PERVANE

1
 EĞİTİM İÇERİĞİ

BÖLÜM 1 Temel Esaslar

BÖLÜM 2 Pervane Yapısı
BÖLÜM 3 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü
BÖLÜM 4 Pervane Senkronizasyonu
BÖLÜM 5 Pervane Buzdan Koruma
BÖLÜM 6 Pervane Bakımı
BÖLÜM 7 Pervane Depolama ve Muhafaza

2
 BÖLÜM 1 Temel Esaslar

3
 PERVANE

Pervane Tanımı ve Blade Element

Teorisi
Pervane Tanımı

Pervane iki veya daha fazla palin motor krank

şaftına bağlı olan merkez göbeğe bağlanmasıyla
oluşan dönen kanattır.

Pervanelerin görevi, motorun çıkış gücünü alarak

uçağa çekme veya itme kuvveti sağlayıp hava
aracının havada tutunabilmesini ve ilerlemesini
temin etmektir.
 Motor beygir gücü olarak içindeki motor ana
miline güç aktarımı yapar. Aktarılan bu güce tork gücü
denir. Tork gücünün mile uygulanması tek başına hava
aracına itme veya çekme kuvveti yaratmaz. İşte bu tork
gücünü itme veya çekme kuvvetine dönüştüren ünite
pervane ünitesidir.
Pervane Terimleri

Kanat yapısına benzer olarak

tasarlanmış olan pervane bladeleri
kök, uç, hücum ve firar kenarına sahip
kamburlu bir yapıya sahiptir. Blade’in
kambur olan tarafına Blade Back, düz
olan basıncın oluşturduğu tarafa ise
Blade Face denir.
Palin kök kısmı silindirik şekildedir
bu kısma Blade Shank denilmektedir.
 Hatve değişim mekanizması
olan uçaklarda pitch ayarı
yapabilmek için şekilde kök kısımda
bulunan Blade Butt tasarlanmıştır.
 Pal kesitinde hücum kenarı ortasından firar kenarı
ortasına uzanan hayali düz hatta korda hattı denir. Korda
hattı ileri çekici kuvvetin hesaplanmasında veya
pervanelerin balans ayarlarının yapılmasında önemli rolü
bulunmaktadır.
Blade Element Teorisi

Teori  William Froude , David W. Taylor ve Stefan

Drzewiecki tarafından pervanelerin davranışını belirlemek
için tasarlanan matematiksel bir süreçtir . 
 Bir uçağı ileri doğru çeken kuvvet akışkan kütlesinin geriye
doğru, momentumun arttırılarak sevk edilmesi suretiyle elde
edilir. Sözü edilen momentumun artımı genellikle:

 Bir turbojet motorunda havanın önce sıkıştırılıp, sonra

ısıtılarak genişletilmesiyle,

 Bir pervane ile havanın geriye doğru hızlandırılmasıyla,

 Modern, yüksek by-pas'lı turbojet motorlarında kısmen

türbinde genişlemeyle ve kısmen de pervane ile
hızlandırmak suretiyle elde edilir.
 Pervane, içten yanmalı bir motorun veya türbinli bir motorun
ürettiği mekanik enerjiyi, önündeki hava kitlesini uçağın
hareket yönüne zıt yönde hızlandırmak suretiyle ileri doğru bir
çekme kuvvetine dönüştürür.

 Pervane aslında düz veya burkulmuş bir kanat kesitidir.

Burkulmuş olmasının ve uca doğru incelerek gitmesinin
sebebi pervane boyunca düzgün dağılmış bir itme gücü
oluşturmaktır.
 Pervane döndüğü zaman pallerin ucuna yakın kısımları
göbeğe yakın kısımlarından daha büyük bir daire çizerler
bundan dolayı uca yakın kısımlar daha yüksek süratle
hareket ederler.
 Böylece pervanenin üzerinde akan
hava akımı uç kısımlarda en yüksek
hızına ulaşır. Bu durumda yüksek
hızlarda kullanıldığında pervanenin
uç kısımlarında sorunlara yol
açmaktadır.

Palin tamamının eşit miktarda hava

akımı çekmesini sağlamak için pal
uçtan pal boyuna gittikçe büyüyen
açı verilmek suretiyle tasarlanır.
Pervane Çeşitleri ve Açılar
Güç İletme Şekline Göre Pervaneler

Çekici Pervane: Uçakta thrust elde etmek için

kullanılır bu tip pervaneler motorun önündedir. Motor
sayısı ve motorun uçaktaki yerleşimine göre yerleri
değişir.

İtici Pervane: uçağa itme gücü aktarır. Bunlar

motorun arkasındadır ve uçağın arka tarafına bakarlar.
Bu tip pervane kullanılan uçaklarda motor gövde
gerisinde yada kanat firar kenarındadır.
Hatve (pitch) Özelliğine Göre Pervaneler

Geometrik Hatve
Pervanenin, geri sürüklenme kuvveti dikkate
alınmadığında bir tam dönüşünde alabileceği en fazla
yoldur.

Efektif Hatve
 Pervanenin geri sürüklenme kuvveti dikkate
alındığında bir dönüş hareketinde aldığı hakiki
hatvedir.
Pervane yolu
Pervanenin hareketiyle ortaya çıkan daire ve ileriye
bükümlü olan vida adımına benzeyen yoldur.
 Blade elemanları airfoil(kanat profili) biçimde yan yana
birleşerek blade airfoilini oluştururlar. Blade açısı blade
yüzeyi ve dönüş düzlemi arasındaki açıdır. Blade açısı blade
başından sonuna kadar aynı değildir. Bu elemanlar farklı
hücum açılarında dönüş düzlemine yerleştirilmişlerdir.

 Blade elemanları farklı açılarda yerleştirilirler çünkü

bladeler yol aldıkça çeşitli kısımlardaki hız değişir.
 Yüksek blade açısında, pal’e çarpan hava miktarı fazla
olacağı için, pervanenin motora bindirdiği yük fazla olacak ve
motor devrinin azalmasına, dolayısıyla itki kuvvetinin
azalmasına sebep olacaktır.

 Düşük pal açısında ise pervanenin motora bindirdiği yük

azalacak ve buna bağlı olarak motorun devri artarak kritik
seviyelere ulaşacaktır.
Bu durumda;

- Pervane hatvesi, kalkışta ve tırmanışta itkinin

azalmasını önlemek için düşük hatve durumu seçilir.

