BETONARME YAPI TASARIMI

DEPREM HESABI
 GENEL BİLGİ

1 yılda ülkemizde kaydedilen deprem etkinlikleri

Kaynak: http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/map/tr/oneyear.html
 DEPREM DÜZEYLERİ

DD-1 = spektral büyüklüklerin 50 yılda aşılma olasılığının %2 ve buna karşı

gelen tekrarlanma periyodunun 2475 yıl olduğu çok seyrek deprem yer
hareketini nitelemektedir. Bu deprem yer hareketi, gözönüne alınan en büyük
deprem yer hareketi olarak adlandırılmaktadır.

DD-2 = spektral büyüklüklerin 50 yılda aşılma olasılığının %10 ve buna karşı

gelen tekrarlanma periyodunun 475 yıl olduğu seyrek deprem yer hareketini
nitelemektedir. Bu deprem yer hareketi, standart tasarım deprem yer hareketi
olarak da adlandırılmaktadır.

DD-3 = spektral büyüklüklerin 50 yılda aşılma olasılığının %50 ve buna karşı

gelen tekrarlanma periyodunun 72 yıl olduğu sık deprem yer hareketini
nitelemektedir.

DD-4 = spektral büyüklüklerin 50 yılda aşılma olasılığının %68 (30 yılda

aşılma olasılığı %50) ve buna karşı gelen tekrarlanma periyodunun 43 yıl
olduğu çok sık deprem yer hareketini nitelemektedir. Bu deprem yer hareketi,
servis deprem yer hareketi olarak da adlandırılmaktadır.
 YATAY ELASTİK TASARIM SPEKTRUMU

2007 Yönetmeliğinde deprem tehlikesini tanımlayan temel parametre olan

Etkin Yer İvmesi yerine yeni yönetmelikte tasarım ivme spektrumu, kısa
periyod ve 1.0 s periyod için Deprem Tehlikesi Haritası’nda tanımlanan harita
spektral ivme katsayıları’na ve yerel zemin etki katsayıları’na bağlı olarak
tanımlanmaktadır.
TASARIM İVME SPEKTRUMU
SS ve S1 = Harita spektral ivme
katsayıları
SDS ve SD1 = Tasarım spektral ivme
katsayıları

FS ve F1 = Yerel zemin etki katsayıları

 DÜŞEY ELASTİK TASARIM SPEKTRUMU

Gözönüne alınan herhangi bir deprem yer hareketi düzeyi için düşey elastik
tasarım ivme spektrumu’nun ordinatları olan düşey elastik tasarım spektral
ivmeleri SaeD(T), yatay deprem yer hareketi için tanımlanan kısa periyot
tasarım spektral ivme katsayısına ve doğal titreşim periyoduna bağlı olarak
yerçekimi ivmesi [g] cinsinden tanımlanır.
 DÜŞEY ELASTİK TASARIM SPEKTRUMU

TBDY 2018 yönetmeliğinin 4.4.3.2 maddesine göre, aşağıdaki elemanları

içermeyen binalarda, düşey deprem etkisi özel bir hesap yapılmaksızın şu
şekilde hesaplanabilecektir:
a) Açıklıklarının yataydaki izdüşümü 20 m veya daha fazla olan kirişleri içeren
binalar,
b) Açıklıklarının yataydaki izdüşümü 5 m veya daha fazla olan konsolları
içeren binalar,
c) Kirişlere oturan kolonları içeren binalar.
Yerel Zemin Etki Katsayıları, FS
Yerel Zemin Etki Katsayıları, F1
 Proje verileri

Kısa periyot 1.0 s. periyot Zemin Sınıfı

için spektral için spektral
ivme Ss ivme S1
Tek numaralı 2.0 0.5 ZC
öğrenciler
Çift numaralı 2.0 0.4 ZD
öğrenciler
 GENEL ESASLAR
Bina Kullanım Sınıfları ve Bina Önem Katsayıları
 GENEL ESASLAR

Deprem Tasarım Sınıfları (DTS)

 GENEL ESASLAR

Bina Yükseklik Sınıfları

 GENEL BİLGİ

HESAP YÖNTEMLERİ

Eşdeğer Deprem Yükü Dinamik Yöntemler (DY)

Yöntemi (EDY) •Basit ve karmaşık her tür yapının
deprem hesabı dinamik yöntemlerle
•kullanımı belirli koşullara bağlıdır*. Yapılabilir*.

