Professional Documents
Culture Documents
ระบบขับถ่าย
ระบบขับถ่าย
Excretion System
ระบบขับถ่ าย (Excretion)
หมายถึง กระบวนการกำจัดของเสี ยทีเ่ กิดจากกระบวนการเมตาบอ
ลิซึมของเซลล์ ออกจากร่ างกาย (สิ่ งทีเ่ ป็ นพิษ สิ่ งทีเ่ กินความจำเป็ น)
3.ท่ อขด
ส่ วนต้ น
6.ท่ อรวม
ต่ อมหมวกไตจะสร้ าง
ฮอร์ โมนแอลโดสเตอโรน
(aldosteron)
ขั้นตอนการทำงานของหน่ วยไต 3.การสร้ างสารบางอย่ าง
1.โบว์ แมนแคปซู ล Secretion
1.โกลเมอรู ลสั Bowman’s capsule
Glomerulus
เกิดขึ้นที่ท่อขดส่ วนปลาย
มากที่สุดโดยจะหลัง่ สารที่
3.ท่ อขด เป็ นประจุไอออนต่างๆ เพื่อ
ส่ วนต้ น ปรับสมดุลค่า pH ของน้ำ
ปัสสาวะให้เหมาะสม (ทำให้
ปัสสาวะมีฤทธิ์ เป็ นกรดอ่อน)
5.ท่ อขดส่ วนท้ าย
สารทีส่ ร้ างคือพวกแอมโมเนีย
4.ห่ วงเฮนเล
Loop of Henle
ความผิดปกติ
• โรคไตวาย ไตสู ญเสี ยการทำงาน เกิดการสะสมสารพิษ สมดุลน้ำและ
เกลือแร่ ผดิ ปกติ
นิ่วในไต นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
- เกิดจากตะกอนของเกลือแร่ ในน้ำปัสสาวะรวมตัวกันเป็ นก้ อน
และเกิดการอุดตัน
2. การขับถ่ ายของเสี ยทางผิวหนัง
• กินอาหารที่มีกากอาหารน้อย
• กินอาหารรสจัด
• การถ่ายอุจจาระไม่เป็ นเวลาหรื อกลั้นอุจจาระติดต่อกันหลายวัน
• ดื่มน้ำชา กาแฟ มากเกินไป
• สูบบุหรี่ จดั เกินไป
• เกิดความเครี ยด หรื อความกังวลมาก
โดยปกติ กากอาหารผ่านเข้าสู่ ล ำไส้ใหญ่ประมาณวันละ 300-500
ลูกบาศก์เซนติเมตร ซึ่ งจะทำให้เกิด อุจจาระประมาณวันละ 150 กรัม
4. การขับถ่ ายของเสียทางปอด
• ดื่มน้ำสะอาดวันละมาก ๆ รับประทานอาหารที่สุกใหม่ ๆ
• ไม่กลั้นอุจจาระและปั สสาวะเป็ นเวลานาน ๆ
• ควรอาบน้ำชำระร่ างกายทุกวัน
• ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม
• ถ้ามีอาการผิดปกติตอ้ งรี บปรึ กษาแพทย์
ระบบขับถ่ าย
ของสั ตว์
การขับถ่ายของสิ่ งมีชีวติ เป็ นกลไกสำคัญของร่ างกาย เนื่องจากของเสี ย
บางชนิดซึ่ งเป็ นผลผลิตสุ ดท้ายที่เกิดจากปฏิกิริยาเคมีภายในเซลล์ เช่น
แอมโมเนีย ยูเรี ย ฯลฯ ถ้าสะสมไว้ปริ มาณมากๆจะเป็ นอันตรายต่อเซลล์ใน
ร่ างกายดังนั้นสิ่ งมีชีวติ จำเป็ นต้องมีกระบวนการในการขับถ่ายของเสี ยออก
นอกร่ างกายเพราะนอกจากจะเป็ นการกำจัดสารพิษที่เป็ นอันตรายต่อร่ างกาย
แล้ว ยังช่วยรักษาระดับสมดุจของน้ำในร่ างกายให้เป็ นปกติอีกด้วย
การข ับถ่ายของพลานาเรีย
มีโครงสร้างที่ใช้ในการขับถ่ายของเสี ยที่ซบั ซ้อนมากขึ้น ประกอบด้วย
ท่อยาวๆซึ่ งแต่ละท่อแตกแขนงออกเป็ นท่อเล็กๆ แทรกไปตามเนื้ อเยื้อของ
ร่ างกาย ที่ปลายท่อเล็กๆมีโครงสร้างที่ท ำหน้าที่ขบั ถ่ายของเสี ยเรี ยกว่า เฟลม
เซลล์(Flame Cell) ลักษณะเป็ นโพรง ภายในมีซิเลีย(Cilia)ทำหน้าที่โบกพัด
น้ำและของเสี ยให้ออกมาตาม ท่อขับถ่าย( Excretory Pore) ที่ผนังลำตัว ของ
เสี ยจะถูกกำจัดออกนอกร่ างกายโดยการแพร่ ผา่ นผิวหนัง
การขับถ่ ายของไส้ เดือนดิน
ไส้เดือนดินมีล ำตัวเป็ นปล้องๆแต่ละปล้องมีอวัยวะขับถ่ายที่เรี ยกว่าเนฟ
ริ เดียม (Nephridium) 1 คู่ ท่อปลายเปิ ดทั้งสองข้างขดไปมา ปลายด้านหนึ่งมี
ลักษณะเหมือนปากแตรภายในมีซิเลียโบกพัดของเสี ยจำพวกแอมโมเนีย ยู
เรี ย ออกทางช่องเปิ ดของท่อขับถ่ายที่ผนังลำตัว
การขับถ่ ายของแมลง
แมลงใช้อวัยวะในการขับถ่ายของเสี ยที่เรี ยกว่า ท่อมัลพิเกียน
(Malpighian Tubule) อยูร่ ะหว่างกระเพาะอาหารและลำไส้ มีลกั ษณะเป็ นท่อ
เล็กๆ แทรกอยูใ่ นช่องลำตัว น้ำและของเสี ยจะถูกดูดซึมเข้าสู่ ท่อมันพิเกียน
และผ่านสู่ ทางเดินอาหาร บริ เวณนี้ น ้ำซึ่ งปนกับของเสี ยจะถูกดูดซึ มเข้า
ร่ างกายซึ่ งเป็ นการรักษาสมดุจของน้ำ ทำให้ของเสี ยมีลกั ษณะเป็ นก้อนและ
จะถูกขับออกนอกร่ างกายทางทวารหนัก
การขับถ่ายของนกและสัตว์เลื่อยคลาน
นกและสัตว์เลื่อยคลานมีอวัยวะขับถ่ายคือไต (Kidney) การขับถ่ายของ
เสี ยจะกำจัดออกมาในรู ปของกรดยูริกที่มีความเข้มข้นสู ง เนื่องจากน้ำที่ปน
อยูใ่ นของเสี ยถูกดูดกลับสู่ ร่างกายเพื่อการรักษาสมดุจของน้ำ
ขอให้โชคดี