Professional Documents
Culture Documents
Bái Giảng Tín Ngưỡng Và Tôn Giáo ở Việt Nam (Tổng Hợp)
Bái Giảng Tín Ngưỡng Và Tôn Giáo ở Việt Nam (Tổng Hợp)
Bái Giảng Tín Ngưỡng Và Tôn Giáo ở Việt Nam (Tổng Hợp)
ĐHTT
3/7/22
2
Nội dung
Nguồn gốc tâm lý của tôn giáo
3. Tính chất, chức năng và vai trò của
tôn
Tính chất của tôn giáo
a. Tính lịch sử của tôn giáo
b. Tính quần chúng của tôn giáo
c. Tính chính trị của tôn giáo
Chức năng của tôn giáo
ĐHTT
3/7/22
3
Nội dung
a. Chức năng đền bù hư ảo
b. Chức năng thế giới quan
c. Chức năng điều chỉnh hành vi
d. Chức năng giao tiếp
Vai trò của tôn giáo
a. Vai trò tiêu cực
b. Vai trò tích cực
ĐHTT
3/7/22
4
Tài liệu
1. Tài liệu bắt buộc
Trần Đăng Sinh – Đoàn Đức Doãn (2011), Giáo
trình Tôn giáo học, NXB. Đại học Sư phạm;
2. Tài liệu tham khảo:
Đặng Nghiêm Vạn (2012), Lí luận về tôn giáo
và tình hình tôn giáo ở Việt Nam, NXB Chính
trị quốc gia, Hà Nội;
Nguyễn Đăng Duy (2001), Các hình thái tín
ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Văn hoá
Thông tin, Hà Nội;
ĐHTT
3/7/22
5
1. Bản chất tôn giáo
1.1.Khái niệm
Tôn giáo là niềm tin của con người tồn tại với
hệ thống quan niệm và hoạt động bao gồm
đối tượng tôn thờ, giáo lý, giáo luật, lễ nghi và
tổ chức
a. Các quan điểm ngoài macxit về bản chất của
tôn giáo
Chủ nghĩa duy tâm khác quan: Tôn giáo có sức
mạnh kì bí thuộc “tinh thần” tồn tại vĩnh hằng,
chủ yếu đem lại sinh khí cho con người.
ĐHTT
3/7/22
6
1. Bản chất tôn giáo
Chủ nghĩa duy tâm chủ quan: tôn giáo là
thuộc tính vốn có trong ý thức của con
người, tồn tại không lệ thuộc vào hiện
thực khách quan.
Một số nhà thần học như Tômắt Đacanh,
Phôtilích: xem tôn giáo là niềm tin vào cái
thiêng liêng, huyền bí, ở đó ẩn chứa sức
mạnh siêu nhiên có thể giúp con người
thoát khỏi khổ đau và có được hạnh phúc
ĐHTT
3/7/22
7
1. Bản chất tôn giáo
b. Các quan điểm macxit về bản chất của
tôn giáo
Bản chất tôn giáo: về bản chất không phải là
sản phẩm thần thánh, cái siêu nhiên thần bí
mà là sản phẩm của xã hội. Tôn giáo là hiện
tượng thuộc đời sống tinh thần của xã hội,
chịu sự qui định của đời sống vật chất.
C. Mác:Tôn giáo không phải là cái tự có mà là
sản phẩm của con người xã hội, cũng tức là
phương thức tồn tại của con người.
ĐHTT
3/7/22
8
1. Bản chất tôn giáo
Kết cấu tôn giáo
ĐHTT
3/7/22
9
2. Nguồn gốc của tôn giáo
2.1. Nguồn gốc xã hội của tôn giáo
a. Sự bất lực của con người trước các thế lực tự
nhiên
Do lực lượng sản xuất thấp kém, giới tự nhiên
kì bí, bao quanh con người đe dọa cuộc sống của
hội. Những thiên tai bất thần như mưa, gió, bão,
nắng hạn, động đất, cháy rừng, nứi lửa, thứ dữ,
bệnh tậtHọ thần thánh hóa sức mạnh của tự nhiên
và sau đó cầu xin sự che chở, cứu giúp của
những sức mạnh đã được thần thánh hóa đó.
ĐHTT
3/7/22
10
2. Nguồn gốc của tôn giáo
b. Sự bất lực của con người trước các thế lực xã
hội
Bế tắc trong đời sống hiện thực, con
người tìm sự giải thoát trong đời sống tinh
thàn, họ tìm đến tôn giáo. Trong xã hội có
giai cấp, sự áp bức bóc lột giai cấp, sự tàn
bạo, bắt công, chiến tranh, đói khổ và bệnh
tật… cũng là nguyên nhân xã hội làm nảy
sinh tôn giáo.
ĐHTT
3/7/22
11
2. Nguồn gốc của tôn giáo
2.2. Nguồn gốc nhận thức của tôn giáo
Ở những giai đoạn lịch sử nhất định, nhận
thức của con người về tự nhiên, xã hội và
bản thân mình còn có giới hạn. Mặt khác,
trong tự nhiên và xã hội có nhiều điều khoa
học chưa khám phá và giải thích được nên
con người lại tìm đến tôn giáo.
Sự nhận thức của con người khi xa rời hiện
thực, thiếu khách quan dễ rơi vào ảo tưởng,
thần thành hóa đối tượng.
ĐHTT
3/7/22
12
2. Nguồn gốc của tôn giáo
2.3. Nguồn gốc tâm lý của tôn giáo
Do sự sợ hãi, lo âu của con người trước sức
mạnh của tự nhiên và xã hội mà dẫn đến việc
sinh ra tôn giáo.
Các nhà duy vật cổ đại thường đưa ra luận
điểm “sự sợ hãi sinh ra tôn giáo”. Lênin cũng
cho rằng, sợ hãi trước thế lực mù quáng của
tư bản …. sự phá sản “đột ngột” “bất ngờ”,
“ngẫu nhiên”, làm họ bị diệt vong …, dồn họ
vào cảnh chết đói, đó chính là nguồn gốc sâu
xa của tôn giáo hiện đại.
ĐHTT
3/7/22
13
3. Tính chất, chức năng và vai trò
tròcủa
3.1. Tính chất của tôn
tôn giáo
giáo
ĐHTT
3/7/22
14
3.Tính chất, chức năng và vai trò của TG
trò của tôn giáo
3.2. Chức năng của tôn giáo
ĐHTT
3/7/22
15
3. Tính chất, chức năng và vai trò của TG
3.3. Vai trò của tôn giáo
a. Vai trò tiêu cực
tôn giáo thường hạn chế về tư duy duy vật, khoa
học, làm con người có thái độ không tích cực,
nhẫn nhục…
Trong xã hội có giai cấp, tôn giáo thường bị giai
cấp thống trị lợi dạng để thực hiện ý đồ chính trị,
bị lợi dụng cầu lợi….
Mê tín đến mức cuồng tín, mê muội, mất lí trí,
suy đoán tùy tiện, tin vào điều quái dị trỏe thành
mê tín dị đoan.
ĐHTT
3/7/22
16
3.Tính chất, chức năng và vai trò của TG
trò của tôn
3.3. Vai trò của tôn giáo giáo
b. Vai trò tích cực
Tôn giáo bao giờ cũng đề cao tính nhân văn,
hướng thiện. Khuyên con người thương yêu
giúp đỡ nhau, tránh điều ác, phi nhân cách, phi
đạo đức.
Tôn giáo là thành tố của văn hóa. Các nền văn
minh trên lớn thế giới thường mang dấu ấn tôn
giáo. Nhiều khi tôn giáo trở thành sắc thái, đặc
điểm văn hóa của một dân tộc.
ĐHTT
3/7/22
17
Thực hành
ĐHTT
3/7/22
18
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kiến thức:
Giúp SV hiểu được khái quát về khái niệm tôn
giáo,bản chất, vị trí vai trò của tôn giáo và
chức năng của tôn giáo
Những ảnh hưởng của tôn giáo đến đời sống
xã hội.
Kỹ năng:
tự học tự nghiên cứu, biết so sánh, tổng hợp
hóa kiến thức. Vận dụng kiến thức cho các
môn học liên quan trong quá trình đào tạo.
ĐHTT
3/7/22
19
Thái độ
có quan điểm lịch sử đúng đắn về tôn
giáo.
Thấy được những ảnh hưởng tích cực
của tôn giáo đến đời sống hàng ngày và
hạn chế những nội dung trong các loại
hình tôn giáo.
