1.

Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar : Sanat eserlerinin konservasyonunda fumigasyon gazlarından başka, çevre

kirliliği yapmayan fiziksel metotlar da kullanılmaktadır. Bu metotlar ısıl
işlemler, dondurarak kurutma ve diğer işlemler olarak sınıflandırılmıştır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Isıl İşlemler : Zararlı organizmalar tarafından saldırıya uğrayan ahşap nesnelerin ısıl
işlemleri ile veya sabit ahşap nemi içeriğini korumak için yapılan
işlemelerdir. Yapıştırılmamış ve az değerli ahşap eserler böcekler
tarafından istilâ edilmişse objelerin dış sıcaklığı 60°C, iç sıcaklığı 50-
55°C olacak şekilde 5-8 saat süreyle bir kurutma dolabında ısıtılması,
sorunu çözebilmektedir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Isıl İşlemler : Sıcaklık arttırıldığında ahşabın rutubetinin değişmeden sabit kalması
mümkünse, bu metot çok renkli ve düzgün yüzeyli sanat eserleri için de
uygulanabilmektedir. Eser rutubet dengelenmeden kurutulursa,
yüzeydeki renk tabakalarında çatlamalar ve soyulmalar meydana
gelebilmektedir. Kurutma işlemi yapılırken çatlak ve yarıklarının
oluşmasını önlemek gerekmektedir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Isıl İşlemler : Değerli sanat objelerinde sıcaklığın yükseltilmesi sakıncalı görülüyorsa,
sıcak hava işlemi ile azot ya da karbondioksit fumigasyonu kombine
edildiğinde 25-30°C sıcaklıklarda bile böcekleri öldürmek mümkün
olabilmektedir. Ayrıca, ahşapta çürüklük yapan mantarların sporları
ısıya dayanıklı olabildiklerinden mantarlarla mücadelede termik bir
işlem plânlanması uygun görülebilir. Isıl işlem uygulanan ahşapların
mekanik direncinde azalma olmaktadır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Dondurarak Kurutma Yöntemi : Dondurma işlemleri genellikle böcekler tarafından
istila edilmiş taşınabilir boyuttaki ahşap objeler
için kullanılmaktadır. Düşük sıcaklıklar
mikroorganizmaların büyümesini engellediğinden,
ahşabın dondurarak kurutulması mantarların
bulaşmasını ya da mantar kolonilerinin
gelişmesini engeller.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu
1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları
Fiziksel Metotlar :
Dondurarak Kurutma Yöntemi :
Dondurma işlemi sırasında ortamda düşük rutubet
miktarı bulunması mantar sporlarını öldürmeyi
önlememektedir. Dondurarak kurutma işlemi
müze objelerinde böceklerin kontrolü için
kullanılan metotlardan biridir. Özellikle Kanada,
Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, İskandinav
ülkeleri ve Avustralya’ da kullanılmaktadır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Dondurarak Kurutma Yöntemi :
Dondurarak kurutma işlemi sanat eserlerinde ve
kültürel objelerde ahşabı tahrip eden böceklerin
sistematik kontrolünde nadiren kullanılmakla
beraber, uygulama alanı çoğunlukla ahşap
etnografık objeler, eski mutfak eşyaları, kaplar ve
çeşitli aletlerle sınırlanmıştır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Dondurarak Kurutma Yöntemi : Müzelerdeki objelerde böcek istilasına karşı