- Düz uçuşta, yüksek hızlı uçuşlarda ve iniş esnasında

kritik devirlerden korumak için yüksek hatve durumu
seçilir.
Ters Açı

 Pervane pal açıları genel olarak hava aracını

öne doğru hareket ettirecek şekilde ayarlanır.
Ancak bazı durumlarda hava aracının geriye doğru
çekiş gücüne ihtiyaç duyabilir. Bu işlemin
yapılabilmesi için pervane pal açısı negatif yönde
ayarlanır.
 Bu durumda pervane aynı yönde dönmesine
rağmen hava aracının arka kısmından almış olduğu
hava kütlesini öne doğru iter. Bu şekilde hava
aracına geriye doğru bir hareket kabiliyeti
kazandırır.
 Ters açı iniş anında kullanılır. Hava aracının
tekerlekleri piste değdikten sonra fren mesafesini
kısaltmak için açı bu konuma alınır. Bu şekilde
çok motorlu uçakların fren mesafesine katkı
sağlayarak hem fren sistemini hem lastik ömrünü
uzatmaktadır.
Hücum Açısı

 Bir pervane kanadındaki kanat hücum açısının

açı formunu kanat kiriş hattı ve bağıl rüzgâr
belirler. Hücum açısı kord hattıyla bağıl rüzgârın
yönü arasındaki açıdır.

 Hücum açısı pal hatve açısına bağlıdır, fakat

hücum açısı sabit değildir.
 Hücum açısı pal hatve açısına bağlıdır, fakat hücum
açısı sabit değildir. Uçağın önüne doğru hızı ve pervanenin
RPM’ine göre değişir.
Hücum Açısının Aerodinamik Kuvvete Etkisi

Hücum açısı pozitif olduğu zaman basınç merkezine etkidiği

farz edilen FR aerodinamik kuvvetin yönü yukarı ve arkaya
doğrudur.
Hücum açısı negatif ise bu durumda F R aşağıya ve geriye
doğrudur, kanat profilini aşağıya doğru çeker.
Hücum açısı sıfır olduğunda ise akış alt ve üst düzeyde eşittir.
Basınç kuvvetleri eşittir bunların bileşkesi olan F R akıma
paraleldir.
 Dönme Hızı

 Bir uçağın kanatları, uçak hareket etmeye

başladığında bir kaldırma kuvveti yaratır. Dairesel hız
(bağıl rüzgâr hızı Vr) blade boyunca yarıçap ile artış
gösterir. Dönme hızı (W) bağıl rüzgâr hızının blade
yarı çapına oranıdır. (W=Vr/r)
 Pervanede Kayıp

Geometrik hatve ile efektif hatve arasındaki farka

pervanede kayıp olarak adlandırılmaktadır.
 Pervane Kavraması

 Pervaneyi motor şaftına bağlar. Motor arızasında,

pervane bir kavramayla motordan ayrılır ve şayet
kumandalar çalışıyorsa, free-wheeling denilen,
pervanenin serbest dönüşüyle süzülerek uygun bir
yere güvenli bir iniş yapabilir.
 Temel Esaslar

Aerodinamik kuvvetler:

 Thrust (itme-Çekme Kuvveti)

Thrust uçağın havada ilerlemesini sağlayan kuvvettir. Hız, kanat
yapısının üstünde gerekli aerodinamik kuvvetleri oluşturmak,
ayakta tutmak için gerekli elemandır ve bu hız=etkidir (thrust)

32
 Drag (Geri Sürükleme)
Uçağın hava akımına karşı gösterdiği dirençtir. İtme yönünün
zıt yönünde oluşur.

Lift Kuvveti( Taşıma Kuvveti)

Uçak ve helikopterlerin yerden havalanmasını ve
yükselmesini sağlayan ve havada tutan kuvvettir.

33
 Temel Esaslar

34
 Pervaneye Etki Eden Kuvvetler

35
 Temel Esaslar
PERVANEYE ETKİ EDEN
FAKTÖRLER
Pervane dönerken birçok kuvvet birbirini etkiler ve
pervane içinde gerilme, bükülme, eğilme gibi
zorlamalar meydana getirir.

Merkezkaç Kuvveti
Pervane dönüşü esnasında pallerin göbekten dışarı
doğru çekilmesidir. Merkezkaç kuvveti pervane
üzerindeki en fazla strese sahip kuvvettir. Bu olay
pervanelerde pervane ağırlığının birkaç bin katı
olarak etki yapar.

36
 Temel Esaslar

Thrust Bükme Kuvveti:

Thrust bükme kuvveti pervane pallerini ucundan ileri doğru
bükmeye çalışır. Çünkü kaldırma kuvveti, uca doğru palin
incelmesinden dolayı pali esnetir. Thrust bükülmesi, bazı açılarda
merkezkaç kuvvete ters yönlüdür.

37
 Temel Esaslar

Tork Bükme Kuvveti

Pervane dönüş hareketine ters yönde oluşan ve pervaneyi ters
istikamette dönmeye zorlayan harekettir.

38
 Aerodinamik burkma kuvveti:
 Pali yüksek hatvelere çevirmeye çalışan kuvvettir.
Kaldırma merkezi pervane dönüş ekseninin önündeyken
oluşmaya başlar ve pal açılarını arttırmaya zorlar. Yüksek pal
açısı elde edilmesi için faydalıdır.

39
 Temel Esaslar
Tork ve Hava Akımı
Pilot tarafında bakıldığında saat yönünde dönen bir pervane ve
motora karşılık , Newton’un etki-tepki prensibiyle uçağın yönü
tersine dönmeye çalışacaktır. Bu nedenle pervaneleri saat yönünde
dönen uçaklarda sol kanadın gövdeye takılma açısı sağ kanada
göre daha yüksektir. Bu da sol kanat da daha fazla taşıma kuvveti
yaratarak uçağın pervane dönüş yönünün tersi olan sola yatma
eğilimini kaldırır

40
41
 Temel Esaslar

Titreşim ve Rezonans

42
43
 Temel Esaslar
Alçak Frekanslı Titreşim –Yatay
Bununla beraber çok kere yatay titreşim düz uçuşta kendini
dikey titreşim gibi gösterir. Bir dönüşde iki titreşim iki palli rotor
sistemlerinin karakteristik özelliğidir. Titreşim seviyesi düşüktür.

Orta Frekanslı Titreşimler

Gövdenin titreşime absorbe etme kabiliyetine yakıt seviyesi,
harici yükler, yapısal hasarlar, yapısal tamiratlar, dâhili yükler veya
gros ağırlık gibi unsurlar sebep olabilir.

Yüksek Frekanslı Titreşimler

Yüksek frekanslı titreşimlere kuyruk rotor süratinden fazla veya
ona eşit süratte dönen veya titreyen, uçağın içindeki herhangi bir
parça sebep olur.
44
 BÖLÜM 2
PERVANE YAPISI

45
 Pervane Yapısı
Uçak pervaneleri 2 veya daha çok palin merkez huba bağlanmasıyla
meydana gelir. Pervane palleri gövde, uç, göbek, hücum kenarı, firar kenarı,
kök, sırt ve yüzden meydana gelir. Pal boynu, pala dayanıklılık vermek için
dizayn edilen göbeğin yanında pervane palinin yuvarlak ve kalın parçasıdır.
Pal butt’ u aynı zamanda palin tabanı veya kökü olarak adlandırılabilir.
Pervane göbeğine oturtulan palin son kısmıdır. Pal ucu pervane palinin
göbekten en uç kısmıdır. Genellikle palin son 6 inç i olarak tanımlanır. Pal’
in kavisli kenarı sırt’ı oluşturur. Düz kenarı palin yüzeyini oluşturur.