ĐHTT
3/7/22
20
Câu hỏi
1. Tôn giáo là gì? Các quan điểm Macxit
về bản chất của tôn giáo?
2. Kết cấu của tôn giáo?
3. Phân tích những tính chất của tôn giáo
4. Phân tích vai trò tích cực của tôn giáo
trong đời sống xã hội
ĐHTT
3/7/22
21
Yêu cầu trả bài
SV thực hiện câu hỏi số 4 tại nhà
Thời gian hoàn thiện: Ngày 4/9/2020
Hướng dẫn trình bày bài: Bài có thể trình
bày bằng cách đánh máy hoặc bài thuyết
trình bằng power- point có kèm theo hình
ảnh minh họa
Địa chỉ nhận bài: tu.pktdaihoctantrao@
gmail.com
ĐHTT
3/7/22
22
Chương 2
Đạo phật
ĐHTT
3/7/22
24
Tài liệu
1. Tài liệu bắt buộc
Trần Đăng Sinh – Đoàn Đức Doãn (2011), Giáo
trình Tôn giáo học, NXB. Đại học Sư phạm;
2. Tài liệu tham khảo:
Đặng Nghiêm Vạn (2012), Lí luận về tôn giáo
và tình hình tôn giáo ở Việt Nam, NXB Chính
trị quốc gia, Hà Nội;
Nguyễn Đăng Duy (2001), Các hình thái tín
ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Văn hoá
Thông tin, Hà Nội;
ĐHTT
3/7/22
25
1 Hoàn cảnh ra đời và phát triển của ĐP
Vào giữa thiên kỷ thứ I TCN, Ấn Độ xuất hiện
một số dòng tư tưởng chống đạo Bà La môn,
trong đó có Đạo Phật.
Người sáng lập ra Đạo Phật là Gautama
Siddhartha (Tất Đạt Đa) Hoàng tử nước Catina
(phía Nam Nepal ngày nay)Lịch sử đương thời
gọi ông là Đức Phật (Buddha) Thích Ca Mâu Ni
và tôn giáo của ông là Phật giáo. Phật Thích Ca
Mâu Ni phản đối Bà la môn giáo và chế độ đẳng
cấp, đề ra khẩu hiệu “Chúng sinh bình đẳng”.
Siddhartha truyền giáo với lời lẽ phổ thông nên
rất dễ hiểu, mọi người tiếp thu nhanh.
ĐHTT
3/7/22
26
1 Hoàn cảnh ra đời và phát triển của ĐP
3/7/22
27
2. Giáo lí cơ bản của đạo Phật
Giáo lí của đạo Phật được thể hiện trong Tam
tạng kinh điển là Kinh tạng, Luật tạng và Luận
tạng. Nội dung thể hiện qua các khái niệm:
“Vô tạo giả” Không có vị thần linh tối cao tạo
ra vũ trụ
“Vô ngã” không có những thực thể vật chất
tồn tại cố định, lâu dài
“Vô thường” Mọi sự vật đều ở trong quá trình
sinh ra, biến đổi và diệt vong
ĐHTT
3/7/22
28
2. Giáo lí cơ bản của đạo Phật
Học thuyết Phật giáo: thể hiện trong
thuyết “tứ thánh đế” – 4 chân lý thánh
Tứ Thánh đế
ĐHTT
3/7/22
29
3 Luật lệ, nghi lễ thờ cúng của đạo Phật
PhậtPhật
Hàng giáo phẩm
Tín đồ của
đạo Phật
ĐHTT
3/7/22
30
3 Luật lệ, nghi lễ thờ cúng của đạo Phật
Giới luật
Ngũ giới
Giới
Giới Giới Giới tà Giới
vọng
sát đạo dâm tửu
ngữ
ĐHTT
3/7/22
31
3 Luật lệ, nghi lễ thờ cúng của đạo Phật
ĐHTT
3/7/22
32
4. Đạo Phật ở Việt Nam
Phật giáo được du nhập vào Việt Nam từ rất
sớm, ngay từ đầu Công nguyên
Đến đời nhà Lý, nhà Trần, Phật giáo phát
triển cực thịnh, được coi là quốc giáo.
Đến đời nhà Hậu Lê thì Nho giáo được coi là
quốc giáo và Phật giáo đi vào giai đoạn suy
thoái
Đến thế kỷ 20, mặc dù ảnh hưởng mạnh của
quá trình Âu hóa, Phật giáo Việt Nam lại phát
triển mạnh mẽ
ĐHTT
3/7/22
33
4. Đạo Phật ở Việt Nam
Lịch sử Phật giáo Việt Nam trải qua bốn
giai đoạn:
Giai đoạn 1
Từ đầu công Phật giáohình thành và phát triển
nguyên đến thời rộng khắp
Kỳ Bắc thuộc
ĐHTT
3/7/22
34
4. Đạo Phật ở Việt Nam
Lịch sử Phật giáo Việt Nam trải qua bốn
giai đoạn:
Giai đoạn 3
Hậu Lê đến cuối Phật giáo suy thoái, Nho giáo trở
Thế kỷ 19 Thành Quốc giáo
3/7/22
35
BÀI TẬP – THẢO LUẬN
ĐHTT
3/7/22
36
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kiến thức:
Giúp SV hiểu được hoàn cảnh ra đời và phát
triển của đạo Phật;
các giáo lý cơ bản; luật lệ, lễ nghi thờ cúng
của đạo Phật.
Tình hình đạo Phật ở Việt Nam.
Kỹ năng:
tự học tự nghiên cứu, biết so sánh, tổng hợp
hóa kiến thức. Vận dụng kiến thức cho các
môn học liên quan trong quá trình đào tạo.
ĐHTT
3/7/22
37
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Thái độ
Có quan điểm lịch sử đúng đắn về đạo Phật,
Thấy được những ảnh hưởng tích cực, tiêu
cực của đạo Phật đến đời sống.
ĐHTT
3/7/22
38
Câu hỏi
ĐHTT
3/7/22
39
Yêu cầu trả bài
SV thực hiện câu hỏi tại nhà
Thời gian hoàn thiện: Ngày 10/9/2020
Hướng dẫn trình bày bài: Bài có thể trình
bày bằng cách đánh máy hoặc bài thuyết
trình bằng power- point có kèm theo hình
ảnh minh họa
Địa chỉ nhận bài: tu.pktdaihoctantrao@
gmail.com
ĐHTT
3/7/22
40
Chương 3
Đạo Ki tô
ĐHTT
3/7/22
42
Tài liệu
1. Tài liệu bắt buộc
Trần Đăng Sinh – Đoàn Đức Doãn (2011), Giáo
trình Tôn giáo học, NXB. Đại học Sư phạm;
2. Tài liệu tham khảo:
Đặng Nghiêm Vạn (2012), Lí luận về tôn giáo
và tình hình tôn giáo ở Việt Nam, NXB Chính
trị quốc gia, Hà Nội;
Nguyễn Đăng Duy (2001), Các hình thái tín
ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Văn hoá
Thông tin, Hà Nội;
ĐHTT
3/7/22
43
1. Hoàn cảnh ra đời, PT của đạo Ki tô
1.1. Hoàn cảnh ra đời
Đạo Kitô là tên gọi chung của các tôn giáo
cùng thờ đáng thượng đế Crixto ra đời vào
khoảng thế kỉ I Tr CN về phía đông Đế quốc
La Mã cổ đại.
Sự ra đời đạo Ki tô dựa trên sựu kế thừa
nhiều yếu tố thần học và tín ngưỡng, phong
tục, tập quán của các dân tộc vùng Trung Cận
Đông (đạo Do Thái), tư tưởng triết học của
phái khắc kỉ và đời sống cực khổ không lối
thoát của ND bị áp bức…
ĐHTT
3/7/22
44
1. Hoàn cảnh ra đời, PT của đạo Ki tô
1.2. Sự phát triển của đạo Kitô
Khi mới ra đời, Ki tô giáo xuất hiện dưới hinhg
thức những công xã nhỏ gồm những người
nô lệ và dân nghèo thành thị trong các dòng
người Do Thái lưu tán ở vùng Tiểu Á.
Năm 313, hai hoàng đế Constantine và
Lixiniút ban hành sắc lệnh Milanô, chính thức
công nhận địa vị hợp pháp của đạo Kitô.