önceden önleyici tedbirler almak için objeleri
5°C’nin altında depolamak başarı
sağlayabilmektedir. Ayrıca, 5-10°C sıcaklıklar
arasında bile böcek türlerinin gelişmesi çok
yavaştır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Dondurarak Kurutma Yöntemi : Dondurma işlemi yapılırken objeler işlemden
önce ısıyla ya da özel kıskaçlarla kapatılan hava
aldırmaz polietilen filmle kaplanmakta ya da
başka bir yöntem olarak içerisine silika jel konan
asitsiz kâğıtlarla objeler sarılmaktadır. Plâstik
torbalar kullanılıyorsa havanın mümkün olan en
fazla miktarının çıkartılmasına özen gösterilmekte
ve paketlenen objeler bir odada ya da
buzdolabında 5°C’den küçük ısıda
depolanmaktadır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Dondurarak Kurutma Yöntemi : Dondurarak kurutma işleminde önce sıcaklıklar
düşürülerek böceklerin metabolik faaliyetleri
yavaşlatılmakta ve sonra donmaları
sağlanmaktadır. Böcek türlerine ve gelişme
safhalarına göre, sıcaklık derecesindeki azalma
dondurucu değerler yakınına ulaştığında
böceklerin ölümüne neden olmakta ve böceklerin
dokuları donduğunda büyük olasılıkla geri
dönüşümü olmayan şekilde zarar veren buz
kristalleri oluşmaktadır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Dondurarak Kurutma Yöntemi :
Yavaş soğutma sırasında ise bazı böcek türleri
dışarıya su saldığından, vücutlarındaki su miktarı
düşmekte ve yağ dokuları donmadığı için
yaşamlarına devam edebilmektedirler.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu
1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları
Fiziksel Metotlar :
Dondurarak Kurutma Yöntemi :
Normalde soğutma süresini hesaba katmadan,
böcekleri imha etmek için -20°C de en az 48 saat
bekletmek yeterli olmaktadır. Ancak, ahşabın
içerisinde yaşayan larvalar için -20°C de 3-7 gün
ya da -18°C de en az 2-3 hafta bekletmek
gerekmektedir. Erime ise yavaşça sağlanmakta,
örneğin 0 °C ye 8 saatte ulaşılmaktadır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Dondurarak Kurutma Yöntemi : Erime için ya dondurma işlemi kesilmeli ya da
objeler dondurucudan veya soğuk depolama
odasından alınmalıdır. Çift dondurma işlemi
uygulanacaksa, tamamen erime gerçekleştikten
sonra dondurma işlemi tekrarlanmaktadır. Ayrıca,
objelerin buzları çözüldüğünde paketler
açılmadan önce sıcaklıkları, 1-2 gün sürede
götürülecekleri oda sıcaklığına göre
dengelenmektedir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Fiziksel Metotlar :
Dondurarak Kurutma Yöntemi : Bazen bazı objeler için şok dondurma işlemi
önerilmektedir. Ancak bu durum küçük ahşap
objeler için risk yaratabilmektedir. Böcek
istilasının olduğu palet gibi ahşap objeler ise 70
dakikada -19°C ile -22°C sıcaklığa kadar
ulaşacağı odalarda dondurulmakta ve daha sonra
çözülmelidir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Kimyasal Metotlar : Fumigasyon ya da fiziksel metotların uygulanma imkânı yoksa böcek