46
 Pervane Yapısı

Ayarlanır pervaneler en az 2 palin çelik göbeğe montajı ile oluşur. Göbek, palleri
tutan bölümdür ve pervanenin motora bağlanabilmesi için bağlantı yapılarını sağlar.
Pervane göbeği düzleme paralel şekilde, pallerin bağlanabilmesi için bölünmüştür.
Göbek motor mili veya dişli kutusu milinin dönmesini, üzerine bağlı olan palalara ileten
elemandır. Hatvesi değiştirilebilen pervanelerde, hatve değiştirme mekanizmasının bazı
elemanları göbek üzerinde bulunur. Palalar uçuş esnasında pek çok aerodinamik yük
etkisi altında kalırlar ve kopmalarını veya kırılmalarını önlemek için gerekli tüm
mekanizmalar göbek üzerinde bulunur. Bu mekanizmalar palaların serbest hareket
etmelerini sağlayarak güvenli bir uçuşu ve kontrollü hareketlerini de sağlayarak pilotun
hakimiyetini sağlar.

47
 Pervane Yapısı
Alüminyum Alaşımlı Pervaneler
Alüminyum pervanelerin havacılıkta geniş kullanım alanı vardır. Bu pervaneler
göbeği kapatan pal kısımları ile daha iyi motor soğutması sağlar ve motor üzerine
daha fazla havayı yönlendirir.
Alüminyum pervaneler alüminyum alaşımdan imal edilir ve pal biçimine
mekanik olarak veya el ile taşlanarak getirilir. Bükülen pallere, istenen açıda hatve
verilir. Pervane istenen dış hatta getirildiğinden itibaren dengeli olmalıdır. Bu
denge, pervane ucundan birkaç metal sökülerek sağlanmaktadır. Pervane
dengelendikten sonra yüzeyler kimyasal aşındırma ve boyama ile bitirilir.
Çoğunlukla anodayn (metal koruyucu film) uygulanır ve işlem biter.

48
 Pervane Yapısı
Çelik Pervaneler

Çelik pervaneler daha çok nakliye

uçaklarında bulunur. Genelde bu pervaneler
ağırlığı azaltma da yardımcı olması için içi boş
imal edilir. Yekpare çelik pervaneler istenen dış
hatlara dövülerek ve makine ile işlenerek
getirilir ve pervane dönüşü bükülerek sağlanır.

İçi boş çelik pervaneler kiriş yapıların, çelik

kaplamalarla bağlanmasıyla üretilir ve palin dış
bölümü köpüksü materyaller ile titreşimi
engellemek ve sert yapıyı muhafaza etmek için
doldurulur.

49
 Pervane Yapısı

Kompozit Pervaneler
Kompozit malzemeler, şekil ve kimyasal bileşimleri farklı, birbiri içerisinde
pratik olarak çözünmeyen iki veya daha fazla sayıda makro bileşenin
kombinasyonundan oluşan malzemeler şeklinde tanımlanabilir. Belirli bir
uygulama için malzemeden beklenilen değişik fiziksel, mekaniksel veya
kimyasal özelliklere sahip bileşenler tarafından sağlanır.

Kompozit malzemelerden pal üretmek, birçok teknolojinin gelişmesine ve

araştırılmasına bağlıdır. Diğer alüminyum alaşımlar ile karşılaştırıldığında
kompozit pal materyalleri sadece belirgin bir ağırlığının azaltmasının yanı
sıra zarar toleransını, vibrasyon emiciliğini ve dizayn kolaylığını da
artırmıştır.

50
 Pervane Yapısı

51
 Pervane Yapısı

Kompozit Parça Yapım Metotları

 Elle Serme (hand lay-up), Islak Metot (Wetmethod)

 Prepreg(kumaş yapı) ile Elle Serme Vakum Altında Oda
Sıcaklığında "curing"
 Prepreg ile Elle Serme, Fırında Veya Otoklavda Basınç ve Isı ile
"curing"
 Resin Transfer Moulding (RTM) - Reçine Transferiyle Kalıplama
 Flament Winding - Pekiştirme Sargısı
 Advanced Fiber Replacement – Geliştirilmiş Fiber Yerleştirme

52
 Elle Serme (hand lay-up), Islak Metod (Wetmethod)

Açık bir kalıba elyaflar (güçlendirici) tabakalar halinde ve

istenen açıda elle serilip,üzerine reçine emdirilir (fırça ile).
İstenilen kalınlığa ulaşınca oda sıcaklığında sertleşmeye
bırakılır. Bu metotta genellikle fiberglass (cam elyafı) ile
polyester reçine kullanılır. Genellikle tekne, su deposu ve oto
parçaları yapılmaktadır.

53
 Prepreg ile Elle Serme Vakum Altında Oda
Sıcaklığında"curing“

Prepreg içine üretici tarafından reçine emdirilmiş ve

kısmen sertleştirilmiş kumaş gibi örgülü veya tek bir yönde
dizilmiş elyaflardan oluşan kumaş görünümlü, rulo halinde
saklanan kompozit ham malzemesidir. Prepregler sınırlı
ömürlü olup buzdolabında veya derin dondurucularda
saklanır.

54
 Prepreg ile Elle Serme, Fırında Veya Otoklavda Basınç
ve Isı ile"curing“

Bu metodun yukarıdaki metottan farkı sertleştirme

işleminin ya normal atmosfer basıncında bir fırında ya da
"Otoklav" isimli kontrollü olarak hem ısı hem de basınç
uygulayan özel fırında, vakum torbasıyla havası boşaltılmış
kalıplardaki prepreg ile yapılır.

55
 Resin Transfer Moulding (RTM)

Bu metotta kapalı, içine önceden elyaf / güçlendirici

döşenmiş kapalı kalıbın içine reçine basınçla verilirken
kalıbın diğer tarafından da vakumla reçine emilerek kalıbın
içine reçinenin hava kabarcığı kalmadan yayılması sağlanır.
Daha sonra kalıp ısıtılarak malzeme basınç altında pişirilerek
polimerleştirme işlemi yapılır.

56
 Flament Winding (Pekiştirme Sargısı)

 Torna gibi dönen bir kalıba reçine ile ıslatılmış elyafın

istenilen açıda ve katman sayısında sarılması, kalıbın veya
tamamının fırında ısıtılarak "cure" edilmesi oluşur.
Genellikle silindirik, konik parçalar yapılır.

 Bu metotla boru, roketatar namluları veya sıvı ve gaz

depolama tankları yapılmaktadır.

57
 Advanced Fiber Replacement (Geliştirilmiş Fiber
Yerleştirme)

 Elyafın bilgisayar kontrollü bir cihaz tarafından kalıba

yerleştirilmesi metodudur. Bu metotla yekpare kanat,
kuyruk parçaları yapılabilmektedir.