Năm 325, Constantine triệu tập cuộc đại hội
các giáo chủ đạo Kitô ở Nixê ( Tiểu Á ) để xác
định giáo lý và chấn chỉnh tổ chức giáo hội.
ĐHTT
3/7/22
45
1. Hoàn cảnh ra đời, PT của đạo Ki tô
1.2. Sự phát triển của đạo Kitô
Năm 337, trước lúc chết, Constantine đã chịu
phép rửa tội. Như vậy, ông là hoàng đế La Mã
đầu tiên theo Kitô giáo.
Đến cuối thể kỉ IV, đạo Kitô chính thức được
thừa nhận là quốc giáo của đế quốc La Mã.
ĐHTT
3/7/22
46
2 Giáo lí cơ bản của đạo Ki tô
2.1. Kinh thánh của đạo Ki tô
Kinh thánh
ĐHTT
3/7/22
47
2 Giáo lí cơ bản của đạo Ki tô
2.1. Nội dung giáo lí
Đạo Ki tô quan niệm: Chúa trời sáng tạo ra tất
cả
ĐHTT
3/7/22
48
3 Luật lệ và nghi lễ của đạo Ki tô
3.1. Mười điều răn của Chúa
Một, Phải kính thờ Thiên Chúa trên mọi sự
Hai, Không được lấy danh Thiên Chúa để làm
những việc phàm tục.
Ba, Dành cả ngày chủ nhật để thờ phụng
Thiên Chúa
Bốn, Thảo kính với cha mẹ
Năm, Không được giết người
Sáu, Không được dâm dục
Bảy, Không gian tham lấy của người khác
ĐHTT
3/7/22
49
3 Luật lệ và nghi lễ của đạo Ki tô
3.1. Mười điều răn của Chúa
Tám, Không được làm chứng đối, che dấu
dự gian dối
Chín, Khong được ham muốn vợ (chồng)
của người khác
Mười, Không được ham muốn của cải trái
lẽ
ĐHTT
3/7/22
50
3 Luật lệ và nghi lễ của đạo Ki tô
3.2. Bảy Phép tích
Một, Phép rửa tội, nghi thức và đạo
Hai, Phép thêm sức: củng cố lòng tin
Ba, Phép giải tội: xưng tội để được rửa tội
Bốn, Phép Thánh thể: ăn bánh thánh
Năm, Phép xức dầu thánh: xoa nước thánh
vào người sắp chết
Sáu, Phép truyền chức Thánh: phong chức
cho giáo sỹ
Bảy, Phép hôn phối
ĐHTT
3/7/22
51
3 Luật lệ và nghi lễ của đạo Ki tô
3.3. Những ngày lễ trọng
Lễ Giáng sinh (25-12)
Lễ Phục sinh (21-3 đến 25-4)
Lễ Giê su lên trời, sau lễ Phục sinh 40 ngày
Lễ Thánh thần xuất hiện sau lễ chúa Giê su
lên trời 10 ngày.
Lễ Đức bà Maria hồn và xác lên trời (15-8)
Lễ các Thánh ngày 1-11
Lễ chủ nhật các năm.
ĐHTT
3/7/22
52
3 Luật lệ và nghi lễ của đạo Ki tô
3.4. Cơ cấu tổ chức và phẩm trật của
giáo hội
Giáo hoàng
Hồng y đoàn
ĐHTT
3/7/22
53
3 Luật lệ và nghi lễ của đạo Ki tô
Phẩm trật của giáo hội
Giáo hoà
Giáo tỉnh
Giáo xứ
Giáo hạt
ĐHTT
3/7/22
54
4 Đạo Ki tô ở Việt Nam
4.1. Công giáo ở Việt Nam
Công giáo được truyền vào Việt Nam từ 1533
do các giáo sĩ Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha
theo các thuyền buôn vào nước ta. Thời gian
đầu, do các giáo sĩ chưa quen thông thổ.
Đến nay công giáo ở Việt Nam đã trải qua
nhiều giai đoạn phát triển khác nhau, đã có
trên 5 triệu tín đồ tham gia tích cực vào các
hoạt động xã hội.
ĐHTT
3/7/22
55
4 Đạo Ki tô ở Việt Nam
4.2. Đạo tin lành ở Việt Nam
Từ những năm 80 của thế kí XIX Tin lành đã
được truyền bá vào Việt Nam do các mục sư
người Pháp. Thời gian đầu việc giao giảng
đạo Tin lành ít có hiệu quả do gặp phải những
phong tục tập quán lâu đời và tôn giáo truyền
thống của người dân bản địa.
Sau năm 1975 đến nay, Tin lành lan ra nhiều
nước trên thế giới, đặc biệt là Mỹ. Hiện nay,
tin lành rất chú ý truyền đạo ở các vùng núi
phía Tây Bắc, vùng núi Trường sơn TN
ĐHTT
3/7/22
56
BÀI TẬP, THẢO LUẬN
ĐHTT
3/7/22
57
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kiến thức:
Giúp SV hiểu được hoàn cảnh ra đời và
phát triển của đạo Ki tô;
các giáo lý cơ bản; luật lệ, lễ nghi thờ
cúng của đạo Ki tô.
Tình hình đạo Ki tô ở Việt Nam.
ĐHTT
3/7/22
58
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kỹ năng:
Tự học tự nghiên cứu, biết so sánh, tổng hợp
hóa kiến thức.
Vận dụng kiến thức cho các môn học liên
quan trong quá trình đào tạo.
Thái độ
Người học có quan điểm lịch sử đúng đắn
về đạo Ki tô, thấy được những ảnh hưởng
tích cực, tiêu cực của đạo Ki tô đến đời
sống.
ĐHTT
3/7/22
59
Câu hỏi
1. Đạo Ki tô được ra đời và phát triển như
thế nào?
2. Nội dung giáo lý của đạo Ki tô
3. Luật lệ và những nghi lễ của đạo Ki tô
4. Đạo Ki tô ở Việt nam ra đời và phát
triển như thế nào?
5. Ảnh hưởng của đạo Ki tô trong đời
sống xã hội Việt nam?
ĐHTT
3/7/22
60
Yêu cầu trả bài
SV thực hiện câu hỏi tại nhà
Thời gian hoàn thiện: Ngày 15/9/2020
Hướng dẫn trình bày bài: Bài có thể trình
bày bằng cách đánh máy hoặc bài thuyết
trình bằng power- point có kèm theo hình
ảnh minh họa
Địa chỉ nhận bài: tu.pktdaihoctantrao@
gmail.com
ĐHTT
3/7/22
61
Chương 4
Đạo I-Xlam
ĐHTT
3/7/22
63
Tài liệu
1. Tài liệu bắt buộc
Trần Đăng Sinh – Đoàn Đức Doãn (2011), Giáo
trình Tôn giáo học, NXB. Đại học Sư phạm;
2. Tài liệu tham khảo:
Đặng Nghiêm Vạn (2012), Lí luận về tôn giáo
và tình hình tôn giáo ở Việt Nam, NXB Chính
trị quốc gia, Hà Nội;
Nguyễn Đăng Duy (2001), Các hình thái tín
ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Văn hoá
Thông tin, Hà Nội;
ĐHTT
3/7/22
64
1. Hoàn cảnh ra đời và PT của đạo I-Xlam
Đạo I-Xlam (đạo Hồi) ra đời ở bán đảo Ảrập
vào đầu thế kỷ VII sau Công nguyên. Sự ra
đời của tôn giáo này xuất phát bởi một loạt
nguyên nhân về kinh tế, chính trị, xã hội và tư
tưởng; nó gắn liền với những biến chuyển xã
hội, từ chế độ công xã nguyên thuỷ sang chế
độ xã hội có giai cấp. Lịch sử thống nhất nhà
nước Ảrập thành một nhà nước phong kiến
độc quyền, đồng thời trên cơ sở thống nhất
giữa các tín ngưỡng, tôn giáo trên bán đảo
Ảrập.
ĐHTT
3/7/22
65
1. Hoàn cảnh ra đời và PT của đạo I-Xlam
Sự ra đời của Hồi giáo gắn liền với tên
tuổi và sự nghiệp của Mohammad - người
mạc khải, khai sáng tín ngưỡng Hồi giáo.
Mohammad được tín đồ Hồi giáo thế giới
tôn vinh là "tinh thần", "duy nhất", "toàn
năng", "độ lượng", "siêu việt" và "vĩnh
cửu"... là thiên sứ và Giáo chủ.
