Organizimi Politik I Shoqerise dhe Struktura e Shtetit

• Koncepti I organizimit politik te shoqerise

Shteti eshte forca kryesore qe sherben per realizimin e interesave te bashkesise shoqerore ne nje
vend te caktuar,por edhe te politikes se grupit te njerzve qe jane ne fuqi.

Krahas shtetit,veprojne nje sere organizatash te tjera politike,madje organizatat qe zhvillojne nje
veprimtari kulturore,edukative,sportive etj.
Por jo te gjitha ogranizatat kane karakter politik .

Organizimi politik I shoqerise eshte vete shteti , partite politike,organizatat politike te rinise dhe
organizatat shoqerore te cilat realizojne funksione politike.

-Ne konceptin e organizimit politik te shoqerise bejne pjese jo vetem ato institucione dhe organizata
politike qe mbeshtesine grupin qe eshte ne fuqi, por edhe institucionet dhe organizatat politike
kundershtare qe synojne te ndryshojne gjendjen ekzistuese dhe te sjellin ne pushtet nje grup tjeter.

-Organizimi politik I shoqerise ne kushtet e pluralizmit ka nje karakter heterogjen te cilat duhet te
kapercehen dhe zgjidhen ne menyre demokratike mbi baza ligjore.
 Koncepti i stuktures se shtetit

• Koncepti i strukrures se shtetit eshte i pa ndare nga kuptimi i shtetit si organizat politike ne
shoqeri.

Termi ‘’Shtet” perdoret ne dy kuptime :

1)ne kuptimin gjeografik-politik

2)ne kuptimin e nje organizate qe ka ne dore nje aparat shtrengimi.

Shteti si organizate perbehet nga njerzit te cilet disponojne mjete shtrengimi fizik, me anen e
te cilave realizojne pushtetin shteteror.
Sipas nje pikpamje shteti eshte tersia e njerzve qe e perbejne ate.
Pra Shteti nuk eshte tjeter vecse ai grup njerzish qe u imponon te tjereve pushtetin e vet.

Deri ne Shek.XVI,shteti kuptohej pikerisht ne kete menyre.

Me vone filloi te konsiderohej si institucion,si diqka e ndryshme nga njerzit qe e realizojne
pushtetin shteterore.

Shteti eshte nje fenomen I qendrueshem, ndersa organet e tij jane kalimtare qe ndryshojne ,
edhe individet qe kryejne detyra si organe shteterore.

Sipas nje pikpamje te shkences se sotme juridike,me organ shteteror kuptohet nje person fizik
apo nje grup personash fizik te cilet ne emer dhe per llogari te shtetit kryejn fuknsisone te
caktuara .
 Qka kuptojme me kompetence te
organeve shteterore?
• Me kompetenc kuptohet tesia e te drejtave dhe detyrave qe ka nje
organ shtetror.

Secili nga organet qe realizojne pushtetin shteteror ka nje rol dhe nje
pozite te caktuar ne baze te kompetences qe I eshte dhene me ligj.

Dy lloje te kompetencave te organeve shteterore jane:

1) kompetenca Lendore dhe
2)kompetenca territoriale

Me kompetence lendore kuptojme punet konkrete qe kryen organi

shteterore dmth me te drejtat dhe detyrat qe ai ka.

Me kompetence territoriale kuptojme percaktimin e kufijve

territorial,brenda te cilave organi shteterore mund te ushtroje
kompetencen e tij lendore.
 .

• Ndermjet organeve shteterore ka edhe hierarki te

caktuar.

Hierarkia eshte nje koncept qe percakton marredheniet midis

organeve shteterore,duke treguar se cili organ eshte epror dhe
cili vartes.

Organet Shteterore

Struktura e shtetit perbehet nga organe te ndryshme, te cilat

dallohen njeri nga tjetri per detyrat qe kryejne dhe per rolin qe
kane ne kete strukture.
 .

• Klasifikimi i organeve shteterore mund te behet sipas

aspektit te organizimit ose veprimtarise se tyre qe merret
ne shqyrtim ato varen :

1) Nga perberja e tyre

2)nga menyra e formimit

3)Nga roli qe luajne ne procesin e punes

4)Sipas Rrethanave ne te cilat krijohen

5)Sipas kompetencave

6)Sipas vendit dhe pozites

• 1)Nga perberja e tyre organet shteterore ndahen ne : Kolektive
dhe monokratike

Organ kolektiv eshte ai qe perbehet nga nje nr I caktuar I individeve

Pavaresisht nese kryesohet nga nje person perbehet nga nje tersi individesh.
Ato vendosin ne menyre kolegjiale dhe me shumice votash,kur nuk eshte e
mundur te arrihet nje mendim I perbashket(koncensus)

Organ Individuale-monokratike perbehet nga nje person I vetem psh . Ne

shtetin tone Presidenti I Republikes se Kosoves.