58
 Pervane Yapısı

Blade İstasyonları

Palin yapımında palin her bir inch’i bir

istasyondur. Her bir inch'in birleştiği yer
birbirinin eşit olduğu yerdir. Farklı inch
mesafeleri alanın ortalarına gelir. Bakımda 6
inch’lik mesafeye tamir maksatları için bir
istasyon denilir.

59
 Pervane Yapısı

Referans Cord

Hücum kenarı ile firar kenarını birleştiren hayali doğrudur.

60
 Pervane Yapısı
Hub Tertibatı
Hub'lar pallerin birleştirildiği ve pallerin kontrol mekanizmalarının
yerleştirildiği birimlerdir. Paller uçuş sırasında pek çok aerodinamik yük
etkisi altında kalırlar ve kopmalarını veya kırılmalarını önlemek için gerekli
tüm mekanizmalar hub üzerinde bulunur. Bu mekanizmalar pallerin serbest
hareket etmelerini sağlayarak güvenli bir uçuşu ve kontrollü hareketlerini de
sağlayarak pilotun hakimiyetini sağlar.

61
 Hub’lar özel çelik alaşımlarından ya da yaygın olarak
titanyum metalinden yekpare olarak yapılmaktadır.
Gelişen kompozit teknolojisi sayesinde tamamen
kompozit, pallerle entegre olarak yapılmış rotor göbekleri
yapılabilmektedir.

62
 Pervane Yapısı

SPİNNER
Bütün modern pervaneli uçakların pervane göbeklerinin üzerinde
spinner bulunmaktadır. Bu spinnerların 2 aerodinamik işlevi vardır.
Bunlar;
- Motor donanımının aerodinamik şeklini oluşturmak
- Soğutma havasını kaporta içindeki açıklığa yönlendirmektir.

63
 Kök bölgesinde verimi azaltmak, kök unsurlarını
zayıflatır bu sebeple verimi bir spinner monte edilerek
korunur. Ayrıca spinner havanın aerodinamiğini korumak,
türbülanstan korumak, sürükleme ve torkun artmasını
engellemek gibi görevleri vardır.

64
65
 BÖLÜM 3
Pervane Hatve (Pitch)
Kontrolü

66
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü
HATVE DEĞİŞTİRME METODLARI

Yerde ayarlanabilir pervaneler çeşitli çalışma durumları için

istenilen performans karakteristiklerini vermesi, yerde pal açıları
ayarlanarak sağlanır.
Tırmanma oranının maksimum olması için, paller düşük açıda
ayarlanır, böylelikle motor maksimum hızda dönerek maksimum
güce ulaşabilir. Yüksek irtifada düz uçuşta istenilen verim elde
edilmesi için pervane hatvesi arttırılmalıdır.
Bazıları da yerde uçuş şartlarına göre uçuştan önce ayarlanarak
havada sabit hatvede kullanılmak üzere tasarlanmıştır.

67
 Hatve Değiştirme Metodları

 Sabit Hatveli Pervaeneler

 Değişebilir Hatveli Pervaneler

68
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü
SABİT HIZLI PERVANE SİSTEMİ

Hafif uçakların birçok tipinde governor düzenleyici kullanılır.(iki

veya daha fazla palli versiyonların sabit hızlı pervanelerinde)
Çelik göbek alüminyum palleri pal diplerine uzanan bir boru ile
destekleyen bir kontrol dişlisinden oluşur. Pal kelepçeleri pal
tutma yatakları ile pal saplarını bağlar. Bir hidrolik silindir hatve
kontrolü için pal kelepçeleri ile bağlanmış dönel eksen üzerine
monte edilmiştir.

69
Değişebilir Hatveli Pervaneler Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü

Bu sistem pervane dönerken

pervane hatve açısının
değiştirilmesine imkan sağlar.
Bu imkan da çeşitli uçuş
durumları için en iyi
performansın elde edilmesini
sağlar. Hatve pozisyonlarının
sayısı sınırlı olabilir örneğin iki
pozisyonlu kontrol edilebilir
pervaneler gibi veya hatve,
verilen pervane ayarlarında
minimumla maksimum arasında
herhangi bir hatve açısına
dönüştürülebilir.
70
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü

Kontrol edilebilir hatveli pervanelerin kullanımı çeşitli uçuş

durumları için istenilen motor rpm ine ulaşılabilir yapmıştır. Kanat
hava boyunca hareket ederken 2 kuvvet oluştururlar: kaldırma ve
sürükleme.

Hidrolik hatve değiştirme mekanizmasının çalıştırmak için yağ

basıncını dosdoğru motor yağlama sisteminden alır. Motor yağlama
sistemi kullanırken motor yağ basıncı genellikle pervanenin
çalışması için pompa ile basınçlandırılır. Daha yüksek yağ basıncı
daha çabuk hatve değişikliği sağlar. Governorlar motor krank şaftına
oturtulmuş hidrolik pervane hatve değiştirme mekanizmasını kontrol
eder ve değişikliklere duyarlı olur.

71
 Hatve Kilitleri
 Eğer uçuş sırasında olursa tehlike oluşturur. Bunu önlemek için iki
hatve kilidi sağlanır, biri mekanik diğeri hidroliktir.
 Mekanik Hatve Kilitleri
 Yay yükünden oluşur. Pervane normal olarak çalıştığında hassas
hatve yağ şeridi basıncı kilitlemek için yeterlidir. Eğer yağ basınç
kontrolü iflas ederse yay-yüklü valfi akıntı kilidini açmak için
hareket eder. İflas oluştuğu zaman hatve değişim mekanizması pala
açısında kilitlenir. Pervaneler sabit hatve pervanesi olacaktır.
Ayarlanma sağlanmıştır.
 Motor kapalı olduğunda mekanik hatve kilidi tutulmuş olacaktır.
Hemen motor başlatılır ve yönetici yağ basıncı uygun olur,kilit
çözülür.

72
 Hidrolik Hatve Kilidi

 Pervane normal çalıştığında mekik valfi hassas hatve yağ

şeridi basıncı tarafından açılır. Eğer yönetici yağ iflas ederse
mekik valfi yay yüküne hareket edecektir. Yağ basıncı iflas
ettiği zaman pala açısı kilitlenir.

 Eğer ayarlama pompası uygulanırsa o yardım valfini açmak

için yeterli basınç oluşturur. Pistonun arkasındaki yağ hassas
hatve şeridine geri dönecektir.

73
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü
Hidrolik Hatve Değiştirme Mekanizması Tipleri

Sabit hızlı pervaneler için 2 temel tip vardır. Denge ağırlıklı,

denge ağırlıksız.
 Denge ağırlıklı pervaneler yüksek hatvede pervanenin hareketine
yardımcı bir ağırlığa sahiptir. Pervane dönüşü ile oluşan dönüşsel
kuvvet dönüş düzleminde denge ağırlığı harekete yönlendirir.
Böylece pervane hatvesi artar. Yağ basıncı düşük hatvede denge
ağırlıklarının kuvvetine karşı pal hareket eder.