ve mantarların etkilediği ahşap sanat eserlerinde kimyasal metotlar
kullanılabilmektedir. Fırçayla sürülerek, enjekte edilerek ya da
emprenye maddesi bulunan bir konteyner içerisine objeler daldırılarak
zararlıların kontrol altına alınması mümkündür. Sanat eserlerini
korumak için denenecek temel yol, sıvı haldeki ahşap koruma
maddelerini bu yöntemlerden biriyle uygulamaktır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.3. Kullanılan Konservasyon Metotları

Kimyasal Metotlar : Ahşabı çürüten mantarlara karşı kullanılan emprenye maddeleri,

organokalay bileşikler (örneğin; tri-n-bütil-tin-naftenat) ve triazoller
(propikonazol, tebukonazol, azakonazol) içermektedir. Ancak, genel
olarak aktif maddeleri taşımak için kullanılan solventlerin karışımında
yağlı komponontler bulunmamalıdır. Ayrıca, bu amaçla seçilecek
emprenye maddelerinin çevre kirliliği yaratmaması için izin verilebilen
özellikleri taşıdığı garanti edilmelidir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Ahşapta problem yaratan zararlılar yok edildikten sonra

sanat eserinin tamamında mı, yoksa bir kısmında mı
stabilizasyona ihtiyaç olduğuna karar verilmeli, daha
sonra uygun bir sağlamlaştırma maddesi ve metodu
seçilmelidir. Sağlamlaştırma madde ve metotları eserde
meydana gelen degradasyonun derecesine ve küflenme
bulunup bulunmamasına göre belirlenmektedir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Ahşabın stabilizasyonu ve küflenmemesi için aynı

koruyucular ya da benzer kimyasal kompozisyonlar
kullanılabilmektedir. Çünkü çok fazla farklı maddelerin
kullanılması, gelecekte eserde tekrar tahribat görülmesi
halinde yapılacak çalışmalar ile daha önceki çalışmaların
komplikasyonuna neden olabilmektedir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Mantarlar tarafından tüketilerek hasar görmüş kısımlarda

yeni parça takviyesi ile sağlamlaştırmaya gidilebilir. Hasar
görmüş kısımların yakın çevresi ile birlikte kesilerek
elemandan uzaklaştırılır. Oluşan eksik kısım, mümkünse
aynı ahşaptan, değilse mevcut ahşapla benzer kimyasal,
mekanik ve estetik özelliklere sahip bir ahşaptan yeniden
üretilip, uygun birleşim detaylarıyla yerine yerleştirilir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Yapımda ve onarımda kullanılan tüm ahşap malzemelerin,

çeşitli koruyucu kimyasallarla mantar ve böceklere karşı
korunması gereklidir. Bir ahşap eleman restorasyonunda da
mutlaka koruyucu maddelerle güçlendirme yapılmalıdır.
Yapıda yeni kullanılacak ahşaplar için daldırma veya fırça
ile sürme teknikleri yaygın şekilde kullanılan emprenye
teknikleridir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Emprenye, sıvı, katı ve gaz halinde bulunan maddelerin

ahşabın bünyesine geçirilme işlemi olarak
tanımlanmaktadır. Daldırma tekniğinde, emprenye işlemi,
koruyucu sıvı dolu tanklara elemanların tamamen
batırılmasıyla gerçekleşir. Tanklarda bekletilen ahşap
elemanlar zamanla içerisindeki sıvıyı iç bünyelerine alarak
tamamen doyuma ulaşırlar.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

İç boşlukları tamamen emprenye sıvısıyla dolan ahşap

malzeme, böcek ve mantarların barınamayacağı bir iç
yapıya kavuşur. Fırçayla sürme tekniğinde ise, koruyucu
kimyasallar fırça yardımıyla malzemenin yüzeyine
uygulanır. Bu yöntemde kimyasal seçimi, uygulama şekli
ve süresi, koruyucunun ahşabın bünyesine girmesini
sağlayacak ve kolaylaştıracak şekilde olmalıdır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Koruyucu ne kadar derine nüfuz ettiyse o kadar etkinliğini

arttıracaktır. Fırçayla sürme ve daldırma tekniklerinin yanı
sıra kazanlarda basınçla emdirme yöntemiyle de emprenye
işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Ayrıca, bölgesel
uygulamalarda, aşılama olarak da tabir edilen enjeksiyon
yöntemiyle koruyucu maddeler ahşabın bünyesine verilir.
Özellikle böceklerden kaynaklanan ahşap bozulmasında,
oluşan delikler ve çatlaklara enjekte edilen koruyucu
kimyasallar ile malzeme güçlendirilir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Bir konservatörün sağlamlaştırma maddesi ve uygulama metodu seçerken dikkat edilmesi gereken noktaları
bilmesi önemlidir. Ahşap sanat eserlerinin sağlamlaştırılmasında kullanılan maddelerde bulunması gereken
özellikler şunlardır :

