• “Ang pagsasaling-wika ay

tulad ng paglilipat ng
kaluluwa ng isang nilalang sa
katawan ng isang patay.”
• -Wilamowitz
“hindi biro-birong gawain ang
pagsasaling-wika”

“Walang perpektong salin.”

 Theodore Savory

…There are no universally accepted principles of

translation because the only people who are
qualified to formulate them have never agreed
among themselves, but have so often and for so
long contradicted each other that they have
bequeathed to us a volume of confused thoughts
which must be hard to parallel in other fields of
literature…
 MGA SIMULAIN SA
PAGSASALING-WIKA
 Mga Katangiang Dapat Taglayin
ng Isang Tagasaling-wika
 Imposibleng maisalin nang ganap sa ibang wika
ang diwang sinulat ng awtor sa isang wika
sapagkat naisin man at hindi ng tagasalin ay
tiyak na may mawawala, mababago, o
madaragdag sa orihinal na diwa ng kanyang
isinalin.
 Ang tagasalin ay lagging panglawa lamang sa
orihinal na awtor
 Kapag maganda ang salin – papuri sa awtor
 Kapag pangit ang salin – pinupulaan ang
tagasalin
 Napakaselan ng papel na
ginagampanan ng isang
tagasalin.
 Karaniwan nang paniniwala na
ang alinmang salin ay huwad
lamang, at sapagkat huwad,
hindi ito maaaring ipantay sa
orihinal
 Mas mahirap ang gawaing
magsalin kaysa lumikha
 Ang manunulat ay Malaya
 Ang tagasalin ay nakagapos o
nakatali sa orihinal na ideya ng
manunulat – walang Kalayaan
 Higit na na maraming katangian
ang dapat angkinin ng isang
tagapagsalin kaysa sa manunulat.
Tungkulin ng isang tagasaling-wika ang mailipat niya sa
wikang kanyang pagsasalinan ang diwang ipinahahayag sa
wikang isinasalin.
Upang maging maging maayos ang kanyang pagsasalin,
dapat niyang unawain na hindi lamang ang nakikitang
nilalaman ng paksa kundi gayundin ang natatagong
kahulugan nito
Ang mga emosyong napapaloob sa mga salita at ang estilo na
siyang nagbibigay-kulay; at ganda sa diwang nais ipahayag
ng awtor.
Mga Katangian Dapat
Taglayin ng Isang
Tagasaling-wika
 1. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang
kasangkot sa pagsasalin
 Nida : First and most obvious requirement of any
translation

 Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang

kasangkot sa pagsasalin. (Filipino----Ingles) (Filipino----
Katutubong-wika)
 Sapat na kakayahan sa pampanitikang paraan ng
pagpapahayag
2. Sapat na kaalaman sa paksang isasalin

 May alam sa paksa.

 Interesado
 Makakatulong din ng Malaki sa pag-
unawa ng paksa ang pakikipag-ugnayan
ng tagapagsalin sa awtor.
 3. Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansang
kaugnay sa pagsasalin
 Ang alinmang wika ay nakabuhol sa kultura ng mga taong likas na
gumagamit nito.
 Ingles ay mabisa kung Americano
 Filipino ay mabisa kung Pilipino
 Walang wikang higit na mabisa kaysa sa ibang wika.
 Salitang teknolohiya at pang-agham (Japan)
 Rice
 Malata, malagkit, maligat, angi, inin, sunog, hilaw
 Kahulugan ng
Pagsasaling-wika
 Bawat awtor ng mga aklat sa
pagsasaling-wika ay may kanya-
kanyang depinisyon tungkol sa
kung ano ang pagsasaling-wika.
 Isa-isahin:
 C. Rubin: Translation is a process
by which a spoken or written
utterance takes place in one
language,” which is intended and
presumed to convey the same
meaning as previously existing
utterance in another language.”
• E. Nida: Translation consists in
producing in the receptor language
the closest natural equivalent of the
message of the source language, first
in meaning and secondly in style.”
• J.C Catford 1965): Translation may
be defined as the replacement of
textual material in one language
(source language) by equivalent
textual material in another language
(target language)
 P. Newmark (1977): Translation is an exercise
which consists in the attempt to replace a
written message in one language by the same
message in another language.
 M. L. Larson (1984): Translation is
reproducing in the receptor language a text
which communicates the same message as the
source language but using the natural
grammatical and lexical choices of the receptor
language.
 T. Savory (1968): Translation is made possible
by an equivalence of thought that lies behind
its different verbal expressions.
 Ano ang common denominator nila?
 Meaning o message
 Ang isinalin ay kahulugan o mensahe mula sa isinalin
tungo sa pinagsasalinang wika.
 Walang depinisyon ang nagsabing ang isinalin ay
salita.
 Kung lalagumin natin ang depinisyon:
 Ang pagsasaling-wika ay ang paglilipat sa
pinagsasalinang wika ng pinakamalapit na katumbas
na diwa at estilong nasa wikang isinsasalin.