Denge ağırlıksız pervanenin hatvesi yağ basıncı ve aerodinamik

torsiyon kuvveti hatve arttırılıp dönel kuvvet ve içsel bir yay
kuvveti ile hatve azaltılmasıyla kontrol edilir.

74
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü

75
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü
HIZ KONTROL

Governor Mekanizması

Governor pallerin dakikada dönüş sayısını (kafaturunu) sabit tutan

sistemdir.
Governor günümüz teknolojisinde yükten bağımsız bir şekilde bir motorun yada
motor gibi ana hareketi sağlayan ünitenin dönme hızını uygun limitlerde
otomatik olarak koruyan cihazdır. Klasik bir governor motorun hızını governor
enjekte edilen yakıtının oranını değiştirerek düzenler çoğu governor santrifuj
rediktörü bu eylemi gerçekleştirmek için merkezkaç kuvvetinden faydalanır ve
ana hareket ettirici tarafından tahrik edilen ve genellikle yaylar tarafından
uygulanan bir kontrol kuvveti atalet kuvveti tarafından dışarı doğru
savrulmasını engelleyen bir mil etrafında dönen bir çift kütleden oluşur. Hava
araçlarında governor şaft devrini algılar ve motordaki tork yükünü değiştirmek
için pervane açısını ayarlar ve kontrol eder. Bu şekilde motor içine giren hava
miktarını ayarlamış olur böylece hava aracı hızlanırken dalış esnasında olabilir
veya yavaşlarken tırmanış esnasında olabilir devir sabit tutulmuş olur.
76
77
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü

78
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü
Reverse (Ters) Hatve

Bir ters hatve pervane operasyon sırasında pal açıları negatif açıya
dönüşebilen sabit hızlı pervanelerdir.
Negatif hatve özelliğinin amacı motor gücü kullanılarak düşük hızda
yüksek negatif itki oluşturmaktır. Bir ters hatve pervanesi inişten sonra
yer rulesini azaltmada bir aerodinamik fren gibi kullanılır.

Pervaneler ters iken, paller normal pozitif açıdan negatif bir açıya
pervanelerin normalde sağladığı itkinin ters yönüne itki sağlamak için
döner.
Bu özellik çok motorlu turbopropların inişi için yardımcıdır çünkü yer
rulesinin uzunluğunu azaltır ve ters hatve yapılarak frenleme miktarını
düşürür, frenleme sisteminin ve lastiklerin ömrünün uzamasını sağlar.

79
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü

Yüksek Hızı Koruma

Hafif uçak pervane hız kontrolü governor tarafından başarılır. Güncel

turbo-prop motorlarla teçhizatlandırılmış hava araçları Saab2000 ve
PilatusPC-XII de olduğu gibi yüksek hız koruması pervane back-up ile
sağlanır.

80
 Mekanik Kontrol Edilen Pervaneler ( PilatusPC-XII )
 Bir yüksek hız governoru pervane governoru için bir yedektir ve
indirgeme dişlisi üzerine monte edilmiştir. Kendi denge ağırlığı ve
pilot valfi vardır ve pervane rpm i belirlenen limiti geçerse
pervaneden yağı serbest bırakır. Pervane bu hız limitine ulaştığı
zaman karşı ağırlıklar pilot valfini yukarı kaldırır ve düşürücü dişli
kutusu içine pervane servo basınç yağı basmayı keser ve pal açısının
artmasına neden olur. Yüksek hatve motora daha fazla yükleme yapar
ve pervaneler yavaşlar.

81
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü

2. Fadec Kontrollü Pervaneler ( Saab2000 )

Pervane güç türbin rotorunun hızını sınırlaması için görevler, aşağıdaki gibidir:
- Fadec( Full Authority Digital Engine Control) yazılımı, pervane güç türbin rotor
hızını kontrol etmesi için hatve kontrol ünitesi boyunca pervane pal açısını ayarlar
-Eğer pervane güç türbin rotoru yüksek hız durumu oluşursa, bir hidra mekanik
yüksek hız governoru acil durumun korumasını sağlar
-Eğer pervane güç türbin hızı pervane governorun için limitten daha fazla ise, fadec
yazılımı yakıt akışını azaltma için sinyal yollar
-Fadec yakıtın akışını durdurmasını sağlayan bağımsız mikroişlemci yüksek hız
korumasına sahiptir. Bu motora zarar verecek yüksek hız durumlarını engeller.

82
 Pervane Hatve (Pitch) Kontrolü
Yüksek hız governerı

83
BÖLÜM 4
Pervane Senkronizasyonu

84
 Pervane Senkronizasyonu

 Havacılıkta pervane senkronizasyonu, çok motorlu,

pervaneli bir uçağın tüm pervanelerini aynı hızda dönmeleri
için otomatik olarak senkronize eden bir mekanizmadır.
 Pervane senkronizasyonu, esas olarak mürettebatın ve
yolcuların konforunu artırmaya hizmet eder, çünkü birincil
amacı, biraz farklı hızlarda dönen pervanelerin ürettiği
"vuruşları" azaltmaktır.

85
 Senkronizasyon ve Senkro-Fazlama Tertibatı

Bir senkronize sisteminin, mekanik olarak veya elektrikli olarak

kullanımı mümkündür. Bir uçak üzerindeki çoklu makinelerin ve
pervanelerin kurulmasıyla aşırı titreşim ve mevcut gürültü
potansiyeli ortaya çıkar. Bu problemlere bir katkı faktörü de
pervaneler arası rpm hız farklılığı ile sağlanır. Gürültü ve titreşim
üretimi ya da senkronizesi bir yolla miktar olarak azaltılıp uyuma
sokulur.Bu gün motorların rpm hız eşitlemesi, uçak dahilinde
birkaç senkronize sisteminde kullanılan çoklu makine ve temel
motor senkronize sistemine sahip, bir makine kontrol sistemidir.

86
 Ana motor senkronizasyonu erken tip bir senkronize
sisteminin kullanıldığı WWTI dört motorlu uçakta sistemi
oluşturan parçalar:

 Bir senkronize ana ünitesi

 Dört alternatör
 Ana takometre
 Takometre jeneratörü
 Kontaktör ünitesi her motor için
 Ana hız kontrol manivelası
 Anahtarlar ve hatlardır.

87
 Senkronize Donanımları:

Senkronize donanım sistemi, pervane senkronize

sistemindeki hassasiyetlerdir. Bu sistemler pervane kanat
dönüşleri arasındaki uçaktaki açı farklılıklarında, bir pilot
kontrolüne izin verir. Bu açı farklılıkları faz açısı olarak
bilinir ve pilot ayarlarıyla minimum titreşim seviyesi ve
gürültü sağlar.
Tipik bir senkronize donanım sistem ekipmanlarında her
makinede, bir manyetik pikap devresi olarak bilinen bir pulse
jeneratörü bulunur. Her motor üzerindeki pulse jeneratörü,
aynı kanadın kilididir.