Mod Birleştime Zaman Tanım Alanında

Yöntemi Hesap Yöntemleri

*Yapı yüksekliği ve yapı düzensizliklerine bağlı olarak, Deprem Yönetmeliğinde

tanımlanmış en azından kullanılması zorunlu olan hesap yöntemlerine göre belirlenir.
 GENEL BİLGİ

Eşdeğer Deprem Yükü Yönteminin Uygulanabileceği Binalar

bi  Burulma düzensizliği katsayısı 

B2  Rijitlik düzensizliği (yumuşak kat) 
Di  Ek dış merkezlik büyültme katsayısı 
 GENEL BİLGİ
Düzensiz Binalar
 GENEL BİLGİ
(A1) Burulma düzensiliği katsayısı (bi)
 GENEL BİLGİ
Düzensiz Binalar

A2

Döşeme
süreksizliği

A3

Planda çıkıntılar
bulunması
GENEL BİLGİ
 GENEL BİLGİ
Düzensiz Binalar

Düşey deprem hesabı

yapılması yeterlidir.
EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ
 EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ

Burada R ve D Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı ile Dayanım Fazlalığı

Katsayısı’nı, I Bina Önem Katsayısı’nı, T sistemin doğal titreşim periyodunu ve
TB , spektrum köşe periyodu’nu göstermektedir.
EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ
Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı, Dayanım
Fazlalığı Katsayısı ve İzin Verilen Bina Yükseklik Sınıfları
 EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ
T, sistemin doğal titreşim periyodunun bulunmasında ve deprem hesabında,
hareketli yük kütle katılım katsayısı ve etkin kesit rijitliği çarpanları kullanılacaktır.
Betonarme Taşıyıcı Sistem Elemanlarının Etkin Kesit Rijitliği Çarpanları
 EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ
T, sistemin doğal titreşim periyodunun bulunmasında ve deprem hesabında,
hareketli yük kütle katılım katsayısı ve etkin kesit rijitliği çarpanları kullanılacaktır.

Hareketli Yük Kütle Katılım Katsayısı

 EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ
Katlara Etkiyen Eşdeğer Deprem Yüklerinin
Belirlenmesi

Toplam Eşdeğer Deprem Yükünün Bina Katlarına Dağıtımı

FN+FN N
VN =FN+FN

VN-1 = FN+ FN+FN-1

Fi i N
Vi Vi  FN   Fi
HN
ii

Hi F2
F2 2
1. Kat
1
V1 F1
F1
Zemin VZemin = Vt

Vt Kat kesme kuvvetleri

 EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ
Katlara Etkiyen Eşdeğer Deprem Yüklerinin Belirlenmesi ve
Kat Kesme Kuvvetlerinin Hesabı

Vi  Kat kesme kuvvetleri

 EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ
Binanın Birinci Doğal Titreşim Periyodunun Hesabı
dfN
FfN 2 mN dfN
mN

dfi dfi
Ffi 2 mi dfi
i mi mi= wi/g

Ff1 2 m1 df1
m1
1 2
Fiktif Betti karşıtlık teoreminden;
2 kuvvetler
T1 
 N N

 (F  d )     (m i  d fi )
2 2
fi fi
i 1 i 1
N

 (m
2
i  d fi ) N

T  2  i 1
N
 (F fi  d fi )
 (F  d fi ) Özel açısal frekans    i 1
N
fi
 (m  d
2
i 1
i fi )
i 1
BETONARME ÇERÇEVELERDEN OLUŞAN YAPILARDA
DEPREM HESABI

Deprem Hesabı

Yaklaşık Yöntemler Kesin Yöntemler

Deplasman Yöntemleri
D Değerleri Yöntemi
(Muto Yöntemi) 3 Boyutlu Deprem Analizi-
-SAP2000 vb...
 BETONARME ÇERÇEVELERDEN OLUŞAN YAPILARDA
DEPREM HESABI

D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)

1- Varsayımlar
•Deprem kuvvetleri yapıya katlar seviyesinde yatay olarak etkimektedir.
•Kat döşemeleri kendi düzlemleri içinde sonsuz rijittir.
•Malzeme lineer elastiktir.
•Yapıda burulma etkisi oluşmamaktadır.
2- vij Kolon Kesme Kuvvetlerinin Belirlenmesi i  i. Katta i+1
döşemesinin i.
FN+FN
i Döşemeye göre yatay
i+1
i+1 deplasmanını
i.kat
vij göstersin.
Fi i
vij  i. Katta j.
i
Kolona gelen yatay
F2 kesme kuvveti
F1 D ij  i. Katta j.
Kolonun yatay
i deplasmanı kolona gelen yatay kesme kuvveti ile doğru rijitliği

orantılı, kolonun yatay rijitliği ile ters orantılıdır.

