Универзитет “Св.

Кирил и
Методиј”
ЕКОНОМСКИ ИНСТИТУТ -
СКОПЈЕ
 ДЕВИЗИ И ДЕВИЗЕН
КУРС
Семинарска работа од предметот
Меѓународни финансии

Проф. д-р Снежана Костадиноска-Милошеска Ирена Варга

Доц. д-р Климентина Поповска бр. На индекс1123

Скопје 2011
 Девизниот курс е цена на домашните пари,
изразени во странска валута, или цената на
странски пари изразени во домашната
валута. Девизниот курс покажува колкав
број на парични едниници од домашната
валуа на една земја заменува со одреден
број на парични единици од друга земја.
 Цената на продавање и откупување на
девизите зависи од вредноста на
домашната валута, вредноста на странските
пари и нивните меѓусебни односи. Ова
означува дека девизниниот курс зависи од
формирањето на понудата и побарувачката
на девизниот пазар, од што следи дека
девизните курсеви не значи дека во сите
ситуации ќе се поклопуваат со нивните
монетарни паритети. Во периодот на
златниот стандард, вредноста на
домашната валута (поврзана со златото)
била и основна детерминанта на девизниот
курс.
 Интервалутарната вредност на
парите, објективно била одредувана
според количината на златото која што
ја содржела секоја национална
парична едница.

 Интерватутарен паритет - односот

помеѓу вредностите на две валути кој
бил одредуван со односот помеѓу
количините на златото.
Фактори кои го детерминираат
девизниот курс:

 Висината и динамиката на стапката на инфлација;

 Состојбата  на  билансот  на  плаќање  на
 националната економија;
 Степенот на задолженост на националната
економија;
 Висината на каматните стапки;
 Динамиката на научно-технолошкиот прогрес;
 Задачите на макроеконоската политика;
 Политичката констелација во националната
економија;
 Отвореноста на националната економија во однос
на другитенационални економии;
Режими на девизен курс:

 Фиксен девизен курс

Фиксните девизни курсеви ја претставуваат
цената на странските валути изразена во
домашна валута што се формира врз
основа на еден утврден однос спрема некој
конвенционално одбран заендички
именител.  Фиксните девизни курсеви
 постојат кога  вреднсниот однос помеѓу
домашните пари и странските валути се
одржува стабилен.
 Флексибилен девизен курс

Системот  на  флексибилните  девизни  

курсеви  се  јавил  како последица  на  не
адекватноста  на  фиксниот  и
 флуктуирачкиот девизен курс во условите
што се карактеризираат со постоењето на
состојбата на внатрешната и надворешната
стопанска и монетарна нерамнотежа.
Формирањето на овие девизни курсеви се
базира на слободното формирање на
цените на валутите и девизите спрема
констелацијата на силите на понудата и
побарувачката на девизниот пазар, но само
до определени однапред детерминирани
лимити.
 Флуктирачки девизен курс

Флуктуирачките девизни курсеви се

формираат слободно врз основа на
понудата и побарувачката на девизи на
девизниот пазар. Тие не се формираат и не
се базираат на претходно утврдениот
валутен паритет. Тие ја одразуваат
секојдневната состојаба на билансот на
плаќањата.
Предвидување на девизниот курс

 Едено од економски мерила за

предвидување, е пристапот АRIМА (Auto
Regressive Integrated Moving Average). Прост
пример за АRIМА моделот е
предвидувањето дека доколку актуелната
стапка пораснала, односно се зголемила за
1 процент минатата недела, тогаш ќе се
зголеми за АР проценти оваа недела, каде
АР ќе биде авторегресивен коефициент.
Колку добро сите овие техники ја
предвидуваат актуелната стапка?
 Одговорот е, не моногу добро бидејќи тука важи
критериумот за предвидување со мали
грешки.Генерализацијата се однесува не само на
економските фундаментални модели, технички
анализи и АRIМА техники, туку и на виртуелните и
пристапите за предвидување кои можат да бидат
незамисливи. Ова се случува поради тоа што
девизните курсеви се испарливи. Дури и тргувачите
на лице место за кои се тврди дека се многу
успешни, ќе признаат дека можат да изгубат пари
на многу од нивните тргувања.