88
 Pulse jeneratörünün amacı pervaneleri karşılaştırmaktır.
Her pervane kanadının geçişi sırasında, pulse jeneratörü bir
elektrik sinyalini faz kontrol ünitesine gönderdiği sıraya
uygun dizayn edilir. Bir pervanenin manuel faz kontrolü
kokpit içinde mümkündür. Pilot manuel olarak faz açısını
minimum titreşim ve gürültü üretecek şekilde seçip
kullanabilir.

89
 Pervane Senkronizasyonu

SENKRO FAZLAMA:

Senkro fazlama, pilotun yedek uçak motorunun pallerinin ana

motor pallerinin ardından birkaç derece geriden dönmesini
ayarlamasına müsaade eden bir senkronizasyon iyileştirmesidir.
Senkronize fazlama, motor tarafından oluşan gürültüyü
indirgemede kullanılır. Senkronize faz açısı pilot tarafından farklı
uçuş koşullarında ve minimum gürültü elde etmek için
ayarlanabilir.

90
 Pervane Senkronizasyonu

91
 Senkronize şekilde duruş açısı ile pervanelerin minimum ses ve
titreşim seviyelerini ayarlanması

92
 Pervane Senkronizasyonu

93
BÖLÜM 5
STATİK ve DİNAMİK DENGELEME

94
 Uçakların uçuş özellikleri doğrudan doğruya ağırlık
ve denge durumlarına bağlıdır.
İstikrarlı bir uçuş yapılabilmesi için denge durumu
birinci dereceden önemlidir. Hava araçlarında teorik
olarak tüm ağırlıkların toplandığı kabul edilen ve
dengede tutabilen bir nokta mevcuttur. Bu noktaya
ağırlık merkezi denir.

95
 Pervanedeki balans statik ve dinamik balans olarak
ikiye ayrılır. Bir pervanedeki statik balans pervane
ağırlık merkezi ile dönüş eksenin birbirine uygun
olmasıdır. Diğer yandan dinamik balans ise döner
pervanelerin ağırlık merkezi ile dönme düzleminin aynı
olmasıdır.

96
 Statik Balans
Statik balans ayarlamasında kullanılan yöntemler,
pal kenarı ve asma metotlardır. Bu iki metottan pal
kenarı metodu basit ve daha doğru bir metottur. Bir
pervane balansında pal kenarı metodu kullanılır ise,
bu bir duruş testi olup iki çelik sertleştirilmiş kenar
kullanılır. İlaveten test duruşu, serbest bir odada veya
bölgede hava hareketi veya ağır titreşim hareketine
müsait olmalıdır.

97
Balans cihazı

98
 Duruş testi ile pervane yatay ve düşey balansları kontrol
edilir. İki kanatlı bir pervane yatay balansı için, bir kanat düşey
pozisyona getirilir. Sonra kontrolü yapılan düşey pozisyondaki
kanat diğeriyle yer değiştirerek aynı kontroller yapılır. Eğer
pervane düşey balansı, ne olursa olsun düşey pozisyonda
duruyorsa kanat derecesi yukarı doğru olmalıdır.
Diğer bir yandan düşey dengesizlik varsa pervanenin yatay
bir pozisyon içinde kafan miktarı meyilli hale getirilir.

99
 Dinamik Balans
Bir pervanedeki dinamik balans, pervane
elemanlarının ağırlık merkezine göre benzerlik
göstermeleridir. Örneğin pervane kanatlar aynı dönüş
düzleminde döndürülür. Bir pervane kanadındaki bir
yersiz kütle dağılımı limit sınırlan içerisindeyse yaptığı
dinamik dengesizlik ihmal edilir.

100
 Pervane montajı boyunca makine kolu çok kısa
çaplarla karşılaştırılır. Diğer gerçek bir sebep, kanat izleri
düz dikey eksen çizgisiyle aynı olmalıdır. Dinamik balans
düzeni modern metotlarla kontrol edilirken pervane
döndürülür ve uygun ekipmanlarla uçak üzerinde kurulur.
Makine çalıştırılır elektronik uyarı elemanları ve pin
noktalan bölgesel dengesizliği bulur, ilaveten test
ekipmanları doğru durumdaki ağır düzenini hesaplar.

101
 BLADE TRACKİNG

102
 Blade Tracking
Rotor tracking pal uçlarının dönüş sırasında izlediği yolun
düzgünlüğü için yapılan ayardır. Her bir pal ucu aynı
noktadan aynı yükseklikte (o sırada bir kumanda verilmediği
takdirde) geçmelidir.

103
104
 Bir rotor temel üç parçadan oluşur: Rotor şaftı (güç
ünitesine bağlıdır.), rotor başı (rotor şaft ve bıçağının
bağlandığı yerdir.) ve pallerden meydana gelir. Paller rotor
başına menteşe (veya esnek bölümler) ile bağlanır ve palin
hareketlerine izin verir.

a. Dikey düzlem (flap menteşesi)

b. Dönme düzlemi (sürükleme menteşesi)
c. Boylamsal düzlem (feder menteşesi)

105
 Pervane İz Kontrolü

106
 Pervane izlenmeden önce uçak sabitlenir. Bu sabitleme
uçak tekerlekleri desteklenerek yapılır. Bundan sonra l/4 inç
içinde pervane kavisine göre yeryüzünde bir nokta referans
olarak alınır. Bu yapıldıktan sonra tahta üzerindeki gazeteye
pervane kavis yaptığında belki hafifçe vurur.

Bölge içindeki referans noktasının yeri dönen pervane

kanadı ve her pervane yolundaki izidir. Pervanelerin bütün
yollardaki maksimum iz farkı belirlenen ölçünün dışına
çıkmamalıdır. Bununla ilgili şekil aşağıda gözükmektedir
inceleyiniz.

107
BÖLÜM 6
Pervane Bakımı

108
 Pervane Bakımı
PERVANE PAL HASARI:

Taş, kir, kuş ve benzeri nesneler uçuşta, kalkışta yada inişte pervane
pallerine yada göbeğine çarptığı zaman eğilmelere, kesilmelere, çeltiklere,
çizilmelere yada başka deformasyona veya hasara neden olabilir. Eğer bir
hasar tamir edilmezse, bir çatlağın gelişmesine neden olabilecek yerel
gerilmeler oluşabilir. Bu da sonuçta pervanenin yada göbeğin
arızalanmasına neden olabilir. Bu nedenle pervaneler sıklıkla dikkatlice
gözden geçirilmeli ve bulunan herhangi bir hata anında tamir edilmelidir.

Pervanelerle ilgili hasarı tartışırken uçak teknisyenleri bazı

terminolojiye aşina olmalıdır.

