OSTEOPOROZA

Wykonanie:
Natalia Pierek
Justyna Pietruczuk

1
 OSTEOPOROZA
gr.osteon - kość, łac.porus - otwór, ubytek, dziura
Osteoporoza to przewlekła, układowa, metaboliczna choroba szkieletu
charakteryzująca się zmniejszeniem ilości masy kostnej, zaburzoną
mikroarchitekturą kości i w konsekwencji obniżoną wytrzymałością
mechaniczną na obciążenia i urazy co w ostateczności prowadzi do
zwiększonego ryzyka złamań.
Wskutek tych zmian dochodzi do zwiększonej łamliwości kości, czego
wyrazem są złamania osteoporotyczne, głównie: szyjki kości udowej,
kręgów, i nadgarstka, zdarzające się przy niedużym urazie lub nawet
bez urazu.

2
 OSTEOPOROZA
OSTEOPOROZY PIERWOTNE
 Do osteoporozy pierwotnej zlicza się osteoporozę młodzieńczą, idiopatyczną osteoporozę

wczesnego wieku dojrzałego, osteoporozę pomenapauzalną i osteoporoze starczą. 

 Osteoporoza młodzieńcza jest chorobą bardzo rzadko spotykaną, występuje zwykle między 4

a 15 rokiem życia, częściej u dziewcząt niż u chłopców. Rozwija się niespodziewanie i

charakteryzuje się nagłą utratą masy kości. Przypuszcza się, że przyczyną tej osteoporozy jest
upośledzenie wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego. 
 Osteoporoza idiopatyczna wczesnego wieku dojrzałego występuje zwykle u osób w wieku

między 20 a 30 rokiem życia. W około 90% przypadków dotyczy ona mężczyzn. W tej postaci
choroby występuje zwiększone wydalanie wapnia z moczem, a głównym zaburzeniem jest
opóźnianie lub nawet zahamowanie tworzenia w miejscach przebudowy tkanki kostnej. 
 Osteoporoza pomenopauzalna jest jedną z najczęściej występujących osteoporoz. Choroba

ta występuje u kobiet, którym usunięto jajniki lub, które przestały miesiączkować w sposób
naturalny. Jednak badania kliniczne u kobiet wykazały, że niedobór estrogenów u kobiet po
menopauzie jest głównym, ale nie jednym czynnikiem rozwoju osteoporozy. W okresie
pomenopauzalnym przebudowa kości ulega zmianie. Jednak procesy resorpcji przeważają nad
procesami tworzenia, co powoduje nasilenie utraty kości. Najwięcej tkanki kostnej ubywa w
ciągu pierwszych 3 - 6 lat pomenopauzalnych, ale ten zwiększony ubytek kości zależy od
niedoboru estrogenów, może trwać nawet do 20 lat. Na ten okres przypada od 1/3 do połowy
ogólnej ilości traconej w ciągu życia masy kostnej.

3
 OSTEOPOROZA
 Osteoporoza starcza pojawia się po 65 roku życia, wskutek zmian zachodzących w tkance
kostnej pod wpływem wieku. W jednakowym stopniu obejmuje ona kość gąbczastą i korową
powodując złamania o różnym umiejscowieniu, ze znaczną przewagą złamań szyjki kości
udowej.

OSTEOPOROZY WTÓRNE
 Osteoporozy wtórne towarzyszą innym zmianom chorobowym, bądź występują w wyniku terapii

niektórymi lekami. Chorobami, które wpływają niekorzystnie na metabolizm kości i mogą

powodować osteoporozę, są: nadczynność przytarczyc i tarczycy, cukrzyca, zaburzenia
trawienia i wchłaniania, stan po resekcji żołądka i jelit, reumatoidalne zapalenie stawów,
choroby nerek i przewodu pokarmowego, hipogonadyzm u mężczyzn, alkoholizm i wrodzone
choroby kości. Z leków mogących powodować osteoporozy wtórne są: glikokortykosteroidy, leki
przeciwdrgawkowe, heparyna, tetracykliny

4
 OSTEOPOROZA
O tej chorobie mówi się: "CICHY
ZŁODZIEJ KOŚCI".

Często rozwija się bez żadnych

objawów. Ujawnić się może dopiero
wtedy, gdy np. przesunięcie szafy
wyzwoli gwałtowny ból kręgosłupa
a w dalszej diagnostyce okaże się,
że nastąpiło złamanie kręgu.
Upadek na równej drodze i
podparcie się ręką może
spowodować złamanie nadgarstka.
Najgorszym ze scenariuszy jest
upadek na biodro doprowadzający
do złamania szyjki kości udowej.