ĐHTT
3/7/22
66
1. Hoàn cảnh ra đời và PT của đạo I-Xlam
Đạo I - Xlam (tiếng A Rập) nghĩa là “phục
tùng” Đây là một tôn giáo nhất thần tuyệt
đối (tôn thờ Thánh A La - vị thần duy nhất)
Đạo I - Xlam tiếp thu nhiều quan niệm của
các tôn giáo khác (nhất là đạo Do Thái)
như: Truyền thuyết về sáng tạo thế giới,
thiên đường, địa ngục….; một số nghi
thức và tục lệ: rửa mặt trước khi cầu
nguyện, cấm ăn thịt heo, thịt chó, thịt đã
cúng thần, cấm uống rượu….
ĐHTT
3/7/22
67
2. Giáo lí cơ bản của đạo I-Xlam
Kinh Cô Ran
Niềm tin vàoThánh A La và sứ
114 chương ghi lại những lời
giả Mô ha mét (người thừa kế
nói của Mô ha mét (lời phán
của Tiên tri), vào thiên thần,
bảo của chua A La), đề cập
ma quỷ, vào sự bất tử của
đến nhiều vấn đề thuộc nhiều
linh hồn,, sự vĩnh cửu của
lĩnh vực, cả nguyên tác pháp
kinh Coran.
luật và đạo đức.
ĐHTT
3/7/22
68
3. Luật lệ và nghi lễ của đạo I-Xlam
3.1. Năm “cốt đạo)
Một, Biểu lộ đức tin
Hai, Cầu nguyện
Ba, Ăn chay tháng Ra ma đam
Bốn, Bố thí
Năm, Hành hương
3.2.Các chức sắc và nhà thờ đạo X-lam
: Ê mir, Om mal, Mufly, Cadis, Chiek,
Hakim, Nab Hakim, Ahly, Imam, Tuan.
ĐHTT
3/7/22
69
3. Luật lệ và nghi lễ của đạo I-Xlam
ĐHTT
3/7/22
70
3. Luật lệ và nghi lễ của đạo I-Xlam
3.3. Các quy định khác
Đạo I-Xlam không thờ ảnh tượng (ko có
tượng và tranh ảnh, trong thánh thất chỉ có
chữ A Rập)
Về quan hệ gia đình: Đạo không thừa nhận
chế độ đa thê, không được cưới người theo
đa thần giáo
Về nghĩa vụ của tín đồ: Thừa nhận chỉ có
Thánh Ala - là thượng đế duy nhất, sáng tạo
và điều khiển thế giới, hàng ngày phải cầu
nguyện 5 lần: sáng, trưa, chiều, tối, đêm.
ĐHTT
3/7/22
71
3. Luật lệ và nghi lễ của đạo I-Xlam
3.3. Các quy định khác
Phải ăn chay trong tháng Ra ma đan, nộp
thuế cho đạo để xây cất thánh thất, bù đắp
các khoản chi tiêu của chính quyền và bố thí
cho người nghèo
Các tín đồ bắt buộc phải đọc Kinh Coran, cắt
bao quy đầu
Trong suốt đời người nếu có khả năng phải đi
hành hương đến Caaba (thánh địa Mescca)
một lần.
ĐHTT
3/7/22
72
4. Đạo I-Xlam ở Việt Nam
Hồi giáo truyền vào khu vực Đông Nam Á khá
sớm, khoảng thế kỷ XI, XII. bằng con đường
"hoà bình" qua những thương nhân Ảrập, Ấn
Độ, Ba Tư.
Sự du nhập và phát triển bằng con đường
"hoà bình", lại từ nguồn Hồi giáo Ấn Độ đã
dung hoà với văn hoá Ấn Độ nên Hồi giáo ở
khu vực Đông Nam Á thường bị pha trộn với
tín ngưỡng, phong tục tập quán địa phương. .
Hồi giáo khu vực Đông Nam Á nói chung, Việt
Nam nói riêng ít chịu ảnh hưởng của tư tưởng
chủ nghĩa Hồi giáo như một số khu vực khác.
ĐHTT
3/7/22
73
4. Đạo I-Xlam ở Việt Nam
Hồi giáo du nhập vào Việt Nam qua các thời
điểm khác nhau. Theo Tống sử Trung Quốc
thì thế kỷ X đã thấy người Chăm khi giết trâu
để cúng, họ đều cầu nguyện câu kinh đề cao
Thượng đế Allah của người Hồi giáo, điều
này có thể giả định từ thế kỷ thứ X, Hồi giáo
đã được truyền vào đất Chiêm Thành.
Từ thế kỷ X, tín ngưỡng Hồi giáo đã manh
nha ở Vương quốc Chămpa thông qua các
thương nhân từ Trung Cận Đông đem vào,
gây ảnh hưởng nhất định trong đời sống tâm
linh người Chămpa.
ĐHTT
3/7/22
74
4. Đạo I-Xlam ở Việt Nam
Sau năm 1470, một bộ phận cư dân
Chămpa lưu tán đã tiếp xúc với người
Malaysia, Indonesia, Campuchia... và họ
bắt đầu tìm hiểu Hồi giáo ở các nước đó,
nhiều người Chăm bỏ tôn giáo truyền
thống (đạo Bàlamôn) để theo Hồi giáo.
Những người Chăm khi tiếp thu được tôn
giáo mới, họ quay về nước để truyền lại
cho đồng bào mình.
ĐHTT
3/7/22
75
4. Đạo I-Xlam ở Việt Nam
Từ đó Hồi giáo có chỗ đứng đáng kể trong
cộng đồng cư dân Chămpa và chính thời
điểm này sự giao hoà giữa đạo Islam và
đạo Bàlamôn đã sản sinh ra một tôn giáo
mới của người Chăm, đó là đạo Bàni tại
miền Nam Trung bộ.
ĐHTT
3/7/22
76
4. Đạo I-Xlam ở Việt Nam
Vào năm 1840, dưới triều Nguyễn, quan
bảo hộ Chân Lạp là Trương Minh Giảng bị
quân của An Dương - Campuchia đánh
bại phải rút chạy về vùng thượng nguồn
sông Tiền (Châu Đốc - An Giang) mang
theo quân lính và người Chàm, người Mã
lai theo Hồi giáo, nhà Nguyễn dựa vào lực
lượng này lập các đội quân để giữ biên
giới. Từ đó hình thành vùng thứ hai theo
Hồi giáo chính thống của người Chăm -
ĐHTT
đạo Islam.
3/7/22
77
4. Đạo I-Xlam ở Việt Nam
Những năm cuối thế kỷ XVIII và đầu thế
kỷ XIX, vùng Sài Gòn - Gia Định mở rộng
giao lưu buôn bán với một số quốc gia
phương tây, từ đó trở thành trung tâm
buôn bán của Nam bộ. Các thương nhân
đã thu nhận người Malaysia, Indonesia,
Ấn Độ theo Hồi giáo.
ĐHTT
3/7/22
78
4. Đạo I-Xlam ở Việt Nam
Từ năm 1880 - 1890, ở Gia Định cũng
xuất hiện một bộ phận người Ấn Độ,
Pakistan có tín ngưỡng Hồi giáo là những
thương nhân làm nghề buôn bán tơ lụa,
đồ gia vị cho những tiệm buôn, quán ăn.
Đó là nguồn gốc hình thành cộng đồng cư
dân ngoại lai theo Hồi giáo ở TP. Hồ Chí
Minh cho tới ngày nay.
ĐHTT
3/7/22
79
BÀI TẬP VÀ ÔN TẬP KIỂM TRA
Hoàn cảnh ra đời và phát triển của Phật,
đạo Ki tô.
Giáo lí cơ bản của đạo Phật, đạo Ki tô,
đạo I-Xlam.
Luật lệ và nghi lễ thờ cúng của đạo Phật,
đạo Ki tô và đạo I-Xlam.
Các tôn giáo đạo Phật, đạo Ki tô và đạo I-
Xlam ở Việt Nam.
ĐHTT
3/7/22
80
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kiến thức
Giúp SV hiểu được hoàn cảnh ra đời và
phát triển của đạo I-Xlam; các giáo lý cơ
bản; luật lệ, lễ nghi thờ cúng của đạo I-
Xlam. Tình hình đạo I-Xlam ở Việt Nam.
ĐHTT
3/7/22
81
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kỹ năng:
tự học tự nghiên cứu, biết so sánh, tổng hợp
hóa kiến thức. Vận dụng kiến thức cho các
môn học liên quan trong quá trình đào tạo.