2)Nga menyra e formimit organet shteterore ndahen ne te

zgjedhura dhe te emeruara

Organet e zgjedhura nga populli jane Kuvendi I republikes se Kosoves.

Organ i emeruar nga Presidenti eshte keshilli I ministrave.

 .

•
3)Nga roli qe luajne ne procesin e punes,organet shteterore ndahen
ne vendimore dhe keshillimore(konsultative).

Organet vendimore siq jane kuvendi,presidenti I rep. dhe keshilli I ministrave secili
brenda kompetencave te caktuara me kushtetute dhe me ligje te tjera,marrin
vendime te cilat zbatohen pa qene nevoja te miratohen nga nje organ tjeter

Organet Keshillimore(mund te cilesohen edhe mendime e sugjerime)

Vihen ne zbatim vetem me pelqimin e organit perkates vendimor.

4)Sipas rrethanave ne te cilat krijohen ,organet shteterore ndahen

ne te zakonshme dhe te jashtzakonshme

Organet e zakonshme jane ato organe qe krijohen ne kushtet e nje

veprimtarie normale,dhe te tilla jane pothuajse te gjitha organet e shtetit

Organet e Jashtezakonshme krijohen ne rastet emergjence(fatkeqsi

natyrore,kushte lufte)
• 5)Sipas Kompetencave .

Organet Shteterore ndahen ne kompetenca te pergjithshme dhe kompetenca te

posatcme

Kompetenca te pergjithshme kane ato organe te cilat ne territorin ku shtrihet

juridiksioni I tyre ushtrojne veprimtari ne te gjitha fushat e jetes publike.(keshilli I
ministrave)

Kompetenca te posatcme kane ato organe te cilat ne territorin ku shtrihet

juridiksioni I tyre ushtrojne veprimtari ne fusha te caktuara te jetes publike.
(ministrat)

6)Klasifikimi i organeve shteterore sipas Vendit dhe Pozites

Organet Shteterore ndahen ne organe Qendrore dhe lokale

Organet Qendrore ushtrojne veprimtarine e tyre ne tere territorin e vendit,

Organet Lokale Ushtrojne vetem nje pjese te territorit ,atje ku shtrihet juridiksioni I tyre
• STRUKTURA E SHTETIT .

Pjeset kryesore te Struktures se shtetit moderne jane:

- Organi Legjislativ
-Organi Ekzekutiv
-Organet Gjyqesore
-Kryetari i Shtetit
-Aparati Administrativ
-Forcat e Armatosura
-Organet e ruajtjes se Vendit.

Nje rol te vecante ne jeten politike shoqerore te cdo vendi luajne edhe
partite politike, te cilat nuk bejne pjese ne strukturen e shtetit,por
perfshihen ne konceptin e organizimit politik te shoqerise.
 .

• Parlamenti

Eshte organi legjislativ i Shtetit dhe njekohesisht organi politik kryesor,ku

diskutohen problemet politike me te rendesishme, perpara se keto probleme
te zgjidhen juridikisht me miratimin e ligjeve perkatese.

Struktura e parlamenteve nuk eshte e njellojte, ka vende ku parlamenti

perbehet nga nje dhome e vetme por ka vende ku ai perbehet nga dy dhoma.

Ne Shek XX. Evolucioni I jetes politike ka bere qe ne mjaft vende te zbehet

roli I parlamentit dhe te forcohet roli I pushtetit ekzekutiv.

Plotefuqishmeria e parlamentit kufizohet edhe nga dy te drejta te

rendesishme qe ka ndaj tij pushteti ekzekutiv.
Ato jane : E drejta e shperndarjes se parlamentit dhe nje e drejte tjeter
eshte E drejta e Vetos qe ka kryetari I shtetit ne raport me parlamentin eshte
e drejta per ti kthyer nje here per rishqyrtim nje ligj te miratuar nga
parlamenti .
• Sistemi I zgjedhjeve
Me pare te drejtat e zgjedhjeve ishin te kufizuara ,ne mjafte vende ka pasur,ka
edhe sot kufizime te ndryshme

Kufizimet kryesore jane:

1)Kufizimi i moshes:ne mjafte vende perdoret ky kufizim per t’u hequr te rinjeve
mundesine per te votuar.

2)Kufizimi I vendbanimit:Sipas te cilit vetem shtetasi qe banon prej nje kohe te

caktuar ne territorin e nje zone elektorale ka te drejte te votoje ne kete zone.

3)Kufizimi per arsye racore:Gjermania hitleriane I perjashtonte hebrejt nga e

drejta e votimit.Ne SHBA kane qene deri vone ne fuqi dispozitat qe pengonin
votimin e zezakeve.