5
 OSTEOPOROZA

Ryzyko złamania szyjki kości udowej

w przebiegu zaawansowanej
osteoporozy w odniesiemy do
innych groźnych chorób
populacyjnych jest większe niż
sumaryczne ryzyko wystąpienia
raka sutka, raka jajnika, raka
macicy u kobiet i raka prostaty u
mężczyzn!

6
OSTEOPOROZA
EPIDEMIA OSTEOPOROZY

u 10 - 20% przyczyna zgonu

7
 OSTEOPOROZA
Osteoporoza jest jedną z najczęstszych chorób
ludzkości. Występuje u co 10. osoby w
populacjach całego świata. Po 50. roku życia
stwierdza się ją u co 3. kobiety!

Szacuje się, że w Polsce

choruje na osteoporozę
ok. 3 mln. osób.

8
 OSTEOPOROZA
 Kości stanowią szkielet będący mechaniczną
konstrukcją dla całego ciała. Jego centralną częścią jest
kręgosłup, do którego dołączone są kości kończyn
górnych i dolnych.
 Kość jest tkanką żywą i ciągle odnawiającą się.
 Jest zbudowana przede wszystkim z białka zwanego
kolagenem, które stanowi jej miękkie rusztowanie, i
substancji mineralnych, głównie fosforanu wapnia,
nadającego jej twardość i odporność na obciążenia
mechaniczne.

9
 OSTEOPOROZA

 Struktura
wewnętrzna
kości przypomina
plaster miodu,
okryty od
wewnątrz grubą,
twardą warstwą.

10
 OSTEOPOROZA
 W organizmie ponad 99% wapnia znajduje się
w kościach i zębach, pozostały 1% jest zawarty we krwi i
tkankach miękkich. Kości mają więc nie tylko funkcję
podporową, ale są magazynem, z którego organizm w
miarę potrzeb czerpie wapń i fosfor.

11
 OSTEOPOROZA
 W dzieciństwie i wczesnej młodości nowa kość tworzy
się szybciej niż jest niszczona kość stara, toteż kości
rosną, stają się cięższe i mocniejsze.
 Przewaga tworzenia nad resorpcją trwa do ok. 35. roku
życia. Wtedy osiągana jest tzw. szczytowa masa kostna
(maksimum gęstości i odporności kości na urazy
mechaniczne).

12
 OSTEOPOROZA
 W ciągu życia człowieka stara kość jest usuwana (tzw.
resorpcja kości, którą zajmują się komórki kościogubne -
osteoklasty) i zastępowana przez nową tkankę kostną
(tworzenie kości - dzięki komórkom kościotwórczym, tzw.
osteoblastom).
 Osteoporoza pojawia się, gdy resorpcja kości
jest zbyt szybka lub gdy tworzenie (odnowa) następuje
zbyt wolno.

13
 OSTEOPOROZA
 Niektóre kobiety tracą bardzo mało masy kostnej w
trakcie starzenia, inne tracą jej stosunkowo dużo,
szczególnie w ciągu kilku pierwszych lat po menopauzie,
z powodu obniżenia poziomu estrogenu.
 Rezultatem takiego stanu rzeczy jest utrata minerałów w
kościach w ciągu kilku kolejnych lat, nawet do 5 %
rocznie. Na szczęście proces ten później słabnie do 1 %
rocznie. Mimo to bywa,
że kości (przy niskim BMD) stają się tak porowate, że
łatwo dochodzi do złamania.

14
 OSTEOPOROZA
 Osteoporozą zagrożone są przede wszystkim kobiety
w okresie poprzekwitaniowym, jednak nie jest prawdą,
że jest to choroba "zarezerwowana" dla starszych
kobiet. Cierpią na nią również starsi mężczyźni,
a także niekiedy młodzi ludzie, u których towarzyszy
ona innym, poważnym chorobom.

 Osteoporozą zagrożone mogą być także kobiety w

ciąży i karmiące piersią, oraz bardzo szybko
rosnące dzieci.