Thái độ:
Người học có quan điểm lịch sử đúng đắn
về đạo I-Xlam, thấy được những ảnh hưởng
tích cực, tiêu cực của đạo I-Xlam đến đời
sống.
ĐHTT
3/7/22
82
Câu hỏi
1. Sự ra đời của đạo IXlam như thế nào?
2. Giáo lý cơ bản của đạo IXlam?
3. Tín đồ của Hồi giáo (đạo IXlam) phải
thực hiện nghĩa vụ như thế nào?
4. Sự ra đời và phát triển của đạo đạo
IXlam ở Việt Nam?
ĐHTT
3/7/22
83
Yêu cầu trả bài
SV thực hiện câu hỏi số 4 tại nhà
Thời gian hoàn thiện: Ngày 23/9/2020
Hướng dẫn trình bày bài: Bài có thể trình
bày bằng cách đánh máy hoặc bài thuyết
trình bằng power- point có kèm theo hình
ảnh minh họa
Địa chỉ nhận bài: tu.pktdaihoctantrao@
gmail.com
ĐHTT
3/7/22
84
Chương 5
Tín ngưỡng và một số tín
ngưỡng ở Việt Nam
ĐHTT
3/7/22
86
Tài liệu
1. Tài liệu bắt buộc
Trần Đăng Sinh – Đoàn Đức Doãn (2011), Giáo
trình Tôn giáo học, NXB. Đại học Sư phạm;
2. Tài liệu tham khảo:
Đặng Nghiêm Vạn (2012), Lí luận về tôn giáo
và tình hình tôn giáo ở Việt Nam, NXB Chính
trị quốc gia, Hà Nội;
Nguyễn Đăng Duy (2001), Các hình thái tín
ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Văn hoá
Thông tin, Hà Nội;
ĐHTT
3/7/22
87
1.
1. Một số vấn đề chung về tín ngưỡng
1.1. Tín ngưỡng là gì?
Tín ngưỡng là một niềm tin có hệ thống mà
con người tin vào để giải thích thế giới và để
mang lại sự bình yên cho bản thân và mọi
người. Tín ngưỡng còn là thể hiện giá trị của
cuộc sống, ý nghĩa của cuộc sống bền vững.
Đôi khi tín ngưỡng được hiểu là tôn giáo.
Tín ngưỡng là niềm tin của con người được
thể hiện thông qua những lễ nghi gắn liền với
phong tục, tập quán truyền thống để mang lại
sự bình an về tinh thần cho cá nhân và CĐ.
ĐHTT
3/7/22
88
1. Một số vấn đề chung về tín ngưỡng
3/7/22
89
1. Một số vấn đề chung về tín ngưỡng
ĐHTT
3/7/22
91
2. Tính chất, CN và vai trò của tôn giáo
ĐHTT
3/7/22
92
2. Tính chất, CN và vai trò của tôn giáo
ĐHTT
3/7/22
93
2. Tính chất, CN và vai trò của tôn giáo
ĐHTT
3/7/22
94
2. Tính chất, CN và vai trò của tôn giáo
3/7/22
95
2. Tính chất, CN và vai trò của tôn giáo
3/7/22
96
2. Tính chất, CN và vai trò của tôn giáo
3/7/22
97
BÀI TẬP VÀ THẢO LUẬN
ĐHTT
3/7/22
98
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kiến thức
Giúp SV hiểu được một số vấn đề chung
về tín ngưỡng, đặc điểm tín ngưỡng ở
Việt Nam. Từ đó nắm được các vấn đề
chung nhất của tín ngưỡng Việt Nam.
.
ĐHTT
3/7/22
99
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kỹ năng:
Tự học tự nghiên cứu, biết so sánh, tổng hợp
hóa kiến thức. Vận dụng kiến thức cho các
môn học liên quan trong quá trình đào tạo.
Thái độ:
Người học có quan điểm lịch sử đúng đắn về
vấn đề chung của tín ngưỡng; Tính chất,
chức năng và vai trò của tín ngưỡng, thấy
được những ảnh hưởng tích cực, tiêu cực
của tín ngưỡng đến đời sống xã hội.
ĐHTT
3/7/22
100
Câu hỏi
1. Tín ngưỡng là gì?
2. Sự khác nhau giữa tín ngưỡng, tôn
giáo?
3. Tính chất và chức năng của tôn giáo?
4. Phân tích vai trò của tín ngưỡng trong
đời sống văn hóa Việt Nam.
ĐHTT
3/7/22
101
Yêu cầu trả bài
SV thực hiện câu hỏi tại nhà
Thời gian hoàn thiện: Ngày 2/10/2020
Hướng dẫn trình bày bài: Bài có thể trình
bày bằng cách đánh máy hoặc bài thuyết
trình bằng power- point có kèm theo hình
ảnh minh họa
Địa chỉ nhận bài: tu.pktdaihoctantrao@
gmail.com
ĐHTT
3/7/22
102
Chương 6
Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên
ĐHTT
3/7/22
104
Tài liệu
1. Tài liệu bắt buộc
Trần Đăng Sinh – Đoàn Đức Doãn (2011), Giáo
trình Tôn giáo học, NXB. Đại học Sư phạm;
2. Tài liệu tham khảo:
Đặng Nghiêm Vạn (2012), Lí luận về tôn giáo
và tình hình tôn giáo ở Việt Nam, NXB Chính
trị quốc gia, Hà Nội;
Nguyễn Đăng Duy (2001), Các hình thái tín
ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Văn hoá
Thông tin, Hà Nội;
ĐHTT
3/7/22
105
1. Nguồn gốc và BC của TN thờ cúng tổ tiên
Xã hội
Nguồn
gốc
Nhận thức
Tâm lý
ĐHTT
3/7/22
106
1. Nguồn gốc và BC của TN thờ cúng tổ tiên
ĐHTT
3/7/22
107
1. Nguồn gốc và BC của TN thờ cúng tổ tiên
ĐHTT
3/7/22
108
1. Nguồn gốc và BC của TN thờ cúng tổ tiên
ĐHTT
3/7/22
109
1. Nguồn gốc và BC của TN thờ cúng tổ tiên
ĐHTT
3/7/22
110
1. Nguồn gốc và BC của TN thờ cúng tổ tiên
ĐHTT
3/7/22
111
1. Nguồn gốc và BC của TN thờ cúng tổ tiên
ĐHTT
3/7/22
112
2. Nghi lễ thờ cúng tổ tiên
Nguyên tắc bày lễ trên bàn thờ tổ tiên:
“đông bình, tây quả” có nghĩa là phía bên phải
đặt bình hoa, phía bên trái đặt trái cây, rượu và
nước.
Sau khi bày lễ xong thì gia chủ cần đốt đèn
(có thể là đèn dầu, nến hay thắp đèn điện) rồi
thắp hương sau đó đánh chuông rồi mới
cúng. Việc phải thắp đèn, thắp hương, đánh
chuông rồi mới cúng có ý nghĩa là thỉnh tổ
tiên về hưởng lễ.
ĐHTT
3/7/22
113
2. Nghi lễ thờ cúng tổ tiên
Về cách cúng: vào dịp lễ tết, giỗ chạp thì
gia chủ cần sắm lễ cúng đặt lên bàn thờ
rồi thắp hương, thắp đèn sau đó làm lễ,
khấn vái, lạy tổ tiên để tỏ lành biết ơn,
thành kính đồng thời cầu xin được phù hộ.
Khi gia chủ thực hiện nghi lễ cúng thì cần
phải chắp tay đưa lên ngang trán khấn.
ĐHTT
3/7/22
114
2. Nghi lễ thờ cúng tổ tiên
Về cách khấn: khi khấn thì nên nói nhỏ
lầm rầm trong miệng không nên nói to và
có đủ các thông tin như ngày tháng năm,
địa chỉ gia chủ, mục đích của việc cúng lễ,
cúng ai, tên các thành viên trong gia đình
sau đó là khấn lời cầu xin, lời hứa của gia
chủ. Sau khi khấn xong thì cần phải vái để
tỏ lòng thành kính cẩn hy vọng bề trên phù
hộ cho gia đình mình.