109
 Pervane Bakımı

Pal Hasarı: bir pervane hasarı; uçuşa elverişli ve uçuşa elverişsiz olarak ikiye
bölünmüştür. Uçuşa elverişli hasar alanda onarılabilir. Uçuşa elverişsiz hasar uçuşa
elverişlilik limitlerini aşmış hasarlardır.

Pallerin hasarlanması bir kaç şekilde olabilir.

Crack(Çatırtı): bir materyal içinde düzensiz şekilde bir ayrılıktır, genelikle yüzeyde dar
açıklık olarak görülür.
Debond (Kopma): Paldeki kompozit malzemeden metal erozyonunun bir ayrılmasıdır.
Delamination: Paldeki kompozit malzemelerin katmanlarının içsel ayrılmasıdır.
Depression(Deprosyon): Malzemenin sıkıştırıldığı bir yüzey alanıdır.(fakat malzeme
çıkarılmadan keskin bir obje ile)
Distortion(Burkulma): Bir bileşeninin veya orijinal şeklinin değişmesi.
Exposure: Malzemelerin etkisine maruz kaldığı durumdur.

110
 Gouge(Oyulma): Keskin bir obje ile temas yardımıyla çıkarılan malzemeden
ufak bir yüzey çıkarılması.
Impact damage(Darbe): Pal ve göbeğe bir nesne vurduğunda meydana gelir.
Scratch(Çizilme): Materyalin 0.5 mm yi aşmayan küçük bir miktarının veya
boyasının çıkması.
Nick: Ufak girinti veya çentik.( 0,5 mm den derin olmayan)
Split: Pal üzerinde kompozit pal uzantısının tabakalar haline gelmesi.(kenar ve
uçta görülür.)
Dent: Çarpma veya basınç oyukları.
Erosion: Kademeli yıpranma veya havanın kirlilik etkilerinin bozulmayı
sağlaması .
Corrosion(Aşınma): Kimyasal etkilerin kademeli yıpratması.

111
112
 Korozyona Etki Eden Başlıca Faktörler:

 Malzeme seçimi
 Parça boyutu
 Coğrafi yerleşim
 Isıl işlem
 Elektrolit
 Mikrobiyolojik organizmalar
 Mekanik gerilmeler

113
 Korozyon Önleme İşlemleri

 İmalat, tasarım ya da giderici bakım sırasında ve sonrasında

korozyon hassasiyetini azaltmak için sistemlere koruyucu
kaplama uygulamak
 Sistemleri ve teçhizatı temizlemek ve hasara uğramış boyaları
yenilemek
 Korozyon arttırıcı koşullardan (su tutma, korozif ortamlar,
farklı metallerin teması gibi) kaçınmak
 Korozyon tespit edildiğinde derhal temizleyerek daha fazla
ilerlemesini önlemek
 Taşıma ve depolama esnasındaki tehlikeleri azaltmak için
teçhizatın koruyucu ambalajını yapmak

114
 Korozyon Önleme Metotları

 Rutin bakımlar
 Kontroller
 Parçaların teknik yayına uygun temizlenmesi
 Yağlama
 Koruyucu bakım

115
 Korozyon Dereceleri

 Hafif Derecede Korozyon

Renk solması şeklinde görülür. En fazla 1 mm derinlikte olur.
Elle zımparalama ve hafif kimyasal işlemle giderilir.
 Orta Derecede Korozyon
Kaplama ve boyada pullanma, İnce parçacık belirtileri
görülür. Kabarcıklar 1 ila 10 mm derinlikte olur. Elle
zımparalama ve hafif mekanik kumlama ile giderilir.
 Şiddetli Derecede Korozyon
Ciddi derecede kabarcık halinde dökülme, pullanma ve ince
kabarcıklar görülür.10 mm daha fazla derinlikte olur. Kapsamlı
mekanik kumlama ve taşlama ile giderilir.

116
 PERVANE BAKIM/TAMİR
USULLERİ

117
 Pervane Bakımı
BAKIM YÖNTEMLERİ

Pervaneler hava aracında en fazla strese maruz kalan

komponenttir. Normal çalışma sırasında, göbek donanımı ve
palalar jiroskopik ve aerodinamik yükler, tork ve vibrasyon
yükleri altında zorlanırlar. Bir pervane normalde bu yükleri
karşılayacak şekilde tasarlanmıştır fakat pervane komponentleri
korozyon, çarpma vb. nedenlerle ek bir gerilmeyle zorlanırsa, bu
pervanenin emniyetini tehdit eder. Sonuç gerilmelerin artması ve
pervanenin arızalanması olur. Bu gerilme durumlarına ek olarak,
aşırı hız, yetkili olmayanlar tarafından yapılan değişimler, motor
problemleri, yıldırım zararları vb. problemler de gerçekleşebilir.

118
 Pervane bakımı ve kurulumu yapılırken, kurulumun ve
bakımın doğru olması için pervane üreticileri pervane
kurulumu ve bakımı ile ilgili belirli bilgileri
sağlamaktadır. Bu bilgiler doğrultusunda kurulum ve
bakım yapılmalıdır.
 Pervane bakımı üç ana bölümde toplanır:
-Günlük
-100 saatlik
-Özel Muayene

119
 Pervane Bakımı

Günlük Bakım
-Pala bağlantıları kontrol edilir.
-Palaların uç kısmından ileri geri yoklama yapılır, oynama olmaması
gerekir.
-Gevşek vidalar ve emniyet telleri kontrol edilir. Doğru conta ve o-
ringlerin kullanıldığından emin olunmalıdır.
-Göbek parçaları , spinner ve spinner desteği çatlaklar yönünden
kontrol edilir.
-Palalar elle tatlı bir şekilde döndürülerek hatve değiştirme
mekanizması kontrol edilir. Şayet balans ağırlıkları takılmışsa, doğru
pozisyon yönünden kontrol edilir.

120
 Pervane Bakımı

100 Saatlik Periyodik Bakım

Büyük bakımlar arasında her 100 saatte bir periyodik bakım
yapılır. Spinner sökülüp günlük bakımı tekrarlanır.

121
 -Flanş bağlantı cıvatalarının torku kontrol edilir.
-Pervaneler doğru bir şekilde torklandığı zaman (pervane
üreticilerinin belirttiği cıvata ve somun tork değerleri kullanılır)
pala yollarının toleransları üretici firmanın verdiği değerler
doğrultusunda kontrol edilmelidir.
-Cıvataları gevşetmeden önce bu işlem yapılır. Balans
gerekiyorsa dinamik balans yapılır. Gres ve yağ kaçağı için
kontrol edilir.
-Pal somunlarının silikonu kontrol edilir. Eğer hasarlanmışsa
yeniden silikonlanır.

122
 Pervane Bakımı

Özel Muayene

Pervane kalkış devir sayısının %10’u kadar aşırı sürate

maruz kalmışsa gözle muayene edilir. %10-%20 arasında
pervane revizyona tabi tutulur. %20’yi geçmiş ise pervanenin
tamiri mümkün değildir, servisten alınmalıdır. Burada en
önemli nokta sürat aşımında devir sayısının kesin olarak
bilinmesi ve kaydedilmesidir. Ayrıca pervanenin bir yere veya
yıldırım çarpması durumunda da revizyona alınması gerekir.