 May pagkakataon na porma ang paraan

 Pero ang diwa ay hindi pede pagkamalian
Mga Nagsasalungatang
Paraan sa Pagsasaling-
wika
 1. “Salita” laban sa “Diwa”
 Matapat
 Literal
 May pagkakataon
 Sa Pilipinas magkaangkan at ang kultura ng mga
taong gumagamit ng mga ito ay hindi gaanong
nagkakaiba.
 Iba’t iba man ang katutubong wika sa Pilipinas ay
Malaki ang pagkakatulad-tulad (Malayo-Polinesyo)
INGLES FILIPINO CEBUANO ILOCANO

One Isa Usa Maysa

Two Dalawa Duwa Duwa

Three Tatlo Tulo Tallo

Four Apat Upat Uppat

Five Lima Lima Lima

Six Anim Unum Innem

Seven Pito Pito Pito

Eight Walo Walo Walo

Nine Siyam Siyam Siyam

Ten Sampu Pulo Sangapulo

• Magiging kahinaan ang pagsasaling
literal sapagkat nagkakaroon lamang
ang isang salita ng higit na tiyak na
kahulugan kapag ito’y naging bahagi
ng isang pangungusap.
• Soft
• Sing softly
• Umawit nang malambot
• Umawit nang mahina
• Full
2. “Himig-orihinal” laban sa “Himig-salin”
 Noli Me Tangere
 Nagiging himig-salin ang isang salin sapagkat
karamihan ng mga salita ay halatang-halatang
katumbas ng mga nasa orihinal ma teksto
 Sapagkat literal ang salin may mga balangkas ng
mga parirala at pangungusap sa orihinal na
makikitang nalipat sa wikang pinagsalinan.
3. “Estilo ng Awtor” laban sa “Estilo ng
Tagapagsalin”

• Dapat bang manatili sa salin ang

estilo ng awtor?
• Dapat bang lumitaw sa salin ang
estilo ng tagasalin?
4. “Panahon ng Awtor” laban sa “Panahon ng Tagasalin”
 Klasiko
 Depende sa uri ng babasahin at kung anong
“panahon” ang higit na maiibigan ng mambabasang
pinag-uukulan ng tagapagsalin ng kanyang salin.
5. “Maaaring Baguhin” laban sa “Hindi
maaaring Baguhin”

• Maaari bang baguhin, bawasan o

dagdagan ang isinasaling piyesa?
• Kung ikaw ang awtor at may
nakialam na tagapagsalin sa iyong
akda, ano ang iyong gagawin?
6. “Tula-sa-Tula” laban sa “Tula-sa-Prosa”
 Ang pagsasalin ba ng isang tula ay dapat na maging
patula rin?
 O baka mas mabisang isalin ang isang tula sa
paraang tuluyan o prosa?
 Ilang Simulain sa
Pagsasalin sa Filipino
Mula sa Ingles
• A. Bawat wika ay nakaugat sa
kultura ng mga taong likas na
gumagamit nito
• Ang lahat ng wika ay may sariling
kakayahan bilang kasangkapan sa
pagpapahayag ng sariling
kulturang kinabubuhulan nito.
• Pagkapilipino o amerikano

• As white as snow
• B. Bawat wika ay may kanya-kanyang
natatanging kakanyahan
• Panlapi
• Mga pangngalang nagagawang
pandiwa
• Balangkas

• Dapat malaman ng tagapagsalin

ang mga kakanyahan, ang
kalikasan at kahinaan ng mga
wikang kasangkot sa kanyang
isasagawang pagsasalin.
 B.1 Balangkas/Estruktura
 Ingles (simuno + panaguri)
 Filipino (panaguri + simuno)

 Halimbawa;
 Dinilig ni Jose ang mga halaman
 Ang mga halaman ay dinilig ni Jose

 Jose watered the plants.