 Кога се тестираат перформансите според различни

техники, ние треба да запамтиме дека не можеме
да се надеваме на предвидување на големи
пропорции на движење на девизниот курс
 Richard Meese и Kenneth Rogoff ја проучувале
моќноста на моделите за предвидување на
девизните курсеви во хоризонт од неколку месеци.
Овде секако се вклучени монетарниот модел и
моделот АRIМА. Нивниот заклучок бил дека во
хоризонт од еден, шест или дванаесет месеци во
иднина, сите модели се изведени од страна на
обичен различен од. Затоа, предвидвачите ќе бидат
поуспешни доколку го користат тековниот актуелен
курс.

 Други наишле на поголем успех преку користење на

заостаната вредност на девизниот курс како
дополнување на другите варијабли од десната
страна на изедначеност.
Што го предизвикува ризикот на
валутите?
 Што е тоа што прави инвеститорот да увиди дека
одредени валути се поризични од други или се
понеризични? Важни се три фактори кои
допринесуваат за ризикот на размена.
1. Првиот фактор
Валутата на земја која има нестабилна монетарна
политика, која води до високо ниво на цени и девизен
курс, се смета дека е ризична.
2. Вториот фактор
Принципот на диверзификација на портфолио вели
дека инвеститорите можат да го намалат ризикот во
нивното целокупно богатство со намалување на ризикот
на нивното портфолио меѓу повеќе различни активи.
Дури и ако секоја од неколку валути има ист степен на
варијабилност, инвеститорите ќе бидат помалку
изложени ако тие држат малку од секоја отколку ако ги
ставаат сите нивни јајца во една кошница.
3.Третиот фактор
Ако валутата е високо поврзана со други активи кои
инвеститорите веќе ги имаат, тогаш тоа би требало
да се гледа како ризично. Швајцарскиот франк, на
пример, е високо поврзан со еврото.
Во овој случај швајцарскиот франк нуди мала
можност за диверзификација: кога паѓа еврото, и
швајцарскиот франк ќе падне со него.
Спротивно, ако валутата има низок однос со други
активи кои инвеститирите веќе ги држат, тие треба да
го гледаат тоа како одбивање од нивниот целокупен
ризик бидејќи тоа нуди променлива можност за
диверзификација.
Во овој случај вредноста на доларот расте, цената на
златото паѓа, и обратно.
6. Ефекти на баланс на портфолиото
врз курсот на размена

 Инвеститорите се грижат не само за очекуваната

надокнада, туку и за ризикот. Инвеститорите нема
доброволно да држат зголемени количини на
домашни обврзници на непроменет курс на
размена. Индивидуални инвеститори можат, секако,
едноставно да решат да не држат актива
деноминирана во валута која се смета за ризична
 Одвраќањето на ризикот на делот на инвеститорите
според тоа изразува дека кога владите ги менуваат
залихите на обврзници деноминирани во разни
валути, тоа има ефект на финансиските пазари а
тоа има и ефект на рамнотежата на цените на кои
инвеститорите сакаат да ги држат овие активи.
Презаситеност на фондовите на
домашниот долг и лоша стабилизација
 Во реалноста, земјата која позајмува мора евентуално да го
врати долгот. Кој механизам го присилува овој резултат ако
земјата расипник е наклонета да продолжи бескрајно да
позајмува? Моделот на баланс на портфолиото вели дека
инвеститорите ќе станат значително безволни да задржат
поголеми и помали количини на обврзници на дадената земја.
Проблемот можеби е мал под нормални услови, но ако
магнитудата на долгот стране доволно голема, инвеститорите
евентуално ќе станат заситени со нивните фондови. Ако
инвеститорите се присилени да абсорбираат се поголеми
количини во нивното портфолио наспроти нивната одбојност,
мора да се случи еден од неколкуте расходи.

- Прво, промена на вредноста на валутата може да падне

- Второ, каматната стапка може да се покачи, за да ја направи
активата по привлечна за инвеститорите
Заклучок
   Многу е важна улогата на движењата на девизниот курс,
особено врз формирањето на цените на локално ниво. Во
земјите во транзиција и развој, важноста на девизниот
курс е врзан за содржината на увоз во домашните
производства. Мошне е значајна улогата на севкупната
макроекономска анализа на влијанието на промените на
девизниот курс врз меѓусекторски врски и билансот на
увезените компоненти во националната економија.
Коефициентите на увоз во различни сектори на
економијата, ефектите од зголемувањето на цените и
намалување на цената на увозот, ќе дадат различни
ефекти во секторите и сегментите во националната
економија.
 Девизните курсеви се важна компонента за надворешна
трговија за постигнување на економска рамнотежа. Без
соодветна и успешна политиката на девизниот курс, нема
да може да се постигне внатрешна стабилност.