15
 OSTEOPOROZA-OBJAWY
 Osteoporozie czasem towarzyszą ostre bóle kręgosłupa,
ale nie zawsze. Często tylko stopniowo zmienia się
sylwetka, ubywa wzrostu.
 Poza bólami pleców chorym mogą dokuczać zaburzenia
trawienia, bóle brzucha (na skutek uciskania narządów
jamy brzusznej przez żebra) i duszność związana z
brakiem miejsca dla płuc w "skróconej" klatce piersiowej.

16
 OSTEOPOROZA-OBJAWY

Ubytek wzrostu spowodowany

złamaniami kompresyjnymi
(czyli "zgnieceniem") kręgów,
pochylona sylwetka, zaokrąglone,
przygarbione plecy,
"wypchnięty" do przodu brzuch –
to cechy pozwalające rozpoznać
osteoporozę gołym okiem.

17
 OSTEOPOROZA-PROFILAKTYKA
1. Kobiety w okresie menopauzy
2. Mężczyźni w okresie andropauzy
3. Dzieci i młodzież w okresie wzrostu
4. Osoby z czynnikami ryzyka i chorobami
sprzyjającymi osteoporozie

18
 OSTEOPOROZA
CZYNNIKI RYZYKA

Czynniki na które nie mamy wpływu: Czynniki na które mamy wpływ:

• Płeć kobieca • Niedobór wapnia i wit. D

• Starzenie się
• Rasa kaukaska
• Wywiad rodzinny(ze strony matki)
• Drobna budowa ciała
• Brak aktywności fizycznej
• Niedożywienie
• Niedobór hormonów płciowych
• Palenie tytoniu
• Nadużywanie alkoholu
• Stosowanie niektórych leków
(antyandrogeny, hormony
tarczycy, związki glinu,
kortykosteroidy,
heparyna,pochodne fenytoiny)
19
 OSTEOPOROZA-
choroby sprzyjające
 jadłowstręt psychiczny
 pierwotny hipogonadyzm
 zespoły złego wchłaniania
 nadczynność tarczycy
 przewlekła niewydolność nerek
 nadczynność przytarczyc
 zespół i choroba Cushinga
 Prolactinoma
 cukrzyca typu I

20
 OSTEOPOROZA-
zasady profilaktyki
 Zdrowy styl życia
 Aktywność fizyczna
 Dieta i zapewnienie prawidłowego stanu odżywienia
 Suplementacja wapnia (1200-1500 mg Ca++/d)
 Suplementacja witaminy D (400-800 j/d)
 Leczenie chorób współistniejących

21
 OSTEOPOROZA-
zasady profilaktyki
Możliwości, jakimi dysponuje nowoczesna medycyna, spowodowały
wydłużenie życia ludzkiego, tym samym
wzrost populacji w zaawansowanym wieku.

Jednocześnie postęp cywilizacji ograniczył znacznie ruch

i wysiłek fizyczny w codziennym życiu. Większość osób dorosłych, a
także dzieci prowadzi siedzący tryb życia, korzysta z wind zamiast
schodów, jeździ autobusami czy samochodami w miejsce
pokonywania odległości na piechotę, a zatem unika regularnych
obciążeń układu kostnego, odpowiedzialnych za prawidłowy
metabolizm kości.

Konsekwencją powyższych zjawisk jest zwiększanie się liczby osób, u

których stosunkowo wcześnie kości tracą swoją masę, jak również
wytrzymałość na obciążenia.

22
 OSTEOPOROZA
NASZE KOŚCI POWINNY REGULARNIE PRACOWAĆ,
W PRZECIWNYM RAZIE BĘDĄ ULEGAŁY NISZCZENIU,
PODOBNIE JAK MIĘŚNIE, KTÓRYCH SIĘ NIE UŻYWA.
Nawet w późnym wieku możliwa jest poprawa mineralnej
gęstości kości (BMD) pod warunkiem zmiany siedzącego trybu
życia na aktywny.

23
 OSTEOPOROZA
U osób prowadzących aktywny tryb życia ryzyko złamania kości jest o
połowę mniejsze niż u osób niewykonujących żadnych ćwiczeń.
Aby kości zachowały swoją wytrzymałość, potrzebują różnorodnych
krótkich, ale częstych obciążeń.
Aktywność fizyczna obniża ryzyko złamania dzięki zwiększeniu
mineralnej gęstości kości oraz zwiększeniu poczucia równowagi.

24
 OSTEOPOROZA

NASZE KOŚCI LUBIĄ SPORT !