D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
Burulma olmadığı ve katların kendi düzlemleri içinde sonsuz rijit
oldukları kabul edildiği için, bir kattaki tüm kolonlar aynı yatay yer
değiştirmeyi yaparlar. m

vim 
vij
i v i1 v i 2 vij i 1 Vi
i+1 δ i    .......   .......   m
 m
Di1 Di 2 Dij Dim
 ij  Dij
D
vij i 1 i 1

i
Dij
v ij  Vi  m
 Dij
i 1

12  E c  I c,ij 12E c  I c,ij  12  E 12  E

Di j  a     a   2 c  k c,ij  a   2 c  D ij
h 3i h i2  hi  hi hi

12  Ec I c ,ij I c ,ij Dij

Di j  2
 Dij , kc ,ij  0.7 , Dij  a   vij  Vi  m
hi hi hi
D
j 1
ij
D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
a  düzeltme katsayısı. Dij Hatırlatma
vij  Vi  Ic ,ij Ic ,ij
ki  kiriş redörü (0.35*Ii/Li) m
Dij  a  k c ,ij 
kc  kolon redörü (0.7*IC/hkat)
D
j1
ij hi hi

k1 k2
k1  k 2  k 3  k 4
k
2  kc
kc
k
a , D  a  kc
k3 k4 2k
(k2 = k4 = 0)

k1 k2 k1  k 2
k
kc
kc

(k1 = 0) 0.5  k
a , D  a  kc
2k
D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
3- Kolon Deprem Momentlerinin Hesabı

i Müst =(1-y) hi  vij

i+1

 y  Moment sıfır
(1-y)hi
hi noktasının kolon alt
vij vij ucuna uzaklığının kat
y hi yüksekliğine oranıdır.

i
y = y0 + y1 + y2 + y3
Malt =y hi  vij
y0  k ve kolonun bulunduğu katın yerine bağlı standart büküm
noktasının yerini veren katsayı.

y1  kolona alttan ve üstten birleşen kiriş rijitliklerinin farklı olması halinde düzeltme terimi.

y2  Üst kat kolonunun hesaplanan kat kolonlarına göre farklı yükseklikte olmasının etkisini hesaba katan
düzeltme terimi (en üst katta y2=0).

y3  Alt kat kolonunun hesaplanan kat kolonlarına göre farklı yükseklikte olmasının etkisini hesaba katan
düzeltme terimi (en alt katta y3=0).
D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
Kolonların deprem momentlerinin hesabı

S101 4

S102 4

S103 2

S104 4

S108 4

S109 2
S115 2
D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
4- Kiriş Deprem Momentlerin Hesabı

Kenar düğüm noktalarında

Malt
Mkiriş
Mkiriş = (Malt +Müst)

Müst

Orta düğüm noktalarında

Malt
 k1  M1
M 1     M alt  M üst 
 k1  k 2  k1 k2

 k2  M2
M 2     M alt  M üst 
k 
 1 2k Müst
D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
6- Kolon-Kiriş Deprem Momentlerin Düzeltilmesi
a1 a1
M  M alt h Msağ
  M üst  üst
M üst  2 2 M’sağ
hi 2


h/2 Müst
h/2 a2 a2
M’üst Msol M’sol 2 2

hi
M sol  M sağ a 1
Msol  Msol  
 2
M’alt
Msol  Msağ a 2
h/2 Msağ  M sağ  
Malt h/2  2

M üst  M alt h
  M alt 
M alt 
hi 2
D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
A-A Aksı Deprem Momentleri Diyagramı

S113 S109 S105 S101

D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
A-A Aksı Deprem Kesme Kuvvetleri Diyagramı

S113 S109 S105 S101

 D DEĞERLERİ METODU (MUTO YÖNTEMİ)
A-A Aksı Kolon Deprem Normal Kuvvetleri Diyagramı

Deprem
Yönü

vkiriş

-+

Ndep-S3

S113 S109 S105 S101