ĐHTT
3/7/22
115
2. Nghi lễ thờ cúng tổ tiên
Về cách vái: Khi vái, gia chủ cần phải
chắp hai bàn tay lại trước ngực sau đó
đưa lên ngang đầu, đầu thì hơi cúi xuống
dưới, lưng khom xuống dưới một chút rồi
mới ngẩng mặt hướng lên phía bàn thờ
gia tiên. Cuối cùng là người vái đưa hai
bàn tay lên xuống đồng thời với nhịp cúi
xuống, ngẩng lên. Người ta có thể vái số
lần khác nhau tùy vào từng trường hợp
như 2, 3, 4 hoặc 5 lần.
ĐHTT
3/7/22
116
2. Nghi lễ thờ cúng tổ tiên
Về cách lạy: hành động lạy là cách mà
con cháu tỏ lòng thành kính với ông bà tổ
tiên đã khuất. Đối với lạy thì cũng tùy vào
từng trường hợp cụ thể mà người ta sẽ sử
dụng số lần lạy khác nhau như 2 lạy, 3 lạy,
4 hoặc 5 lạy, mỗi con số lại mang những ý
nghĩa khác nhau và cần phải được sử
dụng đúng. Vì vậy mà gia chủ nên hết sức
chú ý sử dụng sao cho đúng, chuẩn để
tránh những điều không may mắn.
ĐHTT
3/7/22
117
2. Nghi lễ thờ cúng tổ tiên
Giỗ tổ Hùng Vương
Ngày Giỗ tổ Hùng Vương hay
Lễ hội Đền Hùng là một ngày lễ của
Việt Nam. Đây là ngày hội truyền thống
của dân tộc Kinh tưởng nhớ công lao
dựng nước của Hùng Vương. Nghi lễ
truyền thống được tổ chức hàng năm vào
mồng Mười tháng Ba âm lịch tại
Đền Hùng.
ĐHTT
3/7/22
118
2. Nghi lễ thờ cúng tổ tiên
Ngày 10/3 âm lịch hàng năm đã trở thành
ngày Quốc giỗ và cả nước được nghỉ lễ.
Khắp các địa phương từ Bắc vào Nam
đến các địa phương đều long trọng hưởng
ứng ngày Quốc Giỗ nhằm tưởng nhớ
công ơn tôn vinh tổ tiên những người đã
có công dựng nước và giữ nước.
ĐHTT
3/7/22
119
2. Nghi lễ thờ cúng tổ tiên
Ngày giỗ Tổ Hùng Vương được tổ chức
với mục đích tăng cường văn hoá tín
ngưỡng truyền thống của người Việt. Mặt
khác, tăng cường sự đoàn kết các dân tộc
và tình hữu nghị giữa các dân tộc Việt
Nam. Đây là nghi lễ cần được giữ gìn và
phát huy giúp cho mọi người dân Việt
Nam hiểu được lịch sử dân tộc và tổ tiên
họ.
ĐHTT
3/7/22
120
BÀI TẬP VÀ THẢO LUẬN
ĐHTT
3/7/22
121
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kiến thức
Giúp SV hiểu được một số vấn đề nguồn
gốc, bản chất về tín ngưỡng thờ cúng tổ
tiên, trong hệ thống tín ngưỡng ở Việt
Nam. Từ đó nắm được các vấn đề chung
nhất của tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.
.
ĐHTT
3/7/22
122
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kỹ năng:
Tự học tự nghiên cứu, biết so sánh, tổng hợp
hóa kiến thức. Vận dụng kiến thức cho các
môn học liên quan trong quá trình đào tạo.
Thái độ:
Người học có quan điểm lịch sử đúng đắn về
vấn đề chung của tín ngưỡng thờ cúng tổ
tiên; Tính chất, chức năng và vai trò, những
ảnh hưởng tích cực, tiêu cực của ín ngưỡng
thờ cúng tổ tiên đến đời sống.
ĐHTT
3/7/22
123
Câu hỏi
1. Nguồn gốc của tín ngưỡng thờ cúng tổ
tiên như thế nào?
2. Bản chất của tín ngưỡngthờ cúng tổ
tiên?
3. Nghi lễ của việc thờ cúng tổ tiên?
4. Liên hệ thực tiễn tín ngưỡng thờ cúng
tổ tiên trong đời sống văn hóa của người
Việt Nam?
ĐHTT
3/7/22
124
Yêu cầu trả bài
SV thực hiện câu hỏi tại nhà
Thời gian hoàn thiện: Ngày 8/10/2020
Hướng dẫn trình bày bài: Bài có thể trình
bày bằng cách đánh máy hoặc bài thuyết
trình bằng power- point có kèm theo hình
ảnh minh họa
Địa chỉ nhận bài: tu.pktdaihoctantrao@
gmail.com
ĐHTT
3/7/22
125
Bài tập thực hành
ĐHTT
3/7/22
127
Tài liệu
1. Tài liệu bắt buộc
Trần Đăng Sinh – Đoàn Đức Doãn (2011), Giáo
trình Tôn giáo học, NXB. Đại học Sư phạm;
2. Tài liệu tham khảo:
Đặng Nghiêm Vạn (2012), Lí luận về tôn giáo
và tình hình tôn giáo ở Việt Nam, NXB Chính
trị quốc gia, Hà Nội;
Nguyễn Đăng Duy (2001), Các hình thái tín
ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Văn hoá
Thông tin, Hà Nội;
ĐHTT
3/7/22
128
Yêu cầu
SV thực hiện câu hỏi tại lớp
Thời gian hoàn thiện: Ngày 12/10/2020
Hướng dẫn trình bày bài: Bài có thể trình
bày bằng cách đánh máy hoặc bài thuyết
trình bằng power- point có kèm theo hình
ảnh minh họa
ĐHTT
3/7/22
129
Chương 7
Tín ngưỡng thờ Mẫu
ĐHTT
3/7/22
131
Tài liệu
1. Tài liệu bắt buộc
Trần Đăng Sinh – Đoàn Đức Doãn (2011), Giáo
trình Tôn giáo học, NXB. Đại học Sư phạm;
2. Tài liệu tham khảo:
Quảng Tuệ (2005), Một số phong tục nghi lễ
dân gian truyền thống Việt Nam, NXB Văn
hóa dân tộc, Hà Nội;
Nguyễn Đăng Duy (2001), Các hình thái tín
ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Văn hoá
Thông tin, Hà Nội;
ĐHTT
3/7/22
132
1. Nguồn gốc và bản chất của TN thờ mẫu
ĐHTT
3/7/22
133
1. Nguồn gốc và bản chất của TN thờ mẫu
ĐHTT
3/7/22
134
1.Nguồn gốc và bản chất của TN thờ mẫu
3/7/22
135
1.Nguồn gốc và bản chất của TN thờ mẫu
Thờ Nữ thần
3/7/22
137
1.Nguồn gốc và bản chất của TN thờ mẫu
ĐHTT
3/7/22
138
1.Nguồn gốc và bản chất của TN thờ mẫu
Tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam là một tín
ngưỡng bản địa cùng với những ảnh hưởng
ngoại lai từ đạo giáo, tín ngưỡng lấy việc tôn
thờ Mẫu (Mẹ) làm thần tượng với các quyền
năng sinh sôi, bảo trữ và che chở cho con
người.
Tín ngưỡng mà ở đó đã được giới tính hoá
mang khuôn hình của người Mẹ, là nơi mà ở
đó người phụ nữ Việt Nam đã gửi gắm những
ước vọng giải thoát của mình khỏi những
thành kiến, ràng buộc của xã hội Nho giáo
phong kiến.
ĐHTT
3/7/22
139
2 Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.1. Hệ thống điện thần thờ Mẫu
Hệ thống Điện
thờ mẫu
ĐHTT
3/7/22
140
2 Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.1. Hệ thống điện thần thờ Mẫu
Thờ Mẫu ở Bắc bộ
Bắt nguồn từ tục thờ Nữ thần có nguồn gốc xa
xưa từ thời tiền sử, tới thời phong kiến một số Nữ
thần đã được cung đình hoá và lịch sử hoá để
thành các Mẫu thần tương ứng thời kỷ từ
thế kỷ XV trở về trước với việc phong thần của
nhà nước phong kiến Hình thức thờ Mẫu thần với
các danh xưng như Quốc Mẫu, Vương Mẫu,
Thánh Mẫu như hiện tượng thờ Âu Cơ, Quốc Mẫu
Tây Thiên, Mẹ Thánh Gióng, Tứ vị Thánh nương,
Đinh Triều Quốc Mẫu…
ĐHTT
3/7/22
141
2 Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.1. Hệ thống điện thần thờ Mẫu
Thờ Mẫu ở Bắc bộ
Từ khoảng thế kỷ XV trở đi, hình thức thờ
mẫu Tam phủ, Tứ phủ được định hình và
phát triển mạnh, đây cũng là thời kỳ xuất
hiện các nhân vật như Thánh Mẫu
Liễu Hạnh, Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thoải
, Cô Đôi Thượng Ngàn,... với các nghi
thức ảnh hưởng từ Đạo giáo.