• Sağlamlaştırma maddeleri ahşabı uzun süre
stabil halde tutmalı ve sağlamlaştırma etkisi
sürdürülebilir olmalıdır.
• Özellikle suya doymuş ahşap objelerde
stabiliteyi sağlamalıdır.
• Boya ve cilâlar kısmen ya da tamamen
erimelidir.
• İşlem sırasında objenin daralması ya da şişmesine
neden olmamalıdır.
• Daha önce uygulanmış ahşap koruyucularla uyum
sağlayabilmelidir.
• İşlemden sonra tutkalla yapıştırma, yaldız kaplama
ve boyama gibi işlemlerde orijinal prosedürün
kullanılmasına uygun olmalıdır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Bir konservatörün sağlamlaştırma maddesi ve uygulama metodu seçerken dikkat edilmesi gereken noktaları
bilmesi önemlidir. Ahşap sanat eserlerinin sağlamlaştırılmasında kullanılan maddelerde bulunması gereken
özellikler şunlardır :

• Sağlamlaştırma maddesinin parçacık boyutu • Mümkünse estetik olarak yamalanmış bir görüntü
ve düşük viskozitesi ahşapta yeterli derecede oluşturmamalıdır.
nüfuz etmesi ve dağılımı sağlamalıdır. • Sağlamlaştırılmış objelere böceklerin ya da
• İnsanlar ya da çevre için zehirli olmamalı ya mantarların yeniden saldırmasına karşı yeterli
da zehir etkisi çok hafif olmalıdır. koruma sağlamalıdır.
• Büyük ölçüde geri dönüşümlü olmalıdır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Ahşap sanat eserlerini sağlamlaştırmak amacıyla kullanılan maddeler genellikle doğal ve geleneksel maddeler
ile yarı sentetik ve tam sentetik maddeler olmak üzere iki sınıfta toplanmaktadır.

Doğal ve Geleneksel Sağlamlaştırma Maddeleri : Hayvansal proteinler, kuruyan yağlar, vakslar,

doğal reçineler ve balzamlar içermektedir.
Bunlar, ahşabın orijinal stabilitesini ve
elâstikiyetini çoğunlukla yetersiz derecede
iyileştirmekte ve uygulamalarda sorunlar
görülebilmektedir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Doğal Yapıştırıcılar :
Proteinler : Yapıştırıcılar arasında kazein, albümin, hayvan tutkalları bulunur. Kazein yaklaşık
10.000 yıl önce mağara resimlerinde de pigment bağlayıcı olarak kullanılmıştır.

Karbonhidratlar : Genelde prinç, buğday, çavdar veya patates nişastası gibi karbonhidratlardır.
Bu yapıştırıcılar düşük yapışma mukavemeti ve şişme eğilimleri nedeniyle
kuru ahşabı yapıştırmak için kullanılmazlar. Ancak kağıt ve papirüs gibi
arşiv malzemelerinde kullanılabilir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Doğal Yapıştırıcılar :
Vakslar : Vakslar, balmumundan elde edilirler. Yeterli yapışma mukavemeti sağlamayabilir.

Reçineler : Ağaç reçinelerin yapıştırıcı nitelikleri yıllar önce kullanılmıştır. Kehribar ve

gomalak tercih edilebilir. Bu durumda gomalak ahşap yapıştırıcısı olarak yeterli
esnekliğe ve yapışma gücüne sahip olmayabilir.

Ahşap Kaynaklı Diğer Yapıştırıcılar : Doğal yapıştırıcılar ligninleri de içerir. Saf lignin
yapıştırıcılar, özel yoğunlaştırma işlemleri ile elde edilebilir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Ahşap sanat eserlerini sağlamlaştırmak amacıyla kullanılan maddeler genellikle doğal ve geleneksel maddeler
ile yarı sentetik ve tam sentetik maddeler olmak üzere iki sınıfta toplanmaktadır.

