
Nagwawaks sa dalawang taludtod na aaniming
pantig.
Ganito ang panimula:
Sa mukhang maragat ng ating daigdig – sa
kasilanganang
Ang bawat umaga ay laging kayakap ng gintong
liwayway -
Ay may mga pulong tinatampok na supling ng
Ang nunukang araw
panahon ng Mga pulu-pulong parang isinabog na binhi ng
Republika
(1946 – palay
Kasalukuya At ang pinatira’y mga kayumangging nilipi sa
n)
tapang
Na spul sa mula’y agad minalaya sa
kabayanihan
Ang bayan ko’y ito
Ito ang bayan ko
Kasalukuyan)

May kahabaan ang tulang ito – 10 saknong

Bawat isa ay tumatalakay sa isang gintong
kabanata ng ating kasaysayan,
mula sa paglunsad dito ng mga datung
naghahanap ng lupaing mapamamanahan,
sa minsang pagiging bahagi nito ng imperyo ng
Madyapahit, sa pagdaong ni Magallanes at
pagiging Kristiyanismo natin,
Sa pagdating ng mga Amerikano may dalang
demokrasya’t karunungan, pagkakasangkot ng
Ang panahon ng Republika(1946 –
Kasalukuyan)

Pagbubuhos ng dugo ng mga kawal-

Pilipino sa Bataan at Corregidor,
hanggang sa pagtatamo ng
pinakamithing kalayaan.
 Ganito naman ang pangwawakas sa
saknong.
Ngayong hawak natin ang sariling laya ay sariling
palad,
Tungkulin ng lahat ay magtulong-tulong sa isang
hinagap,
Ipinakita natin sa buong daigdig na tayo ay ganap
Na lahing dakila – may pagkakaisaat di tulak-
tulak;
Sa iisang lahi at iisang wika’y magkasamang lahat – Mutya ng Silangan ay tunay
ngang mutyang
marangal ang sikat
Ang bayan ko’y ito…
Ito ang bayan ko.
Mga makatang nakilala sa larangan ng panulaan:
• Jose Villa Panganiban
• Rufino Alejandro
• Lope K. Santos
• Amado V. Hernandez
• Alejandro G. Abadilla,
• Teodoro A. Agoncillo
• Jose Corazon de Jesus
• Pedro Gatmaitan atbp.
 Bahagi ng tula ni Hernano R
Ocampo

Paksa – tunay niyang karanasan

Pangungulila sa kabiyak
Kulay ng hatinggabing nakikipaglamay
Sa malamlam na sinag ng buwan:
Paos na halakhak
samantalang ang mga paang luad
ay umiindak sa saliw
ng isang maharot na tugtugin.
(Ang aking pag-iisa
Ay hindi ko alumana
Hanggang hindi lumubog ang araw,
Sapagkat hindi biro ang maghanapbuhay
Sa daigdig na itong sinalanta ng digmaan)

Hernando R. Ocampo
Harot ng ingay ng tambol at kornetin,
Tudyuhang hindi magkamayaw,
Alingasaw ng alak, beha ng sigarilyo’t
Nagkahalong pawis at pabango:

Kaligayahang nagbabalatkayuan
Ng iba’t ibang kulay
(mapupulang labi,
Higit na mapupulang kuko
Na matutulis ngunit luksa ang mga dulo,
Lunti, dilaw at bughaw na sutlang Hernando R. Ocampo
Alejandro G. Abadilla – “Paransong
Tagalog”
Mga tula mula kay Andres Bonifacio
1949 – tulang pambata ni Rufino
Alejandro “Sa Hardin ng mga Tula”
sinundan ng “Sa Bagong Harding ng
mga Tula.” noong 1966.
Isinaaklat din ang katipunan ng mga
tula ni Jose Corazon de Jesus sa “Mga
• Narito ang dalawang taludtod mula
sa kanyang “Ang Buhay ng Tao”:

Ang buhay ng tao ay parang kandila

Habang umiikli’y nanatak ang luha.
Ang panahon ng bagong
Lipunan (1972-1986)
Ang panahon ng bagong Lipunan (1972-1986)

Pangulong Marcos
Ipinairal ang Batas Militar noong
ika-21 ng Setyembre 1971.
Ang panahon ng bagong Lipunan (1972-1986)

Katulad ng mga iba pang naunang uri

ng panitikan, ang tula ay kinakailangan
ding makisunod sa uri ng panahon.
Ang ilang makata ay bumalik sa mga
paksang “ligtas” naman ay nagpatuloy
sa mga higit na malalim na kaisipan
ngunit maingat na ikinubli sa mga
simbolismo at iba pang pamamaraan
ang mga tunay na saloobin
• Sa panahong ito ay may malawak na
masasaklawang mga magagamit na
paksang-diwa at ang
pinagkakatalunan na lamang ay ang
pamamaraan at lalim ng pagtalakay
na magagawa ng makata sa kabila ng
umiiral na paghihigpit.
• Noong 1974 ay naipalimbag ni
Ang panahon ng bagong Lipunan (1972-1986)

• Sa liwayway at sa mga pahayagan at

magasing pandalubhasaan, mababasa
ang mga tula kung minsan ay nasa
anyo pa ring may-sukat-tugma at
kadalasan naman ay may kaniya-
kaniyang pansariling pamamaraan at
kaisipang inihahatid.
Ang panahon ng bagong Lipunan
(1972-1986)
• At yamang ito ay nasa abot-kamay ng
mga kasalukuyang mag-aaral, ipinasya
ng mga namatnugot na iwan na sa
kanila ang paghahanap at pananaw ng
bawat makita’t mabasang tula.
 Panahon ng ikaapat na republika (1986 hanggang sa kasalukuyan)
Crisanta Nelmida-Flores (U.P. Diliman)

• Batay sa resulta ng halalan, laganap ang

anomalya at karahasan
• (Kilusan ng Bagong Lipunan)
• EDSA Pebrero, 1986 (Edsa Revolution)
• Unang babaeng pangulo
• Corazon Aquino
Panulaan

• Pinakapayak na mga tula noong 1986

• Nakapaglalarawang ng buong siste ng
panahong kinapapalooban nito
magpasahanggang ngayon.
Ang tula ni Teo Antonio na may pamagat
na “Panahon ng Pagpuksa Atbp.
Pakikidigma” ay pagbibigay – pugay sa
ilang namamahayag na pinaslang sa
ilalim ng panunungkulang demokratiko.
Sumusukal sa laksa’t luksang pangalan
at inihahatid sa libingan ng libangang
paniniil. Lapida ng lagim ang mga biktima,
Arturo Yonzon
Carlos Aberilla
Nabokodonosor Velez
Manuel Julian
Noven Meneses
………………………
• Nagwagi ng unang gantimpala sa
Palanca noong 1986
• Naging kasama sa mga kalipunan ng
kanyang mga tula “Taga sa Bato: Mga
Piling Tula: (1973-1988) na inilunsad
ng Ateneo Press ng taong 1991
• 1990
• Ariel Valerio – itinanghal na
makata sa kanyang tulang
“Babaylan”
MARAMING SALAMAT
SA PAKIKINIG 