ĐHTT
3/7/22
142
2 Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.1. Hệ thống điện thần thờ Mẫu
Thờ Mẫu ở Trung bộ
Dạng thức thờ Mẫu này chủ yếu ở khu vực
nam Trung bộ, đặc trưng cơ bản của dạng
thức thờ Mẫu ở đây là tín ngưỡng thờ Mẫu
không có sự hiện diện của mẫu Tam phủ,
Tứ phủ mà chỉ có hình thức thờ Nữ thần và
Mẫu thần. Hình thức thờ Nữ thần như thờ
Tứ vị Thánh nương, Bà Ngũ Hành và hình
thức thờ Thánh Mẫu như thờ Thiên Y A Na,
Po Nagar.
ĐHTT
3/7/22
143
2. Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.1. Hệ thống điện thần thờ Mẫu
Thờ Mẫu ở Nam bộ
So với ở Bắc Bộ, tục thờ Nữ thần và Mẫu
thần có sự phân biệt nhất định với biểu hiện
rõ rệt là thông qua tên gọi và xuất thân của
các vị thần thì ở Nam Bộ sự phân biệt giữa
hình thức thờ Nữ thần và Mẫu thần ít rõ rệt
hơn vì họ mang các truyền thống tín ngưỡng
cũ lại vừa tiếp nhận những giao lưu ảnh
hưởng của cư dân sinh sống từ trước đó.
ĐHTT
3/7/22
144
2. Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.1. Hệ thống điện thần thờ Mẫu
Thờ Mẫu ở Nam bộ
Những Nữ thần được thờ phụng ở Nam
Bộ như Bà Ngũ Hành, Tứ vị Thánh nương
, Bà Thuỷ Long, Bà Chúa Động, Bà Tổ Cô
,...và những Mẫu thần được thờ phụng
như Bà Chúa Xứ, Bà Đen, Bà Chúa Ngọc
, Bà Thiên Hậu,...
ĐHTT
3/7/22
145
2. Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.2. Từ thờ nữ thần đến thờ Mẫu - Tam
tòa Thánh Mẫu
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, một hình
thức thờ cúng người mẹ hóa thân ở các
miền trời, sông nước, rừng núi, hình thành
và phát triển mạnh mẽ, các vị thần trong
điện thần tam phủ có nguồn gốc không chỉ
của người Kinh, mà còn của các dân tộc
thiểu số ở Việt Nam như người Mường,
Tày, Nùng, Dao
ĐHTT
3/7/22
146
2. Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.2. Từ thờ nữ thần đến thờ Mẫu - Tam
tòa Thánh Mẫu
Về cơ bản Đạo Mẫu tự có một hệ thống thần
linh đông đảo, và các tín đồ thường chỉ tập
trung thờ tự và sinh hoạt tín ngưỡng xoay
quanh các vị này, chủ chốt và cao nhất là Tam
Tòa Thánh Mẫu, rồi thấp dần là các hàng
Quan lớn, Chầu bà, Ông Hoàng, Cô và Cậu,
Ngũ Hổ và Ông Lốt,... và cả các thần linh địa
phương như một số Chúa bà, Cô bé,...
ĐHTT
3/7/22
147
2. Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.2. Từ thờ nữ thần đến thờ Mẫu - Tam
tòa Thánh Mẫu
Tam tòa
Thánh mẫu
Mẫu Mẫu
Mẫu Thoải
Thượng Thượng
thiên ngàn
ĐHTT
3/7/22
148
2. Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.2. Từ thờ nữ thần đến thờ Mẫu - Tam
tòa Thánh Mẫu
Hàng Quan: Quan đệ nhất thượng Thiên,
Quan đệ nhị giám sát thượng ngàn, Quan
đệ Tam Thoải Cung, Quan đệ Tứ khâm
sai, Quan đệ ngũ Tuần tranh, Ngoài ra còn
có Quan lớn Điều Thất, Quan Hoàng Triệu
Tường. Các vị Quan hay được hầu là
Quan đệ Nhất, Quan đệ Nhị, Quan đệ
Tam, Quan đệ Ngũ
ĐHTT
3/7/22
149
2. Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.2. Từ thờ nữ thần đến thờ Mẫu - Tam
tòa Thánh Mẫu
Hàng Chầu bà: Chầu đệ nhất thượng thiên,
Chầu đệ nhị thượng ngàn, Chầu đệ tam thoải
cung, Chầu đệ tứ khâm sai, Chầu năm suối
Lân, Chầu Lục cung nương, Chầu Bảy Kim
Giao (Chầu Bảy Tân La), Chầu Bát Nàn Đại
tướng Đông Nhung, Chầu Cửu Sòng Sơn,
Chầu Mười Đồng Mỏ, Chầu Bé Bắc Lệ. Các vị
Chầu phổ biến hay hầu bóng gồm Chầu đệ nhị,
Chầu Lục, Chầu Bát, Chầu Mười, Chầu bé.
ĐHTT
3/7/22
150
2. Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.2. Từ thờ nữ thần đến thờ Mẫu - Tam
tòa Thánh Mẫu
Hàng ông Hoàng: Hoàng Cả, Hoàng đôi
Bảo Hà, Hoàng Bơ Thoải Quốc, Hoàng
Tư, Hoàng Năm, Hoàng Lục Thanh Hà,
Hoàng Bảy Bảo Hà, Hoàng Bát Bắc Quốc,
Hoàng Chín Cờn Môn, Hoàng Mười Nghệ
An. Các giá Hoàng thường ngự đồng là
Hoàng Bơ, Hoàng Bảy, Hoàng Mười
ĐHTT
3/7/22
151
2. Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.2. Từ thờ nữ thần đến thờ Mẫu - Tam
tòa Thánh Mẫu
Hàng Cô - Cậu: Cô Nhất Thượng Thiên,
Cô đôi thượng ngàn, Cô đôi Cam Đường, cô
Bơ thoải cung, cô Tư Ỷ La, cô Năm Suối Lân,
cô Sáu sơn trang, cô Bảy Kim Giao (Cô Bảy
Tân La), cô Tám đồi chè, Cô Chín Sòng Sơn,
Cô Mười Mỏ Ba, Hội đồng các cô Bé: cô Bé
thượng ngàn, cô Bé Đông Cuông, cô Bé Suối
Ngang,... Cậu Cả, Cậu Đôi, cậu Bơ, Cậu
hoàng bé bản đền, Cậu Bé Đồi Ngang
ĐHTT
3/7/22
152
2. Nội dung và nghi lễ thờ Mẫu
2.2. Từ thờ nữ thần đến thờ Mẫu - Tam
tòa Thánh Mẫu
Ngoài ra cũng có nhiều vị khác được hát văn
ca ngợi, và có hầu một số vị Chúa bà như
Chúa Thác Bờ (vị này thường hay được hầu
thay cho Chầu đệ Tam vì Chầu đệ Tam ít về
đồng), Chúa Tây Thiên, Chúa Nguyệt Hồ,
Chúa Lâm Thao,... và một vị chúa tượng
trưng cho người cai quản sơn trang là Chúa
Sơn trang, các vị tướng sơn trang, quan văn
võ, các cô hầu,…
ĐHTT
3/7/22
153
BÀI TẬP VÀ THẢO LUẬN
ĐHTT
3/7/22
154
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kiến thức
Giúp SV hiểu được một số vấn đề nguồn
gốc, bản chất về tín ngưỡng thờ Mẫu
trong hệ thống tín ngưỡng ở Việt Nam. Từ
đó nắm được các vấn đề chung nhất của
tín ngưỡng thờ Mẫu.
ĐHTT
3/7/22
155
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kỹ năng:
Tự học tự nghiên cứu, biết so sánh, tổng hợp
hóa kiến thức. Vận dụng kiến thức cho các
môn học liên quan trong quá trình đào tạo.
Thái độ:
Người học có quan điểm lịch sử đúng đắn về
vấn đề chung của tín ngưỡng thờ Mẫu; Tính chất,
chức năng và vai trò, những ảnh hưởng tích cực,
tiêu cực của ín ngưỡng thờ Mẫu đến đời sống.