Yarı ve Tam Sentetik Sağlamlaştırma Maddeleri : Yarı ve tam sentetik sağlamlaştırma maddeleri
ya kimyasal maddelere bağlanma özelliklerine
ya da uygulama şekillerine göre
sınıflandırılırlar.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Yarı ve Tam Sentetik Sağlamlaştırma Maddeleri : Tabloda verilen sulu çözeltilerden selüloz eterler
ve polivinil alkol ahşabı sağlamlaştırma
işlemlerinde bağlayıcı olarak rol oynarlar.
Ancak, sanat eserlerinde sulu sistemlerin
kullanılması dikkate değer bir şekilde
sınırlandırılmıştır. Dispersiyonlar da, sulu
çözeltiler gibi yüzeylerin sağlamlaştırılmasına ve
yapıştırılmasına hizmet ederler.
Tablo 2 : Yarı ve Tam sentetik Sağlamlaştırma Maddelerinin Sınıflandırılması
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Ahşap sanat eserlerini sağlamlaştırmak amacıyla kullanılan maddeler genellikle doğal ve geleneksel maddeler
ile yarı sentetik ve tam sentetik maddeler olmak üzere iki sınıfta toplanmaktadır.

Yarı ve Tam Sentetik Sağlamlaştırma Maddeleri : Organik solventli polimerler ve nadiren epoksi
reçinesi gibi iki komponentli reçineler, değerli
objelerin kısmen stabilizasyonu için çoğunlukla
kullanılmaktadırlar. Termoplastik polimerler
ise, geri dönüşümleri göz önüne alındığında
termoset polimerlere tercih edilmektedirler.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Ahşap sanat eserlerini sağlamlaştırmak amacıyla kullanılan maddeler genellikle doğal ve geleneksel maddeler
ile yarı sentetik ve tam sentetik maddeler olmak üzere iki sınıfta toplanmaktadır.

Yarı ve Tam Sentetik Sağlamlaştırma Maddeleri : Sanat eserlerinin kısmen sağlamlaştırılma

işlemlerinde toluen, ksilen ya da white spirit’te
çözülen akrilik polimerler ve metakrilik
polimerler oldukça kullanılmakta, polivinil
bütiral’in kullanımının giderek arttığı
görülmektedir. Etil metakrilat ya da metil
metakrilat esaslı ürünler sadece toluen ya da
ksilende iyi bir şekilde çözünmektedirler.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Ahşap sanat eserlerini sağlamlaştırmak amacıyla kullanılan maddeler genellikle doğal ve geleneksel maddeler
ile yarı sentetik ve tam sentetik maddeler olmak üzere iki sınıfta toplanmaktadır.

Yarı ve Tam Sentetik Sağlamlaştırma Maddeleri : Ayrıca, bekletmeye de dayanıklıdırlar. Bütil

metakrilatlar da white spirit’te iyi çözünmekte,
fakat zamanla giderek çözünmez hale gelerek,
renkleri sarıya dönmektedir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Ahşap sanat eserlerini sağlamlaştırmak amacıyla kullanılan maddeler genellikle doğal ve geleneksel maddeler
ile yarı sentetik ve tam sentetik maddeler olmak üzere iki sınıfta toplanmaktadır.

Yarı ve Tam Sentetik Sağlamlaştırma Maddeleri : Monomerler, boya tabakalarında bulunan

bağlayıcıları çözebildiklerinden renkli objelerde
kullanımları çok da uygun değildir. Bu nedenle
metodun uygulanabilirliğinin iyi araştırılması
gerekmektedir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Boşluk Doldurucular : Ahşap nesnelerin korunmasında, çatlakları, yarıkları, böcek delikleri gibi
hasarları doldurmak için kullanılırlar.
Kullanılacak boşluk doldurucuların sahip olması gereken özellikler kısaca şu şekildedir ;

• İyi yapışkan mukavemeti

• Uzun süreli esneklik
• Ahşap ile dolgu malzemesi arasındaki
• İyi ışık haslığı
orantılı direnci sağlamak için ahşapla orantılı
• Geri dönüşüm özelliğinin bulunması
bir yapışma mukavemeti
• Boyama ve renklendirmeye karşı duyarlı olması
• Nem durumuna karşı dayanıklılık
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Boşluk Doldurucular : Boşluk doldurucular doğal ve sentetik olarak ayırabiliriz.