 The plants were watered by Jose.

 Watered by Jose the plants.

B.2 Pokus ng Pangungusap
 Pandiwa
 Tagaganap
 Layon
 Ganapan
 Tagatanggap
 Gamit
 Sanhi
 Pinaglalaanan
 B.3 Paggamit ng Panlapi

 Maria bought a dress

 Bumili ng damit si Maria/
 Bumili si Maria ng damit/
 Si Maria ay bumili ng damit.

 Nagbili ng damit si Maria/

 Nagbili si Maria ng damit/
 Si Mari ay nagbili ng damit.
• C. Ang isang salin, upang maituring na
mabuting salin, ay kailangang tanggapin
ng pinag-uukulang pangkat na gagamit
nito.
• Katangian ng mabuting salin.
• Kaangkupan sa pag-aalayan ng
isinalin.
 D. Bigyan ng pagpapahalaga ang uri ng Filipino na
kasalukuyang sinasalita sa bayan.
 Kailangang dilat ang mata at bukas ang mga tainga ng isang
tagasalin hinggil sa uri ng Filipinong dapat gamitin sa
kanyang pagsasalin.
 Kailangang gamitin niya sa pagsasalin ang uri ng Filipinong
tatanggapin ng kanyang target na mga mambabasa.
 E. Ang mga daglat at akronim, gayundin ang mga
pormula na masasabing establisado o unibersal na
ang gamit ay hindi na kailangang baguhin pa.
 PTA - SGM
 cm - sm
 H2O - Tu
F. Kung may pagkakataon na higit sa isa
ang matatanggap na panumbas sa isang
salita ng isinasaling teksto, gamitin ang
alinman sa mga ito at pagkatapos ay ilagay
sa talababa(fotenotes) ang iba nilang mga
kahulugan
• G. Sa pagsasalin ay lagging isaisip ang pagtitipid

• Ingles: Tell the children to return to their seats.

• Salin: Sabihin sa mga bata na magbalik sila sa
kani-kanilang upuan
• Matipid: Pabalikin ang mga bata sa kanilang
upuan

• Ingles: The guest arrived when the program was

already over.
• Ingles: carry on the shoulder
• Ingles: I went to the auditorium where the contest
will be held.
 H. Nagkakaroon lamang ng tiyak na kahulugan ang
isang salita kapag ito’y naging bahagi ng
pangungusap
 Umiyak ang bata
 Bata pa siya
 Bata ng senador ang kuya ko.
 Bata ng senador ang babaing iyon.
 Nakita ko ang magbata sa Luneta.
 I. May mga pagkakataon na ang mga tahasang
pahayag sa Ingles ay kailangang gamitan ng
eupemismo sa Filipino upang hindi maging pangit sa
pandinig
 Paggamit ng panghalip
 Paggalang na pananalita
• J. Ang kawalan ng paniniwala sa
likas na kakayahan ng wikang
Filipino ay nauuwi sa
panggagaya o panghihiram hindi
lang ng mga salita kundi pati
mga idyoma, paraan ng
pagpapahayag at balangkas ng
mga pangungusap sa wikang
Ingles.
• K. Malaki ang pagkakaiba ng Filipinong salita
at Filipinong pasulat. Maraming pagkakataon
na ang tinatanggap nating mga uri ng pahayag
na pasalita ay hindi natin tatanggapin kapag
isinulat

• Halimbawa:
• Absent si Nora noong Friday. Na-notice ito ng
professor. Nagbigay ng test ang professor sa
mga lessons na na-take-up ng class for the
whole week.
L. Isaalang-alang ang kaisahan ng mga
magkakaugnay na saliltang hinihiram sa Ingles

 Solid
 liquid
M. Ang sariling kakanyahan ng wikang isinasalin
ay hindi dapat malipat sa pinagsasalinang wika

 John bought a candy for Mary.

 Inilagay ang aklat sa mesa ng titser.

 N. Mahalaga ang diksyunaryo sa pagsasaling-wika
ngunit huwag paaalipin dito.
 Dictionary meaning vs contextual meaning
 pula