ĐHTT
3/7/22
156
Câu hỏi
1. Nguồn gốc của tín ngưỡng thờ Mẫu
như thế nào?
2. Bản chất của tín ngưỡng thờ Mẫu?
3. Nghi lễ của tín ngưỡng thờ Mẫu?
4. Liên hệ thực tiễn tín ngưỡng Mẫu trong
đời sống văn hóa của người Việt Nam?
ĐHTT
3/7/22
157
Yêu cầu trả bài
SV thực hiện câu hỏi tại nhà
Thời gian hoàn thiện: Ngày 22/10/2020
Hướng dẫn trình bày bài: Bài có thể trình
bày bằng cách đánh máy hoặc bài thuyết
trình bằng power- point có kèm theo hình
ảnh minh họa
Địa chỉ nhận bài: tu.pktdaihoctantrao@
gmail.com
ĐHTT
3/7/22
158
Chương 8
Tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách của Nhà nước về tôn giáo, TN
ĐHTT
3/7/22
160
Nội dung
1.5. Ảnh hưởng của tư tưởng Hồ Chí Minh
về tín ngưỡng, tôn giáo
2. Đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách của Nhà nước về tôn giáo,
tín ngưỡng
2.1. Đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà
nước ta về tôn giáo
2.2. Chính sách của Đảng và Nhà nước ta
về tôn giáo
ĐHTT
3/7/22
161
Tài liệu
1. Tài liệu bắt buộc
Trần Đăng Sinh – Đoàn Đức Doãn (2011), Giáo
trình Tôn giáo học, NXB. Đại học Sư phạm;
2. Tài liệu tham khảo:
Quảng Tuệ (2005), Một số phong tục nghi lễ
dân gian truyền thống Việt Nam, NXB Văn
hóa dân tộc, Hà Nội;
Nguyễn Đăng Duy (2001), Các hình thái tín
ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Văn hoá
Thông tin, Hà Nội;
ĐHTT
3/7/22
162
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo, TN
3/7/22
163
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo, TN
ĐHTT
3/7/22
164
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo, TN
Từ năm 1954, miền Bắc hoàn toàn giải phóng
bước vào xây dựng xã hội chủ nghĩa, HCM
đã kêu gọi đồng bào theo các tôn giáo khác
nhau tích cực lao động sản xuất.. Theo Hồ
Chí Minh tín ngưỡng, tôn giáo và dân tộc, đức
tin tôn giáo và long yêu nước đối với đồng
bào theo tín ngưỡng, tôn giáo ở nước ta hoàn
toàn không đối lập nhau mà có sự thống nhất
trên cơ sở lợi ích chung là giành độc lập, tự
do.
ĐHTT
3/7/22
165
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo, TN
ĐHTT
3/7/22
166
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo, TN
3/7/22
167
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo, TN
3/7/22
168
2. Đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước về TG, TN
3/7/22
169
2. Đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước về TG, TN
3/7/22
170
2. Đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước về TG, TN
3/7/22
171
2. Đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước về TG, TN
3/7/22
173
2. Đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước về TG, TN
3/7/22
174
Các loại hình tôn giáo ở Việt Nam
Việt Nam là một nước có nhiều tôn giáo.
Có thể thấy ở Việt Nam hầu như tất cả
các hình thức tôn giáo từ Tô tem giáo, Bái
vật giáo, Sa man giáo…đến các tôn giáo
thế giới có tổ chức.
Có những tôn giáo có nguồn gốc từ
phương Đông như Phật giáo, Đạo giáo,
Nho giáo; có tôn giáo có nguồn gốc từ
phương Tây như Công giáo, Tin lành;
ĐHTT
3/7/22
175
Các loại hình tôn giáo ở Việt Nam
Có tôn giáo được sinh ra tại Việt Nam như
Cao Đài, Phật giáo Hoà Hảo; có tôn giáo
hoàn chỉnh (có hệ thống giáo lý, giáo luật,
lễ nghi và tổ chức giáo hội)
Có những hình thức tôn giáo sơ khai. Có
những tôn giáo đã phát triển và hoạt động
ổn định; có những tôn giáo chưa ổn định,
đang trong quá trình tìm kiếm đường
hướng mới cho phù hợp.
ĐHTT
3/7/22
176
Các loại hình tôn giáo ở Việt Nam
Theo số liệu của Ban tôn giáo Chính phủ
năm 2012 ở Việt Nam có khoảng hơn 80%
dân số có đời sống tín ngưỡng, tôn giáo,
trong đó có khoảng 24 triệu tín đồ của 13
tôn giáo, chiếm 27% dân số. Cụ thể:
Phật giáo: Hơn 10 triệu tín đồ (những
người quy y Tam Bảo), có mặt hầu hết ở
các tỉnh, thành phố trong cả nước.
Công giáo: Hơn 6,2 triệu tín đồ, có mặt ở
50 tỉnh, thành phố.
ĐHTT
3/7/22
177
Các loại hình tôn giáo ở Việt Nam
Đạo Cao Đài: Hơn 2,4 triệu tín đồ có mặt chủ
yếu ở các tỉnh Nam.
Phật giáo Hoà Hảo: Gần 1,3 triệu tín đồ, tập
trung chủ yếu ở các tỉnh miền Tây Nam
Bộ.Đạo Tin lành: khoảng 1 triệu tín đồ, tập
trung ở các tỉnh: Đà Nẵng, Quảng Nam, TP
Hồ Chí Minh, Bến Tre, Long An, Lâm Đồng,
Đắk Lắk, Gia Lai, Đắk Nông, Bình Phước... và
một số tỉnh phía Bắc.
Hồi Giáo: Hơn 60 nghìn tín đồ, tập trung ở
các tỉnh: An Giang, TP Hồ Chí Minh, Bình
ĐHTT
Thuận, Ninh Thuận…
3/7/22
178
BÀI TẬP VÀ THẢO LUẬN
ĐHTT
3/7/22
179
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kiến thức
Giúp SV hiểu được Tư tưởng Hồ Chí
Minh và đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách của Nhà nước về tôn giáo, tín
ngưỡng. Từ đó nắm được các vấn đề
chung nhất của đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách của Nhà nước về tôn
giáo, tín ngưỡng hiện nay.
ĐHTT
3/7/22
180
Yêu cầu cần đạt được sau bài học
Kỹ năng:
Tự học tự nghiên cứu, biết so sánh, tổng hợp
hóa kiến thức. Vận dụng kiến thức cho các
môn học liên quan trong quá trình đào tạo.
Thái độ:
Người học có quan điểm lịch sử đúng đắn về
vấn đề Tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về
tôn giáo, tín ngưỡng.
ĐHTT
3/7/22
181
Câu hỏi
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền tự do
tín ngưỡng, tôn giáo như thế nào?
2. Ảnh hưởng tư tưởng Hồ Chí Minh về
tín ngưỡng, tôn giáo?
3. Đường lối, chủ trương, chính sách của
Đảng và Nhà nước ta về tôn giáo như thế
nào?
ĐHTT
3/7/22
182
Yêu cầu trả bài
SV thực hiện câu hỏi tại nhà
Thời gian hoàn thiện: Ngày 28/10/2020
Hướng dẫn trình bày bài: Bài có thể trình
bày bằng cách đánh máy hoặc bài thuyết
trình bằng power- point có kèm theo hình
ảnh minh họa
Địa chỉ nhận bài: tu.pktdaihoctantrao@
gmail.com
ĐHTT
3/7/22
183
Bài tập thực hành
3/7/22
185
Tài liệu
1. Tài liệu bắt buộc
Trần Đăng Sinh – Đoàn Đức Doãn (2011), Giáo
trình Tôn giáo học, NXB. Đại học Sư phạm;
2. Tài liệu tham khảo:
Đặng Nghiêm Vạn (2012), Lí luận về tôn giáo
và tình hình tôn giáo ở Việt Nam, NXB Chính
trị quốc gia, Hà Nội;
Nguyễn Đăng Duy (2001), Các hình thái tín
ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Văn hoá
Thông tin, Hà Nội;
ĐHTT
3/7/22
186
Yêu cầu
SV thực hiện bài tập thực hành tại lớp
dưới sự hướng dẫn của Giảng viên.
ĐHTT
3/7/22
187