Doğal Dolgular Sentetik Dolgular

 Protein Tutkallı Dolgular  Poivinil Asetat Dolgular

 Yağ Bazlı Dolgular  Polivinil Butiral
 Balmumu Bazlı Dolgular  Akrilik Reçine Dolguları
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Sağlamlaştırma Metotları :

Sağlamlaştırma maddeleri ya enjeksiyon işlemleriyle

ahşabın içerisine akıtma şeklinde ya da fırçayla
sürme gibi basit metotlarla uygulanabilirler. Bu
yöntemlerden biri kullanılacaksa uygulama sırasında
sağlamlaştırma maddelerindeki katı madde miktarına
dikkat edilmelidir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Sağlamlaştırma Metotları :

Bunun nedeni çözünmüş polimerlerin katı madde

miktarının % 3-20 arasında değişebilmekte ve katı
madde miktarı yüksek olan bir solüsyonla
tekrarlanan emdirme işlemi, orta derecede olan bir
solüsyonla tek bir emdirme işlemi kadar önemli
avantajlar sunmamaktadır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Sağlamlaştırma Metotları :

Önce yapılan bir emdirme işlemi, daha sonra

tekrarlanan işlemlemlerde verilecek sağlamlaştırma
maddelerinin penetrasyonunu bloke etmektedir.
Sonraki uygulamada yavaş buharlaşan bir solvent
kullanılsa bile durum değişmemekte ve
sağlamlaştırma maddesinin sonradan ilâve edilen
kısmı, solvent buharlaşırken yüzeye geri
taşınmaktadır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Sağlamlaştırma Metotları :

Yapıştırılmamış sanat eserleri tamamen tahrip olmuşlarsa, dolu

hücre metodu yardımıyla monomer metil metakrilat ya da bütil
metakrilatla emprenye edilmekte, ardından termokatalitik ya da
radyasyonla gerçekleştirilen polimerizasyonla eserlerin
stabilizasyonu sağlanmaktadır. Doymamış polyester reçineler
de bu amaç için kullanılabilmekte, ancak ahşap objeler
böcekler tarafından kötü tahrip edilmişse konsolidasyon işlemi
atmosfer basıncı altında yapılmaktadır.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Sağlamlaştırma Metotları :

Böyle bir durumda larvaların öğüntü tozu bir fitil

görevi yaparak sağlamlaştırma maddesini odun
dokusunun iç kısımlarına iletmektedir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Sağlamlaştırma Metotları :

Sanat eserlerinin stabililizasyonunda vakumla

emprenye metodu da kullanılabilmektedir. Vakumla
emprenye, sağlamlaştırma maddesinin ihtiyaç
duyulan miktarının objeye girişini temin etmekle
beraber, ahşabın çok yoğun bir şekilde çürüdüğü
durumlarda sanat eserini tehlikeye sokabilmektedir.
1. Ahşap Sanat Eserleri Konservasyonu

1.4. Ahşap Sanat Eserlerinin Sağlamlaştırılması

Sağlamlaştırma Metotları :

Başka bir uygulama şekli de, dolgu maddesi olarak

odun ya da mantar tozu ilâve edilmiş akrilat
solüsyonlar kullanarak kayıp ahşap parçacıkların
yeri doldurulabilmektedir. Sağlamlaştırma
önlemlerinin başarılı olup olmadığı bilgisayarlı
tomografi yardımıyla kesin olarak
Resim 21 : Bir Emprenye Tesisinden Örnek
belirlenebilmektedir.