4)Kufizimi pasuror: me pare pengonte votimin e njerzve qe nuk dispononin nje

minimum pasurie ,nje kufizim I tille ka ardhur gradualisht duke u zhdukur.

5)Kufizimi Arsimor: I cili pengonte pjesmarrjen e votimit te analfabeteve qe nuk

kishin nje shkalle te caktuar arsimi .
 .

• Kryetari i Shtetit
Roli I kryetarit te shtetit ndryshon varesishte nga forma e qeverisjes.
(monarki,republike, republike parlamentare,presedenciale)

-Ne Sistemin presedencial kryetari I shtetit ka kompetenca shume te gjera

-Ne Formen e shtetit parlamentar kompetencat e kryetarit te shtetit jane

me te kufizuara.
Vendet qe kane adaptuar kete sistem, kryetari I shtetit kryen keto tri
funksione

1)Funksioni simbolik,perbene nje nga elementet kryesore te pushtetit te

kryetarit te shtetit I cili perfaqeson Unitetin e popullit.

2)Kryetari I shtetit eshte garant I institucioneve te vendit , ai siguron

respektimin e kushtetutes,ligjeve dhe te drejtave dhe lirive te shtetaseve.

3)Kryetati I shtetit ka edhe misionin qe te veproje, ne rast nevoje si arbiter

ndermjet forcave te ndryshme politike.
 ..

• Qeveria

Shtrohet ne Rep.parlamentare dhe ne monarkite kushtetuese,kurse ne sistem

presedencial keshilli I ministrave nuk ekziston.

Ne sistemin parlamentare qeveria eshte organ politik shum I rendesishem

dhe njekohesishte organi me I larte I administrates shteterore.
Veprimtaria e qeverise eshte e shumellojshme dhe e nderlikuar , vendimet e
tij merren kur miratohen nga shumica absolute e anetareve te saj.

Si konkluzion mund te thuhet se sot qeveria eshte nje element I qendrushem

I sistemit politik

ne rradhe te pare qeverite dhe aparatet qe ato kontrollojne jane shtrire shum
dhe numri i punetoreve gjithashtu.

Se dyti,nevoja per vendime te shpejta dhe efikase ka bere qe pesha te anoje

gjithnje e me shume nga qeveria.

Se treti, ne shume vende eshte rritur roli I kryetarit te qeverise.

 .
• Aparati Administrativ
Ky aparat identifikohet me Burokracine apo pushteti I zyres, qe perfshine masen me
te madhe te nenpunesve te cdo rangu.

Burokracia perbehet nga organet e shumta te shumllojshme te administrates,qe

perfshine sektorat e ndryshem te jetes shoqerore.

Burokratizmi karakterizohet

a)si nje sistem metodash e parimesh te qeverisjes qe vecohet nga nevojat konkrete
dhe hallet e perditshme te mases se njerve.

B)Si nje sistem institucionesh, te ndertuara ne menyre te posatcme,qe perben

aparatin shteterore.

C)nga ekzistenca dhe shtimi I vazhdueshem I burokracise, I nje shtrese

nenpunesish,personash te specializuar ne punet administrative apo drejtimin
shteterore.
• Forcat e armatosura .

Zakonisht perfshihen si forcat qe i sherbejne drejtepersedrejti mbrojtjes se

vendit ashtu edhe ato qe kane per detyre te ruajne rendin publik.

Ne nje numer mjafte te madh shtetesh ushtria ka qene edhe nje

instrument per zbatimin e nje politike agresive ekspansioniste ne dem te
vendeve te tjera.
Shembuj te shumte nuk mungojne si nga e kaluara ashtu edhe nga
periudha bashkohore.Psh Gjermania,Italia dhe Japonia ndermoren kunder
vendeve te tjera para dhe gjate luftes se II Boterore .

Meqenese nga ushtria shpesh here varet fati I shteteve ne caste

kritike,eshte e kuptueshme qe cdo shtete I kushton vemendje te vecante
organizimit te ushtrise,pajisjes se saj me mjetet e nevojshme,pergaditjes
profesionale dhe edukative te saj,sidomos te oficiereve.
• Organet e Drejtesise
Organizimi I drejtesise ndryshon sipas vendit.

Por nje parim I pergjithshem eshte se dhenia e drejtesise

behet vetem nga Gjykatat, te cilat perbejne pushtetin
gjyqesor,qe u nenshtrohet ligjeve dhe eshte I pavarur nga
pushtetet e tjera.

-Prokuroria eshte gjithashtu nje organ I drejtesis.

Prokurori I Shtetit emertohet nga Presidenti I Republikes
me pelqimin e kuvendit.
Ne vendin tone Prokuroria ushtron ndjekjen penale,si dhe
perfaqeson akuzen ne gjyq,ne emer te Shtetit.

Ajo kryen edhe detyra tjera te pecaktuara me ligj.

 .

• Partite politike dhe organizatat shoqerore