123
 Pervane Tamir Usulleri
 Metal parçalar: Pas ve çapakları, kesik, çöküntü, çentik
çizik gibi hasarları geniş çaplı bir daire şeklinde hasarın altına
inerek gider. Bu işlemi yaparken l,5mm (1/16") derinlik, 12
mm (1/2") genişlik ölçülerini geçmemek gerekir. Şayet
parçada zayıflık veya yorulma belirtileri varsa parçayı
değiştirmek gerekir.

124
 Kaynak ön ısıtma veya ısıl işleme müsaade edilmez.
Compound kullanılarak yüzey hasarları kapatılmaz. Hatve
değiştirme bloklarını pallerin yere çarpması neticesinde
hasarlanması durumda değiştirmek gerekir.

125
 Balans Gerektirmeyen Tamirler
Kaplama gevşek değilse, 3-6 m (1,l8")’ye kadar olan
çizikler kesik bile olsa epoxy resin ile doldurularak tamir
edilebilir. Kaplamada kabarma olduğu takdirde, bir
çakıyla kaplama kaldırılır ve uygun miktar epoxy resin
ile ağaç kısmına yapıştırılır. (En fazla 3 cm (1.18")
uzunluk ve kat kaybı olmamalıdır). Çapı l,5 cm’ye kadar
olan hava kabarcıklarını (O,59") karşılıklı kesilip tamir
edilir.

126
 Balansı Gerektiren Tamirler
Geniş bir bölgenin kaplaması gevşemiş ve kaplama
çıkarılmış ise aşağıda anlatıldığı şekilde tamir edilir.
Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi gevşek kaplamayı çıkarıp
düzgün bir yüzey elde edilir.

Gevşek Kaplama

127
  Hasırlanan yere ıspatula ile en az bir miktar epoxy resin
uygulanır. Yama parçasının ağaç kısmına iyice yapışması için
bir miktar yapıştırıcı kullanılır yama bezinin iyice ıslanmasını
sağlanır. Bez ağaca doğru bastırılır. Eğer daha fazla kat varsa
aynı yöntemle tamamlanıp kuruması için bir gece beklenir.

Orijinal Kaplama Malzemesi

128
 Yama yapılan bölgeyi düzgün bir yüzey elde edinceye kadar
düzeltilip küçük pürüzler dolgu maddesi ile doldurulur.

Yama yapılan bölgenin düzgün bir yüzey haline getirilmesi

129
  Komple pal zımpara ve dolgu maddesi ile boyaya hazırlanıp
kaplamanın hasar görmeyeceğinden emin olunur.
 Pal verniklenir.
 Burada belirtilmeyen hasarlar sadece imalatçı firma veya
Hoffman'ın onayladığı servis istasyonları tarafından
yapılabilir. Pal hücum kenar koruyucularından değiştirilmesi
ve pal uçlarının hasar tamirleri gövdenin %90’ında hasar
yoksa fabrikası veya onun yetki verdiği istasyon tarafından
yapılabilir.

130
 Pervane Temizliği

MEK (Metil-Etil-Keton) pervane pal boyalarını zayıflatır.

Muayene için bütün parçaların temizlenmesi gerekir. Bütün metal
parçalar PD-680 tip2 veya eşidi solventle temizlenir. Sealent
compound RTV-109 MEK ile temizlenir. Metal olmayan yumuşak
fırça kullanılır. Ağır ve sıkı yapışmış yapıştırıcı kalıntıları yumuşak
plastik aletler kullanılarak çıkarılabilir. Dişler üzerindeki ve diğer
temas yüzeylerindeki kalıntıları çıkarırken hasar vermemek için
dikkatli olunur.

131
 Pervanenin Buzdan Korunması
Buz koruma sistemi ağır hava koşulların da pervaneyi
korumak amaçlı kullanılmaktadır. Buzlanma aerodinamik
yapıyı bozar ve üzerinde oluşacak buzdan dolayı pervanenin
ağırlığı artar.

132
 Buzdan korunmak için pervanelerin hücum kenarlarında
elektiriki ısıtıcılar bulunur. Bazı eski model pervanelerde buz
oluşumunu engellemek için alkol esaslı buz eritici sıvı
püskürtülürdü. Ayrıca bazı pervaneli uçaklarda kanatları ve
motor giriş kaportalarında buz oluşumunu önlemek için de-
icing boots bulunur. Lastik ya da kauçuk kaplamaların içine
basınçlı hava verilerek şişer ve buzu kırar (pneumatic anti icing
boots).Bu sistemin dezavantajı ise; kanat hücum kenarının
şeklini bozmasından dolayı performansı biraz bozar.

133
 Buzlanmanın Etkisi; Uçağın buzlanması, ağırlığı ve sürüklenmeyi
artırır, kaldırma kuvvetini azaltır ve itmeyi azaltabilir. Buz, hava
girişlerini bloke ederek gücü azaltır. Buz, çarpma üzerine donarak veya
akış olarak donarak oluştuğunda, yüzeyin şeklini ve pürüzsüzlüğünü
değiştirerek sürtünmeyi artıran ve kaldırma veya itmeyi azaltan yüzeyin
aerodinamiğini değiştirir. Hem kanadın değiştirilmiş bir kanat şekli
nedeniyle kaldırmada bir azalma hem de buz yükünden kaynaklanan
ağırlık artışı, genellikle yüksekliği korumak için kaybedilen kaldırmayı
telafi etmek için daha büyük bir hücum açısında uçmak zorunda
kalacaktır . Bu, yakıt tüketimini artırır ve hızı daha da düşürerek, bir stall
 oluşma olasılığını artırarak uçağın irtifa kaybetmesine neden olur.

134
 Pervane Bakımı

PERVANE MOTOR ÇALIŞTIRILMASI

Uyarı: koşul olmaksızın bir uçak mekanikçisi pervane motor başlangıcını
gerçekleştirebilir. Ancak mekanikçiler eğitilmiş ve bir şirket ile tescillendirilmiş
olmalıdır.
Güvenlik önlemleri:
-Bütün pervaneleri canlı kabul edin ve personelin uçağın önündeki ve
arkasındaki tehlikeli alanlardan uzak durduğundan emin olunuz.
-Bütün tekerlerin takozlandığından emin olunmalıdır.
-Motor çalıştıktan sonra ve kapatılmadan önce ateşleme kontrolü yapılmalıdır
-her zaman, mümkün olduğunca, uçağı rüzgara doğru konumlandırın.
-Sadece motor çalıştırılmasıyla ilgili personelin hava aracına yaklaştığından ve
bu görev için iyi eğitildiklerinden emin olunmalıdır.
-Motor çalıştıran kişi yangın söndürücü olarak görevlendirilmiş personele
yangın ihtimaline karşı bilgi vermelidir
135