25
 OSTEOPOROZA
Ćwiczenia wytrzymałościowe, takie jak pływanie lub jazda na rowerze,
są doskonałą formą treningu, niestety, nie poprawiają stanu kości.
Ćwiczenia powodujące krótkie, duże obciążenie układu kostnego są
uważane za bardzo skuteczną metodę wzmacniania kości, pod
warunkiem, że są bardziej wyczerpujące niż zwyczajne czynności.
Kość jest dostosowana do znoszenia obciążeń mechanicznych. Im
więcej ćwiczeń tym, mocniejsze kości. Brak ruchu powoduje
nieodwołalnie ich zanik. Skuteczne obciążanie kości zależy od siły
grawitacji działającej na nasze ciało, od masy podnoszonych
ciężarów oraz od nacisku wywieranego przez mięśnie na kości w
trakcie ćwiczeń.
Ponadto wyniki najnowszych badań naukowców brytyjskich, wskazują
na to, że aktywność fizyczna wpływa korzystnie na przyswajanie
wapnia z pożywienia, co dodatkowo wzmacnia kości.

26
 OSTEOPOROZA
Ruchu nie da się zastąpić żadnymi lekami,
natomiast ruch może zastąpić wiele z nich.

27
 OSTEOPOROZA-
zalecenia
1. Spożywaj pokarmy bogate w wapń (mleko i jego przetwory: jogurty,
kefir) i wit. D (tran, żółtko jaj) tak, żeby Twoje kości miały odpowiednią
ilość budulca.
2. Jeżeli uważasz, że nie jesteś w stanie zapewnić swojemu
organizmowi właściwej podaży wapnia w diecie rozpocznij
przyjmowanie preparatów wapniowo-witaminowych.
3. Postaraj się osiągnąć i utrzymać prawidłową dla swojej płci, wieku i
wzrostu masę ciała.
4. Korzystaj ze słonecznej pogody (pod wpływem promieni słonecznych
powstaje w skórze wit.D).
5. Zmień tryb życia z siedzącego na bardziej aktywny - zacznij się
gimnastykować, dużo spaceruj.
6. Postaraj się ograniczyć do minimum używki, tj. kawę, papierosy,
alkohol - zadbasz w ten sposób nie tylko o kości, ale o cały organizm.

28
29
 OSTEOPOROZA-
zalecenia
7. Bądź ostrożny - unikaj sytuacji mogących doprowadzić do upadku, a w
konsekwencji do złamań kości.
 zostań w domu, kiedy jest ślisko,
 przy wannie zamontuj uchwyt, który pomoże Ci bezpiecznie z niej wyjść,
 połóż na podłodze w łazience antypoślizgowy dywanik,
 zaopatrz się na zimę w buty na grubym bieżniku (zabezpiecza przed
poślizgiem),
 korzystając ze schodów zawsze trzymaj się poręczy,
 unikaj podnoszenia dużych ciężarów.
8. Jeżeli zidentyfikowałeś u siebie obecność czynników ryzyka rozwoju
osteoporozy, zainteresuj się możliwością wykonania badania
densytometrycznego kości.
9. Jeżeli przyjmujesz przewlekle leki, zapytaj lekarza rodzinnego, czy nie
mają one negatywnego wpływu na kości. 
10. Poproś swojego lekarza, aby ocenił, czy Twój organizm jest zagrożony
osteoporozą. 30
 OSTEOPOROZA
Skoro trening fizyczny jest tak skutecznym
a przy tym przyjemnym lekarstwem
na osteoporozę dlaczego tak mało osób regularnie
wykonuje ćwiczenia fizyczne?

Dbając o nasze zdrowie pamiętajmy, że lepiej

zrezygnować z godziny spędzonej przed telewizorem,
przy komputerze czy z rytualnych zakupów w
hipermarkecie, aby czas ten przeznaczyć na aktywny
wypoczynek dla zdrowia.

31
 OSTEOPOROZA

Obraz rezonansu magnetycznego

przedstawia kompresyjne  Na zdjęciu rentgenowskim
złamanie jednego kręgu w wyniku  widać wygięcie kręgosłupa
osteoporozy. Spowodowało ono  (tzw. wdowi garb)
zwiększenie wygięcia  spowodowany osteoporozą
kręgosłupa

32
DZIĘKUJEMY
ZA UWAGĘ!  33